درخت حوزه‌های تخصصی

"فصلنامه پژوهش و سنجش ده سال فعالیت خود را در حوزه ارتباطات و با رویکرد رادیو و تلویزیون به انجام رسانده است. این نشریه کوشیده است تا از یکسو در حوزه رسانه و ارتباطات به جایگاه مناسبی دست یابد و به غنای ادبیات این حوزه بیفزاید و از سوی دیگر در حد امکان خود به نیازهای صدا و سیما در بخش‌های نظری و کارکردی، پاسخ گوید. محصولی که تاکنون ارائه شده در یک مسیر تکاملی به گونه‌ای از هر دو حوزه و برای هر دو حوزه بوده است. این فصلنامه طی یک دهه فعالیت توانسته است مخاطبانی را در میان استادان و دانشجویان رشته ارتباطات و نیز سایر رشته‌های مرتبط بیابد و از سوی دیگر مدیران و پژوهشگران سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را در جریان تازه‌ترین دستاوردهای علمی قرار دهد. نخستین شماره‌های پژوهش و سنجش به شکلی جُنگ مانند در موضوعات مختلف ارائه می‌شد اما به تدریج با احساس نیاز به تمرکز بیشتر بر روی موضوعات خاص، هر شماره به یک موضوع ویژه اختصاص یافت و دست‌اندرکاران نشریه با توزیع فراخوان مقالات؛ دریافت مقاله از استادان و پژوهشگران؛ بهره‌گیری از پژوهش‌های انجام شده در واحدهای پژوهشی سازمان صدا و سیما؛ و ترجمه برخی آثار برگزیده خارجی کوشیدند تا مجموعه‌ای مناسب گرد آورند و در اختیار علاقه‌مندان قرار دهند و بدین وسیله به تعمیق اندیشه در این حوزه کمک کنند. حسن قبول مخاطبان طی یک دهه فعالیت‌ نشان داد که نشریه توانسته است هر چند با برخی فراز و نشیب‌ها، وظیفه خود را انجام دهد و به موقعیت مناسبی دست یابد. به این ترتیب همکاری بسیاری از استادان بنام و برجسته این حوزه و نیز پژوهشگران ارجمند از داخل و خارج صدا و سیما و سایر علاقه‌مندان و ارائه مقالات ارزنده که بسیاری از آنها حاصل پژوهش‌های انجام شده در حوزه رسانه و ارتباطات بوده، سرمایه اصلی کار نشریه در طی یک دهه گذشته محسوب می‌شده است. پژوهش و سنجش در دهه دوم فعالیت خود نیز خواهد کوشید تا ضمن استفاده از تجارب ارزشمند یک دهه کار و تلاش، گام‌های بلندتری در جهت رسیدن به اهداف خود بردارد و در این راه نیازمند راهنمایی و کمک همه استادان، پژوهشگران، مدیران رسانه و نیز همة علاقه‌مندان است. شماره‌ای که اینک در پیش روی شماست دارای مقالات متنوعی پیرامون موضوعات مختلف در حوزه رسانه و ارتباطات است و به صورت جُنگ ارائه شده است. پر واضح است نظرات، انتقادات و پیشنهادهای صاحبنظران می‌تواند به پر بارتر شدن هر چه بیشتر نشریه کمک کند. "

پراکندگی مدارک در میان گستره‌ای از پایگاه‌های اطلاعاتی ، محققان را ناگزیر می‌سازد برای دسترسی به اطلاعات به انتخاب پایگاه‌های اطلاعاتی مناسب از میان پایگاه‌های موجود دست بزنند . این مقاله با استفاده از موضوع آنزیم لاکیز به عنوان نمونه ، به بررسی همپوشانی میان سه پایگاه اطلاعاتی چکیده نامه زیست‌شناسی ، پاب مد و نمایه نامه استنادی علوم می‌پردازد . هدف از این مقاله بررسی اهمیت هر یک از این پایگاه‌ها در بازیابی مدارک مرتبط با موضوع مورد مطالعه است . ...

"نویسنده در این مقاله به ترسیم تحول تصویر زن در آثار هنری اروپا و ایران می‌پردازد و در مسیر این تحول، پنج مرحله یا نوع نگرش را تشخیص می‌دهد که عبارتند از: نگاه اسطوره‌ای به زن، زن در شمایل مقدس، نقش‌مایة مادر، سیمای عرفانی زن در قالب عشق معنوی و در نهایت تصویر جنسی از زن. وی با تحلیل نظری آثار نقاشی، شمایل‌ها، ادبیات داستانی و محصولات سینمایی به این نتیجه می‌رسد که نگاه هنرمندان به زن از نگاه اثیری و اسطوره‌ای آغاز و با ایجاد جریان مذهب‌زدایی در جوامع، تحت تأثیر رنسانس اروپا و احاطة تفکر سکولاریسم بر اذهان هنرمندان، به نگاهی جنسیت‌گرا تبدیل می‌شود که فقط به سوء استفاده از جذابیت‌های زن برای فروش بهترِ آنچه قابل فروش است، می‌اندیشد. "

