درخت حوزه‌های تخصصی

در تحقیق حاضر، فرهنگ زیست محیطی مردم اصفهان که با سه شاخص آگاهی زیست محیطی، نگرش زیست محیطی و رفتار زیست محیطی مشخص شده، بررسی گردیده است. جامعه آماری تحقیق جمعیت 15 سال به بالای شهر اصفهان و حجم نمونه با سطح اطمینان 95 درصد 322 نفر بوده که به شیوه ترکیبی احتمالی خوشه ای- طبقه ای انتخاب شده اند. شیوه تحقیق پیمایشی و ابزار ...

تحقیق حاضر با استفاده از رویکرد کمّی و به صورت پیمایشی در شهرستان اهواز انجام گرفته است. در این تحقیق، هویت قومیِ بخشی از جمعیت عرب این شهر مورد بررسی قرار گرفته است.اهداف کلان تحقیق، پاسخگویی به سؤال های زیر است:) عوامل داخلی مؤثر بر هویت قومی این بخش از جمعیت شهرستان اهواز چه بوده است؟؛2) تغییر در هویت قومی این بخش از جمعیت چه تأثیری بر هویت ملی آنان داشته است؟؛ 3) تغییر در هویت قومی چه تأثیری بر گرایش سیاسی مردم دارد؟؛ 4) تغییر در هویت قومی چه تأثیری بر گرایش به خشونت جمعی این جمعیت داشته است؟نمونة آماری در این تحقیق، 384 نفر از عرب های 18 تا 65 سال (زن و مرد) ساکن شهرستان اهواز بوده است. داده های این تحقیق در زمستان 1386 طی کاری سه ماهه، توسط پرسشنامه و به صورت نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای جمع آوری شده است. همچنین به منظور دقت بیشتر، یک پرسشنامة پیش آزمون در مهر ماه 1386 در بین 50 نفر از عرب های ساکن شهرستان اهواز تکمیل شده است.نتایج حاصل از تحلیل دو متغیر داده ها نشان می دهد 21 متغیر از 22 متغیر مستقل (به جز ارتباط با خارج از کشور) با هویت قومی رابطة معناداری دارند. همچنین رابطة هویت قومی و هویت ملی با جهت گیری نه چندان مثبت به مقدار R برابر 586/0 مورد تأیید قرار گرفته است. در تحلیل دومتغیره، سه متغیر که مقدار آمارة آنها بیشتر از همه بود، به ترتیب عبارت بودند از: رضایت از نظام سیاسی، احساس محرومیت نسبی در بُعد سیاسی و احساس محرومیت نسبی در بُعد اقتصادی. نتایج حاصل از تحلیل چندمتغیرة داده ها که با استفاده از رگرسیون چندمتغیرة گام به گام انجام گرفته است، نشان می دهد 9 متغیر وارد معادلة رگرسیونی شدند که در نهایت توانسته اند 58 درصد از واریانس متغیر وابسته (هویت قومی) را تبیین کنند. متغیر احساس محرومیت نسبی در بُعد سیاسی با مقدار R2 برابر با 32/0 بیشترین اثر تعاملی را در بین سایر متغیرها بر هویت قومی داشته است.

تیرما سیزه شو بازمانده جشن تیرگان است که از دوره هند و ایرانی در میان بومیان شمال شرقی ایران برگزار می شده و اکنون نیز در نقاطی از شمال ایران، به ویژه توسط کوه نشینان مازندران در 13 آبان هرسال برپا می شود. مورخان قدیم با تکیه بر روایت بیرونی در آثارالباقیه، برای جشن تیرگان دو مناسبت ذکر کرده اند: 1.تیراندازی آرش کمانگیر،2.مبارزه با خشکسالی و باران خواهی. پژوهندگان اخیر خاستگاه این جشن آریایی را در اسطوره آرش، کشت و طلب باران، هم زمان با طلوع ستاره تیشتر دانسته اند.

