حدیث و علوم حدیث

نمایش ۱٬۲۶۱ تا ۱٬۲۸۰ مورد از کل ۵٬۰۴۳ مورد.

۱۲۶۱.

عوامل و زمینه های تقویت اخلاق کار از دیدگاه امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدعلی مشایخی پور عبدالهادی فقهی زاده محمود واعظی

منبع: پژوهشنامه علوی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۶

کلید واژه ها: نهج البلاغه امام علی(ع) عوامل اصول اخلاق کار

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۰۸ تعداد دانلود : ۸۳۵

اهتمام و توجه قرآن به اخلاق و تأکید پیامبران عظام و ائمه اطهار(ع) بر متخلق شدن به آن در تمامی شئون زندگی، از نقش بی بدیل اخلاق در زندگی فردی و اجتماعی انسان حکایت دارد. بر این اساس، توجه و به کارگیری آن در همه عرصه های زندگی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. کار نیز به واسطه ارتباط تنگاتنگ با اخلاق، به نتایج مطلوب و شایسته منتهی نخواهد شد مگر اینکه اصول و معیارهای اخلاقی مرتبط با آن مدنظر قرار گیرد. در این میان، عواملی هم در تقویت اتخاذ چنین رویکردی مؤثرند. در این مقاله سعی شده است با استناد به آیات و روایات و به ویژه با تکیه بر کلمات گهربار امام علی(ع)، این عوامل شناسایی و تجزیه و تحلیل شود.

۱۲۶۲.

اخبار مناقب اهل بیت(ع)، میراث مشترک امت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مجید معارف علیرضا حیدری نسب داوود سلیمانی

منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۷ شماره ۸۸

کلید واژه ها: مناقب فضایل عترت اهل¬بیت صحابه و اصحاب

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی وحی و نبوت و امامت در روایات

تعداد بازدید : ۱۹۰۵

منقبت به معنای فعل کریمانه مورد اهتمام خاص قرآن و سنت است. با نگاهی گذرا به قرآن، محورهایی چون خویشاوندی با پیامبر(ص)، سبقت در اسلام و ایمان، هجرت، جهاد و فداکاری در راه شریعت همراه با داشتن بصیرت، مهم‏ترین منقبت‏ها به نظر می‏آیند. اهتمام خدا و رسول(ص) به مناقب، جهت الگوسازی برای انسان‏ها بوده و در برخی مقاطع، توجه به مناقب سبب تحول در جامعه شده است. اخبار مناقب، بخش عمده¬ای از جوامع حدیثی را در بر گرفته و در میان این اخبار آنچه مربوط به عترت(ع) است از امتیازات ویژه‏ای چون کثرت تعداد، محتوای برتر، انتشار و شهرت، صحت سند و نقل همگانی برخوردار بوده و این در حالی است که جریانات حاکم بر مسلمانان نوعاً در جهت محو مناقب اهل بیت(ع) حرکت کردند. از طریق مطالعه در تاریخ صدر اسلام و تأمل در اقدامات تخریبی مرتبط با عترت(ع) و فضایل¬شان این نتیجه حاصل می‏شود که حفظ و انتشار مناقب اهل بیت(ع) در گذر تاریخ، جلوه¬ای از حاکمیت ارادة الهی در روشن ماندن مشعل هدایت است.

۱۲۶۳.

دو دستگی در شیعیان امام کاظم(ع) و پیدایش فرقه «واقفه»

نویسنده: م.علی بیوکارا مترجم: وحید صفری

منبع: علوم حدیث زمستان ۱۳۸۲ شماره ۳۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۰۴ تعداد دانلود : ۷۶۲

۱۲۶۴.

کتابی حدیثی از مولفی زیدی و ایرانی

نویسنده: حسن انصاری قمی

منبع: کتاب ماه دین دی ۱۳۸۴ شماره ۹۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۰۰ تعداد دانلود : ۹۴۸

۱۲۶۵.

امامان نشانه‏هاى تقوى‏

نویسنده: سید احمد خاتمى

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۸۳ شماره ۲۷۲

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۹۸

۱۲۶۶.

چندمعنایی واژه «ید» در متون دینی در پرتو نظریه استعاره شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شیرین پورابراهیم

منبع: کاوشی نو در معارف قرآنی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۳)

کلید واژه ها: زبان دین چندمعنایی معنی شناسی شناختی توسیع معنایی نظریه استعارة معاصر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۹۸ تعداد دانلود : ۱۰۶۵