" در این مقاله نویسنده به سلطه قدرت بر زبان و فرهنگ می‌پردازد که از این طریق علایق، ارزش‌ها، تجربه‌ها و رفتار اقشاری که خارج از خط فکری غالب جامعه قرار می‌گیرند ناشناخته مانده و نادیده گرفته می‌شود. بخش اول این مقاله به بررسی نظریه‌های ارتباطی فمینیسم اختصاص یافته است که به طور خاص بر زبان به عنوان ابزاری که تصاویر، تجربه‌ها و علایق مردانه را مورد تاکید قرار داده و تصاویر، تجربه‌ها و علایق زنانه را نادیده گرفته است تمرکز دارد. در بخش دوم «نظریه گروه خاموش» مورد بررسی قرار می‌گیرد که تصویرسازی ناقص از فرهنگ را که تنها بخشی از اعضا را توصیف می‌کند، مشکوک می‌داند. قدرت مردان در تصویرسازی تجربه‌ها، برابر با قدرت ساخت واقعیت است. کسانی که این جهان را از طریق برجسته کردن تجربه‌شان تصویرسازی می‌کنند، مصونیت دارند و آنچه مهم تلقی می‌کنند شهرت می‌یابد، اما تجربه کسانی که شناخته شده نیستند یا فراموش شده و یا به دلیل تصویرسازی نکردن مهم تلقی نمی‌شود در نتیجه، گروه‌هایی که در زندگی فرهنگی دارای پایگاه حاشیه‌ای هستند، از داشتن واژگانی برای تعریف یا بیان تجربه‌هایشان محرومند. از سویی برخی نظریه‌پردازان گروه خاموش از غلظت انتقادهایی که در بخش قبلی از مردان صورت می‌گرفت، می‌کاهند. آنان عقیده دارند زنان همیشه سرکوب نمی‌شوند، بلکه اغلب تمایل کمتری به نشان دادن خود در زمینه‌های معین دارند. در نظریه گروه خاموش رسانه‌ها به عنوان ابزار پرقدرت ایدئولوژی غالب معرفی می‌شوند و گفته می‌شود اگر چه بسیاری ـ نه همه نهادهای فرهنگی ـ ایدئولوژی غالب را حمایت می‌کنند، اما رسانه‌ها به طور ویژه‌ای در ارائه ایدئولوژی گروه‌های غالب به صورت بهنجار، شایسته و طبیعی توانایی دارند. "

"این مقاله برگرفته از تحقیقی است که با عنوان «بررسی تطبیقی کنوانسیون‌های برن، رم و موافقتنامة تریپس دربارة مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط و تأثیر پیوستن به آنها بر فعالیت سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران» در موسسه حقوق تطبیقی به سفارش سازمان صداوسیما انجام شده است. در کنار پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری، اشخاص و سازمان‌هایی که از طریق اجرا، تولید آثار صوتی و پخش رادیویی و تلویزیونی، اثری را به دیگران عرضه می‌دارند باید از حمایت موثر قانونی برخوردار باشند. این اشخاص که به دارندگان حقوق مرتبط (مجاور) با حقوق پدیدآورنده معروفند، در کنوانسیون ویژه‌ای به نام کنوانسیون رم مورد حمایت قرار گرفته‌اند. در این مقاله، بیان ماهیت حقوق مرتبط، بررسی مقررات کنوانسیون رم، موضع حقوق ایران در قبال این حقوق و تبعات الحاق کشور ما به این کنوانسیون در سه فصل به شرح زیر مورد بحث قرار گرفته است: در فصل نخست کلیات درباره تعریف مفاهیم، تاریخچه و فلسفه حمایت از حقوق مرتبط ارائه شده است؛ و در فصل دوم کنوانسیون رم (1961) با توجه به مبنای حمایت، معیار حمایت، آثار مورد حمایت، حقوق مادی و معنوی اشخاص ذی‌نفع، مدت حمایت و مقررات شکلی کنوانسیون مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پایانی نیز حقوق مرتبط در نظام حقوقی ایران با توجه به دارندگان این حق، موضوعات مورد حمایت، معیار حمایت، حقوق مادی و معنوی اشخاص ذی‌نفع، مدت حمایت و محدودیت‌ها و استثناهایی که قانونگذار در قوانین سال‌های 48 و 52 ایران مقرر کرده بررسی شده است. "

نظام‌های بازیابی اطلاعات در دهه‌های گذشته ، ماهیتی پویا و تعاملی یافته‌اند . مدل سنتی بازیابی اطلاعات به رغم نقاط قوتی که دارد فرایندهای تعامل را در بازیابی اطلاعات منعکس نمی‌کند . به همین سبب ، مدل‌های جدیدی ارائه شده‌اند که هر یک از آنها بازیابی اطلاعات را با تاکید بر ویژگی‌ تعاملی آن از دیدگاه متفاوتی مورد توجه قرار می‌دهند . ربط به عنوان مفهومی کلیدی در بازیابی اطلاعات ، در مدل سنتی ومدل‌های تعاملی به گونه خاصی مورد تفسیر قرار گرفته است . ...