علی شریعتمداری

هرمنوتیک به عنوان یکی از مهمترین علوم دانش بشری که زادگاه آن در غرب است بعنوان یک علم نوظهور در قلمرو فرهنگ در برخی از علوم و خصوصاً متون تفسیری مغرب زمین تأثیر جاودانه گذاشته است و جایگاه ارزشمندی در حوزه تفکر بشری داشته است. در این مقاله با عنایت به ورود هرمنوتیک به جهان اسلام، به دو بخش هرمنوتیک فلسفی و روشی پرداخته شد که هرمنوتیک فلسفی، مفسرمحور و هرمنوتیک روشی مؤلف محور است تا مبانی مشترک هرمنوتیک کلاسیک و شیوه تفسیری مسلمین در فهم متون دینی ومتون اندیشه های سیاسی مشخص شود؛ بنابراین مهم ترین سؤال پژوهش حاضر این بود که از دو روش هرمنوتیک فلسفی و هرمنوتیک روشی کدام یک با سبک تفسیری متون و اندیشه های مسلمین سازگار است؟ نتیجه بررسی این شد که هرمنوتیک فلسفی به دلیل رویکرد نسبی گرا در تفسیر متون، گزینه مناسبی برای متون مقدس مسلمین نیست و هرمنوتیک روشی به خاطر رویکرد مؤلف محور، گزینه مناسب برای متون دینی مسلمین است و می توان از این نوع هرمنوتیک در تفسیر متون دینی بهره لازم را برد.

در پژوهش حاضر در پرتو دو رویکرد کلان روابط بین الملل یعنی آرمان گرایی و واقع گرایی به بررسی مبانی پیوند آرمان ها و واقعیت ها در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(ج.ا.ا) با تأکید بر اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)پرداخته شد و با روش تحلیلی- توصیفی با استفاده از داده های کتابخانه ای به این پرسش، پاسخ داده شد که مبانی پیوند آرمان ها و واقعیت ها در سیاست خارجی ج.ا.ا چیست؟ یافته پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه های آرمانی و واقعی سیاست خارجی ج.ا.ا بر اساس مبانی و اصول فقه شیعی از جمله اجتهاد، عقل، منطقه الفراغ، حکم حکومتی،  مصلحت، عقل، زمان و مکان، و حفظ نظام، با یکدیگر انتظام یافته است. بنابراین، دیدگاه سیاست خارجی ج.ا.ا نه آرمان گرایی محض و نه واقع گرایی صرف بلکه تلفیق این دو یعنی آرمان گرایی واقع بین است که بر مبانی فقه شیعه استوار است و آرمان ها و واقعیت ها در پرتو آن، پیوند نهادین یافته اند.

انسان علاقهمند به کشف ناشناختههاست، میخواهد بداند در پی حوادث و پدیدههای جهان چه نیرویی و چه عواملی قرار دارد، میخواهد بداند ماهیت اشیاء و پدیدهها و ویژگیهای ها آن چیس ت و رواب ط ها آن با یکدیگر چگونه است؛ همچنین تفکر خلاق به طور بالقوه و به نحو فطری در انس ان ب ه ودیع ه نهاده شده و از طرفی یک ی از اه داف پژوهشس راهای دان ش آم وزی تقوی ت ح لّ خ لاق مس ئله در دانشآموزان است و مقاله حاضر مقایسه فرایند حل خلاق مسئله را در بین دانشآموزان دوره متوس طه عضو و غیرعضو پژوهشسراها مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش از نوع تحقیقات نیم ه تجرب ی (شبه تجربی) و روش آن آزمایشی است. (طرح آزمون مقدماتی و نهایی با گروه شاهد و بدون اس تفاده از گزینش تصادفی) و ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه فراین د ح ل خ لاق مس ئله اس ت و س رانجام براساس محاسبات از طریق تحلیل کواریانس میانگین نمرات حل خلاق مس ئله در ب ین دان ش آم وزان گروه آزمایش و شاهد تفاوت معنیدار است که حکای ت از ت أثیر برنام ه ه ا و فعالی ت ه ای پژوهش ی پژوهشسراها بر فرایند حل خلاق مسئله در بین دانشآم وزان عض و پژوهشس راها دارد؛ زی را مقایس ه میانگینها نشان میدهد که نمرات گروه آزمایش بالاتر از گروه شاهد است ؛ در نتیجه ، لازم است نسبت به تقویت پژوهشسراهای دانشآموزی برای نیل به اهداف خود تلاش بیشتری صورت گیرد

