درخت حوزه‌های تخصصی

با ظهور رسانه های جدید، نحوه مدیریت بر اخبار نیز دچار دگرگونی شده است. اینک عوامل جدیدی بر چگونگی شکل گیری یک خبر، تا جریان یافتن آن و تبدیل به گفتمان سیاسی و اجتماعی دخالت دارند. در این مقاله تلاش می شود با بررسی یک سوژه که در فضای ایران به جریان غالب خبری تبدیل شد، عوامل مؤثر  بر مدیریت این سوژه کشف و معرفی شوند. آنچه در این بررسی مورد توجه قرار گرفته، عللی است که موجب شده، تا یک سوژه  خبری که از طرف سایتی کوچک (زمان انتشار نخستین خبر، مرداد 87) منتشر شده، به جریان خبری مسلط در جامعه ایران تبدیل شود. نویسندگان تلاش کرده اند تا با تمرکز بر ویژگی های متنی و غیر متنی این سایت، به تمایز آن با سایر رسانه ها در موضوع یاد شده دست یابند. نکته حائز اهمیت در این مقاله، تمرکز  بر عوامل اصلی است که باعث موفقیت یک رسانه در پردازش یک سوژه خبری و نفوذ آن در بین مخاطبان شده است.

این مقاله، بر آن است که مدلی برای تحلیل محتوای سیاست های فرهنگی بدست دهد. منظور از سیاست های فرهنگی در این مقاله به طور خاص سیاست هایی است که از جانب دولت به صورت مکتوب و مصوب ارائه می شود تا زمینه ای برای مدیریت فرهنگی (برنامه ریزی و سازماندهی و هدایت منابع و نیروها) باشد. مدل باید به دنبال پیدا کردن عقلانیت حاکم بر سیاست فرهنگی باشد. به منظور دستیابی به این مدل، ضمن مطالعه ادبیات موضوع به مسائل دخیل و موثر در شکل دادن به سیاست های فرهنگی مثل تعریف فرهنگ، محدوده ی فرهنگ، ویژگی های اجتماعی فرهنگ، دلایل نیاز به سیاست گذاری برای فرهنگ و علل تدوین آن، و سرمشقهای سیاست گذاری فرهنگی و همچنین اجزای سیاست فرهنگی می پردازیم. در نهایت همه ی این موارد که بر شمردیم به علاوه ی نهاد متولی اجرای سیاست تبدیل به متغیرها و حوزه ای که مورد سیاست گذاری قرار گرفته نهایتا هشت متغیر اصلی برای تحلیل محتوای سیاست های فرهنگی را شکل میدهد. به ازای هر متغیر، مقوله های متناسب با آنها از خلال مطالعه ادبیات موضوع استخراج و مطرح شده است.

هدف این مقاله بررسی میزان  آشنایی و علاقه مندی دانش آموزان سوم متوسطه نسبت به فرهنگ بومی در استان مازندران است. بنابراین 365  دانش آموز از کل 7286 و 10 نفر از متخصصین فرهنگی در استان به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش تحقیق در این پژوهش کمی و کیفی بوده و از ابزارهایی چون پرسشنامه برای نظرسنجی از دانش آموزان و مصاحبه با کارشناسان استفاده گردید. نتایج بدست آمده حاکی از آن است میزان آشنایی و علاقه به فرهنگ بومی در استان مازندران در حال کاهش است و در عین حال از لحاظ جنسیت تفاوت معنی داری بین دیدگاه دانش آموزان دختر و پسر درباره فرهنگ بومی وجود دارد. . نتایج حاصل از مصاحبه با کارشناسان نیز نشان می دهد که عواملی چون جهانی شدن، ضعف منزلت خانواده، ناتوانی مدارس در اجرای وظایف فرهنگی خود، از جمله عوامل مهم چنین وضعیتی محسوب می شوند.

رسانه ها ابزار بیان ایدئولوژیک گفتمانها هستند و از طریق آنها می توان ایدئولوژی را به سطح جامعه تزریق کرد. از این لحاظ برای دریافت روند تطوری گفتمان حاکم، می توان از رسانه ها به عنوان مرجعی مطالعاتی استفاده کرد. سینما به علت تصویری بودن و همه گیر بودن در میان رسانه های جمعی از جایگاه والایی برخوردار است. تغییرات گفتمانی بر نحوه رویارویی با دیگری تاثیر می گذارد. از یک سو، «دیگری» و تعریفی که از آن در طول روندهای گفتمانی گوناگون شده است برای ساخته شدن هویت ملی و اجتماعی یک ملت، نقشی اساسی ایفا کرده است. از سوی دیگر،«خودی» همواره برای تعریف هویت ملی و جداسازی خود از غیر، به غیریت سازی می پردازد و می توان گفت که رسانه های جمعیتنها یکی از ابزار ساخت و بازتولید دیگری و بازتعریف «خود» است. در پژوهش حاضر گفتمان «خود/ دیگری» در سینما مورد بررسی قرار می گیرد. تا نحوه بازنمایی «دیگری» و بازتولید «خود» در مقابل آن و شکل گیری هویت «خودی» تعریف شود. بنابراین «دیگری» به تنهایی مسئله این تحقیق نبوده است و تا جایی مورد کنکاش قرار می گیرد که «خودی» نیز حضور داشته باشد. برای رسیدن به پاسخ مسئله تحقیق از سه سطح تحلیل برای بررسی نمونه های منتخب استفاده شده است. چرا که سعی شده است از سطح توصیف صرف فراتر رفته و وارد تحلیل گفتمانی متون شویم. در سطح اول از الگوی روایت «بارت» برای بررسی معنای ضمنی و آشکار سکانس های مورد تحلیل استفاده شده است و در سطح دوم الگوی «سلبی و کادوری» برای توصیف نشانه شناختی مبنای کار قرار داده شده است. در ادامه با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی ونداک، گفتمان «خود/دیگری» متن تحلیل شده است. الگوی های مذکور واسازی و کنکاش در سطوح مختلف متن را برای محقق فراهم می کنند. با مشاهده و بررسی و تحلیل فیلم ها آنچه که در مواجهه با دیگری در تمام متون دیده شده است؛ «استعاره سفر» برای مواجهه با غرب است. در تمام فیلم های انتخابی «خودی» به سفر می رود یا از سفر غرب باز می گردد. و در اکثر نمونه ها «خودی» از این مواجهه و سفر پشیمان و نادم باز می گردد. و در نهایت دیگری طرد و نفی می شود. ایده مسلط در اکثر قریب به اتفاق متون «بازگشت به خویشتنِ اصیل و بومی»، در مقابل غرب مطرود، است. غرب با ایده های مختلف در این متون طرد می شود؛ گاهی با ایده وحشت زایی و گاه عقلانیت ابزاری غربی در مقابل «خودی» قرار داده می شود. در نتیجه آنچه از تحلیل فیلم های بررسی شده بر می آید این است که، غرب در سینمای معاصر ایران همراه با جهت گیری رسانه ای، طرد شده و منفور قلمداد شده است.

