درخت حوزه‌های تخصصی

"هدف مقاله حاضر پاسخ به این پرسش است که آیا نظریه حرکت جوهرى، که یک نظریه توصیفى است، ظرفیت لازم را براى تدوین یک نظریه تربیتى را، که یک نظریه هنجارى است، دارد؟و در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا این نظریه توان چالش با مشکلات نظرى موجود در عرصه فلسفه تعلیم و تربیت و نیز قدرت تفکر درباره مشکلات عملى موجود در زندگى انسان را دارا است.روش گفتار حاضر نیز، استدلال و بطور عمده، حرکتهستبهبایداست.با توجه به نکات یاد شده کوشش شده است بر مبناى نظریه حرکت جوهرى حکیم صدر المتألهین، نظریه‏اى تربیت پرورده شود.این نظریه همچون هر نظریه فلسفى تربیت شامل بررسى مقولات اصول، اهداف، روش‏ها، محتوا و ارزشیابى است که در کل، نظام واحدى را تشکیل مى‏دهند.در پایان، این نظام به عنوان معیارى در نقد برخى نظریات تربیتى به کار گرفته شده و نیز تلاش گردیده بر مبناى آن بعضى پارادوکس‏هاى تربیتى گشوده شود.همچنین ظرفیت نظریه حاصل در حل مشکلات عملى موجود انسان امروز مورد بررسى قرار گرفته است. "

ورود تعلیم و تربیت جدید به ایران و ظهور پیش‏درآمدهاى اجتماعى و اقتصادى مقتضى آموزش و پرورش نوین که مشتمل بر نقد و خرده‏گیرى بر تربیت سنتى و از جمله تربیت اسلامى بود، تردیدهایى را در باب ضرورت، امکان و کارآمدى تربیت اسلامى برانگیخت. این امر بررسى تربیت اسلامى به عنوان یک موضوع سیاسى ـ فرهنگى مستقل را در محافل دینى موجب گردید. با پیروزى انقلاب اسلامى این مبحث به صورت جدى‏ترى در محافل علمى مطرح شد و چالش‏ها و تردیدهایى در مورد کارآمدى آن بروز یافت. مهم‏ترین ریشه‏هاى این تردید را مى‏توان در غفلت از تعارض مبانى تربیت اسلامى با تربیت فن‏آورانه، فقر بنیادین در حوزه‏ى تئورى‏پردازى در باب تربیت اسلامى، کم‏توجهى به تحقیقات فلسفى ـ نظرى، و اقدامات عجولانه و بى‏بنیاد، جست‏وجو کرد. با این همه، مى‏توان ادعا کرد که مهم‏ترین مسأله ـ که بنیاد دیگر مباحث است ـ «تبیین مفهومى تربیت اسلامى» است که تاکنون توجه چندانى به آن نشده است؛ ضرورت طرح این مسأله آنگاه بیش‏تر هویدا مى‏شود که بدانیم تربیت داراى ماهیتى هنجارین است و با متصف شدن آن با وصف اسلامى به دلیل گوناگونى معنایى اسلام، قرائت‏ها و تفاسیر متعددى مى‏پذیرد و انضمام راهبردها و توصیه‏هاى متفکران مسلمان بر دیگر حوزه‏هاى زندگى بشر، چالش‏هاى جدى، در پى خواهد داشت.

شخصیت‏ یکى از مسائل برخى از رشته‏هاى علوم انسانى مانند روان‏شناسى و جامعه‏شناسى است. مهم‏ترین سؤال در این زمینه آن است که عوامل مؤثر بر شخصیت کدام است و سهم هر یک از آنها به چه میزان است. برخى از اندیشمندان مسلمان فطرت را عاملى تاثیرگذار بر شخصیت مى‏دانند. این مقاله در پى اثبات این نکته است که همه انسانها از فطرت بهره‏مندند، هرچند سهم هر یک از آن متفاوت است .