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر اجرای برنامه «آموزش فلسفه به کودکان» در پرورش خلاقیت دانش آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطه منطقه 14 شهر تهران است. این پژوهش به روش نیمه تجربی و با بهره گیری از طرح تحقیق آزمون مقدماتی و نهایی با گروه شاهد انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را همه دانش آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطة منطقه 14 شهر تهران در سال تحصیلی 1390 - 1391 تشکیل دادند که از بین آن ها 60 نفر نمونه با روش نمونه گیری چند مرحله ای خوشه ای انتخاب شدند (30 نفر گروه شاهد و30 نفر گروه تجربی). پس از برگزاری دوره آموزشی مورد نظر، به منظور جمع آوری داده ها، از آزمون خلاقیت عابدی و، به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون تی ـ استیودنت برای گروه های وابسته استفاده شد. یافته های این پژوهش، درمجموع، اعتبار و اعتماد پذیری برنامه فلسفه برای کودکان را در پرورش خلاقیت و چهار مؤلفه اصلی آن، یعنی سیالی و بسط و ابتکار و انعطاف پذیری، تأیید کرد.

هدف از این پژوهش مقایسه دیدگاه معلمان دروس علوم، ریاضی، عربی و ادبیات در بکارگیری و اولویت بندی مهارت های فاوا بمنظور اثر بخشی برنامه درسی دوره راهنمایی بوده است. این پژوهش از نوع زمینه ای بوده است از بین 4010 نفر از معلمان دروس مورد بررسی، 350 نفر با استفاده از جدول مورگان به روش تصادفی تعیین و از بین نمونه 117 نفر از معلمان دارای شرایط انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته می باشد که پایایی آن بر اساس آلفای کرونباخ (8/93%) محاسبه و با استفاده از ماژول های بنیاد جهانیICDL تهیه گردیده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها افزون بر آمار توصیفی از آمار استنباطی و آزمون کروسکال والیس استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آنست که از دیدگاه معلمان بکارگیری مهارت های هفت گانه فاوا در یادگیری این دروس موثر است. بین میانگین نمره های معلمان در خصوص چهار مهارت مفاهیم پایه سخت افزار و فن آوری داده ها، کامپیوتر و مدیریت فایل ها، بکارگیری نرم افزار واژه پرداز، جستجوی اینترنتی و پست الکترونیک، تفاوتی معنی دار وجود ندارد، ولی در بکارگیری سه مهارت دیگر تفاوت معنی دار مشاهده شد. بکارگیری صفحه گسترده و بانک داده ای در آموزش درس ریاضی و نرم افزار ارایه مطالب در آموزش درس علوم از اولویت بالاتری نسبت به سایر مهارت های فاوا برخوردارند.

هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی معلمان دورهی ابتدایی از اصول تعلیم و تربیت به منظور ارائهی الگویی مناسب جهت ارتقای سطح آگاهی آنها از اصول تعلیم و تربیت در استان کردستان میباشد. روش انجام پژوهش روش زمینهای بوده و جامعه آماری شامل کلیه معلمان شاغل به تدریس در مدارس ابتدایی استان کردستان در سال تحصیلی 88-89 میباشد. نمونه آماری سیصد و هفتاد نفر از معلمان است که به روش نمونه گیری خوشهای چند مرحلهای و تصادفی ساده انتخاب شدند. در این پژوهش از ابزار محقق ساخته شامل پرسشنامه )حاوی چهل سؤال چهار گزینهای( استفاده شده است همچنین در این پرسشنامه از متغیرهایی مانند سطح تحصیلات ،رشته تحصیلی و سابقه تدریس استفاد شده است. عمدهترین یافتههای این پژوهش این است که به طور کلی میزان آگاهی معلمان ابتدایی از اصول تعلیم و تربیت پایینتر از متوسط بوده و بین میانگین نمرهها بر حسب متغیرهای سطح تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه تدریس تفاوت معناداری وجود دارد.