این مقاله اعتماد و اعتبار رسانه ای به رسانه های داخلی و خارجی در میان شهروندان تهرانی را مورد مطالعه قرار می دهد و تأثیرات تحولات اجتماعی بر این مقوله را مورد پیمایش قرار می دهد. در این مقاله با استفاده از تقسیم بندی نظری استوارت هال و نظریه اعتبار منبع اندرسون، نویسندگان به این نتیجه می رسند که جایگاه تقابل جو نسبت به رسانه های داخلی در میان شهروندان تهرانی تقویت شده است و از انباشت عمومی در جایگاه مسلط و هژمونیک به میزان قابل توجهی کاسته شده است. از دیگر سو، این مقاله مطرح می کند که با کاسته شدن از اعتبار منبع رسانه ای مورد مطالعه، ارزش اطلاعات آن نیز به همان نسبت زیر سئوال قرار گرفته است. از دیگر نتایج این پژوهش، فزونی گرفتن گرایش شهروندان به شبکه های ماهواره ای و عدم اقبال آنان به رادیوهای فرامرزی در طی ۵ سال گذشته بوده است که این امر در نتیجه انگاره پیشینی منفی نسبت به رادیوهای بیگانه و جذابیت دیداری شبکه های ماهواره ای تحلیل شده است. بیش از ۹۰درصد افراد واقعی بودن و صحت خبر را عامل انتخابی خود در پیگیری اخبار می دانند. همچنین 8/68 درصد افرادی که تغییر نگرش آنان خیلی زیاد بوده است، دارای ماهواره هستند. نویسندگان این نگرانی را مطرح می کنند که می بایست در جهت پیشبرد منافع ملی، از ریزش مخاطبان رسانه های داخلی راستای گسترش وحدت ملی جلوگیری نمود

فال همواره در زندگی بشر وجود داشته و به عنوان معرفتی حاشیه ای، در گوشه و کنار جامعه به زندگی خود ادامه داده است. در سال های اخیر، گسترش و تنوع موضوع فال، ورود آدم های تحصیلکرده و با موقعیت اجتماعی بالا به فال گیری و استفاده از گفتمان رسمی- علمی، برای طرد فال سبب شده است که پرداختن به این موضوع اهمیت یابد. مقاله حاضر می کوشد، با استفاده از نظریه نظم گفتار فوکو و تحلیل گفتمان، ابتدا به ساز و کارهایی که گفتمان رسمی- علمی برای طرد و غیر حقیقی جلوه دادن فال استفاده می کند، بپردازد و سپس با بهره مندی از گفتار کنشگران فال گیری، معرفتی که فال ارائه می دهد و همچنین دنباله روندگان آن را با گفتمان علمی فال مقایسه کند.از جمله ساز و کارهای فوکویی که گفتمان علمی-رسمی فال، در جهت طرد گفتمان غیر رسمی بکار می بندد، کنارگذاری و تفسیر است. بر حسب این دو ساز وکار، فال، غیر حقیقی، غیر واقعی و شیادی است و کنشگران آن ساده اندیش و فاقد بینش علمی پنداشته می شوند. در حالی که، کنشگران گفتمان غیر رسمی که اغلب تحصیلکرده هستند به فایده مندی فال در زندگی روزمره شان اشاره می کنند.

هر فن یا هنری دارای زبان حرفه ای مختص به خود است که شناخت این زبان می تواند به شناخت جامعه هدف، تقویت لوازم تدوام گروه مذکور و شناخت نقاط و ضعف آن کمک کند. از آن جا که تاکنون کاری در خور توجه برای شناخت این گونه زبانی در حوزه روزنامه نگاری ایرانی انجام نشده، پژوهش حاضر با هدف، جمع آوری لغات مصطلح و متداول در فضای روزنامه نگاری حرفه ای کشور و فراهم کردن یک مجموعه غنی و قابل استفاده از واژگان روزنامه نگاری برای مراکز اطلاع رسانی، دانشگاهی و رسانه ای کشور از دیگر اهداف مورد نظر بوده است. در این پژوهش، پس از یک مطالعه کتابخانه ای وسیع برای شناخت ادبیات حوزه تحقیق و مجموعه ای مقدماتی از کلیدواژه ها، با استفاده از روش گلوله برفی، نمونه های مورد نیاز شناسایی شده و مورد پرسش قرار گرفتند. در نهایت حدود 400 اصطلاحِ شناسایی شده، به همین روش معادل گذاری شدند.