در متون دینی و ارتباط آن با استعاره و « ید » مقاله حاضر به بررسی چند معناییِ واژه مجازشناختی پرداخته است. بدین منظور عبارات استعاری موجود در زبان قرآن و ادعیه، بویژه صحیفه سجادیه که بر این واژه و کنش های آن دلالت داشتند، جمع آوری و بررسی شده است تا مشخص شود که چگونه می توان با اتکا به نظریه استعاره مفهومی و مجاز مفهومی، استعاره های را تبیین کرد، و نیز اینکه تحلیل شناختیِ « دست » زبانی مذکور و روابط موجود در معانی واژه چندمعنایی در زبان دینی، چه کمکی به درک مفاهیم متون دینی می کند. برای تحلیل داده های مذکور، از اصول نظریه لیکاف و جانسون استفاده شد و مشخص گردید که معانی واژه دست، ارتباطی مجازی، استعاری (جهتی و ساختاری) دارند و معنای اصلی، به دلیل کاربردهای استعاری و مجاز مفهومی، دچار توسیع های معنایی، و در نتیجه چندمعنایی شده است. هرچند تاکنون تحلیل های مختلفی در مورد چندمعنایی و فرایند چگونگی ایجاد آن ارائه شده است، اما به نظر می رسد تحلیل شناختی، منسجم تر از تحلیل های پیشین می تواند به ارتباط معانی یک کلمه چند معنا بپردازد و باعث درک بهتر و شفاف تر معانی انتزاعی دینی خواهد شد.

۱۲۶۷.

جایگاه مصلحت در سیره و سخن امام علی (ع)

نویسنده: محمدعلی مشایخی پور

منبع: انسان پژوهی دینی (دین و سیاست) پاییز و زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲۱ و ۲۲

کلید واژه ها: امام علی(ع) مصلحت جامعه مصلحت حکیمانه تدبیر امور مصلحت دین

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۹۸ تعداد دانلود : ۷۰۴

اسلام دین خاتم است و این امر مستلزم ظرفیت این دین آسمانی در پاسخ به نیازهای بشر در همه زمانها، مکانها و شرایط مختلف است. بخش عظیمی از این ظرفیت معلول اصل مهم مصلحت حکیمانه و منطبق با فطرت است. در سیره و سخنان امام علی(ع) این اصل مهم از جایگاه ویژهای برخوردار است به گونهای که با استناد به آن میتوان به رهیافتهای نوینی در اینباره نائل شد. مصلحت شامل مصالح دین و جامعه هر دو میشود. شیوه مصلحتیابی حضرت از طریق مشورت، نصیحت، امر به معروف و نهی از منکر و بهرهگیری از تجربه و دانش متخصصان انجام میگیرد. مصالح عامه، حکومتی و قانونی، سازمانی و حرفهای و مصالح شخصی، انواعی از مصلحت است که آن حضرت مورد توجه و تأکید قرار داده است.

۱۲۶۸.

روش شناسی نقد و فهم حدیث در تفسیر المنار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین خوشدل مفرد منصور پهلوان

منبع: علوم حدیث تابستان ۱۳۸۷ شماره ۴۸

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۹۵ تعداد دانلود : ۹۴۱

۱۲۶۹.

تأثیر غالیان بر روایات تفسیر منسوب به علی بن ابراهیم قمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مصطفی پورکرمان بمانعلی دهقان منگابادی

منبع: حدیث پژوهی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۸

کلید واژه ها: غالیان غلو علی بن ابراهیم احادیث مجعول تفسیر منسوب به قمی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث

تعداد بازدید : ۱۸۹۵ تعداد دانلود : ۱۱۵۹

ابوالحسن علی بن ابراهیم قمی(زنده در 307 ق) از برجسته ترین محدثانی است که عموم بزرگان شیعه، وثاقت او را تأیید کرده اند. تفسیر منسوب به او که امروزه در دسترس همگان است، دربردارندة مطالبی است که با مقام علمی او چندان سازگار نیست. به نظر نگارندگان این مقاله، برخی روایات مجعول که با افکار غالیان تناسب دارد، در این تفسیر راه یافته است. این امر با توجه به حضور تعدادی از راویان غالی و متهم به جعل حدیث در سلسله اسناد برخی از روایات این اثر تقویت میشود. به ظنّ قوی، دانشمند نامداری نظیر شیخ طوسی(م 460 ق)، مطالب این تفسیر را قبول نداشته و از این رو، در تفسیر خود به تفسیر قمی چندان استناد و اتکا نکرده است. در مقالة حاضر هم دربارة صحت انتساب و وثاقت کتاب بحث شده و هم نقش و تأثیر غالیان بازنمایی و بررسی شده است.

۱۲۷۰.

شرایط کارگزاران از دیدگاه نهج‏البلاغه (5)

نویسنده: علیرضا انصاری مقدم

منبع: فرهنگ کوثر ۱۳۷۷ شماره ۱۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۹۵

۱۲۷۱.