هدف این پژوهش بررسی مقایسه ای نارسایی های آموزش و تربیت شهروندی در برنامه ی درسی دوره راهنمایی تحصیلی از دیدگاه کارشناسان و معلمان شهر قزوین است. تحقیق حاضر، از نظر مقصد و هدف، از نوع پژوهش های کاربردی و از نظر شیوه ی اجرا، روش پژوهش زمینه ای را مورد استفاده قرار داده است. جامعه و نمونه آماری تحقیق شامل دو گروه آزمودنی با جزئیات زیر می باشد: کارشناسان برنامه ریزی و آموزش مقطع راهنمایی آموزش و پرورش شهر قزوین و اساتیدی که در سطح دانشگاه های قزوین دروس تحلیل محتوا، ارزیابی کتب و برنامه ریزی درسی را تدریس می نمایند، که مجموع این دو گروه تحت عنوان کارشناس سی نفر بوده است. معلمان مقطع راهنمایی تحصیلی شهرستان قزوین (اعم از زن یا مرد ) که تعداد آنها در مدارس مقطع راهنمایی طبق آمار ارائه شده، 2727 نفر بوده و با بهره گیری از فرمول نمونه گیری تعداد 241 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس از معلمان دوره ی راهنمایی تحصیلی به روش تصادفی طبقه ای، حجم نمونه ی مورد نظر انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ی محقق ساخته ای حاوی 80 سؤال بود که پس از احراز روایی و پایایی مورد قبول به وسیله محقق تهیه و بین اعضای گروه نمونه توزیع گردید، داده های گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی ( خی دو ) و به کمک نرم افزار SPSS (ویرایش17) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه ی کلی پژوهش نشان داد که : بین دیدگاه معلمان و کارشناسان، به لحاظ نارسایی ابعاد تربیت شهروندی (اجتماعی، فردی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ) در برنامه ی درسی دوره راهنمایی تحصیلی، تفاوت معنادار آماری وجود دارد. اگر چه طبق نتایج به دست آمده، هر دو گروه آزمودنی معتقد بودند که برنامه درسی فعلی دوره راهنمایی تحصیلی در خصوص آموزش ابعاد تربیت شهروندی دارای کمبود ها و نارسایی هایی است و از این جهات آسیب پذیر است، اما از دیدگاه کارشناسان این نارسایی بسیار بیشتر بوده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه معلمان و متخصصان در رابطه ب ا اولوی تبن دی مهارتهای فنآوری اطلاعات و ارتباطات )فاوا( مورد نیاز دانشآموزان در برنامه درس ی دوره راهنمایی میباشد. بر این اساس از بین 11010نفر از معلمان دوره راهنمایی مناطق نوزده گانه شهر تهران با استفاده از جدول مورگان 280نفر و از بین 130نفر از کارشناس ان 37نف ر ب ه روش تصادفی خوشهای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته میباش د ک ه ب ا استفاده از ماژولهای بنیاد جهانی ICDLو تغییرات آن بر اس اس بنی اد ICDLای ران ایج اد گردید.جهت تجزیه و تحلی ل دادهه ا از آزم ونه ای خ ی دو، تحلی ل واری انس ی ک راه ه، آزمونهای توکی و Uمان ویتنی استفاده گردیده است. نتایج پژوهش ح اکی از ع دم تف اوت دیدگاه معلمان و کارشناسان در خصوص بکارگیری مهارتهای فاوای مورد نیاز دانشآم وزان میباشد. از دیدگاه معلمان و کارشناسان، بکارگیری کامپیوتر و مدیریت فایلها، بکارگیری واژه پرداز، جستجوی اینترنتی و پست الکترونیک و مفاهیم پایه سخت افزار و فنآوری اطلاعات و ارتباطات از نظر اهمیت در اولویت اول آموزش بکارگیری نرم افزار ارائ ه مطل ب در اولوی ت دوم و بانک اطلاعاتی و صفحه گسترده در اولویت سوم آموزشی قرار دارند

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش برنامه «آموزش فلسفه به کودکان» به صورت اجتماع پژوهشی بر رشد اجتماعی دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی مدارس غیر دولتی ناحیه یک شهرستان خرم آباد در سال تحصیلی 1390 - 1391 و دادن پیشنهادهای مناسب به مسئولان و دست اندرکاران آموزش و پرورش در مقطع ابتدایی بر اساس یافته های تحقیق بود. برای این منظور از بین ده مدرسه غیر دولتی ناحیه یک خرم آباد یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شد. این مدرسه دو کلاس پایه پنجم دارد و تعداد دانش آموزان دو کلاس 60 نفر بود که به صورت تصادفی یک کلاس در گروه گواه و یک کلاس در گروه آزمایش قرار گرفت (30 نفر در هریک از گروه ها). سپس با استفاده از پرسش نامه رشد اجتماعی واینلند متغیرهای رشد اجتماعی دانش آموزان سنجیده شد. قبل از اجرای برنامه تفاوت معناداری بین رشد اجتماعی دو گروه وجود نداشت. سپس کودکان گروه آزمایش طی دوازده جلسه هفتگی نود دقیقه ای، در برنامه آموزش فلسفه به کودکان شرکت کردند و در پایان مشخص شد که اجرای این برنامه تأثیر معناداری در ابعاد مختلفی از رشد اجتماعی دانش آموزان، از قبیل اجتماعی شدن، ارتباط زبانی، و خودفرمانی داشته است. بنابراین پیشنهاد می شود این برنامه در سطح مدارس اجرا شود.

چکیده هدف پژوهش حاضر بررسی ساختار برنامه ریزی درسی آموزش متوسطه ایران در خصوص میزان توجه به مولفه های خلاقیت از دیدگاه استادان و متخصصان برنامه ریزی درسی ،به منظور ارائه الگوی جهت زمینه سازی خلاقیت در فرایند یادگیری دانش آموزان بود.پژوهش به روش، زمینه ای انجام شد. جامعه آماری آن، کلیه استادان، متخصصان و کارشناسان برنامه درسی به تعداد 104 نفر بودند حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 92 نفر برآورد گردید و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است که با روشهای آزمون لوین،تی تست ، تحلیل واریانس (f) و جدول دانکن تجزیه و تحلیل شدند .یافته های پژوهش نشان داد کاربرد رویکردهای خلاق (توسعه فرآیندهای شناختی، دانش آموز مداری، انسان اجتماعی و انسان گرایی )در برنامه درسی دوره متوسطه گرایش به سمت "" نامطلوب و پایین"" دارد. همچنین میزان پرداخته شدن به مولفه های خلاقیت از عناصر مختلف فردی ،گروهی و سازمانی گرایش به سمت ""پایین"" دارد؛ اما میزان کاربرد رویکردهای معنویت گرایی، موضوع مداری در برنامه ریزی درسی گرایش به سمت بالا دارد و رویکردهای همچون انتقال میراث فرهنگی و صلاحیت مداری گرایش به سمت متوسط و پایین دارد .

هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی معلمان دوره ی ابتدایی از اصول تعلیم وتربیت به منظور ارائه ی الگویی مناسب جهت ارتقای سطح آگاهی آنها از اصول تعلیم وتربیت در استان کردستان می باشد. روش انجام پژوهش روش زمینه ای بوده وجامعه آماری شامل کلیه معلمان شاغل به تدریس در مدارس ابتدایی استان کردستان در سال تحصیلی 89-88 می باشد. نمونه آماری 370 نفر از معلمان است که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. در این پژوهش از ابزار محقق ساخته شامل پرسشنامه (حاوی 40 سؤال چهار گزینه ای) استفاده شده است همچنین در این پرسشنامه از متغیرهایی مانند سطح تحصیلات، رشته تحصیلی وسابقه تدریس استفاد شده است. عمده ترین یافته های این پژوهش این است که به طور کلی میزان آگاهی معلمان ابتدایی از اصول تعلیم وتربیت پایین تر از متوسط بوده وبین میانگین نمره ها بر حسب متغیرهای سطح تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه تدریس تفاوت معناداری وجود دارد.

هدف از انجام این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی از دیدگاه دانش آموختگان و مدیران کارآفرین به منظور فراهم آوردن الگوی مناسب برنامه درسی دوره کارشناسی علوم تربیتی (گرایش مدیریت وبرنامه ریزی آموزشی) است. با توجه به متغیر های مستقل این تحقیق که عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی از دیدگاه دانش آموختگان و مدیران کارآفرین است و بر اساس مطالعات وسیع انجام شده شامل: منبع کنترل فردی، خلاقیت، ریسک پذیری، انگیزه پیشرفت، توجه به منابع انسانی و امکانات آموزشی، فرآیند آموزشی، اهداف و مفاهیم آموزشی است و متغیر وابسته این پژوهش توسعه کار آفرینی برای برنامه درسی رشته علوم تربیتی (مدیریت وبرنامه ریزی آموزشی) می باشد.که این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی و روش آن زمینه ای است. جامعه ی آماری این تحقیق کلیه ی دانش آموختگان دانشکده کار آفرین دانشگاه تهران و مدیران کار آفرین شهر تهران است. روش نمونه گیری، روش تصادفی ساده و حجم نمونه برای هر گروه 63 نفر در نظر گرفته شده است. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ی محقق ساخته است و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. برای آزمون سوال های تحقیق از آزمون غیر پارامتری خی دو بهره گرفته شد. لازم به ذکر است؛ جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد از دیدگاه دانش آموختگان و مدیران کارآفرین توجه به اهداف و مفاهیم آموزشی، توجه به فرایند آموزشی، توجه به منابع انسانی و امکانات آموزشی، ارزشیابی آموزشی، ریسک پذیری افراد، انگیزه پیشرفت (نیاز به موفقیت)، خلاقیت افراد و منبع کنترل فردی در برنامه درسی کارآفرینی رشته علوم تربیتی تاثیر دارد