عکرمه راوی برجسته ابن عباس و تفکر خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا کردی

منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۶ شماره ۸۴

کلید واژه ها: خلافت خوارج قریش عکرمه امامت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث علوم حدیث رجال

تعداد بازدید : ۱۸۹۳

علمای رجال، غالباً، عکرمه محدث و مفسر مشهور تابعی (م/ 105 ه ق) را به فرقة خوارج منتسب کرده¬اند. مقالة حاضر‌، ‌با هدف بررسی صحت و سقم این مسأله و یافتن میزان دلبستگی عکرمه به خوارج با بهره¬گیری از شیوة استخراج مطالب از متون و تحلیل آنها فراهم شده تا پژوهندگان علوم قرآنی و حدیث را در شناخت دقیق¬تر این راوی کثیرالنقل یاری کند. آنچه از رهگذر تطبیق اندیشه¬های بنیادین مورد اتفاق فرقه¬های خوارج، یعنی ‌زهد، ‌انکار عثمان و علی (ع)، ‌ظلم¬ستیزی، ‌اعتقاد به عدم انحصار خلافت در قریش و نیز اندیشه¬های مورد اختلاف آنها نظیر قول به تقیه و تکفیر مرتکب کبیره، ‌با افکار و افعال عکرمه دریافت می¬شود آن است که وی در تمام موارد یادشده به جز انکار علی (ع)‌، با خوارج هم¬عقیده بوده است. در عین حال، ‌بخشی از روایات او در حوزه تاریخ صدر اسلام، ‌فقه و کلام با باورهای شیعی هم¬خوان است، ولی با وجود این، ‌نمی¬توان او را فردی با گرایش¬های شیعی ارزیابی کرد.

۱۲۷۲.

فاطمه ، حواء انسیه

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۸۰ شماره ۲۳۷

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر روایات و عترت

تعداد بازدید : ۱۸۹۱

۱۲۷۳.

بررسی متنی سندی روایات عصمت امامان علیهم السلام

نویسنده: صمد عبداللهی عابد جمشید بیات محمد احسانی اصل

منبع: حسنا سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲۲

کلید واژه ها: عصمت اهل بیت امام روایت متن و سند

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۹۱ تعداد دانلود : ۷۸۳

در این نوشتار، روایات عصمت که در کتب معتبر حدیثی شیعه، هم چون «الکافی، معانی الأخبار، الخصال و کفایه الأثر» وجود دارند، مورد بررسی سندی متنی قرار گرفته و مشخص شده است که مهم ترین مستند عصمت امامان علیهم السلام، وجود نصوص قرآنی و روایاتی است که در میان امامیه بر آنها اتفاق نظر وجود دارد و از آنجا که هدف اصلی، بررسی روایاتی است که لفظ «عصمت» در آنها به کار رفته، با بررسی انجام گرفته، این روایات حدوداً، 47 حدیث است که با حذف احادیث تکراری، نزدیک به پانزده حدیث می رسد. در حالت کلی می توان گفت وضعیت راویان، بر مبنای آراء رجالیون شیعه در بیشتر سلسله سند روایات عصمت، افراد موثق قرار گرفته اند و البته اندکی از آنان نیز طبق گفته های رجالیان موثق نیستند؛ ولی درصدی از این راویان مجهول، افرادی هستند که در سلسله سند روایات «کامل الزیارات» قرار گرفته اند و از آنجا که ابن قولویه، در مقدمه این کتاب، همه راویان این کتاب را ثقه، معرفی کرده است، می توان برای این افراد، درجه ای از وثاقت قائل شد. در بین این روایات، اکثر روایات از نوع احادیث معنعن هستند که احادیث صحیح، حسن و موثق را شامل می شود. بررسی محتوایی این روایات، بیانگر آن است که محور غالب این احادیث، فضائل و صفاتی است که ضرورت دارد فرد معصوم حائز آن باشد، از جمله این صفات: معصوم از گناهان، امین خدا بودن، مطهر از ذنوب و عیوب و ...است. با بررسی های انجام شده ثابت شده است که این صفات به امامان معصوم اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله اختصاص دارد.

۱۲۷۴.

نماز 6

نویسنده: سید محمدرضا طباطبایی

منبع: نامه جامعه ۱۳۸۵ شماره ۲۸

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۸۸

۱۲۷۵.

بررسی شخصیت سیاسی حضرت فاطمه زهرا (س)

نویسنده: فیض الله اکبری نسرین الفتیان گیلان

منبع: کوثر بهار ۱۳۸۹ شماره ۳۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۸۴ تعداد دانلود : ۱۰۳۳

۱۲۷۶.