هدف این پژوهش بررسی تأثیر سواد اطلاعاتی اینترنت بر رشد مهارت یادگیری خودراهبر دانشجویان بود. در این پژوهش روش تحقیق از نوع شبه تجربی بود. جامعه آماری تحقیق دویست و سی نفر از دانشجویان کارشناسی رشته علوم تجربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال تحصیلی 89-88 بودند. روش نمونه گیری از نوع تصادفی ساده و تعداد افراد نمونه نیز پنجاه نفر بودند که بیست و دو نفر در گروه آزمایش و بیست و هشت نفر در گروه کنترل قرار داشتند. در این پژوهش جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد یادگیری خود راهبر گاگلیل مینو (1978) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از نرم افزارSPSS 16 و آزمون تی گروه های مستقل استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل از نظر مؤلفه های یادگیری خود راهبر (انگیزه یادگیری، درک خود به عنوان یادگیرنده مستقل و کارآمد، ریسک پذیری و تحمل پیچیدگی در یادگیری، خلاقیت و خود راهبری به طور کلی) تفاوت معنی داری وجود دارد و گروه آزمایش عملکرد بهتری از نظر مؤلفه های یادگیری خود راهبر نشان دادند. اما بین گروه آزمایش و کنترل از نظر چند مؤلفه یادگیری خودراهبر (توجه به یادگیری به عنوان فرآیند مادام العمر، ابتکار در یادگیری، خود – فهمی و پذیرش مسئولیت یادگیری خود) تفاوت معنی داری مشاهده نشد. از نتایج این تحقیق می توان برای بهبود یادگیری خود راهبر دانشجویان استفاده نمود.

هدف این پژوهش بررسی میزان تقویت توانمند سازی شغلی در برنامه درسی دانش آموزان کم توان ذهنی است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه کارشناسان ستادی سازمان آموزش و پرورش استثنایی، کلیه متخصصان برنامه ریزی درسی در مقطع متوسطه حرفه ای و کلیه دبیران مقطع متوسطه کم توان ذهنی استان قزوین میباشد که از بین آنان به ترتیب (40)، (80)، (93) نفر به عنوان نمونه آماری و به شیوه تصادفی ساده و از طریق فرمول کوکران انتخاب شدند. ابزار پژوهش در این بررسی پرسشنامه محقق ساخته بود که پایایی آن بر اساس آلفای کرانباخ (0.95=) محاسبه و روایی آن بر اساس نظریه اساتید صاحب نظر مورد تایید قرار گرفت.تجزیه و تحلیل یافته ها نشان داد دبیران بر خلاف کارشناسان ستادی و متخصصان برنامه ریزی درسی معتقدند برنامه های درسی دوره متوسطه حرفه ای با علایق و رغبتهای شغلی دانش آموزان دوره متوسطه حرفه ای تناسب کمتری دارد، کمتر توانسته فارغ التحصیلان را به خودکفایی فردی برساند و در توانبخشی حرفه ای دانش آموزان کم توان ذهنی نقش کمرنگی ایفا نموده است.

هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر یادگیری مبتنی بر وب (وبلاگ) با رویکرد حل مساله بر رشد تفکر منطقی دانشجویان رشته زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل است. داده های لازم در این مطالعه از طریق پرسشنامه تفکر منطقی که توسط کمبر و همکاران براساس نظریه مزیرو طراحی شده است بصورت پیش آزمون و پس آزمون از دو گروه آزمایش و کنترل که هر کدام 15 نفر بودند جمع آوری شد. تحلیل داده های بدست آمده نشان داد که بین دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنیداری از نظر سطح تفکر در سه مقوله درک و فهم، تامل و تفکر و تفکر انتقادی وجود دارد و در آزمون t در سطح 05/0 معنیدار است و این نشان میدهد که یادگیری مبتنی بر وبلاگ بر رشد تفکر منطقی دانشجویان تأثیر دارد.

هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی معلمان دوره راهنمائی از مبانی برنامه ریزی درسی و اصول یادگیری به منظور ارائه الگوی عملی جهت ارتقای دانش و مهارت های آنان است. روش انجام پژوهش زمینه ای است و جامعه آماری کلیه معلمان شاغل به تدریس در مدارس راهنمائی شهرستان بهشهر در سال تحصیلی 88 – 87 است، نمونه آماری 186 نفر از معلمان زن و مرد می باشند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در این تحقیق از ابزار آزمون محقق ساخته (حاوی 40 سؤال چهار گزینه ای) استفاده شده است. داده ها در دو سطح توصیفی (با استفاده از جداول توزیع فراوانی، در صد، میانگین) و استنباطی (با استفاده از آزمون x2 و با نرم افزار Spss مورد توصیف و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. عمده ترین یافته های پژوهش این است که میزان آگاهی معلمان دوره راهنمائی از مبانی برنامه ریزی درسی و اصول یادگیری با کسب میانگین 4/11 (در مقیاس 20 نمره ای) در حد متوسط است. و همچنین چون مقدار x2 به دست آمده در سطح اطمینان 95 درصد از مقدار x2 جدول بزرگتر است بنابراین پراکندگی پاسخ ها واقعی است و بین فراوانی پاسخها مشاهده شده و فراوانی مورد انتظار تفاوت معنی دار است. لذا می توان گفت که آگاهی معلمان دوره راهنمائی از مبانی برنامه ریزی درسی و اصول یادگیری در حد متوسط است

همزمان با تهیه مقدمات چاپ اولین شمارة مجله «اسلام و پژوهش های تربیتی»، مورد لطف و تشویق استاد دکتر علی شریعتمداری قرار گرفتیم و مقاله ای کوتاه از ایشان دریافت کردیم. آنچه درپی میآید مقدمه ای در زمینه تولید نظریه است که ضمن تشکر از لطف ایشان، به احترام مقام استادی و پیشکسوتی تقدیم علاقمندان میکنیم.

هدف مقاله حاضر بررسی کیفی و کمی (روش ترکیبی) موانع تفکر انتقادی در برنامه درسی آموزش متوسطه از دید متخصصان برنامه درسی با تاکید بر مهارتهای تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارزشیابی و قضاوت می باشد. گرایش مورد نظر در پژوهش کیفی نظریه زمینه ای (Ground theory) و روش پژوهش کمی روش تحقیق پیمایشی است. جامعه مورد بررسی در بخش کیفی متخصصان برنامه درسی شاغل در آموزش و پرورش که بر دوره متوسطه اشراف دارند می باشند که از این جامعه با نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع 18 متخصص برنامه درسی به عنوان موردهای مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه های عمیق بودند. در بخش پژوهش کمی جامعه مورد بررسی کلیه متخصصان برنامه درسی (شامل متخصصان برنامه درسی و دبیران مقطع متوسطه شهر تهران) هستند، حجم نمونه با عنایت به جدول مورگان به ترتیب برای کارشناسان 97 نفر و برای دبیران 375 نفر بر آورد گردید. روش نمونه گیری شیوه تصادفی ساده برای انتخاب کارشناسان و خوشه ای چند مرحله ای برای انتخاب دبیران استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته 24 سوالی بر مبنای طیف پنج گزینه ای لیکرت می باشد. جهت تحلیل داده ها از تکنیک های جداول توزیع فراوانی، شاخص های میانگین، انحراف استاندارد و از ازمون های تی، تک نمونه و فریدمن در آزمون فرضیات استفاده شد.نتایج پژوهش کمی بیانگر آنند که پرورش تفکر انتقادی در دوره متوسطه با موانعی روبروست که عبارتند از: کم توجهی به مهارت تجزیه و تحلیل، مهارت ترکیب، ارزشیابی، قضاوت و جمع بندی که این کم توجهی در عناصر برنامه درسی (هدف، محتوا، روش تدریس و ارزشیابی) دوره متوسطه قابل مشاهده است.نتایج پژوهش کیفی: در مرحله کدگذاری باز که در دو سطح صورت گرفت (تولید مفاهیم اولیه) 26 مفهوم اولیه کشف و استخراج شدند، در مرحله کدگذاری محوری 7 مقوله (تولید مقوله های اصلی) و در مرحله کدگذاری گزینشی مقوله هسته ای استخراج گردید. با توجه به این که نظریه زمینه ای حول محور مقولات شرایطی، فرآیندی و پیامدی شکل می گیرد مقولات شرایطی شامل سیاست ها و رسالت های نظام آموزشی و شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه و، مقولات فرآیندی شامل معلم، محتوا، اهداف و روش تدریس و مقولات پیامدی شامل تربیت شهروند خوب و تربیت متخصص خوب تعیین و درنهایت تئوری زمینه ای ارایه شد.