محدثان شیعه و آسیب شناسی روایات تحریف قرآن

نویسنده: محمدحسن احمدی

منبع: شیعه شناسی ۱۳۸۵شماره ۱۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۸۰ تعداد دانلود : ۸۶۹

"اعتقاد به عدم تغییر و تحریف‏ناپذیری قرآن، از جمله باورهای دیرینه مسلمانان بویژه شیعه است که علی‏رغم وضوح و صراحت آن، از اتهام مخالفان نیز مصون نمانده است. مقاله حاضر، مجموعه عللی را که در پیدایش و گسترش روایات موسوم به روایات تحریف نقش داشته‏اند، بازکاوی می‏کند و به نوعی آسیب‏شناسی در این حوزه می‏پردازد. و از این رهگذر می‏کوشد تا بر همراهی دیرینه شیعه با سایر فرق اسلامی بر سر عقیده تحریف‏ناپذیری قرآن، پای فشرده و قدمی در مسیر انسجام مذاهب اسلامی بردارد. غالی‏گری، سطحی‏نگری، اخباری‏گری، روایات منتقله، دشمنی با تشیع، تفسیر به رأی، شرایط زمانی، و تصحیف و تکرار روایت، از جمله عللی است که در این آسیب شناسی، مورد توجه و دقت قرار می‏گیرد. "

۱۲۷۷.

ابعاد شخصیت امام علی (ع) از دیدگاه پیامبر اعظم (ص)

نویسنده: حمید نگارش

منبع: پیام ویژه ماه رمضان ۱۳۸۵ شماره ۷۸

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۷۹ تعداد دانلود : ۷۴۵

۱۲۷۸.

امامان دعوتگران به خداوند

نویسنده: سید احمد خاتمى

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۸۴ شماره ۲۸۸

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۸۰

۱۲۷۹.

احادیث بداء و طینت در منابع حدیثی اهل تسنن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: میر حامد حسین نیشابوری لکهنوی سایر: عبدالحسین طالعی

منبع: سفینه سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۵۱ «ویژه عدل الهی»

کلید واژه ها: طینت بداء حیدر منابع اهل تسنن لکهنوی میرحامد حسین استقصاء الافحام (کتاب) فیض آبادی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۷۹ تعداد دانلود : ۸۴۳

این مقاله تلخیص و بازنویسی یکی از مباحث میرحامد حسین نیشابوری لکهنوی از کتاب ""استقصاء الإفحام"" اوست که در آن، احادیث بداء و طینت را در منابع اهل تسنن نشان داده است. وی با استناد به منابع تسنن، به آن گروه از دانشمندان اهل تسنن که این گروه احادیث را ویژة شیعه می دانند، جواب داده است. میرحامد حسین، کتاب یاد شده را در پاسخ به مطالب حیدر فیض آبادی دانشمند سنّی قرن سیزدهم نوشته است.

۱۲۸۰.

بررسی حد و معیار غلو و تقصیر از دیدگاه شیخ مفید و علامه مجلسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فروغ السادات رحیم پور فرزانه شهبازی

منبع: فلسفه و کلام سال چهل و هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۹۵

کلید واژه ها: تقصیر معیار غلو مفید مجلسی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۷۳ تعداد دانلود : ۸۰۲

مقاله حاضر در صدد است به بررسی حد و معیار غلو و تقصیر از نگاه مفید و مجلسی بپردازد. هر دو متکلم موارد مشابهی را به عنوان معیار غلو مطرح کرده اند از جمله اعتقاد به الوهیت معصومین و نبوت امامان، اعتقاد به حلول و اتحاد ذات خداوند با معصومان، یا اعتقاد به اینکه با وجود معرفت امامان، انجام تکالیف شرعی لازم نیست. معیار مشترک تفویض نیز این است که معصومان علیهم السلام (به طور مستقل وهم عرض با خداوند) متصف به صفاتی چون خالقیت، رازقیت و زنده کردن و میراندن شوند. اختلاف نظر این دو در تعیین حد و معیار غلو و تقصیر در مسائلی نظیر علم امام، عصمت از گناه صغیره یا سهو، خلقت متقدم چهارده معصوم، کرامات یا فضایل خارق العاده، شأن و جایگاه ایشان در هستی و امثال آن نمودار می شود است ودامنه این اختلاف باعث می گردد که غالی و مقصر در نظر هریک متفاوت باشد. توجه به این تفاوت ها از آن رو حائز اهمیت است که از نظر فقهی، غالی کافر شمرده می شود و لوازم کفر بر او مترتب می گردد لذا جا دارد که اولا در تعیین حد و ملاکی که عدول از آن غلو (یا تقصیر) شمرده می شود به امور متفق علیه نزدیک و نزدیک تر شد و ثانیاً در کافر خواندن غالیان، به آرایی از این دست که می گوید غلو تنها اگر به انکار (آگاهانه و عمدی) الوهیت و توحید و نبوت منجر شود، موجب کفر خواهد بود توجه نموده، در مسائل اختلافی و جدلی الطرفین و در امور فرعی و جزئی، مطابق حدود و ملاک های شخصی یا حداقلی، افراد را به غلو و تقصیر متهم نکرد.

درخت حوزه‌های تخصصی