هدف این پژوهش بررسی مقایسه ای نارسایی های آموزش و تربیت شهروندی در برنامه ی درسی دوره ی راهنمایی تحصیلی از دیدگاه کارشناسان و معلمان شهر قزوین است. این پژوهش از نظر مقصد و هدف، از نوع پژوهش های کاربردی و از نظر شیوه ی اجرا، روش پژوهش زمینه ای را بکار برده است. جامعه و نمونه ی آماری پژوهش شامل دو گروه آزمودنی با جزئیات زیر می باشد: کارشناسان برنامه ریزی و آموزش مقطع راهنمایی آموزش و پرورش شهر قزوین و اساتیدی که در سطح دانشگاههای قزوین دروس تحلیل محتوا، ارزیابی کتاب ها و برنامه ریزی درسی را تدریس می کنند که مجموع این دو گروه با عنوان کارشناس 30 نفر بوده است. -معلمان مقطع راهنمایی تحصیلی شهرستان قزوین (اعم از زن یا مرد) که تعداد آن ها در مدارس مقطع راهنمایی بر اساس آمار ارایه شده، 2727 نفر بوده و با بهره گیری از فرمول نمونه گیری تعداد 241 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس از معلمان دوره ی راهنمایی تحصیلی به روش تصادفی طبقه ای، حجم نمونه ی مورد نظر انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ی محقق ساخته ای حاوی 80 سؤال بود که پس از احراز روایی و پایایی مورد قبول، به وسیله ی پژوهشگر تهیه و بین اعضای گروه نمونه توزیع گردید، داده های گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی ( خی دو) و به کمک نرم افزار SPSS (ویرایش17) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه ی کلی پژوهش نشان داد که: بین دیدگاه معلمان و کارشناسان، به لحاظ نارسایی ابعاد تربیت شهروندی (اجتماعی، فردی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی) در برنامه ی درسی دوره ی راهنمایی تحصیلی، تفاوت معنادار آماری وجود دارد. اگر چه بر اساس نتایج بدست آمده، هر دو گروه آزمودنی بر این باور بودند که برنامه ی درسی فعلی دوره ی راهنمایی تحصیلی پیرامون آموزش ابعاد تربیت شهروندی دارای کمبودها و نارسایی هایی است و از این رو آسیب پذیر است، اما از دیدگاه کارشناسان، این نارسایی بسیار بیش تر بوده است.

پژوهش حاضر، تحت عنوان «بررسی اثر اجرای برنامه درسی با بهره گیری از قصه گویی و نمایش (خلاق) بر خلاقیت و یادگیری دانش آموزان دختر پایه چهارم مقطع ابتدایی منطقه 5 شهر تهران» اهداف زیر را دنبال می کند. بررسی تأثیر اجرای برنامه های درسی با بهره گیری از قصه گویی و نمایش (خلاق) بر خلاقیت دانش آموزان دوره ابتدایی و ارائه پیشنهادهای مناسب به مسئولان و دست اندرکاران آموزش و پرورش در مقطع ابتدایی بر اساس یافته های حاصل از تحقیق، روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه مورد مطالعه، کلیه دانش آموزان دختر پایه چهارم مقطع ابتدایی منطقه 5 شهر تهران، در سال تحصیلی 87-86 است. نمونه آماری تحقیق، کلیه دانش آموزان دختر پایه چهارم مقطع ابتدایی مدرسه شهدای شهرک چشمه می باشند، که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای تک مرحله ای به تعداد (63 نفر) انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق، از طریق اجرای فرم (A) تصویری آزمون خلاقیت تورنس[1] جمع آوری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها، با استفاده از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون t-test) مستقل صورت گرفته است.