شناسایی مناطق محروم و توسعه نیافته، امری مهم و اساسی در جهت اتخاذ راهبردهای توسعه ملی و منطقه ای به شمار می رود که هدف عمده آنها کاهش نابرابری های بین منطقه ای و درون منطقه ای است. رتبه بندی مناطق بر اساس درجه توسعه یافتگی، اغلب به عنوان یک مسئله چند شاخصه مطرح می شود که روش های مختلفی برای مواجهه با آن وجود دارد. در این راستا روش های تصمیم گیری چند شاخصه (MCDM) با دارا بودن قابلیت ارزیابی یکپارچه شاخص ها، ابزار مناسبی در اختیار برنامه ریزان قرار می دهند. هدف از انجام این پژوهش، سطح بندی شهرستان های استان ایلام از لحاظ شاخص های توسعه و شناسایی مناطق محروم با استفاده از روش تصمیم گیری چند شاخصه است؛ بدین منظور، 33 شاخص مختلف توسعه، تعریف و تنظیم گردید و وزن آنها با استفاده از روش آنتروپی تعیین شد؛ سپس، سطح توسعه شهرستان ها با روش تاپسیس فازی مشخص گردید. بر اساس امتیازات حاصل از این روش، شهرستان ها در 4 گروه برخوردار، نیمه برخودار، کم برخوردار و عدم برخوردار طبقه بندی شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که شهرستان ایلام با وزن 0.505 در سطح برخوردار، شهرستان های شیروان چرداول، آبدانان، دره شهر و دهلران به ترتیب با وزن های 0.384، 0.383، 0.382 و 0.375 در سطح نیمه برخوردار، شهرستان ایوان و مهران در سطح برخورداری کم و شهرستان ملکشاهی در سطح عدم برخورداری قرار گرفته اند.

از دیدگاه هنر ایرانی، اسطوره و حماسه دو بنیاد هویت ایرانی قلمداد می شود. مقاله حاضر به چگونگی نقش سه مولفه مذهب، اسطوره و حماسه در تکوین هویت بومی مازندران می پردازد و هدف آن بررسی میزان گرایش مردم مازندران به این سه عنصر هویت ساز است. از آنجا که هنرهای بصری و متون تصویری، یکی از عناصر مهم هویت ساز هستند، نقوش تزیینی بناهای سقانفارها جهت بررسی موردی در نظر گرفته شده اند. اکثر این بناهای مذهبی که یادمانی آیینی و تاریخی بوده اند در دوره قاجاریه ساخته شده اند و تزیینات این بناها با فرهنگ و هویت بومی منطقه مرتبط بوده، با توجه به ویژگی هنر قاجاری، با تلفیق سه عنصر مذهب، اسطوره و حماسه در نقوش سقانفارها، تجدید عظمت ایران قبل از اسلام و نیز هویت مذهبی بعد از اسلام را می نمایانند. متغیرهای علی که متغیرهای اصلی هستند شامل مولفه های مذهب، اسطوره و حماسه است. متغیرهای توصیفی تحقیق، نقش مایه های متعددی هستند که شامل دو گروه بزرگ مذهبی و غیر مذهبی بوده، روایات دینی، حماسی و ملی را به تصویر می کشند. مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که چرا و چگونه خلق این آثار هنری در تکوین هویت ایرانی نقش داشته است؟ فرضیه مقاله این است که اسطوره، مذهب و حماسه، با کارکرد دینی و اجتماعی، نقش مهمی در تکوین هویت ایرانی داشته اند و باعث حفظ و تقویت انسجام مردم این منطقه از ادوار گذشته تا به امروز بوده اند.

یکی از عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر قانون گریزی، آشفتگی اجتماعی یا احساس آنومی است. هدف مقاله حاضر، مطالعه ارتباط آشفتگی اجتماعی و رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی در بین رانندگان سطح شهر تبریز است. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار اندازه گیری، پرسشنامه بسته پاسخ است. جامعه آماری مورد مطالعه، شامل کلیه شهروندان تبریزی بوده که دارای گواهینامه راهنمایی و رانندگی و خودرو شخصی بوده اند که 400 نفر از آنها با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده به عنوان حجم نمونه نهایی، انتخاب شده اند. داده های حاصله، با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها نشان می دهد، بین متغیرهای احساس آنومی و احتمال مجازات و میزان رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی رابطه ای معناداری وجود دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی نشان می دهد، 66 درصد از تغییرات متغیر میزان رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی توسط متغیرهای مستقل تحقیق تبیین شده است.

مقاله حاضر به مطالعه اشکال و طرح های بافته شده بر روی گلیم های دستباف در یک فرهنگ سنتی از دیدگاه مردم شناسی هنر می پردازد. برای این مطالعه، طرح های گلیم های یکی از روستاهای ایران، روستای مولان، از منطقه اذربایجان انتخاب شده و مورد تحلیل شکلی و سبکی قرار گرفته است. هنرهای مردمی از دوران کهن برای ساکنان منطقه شمال غرب ایران، آذربایجان، تقدس داشته تا جایی که برخی از هنرمندان در مقام دانایان، بزرگان و راهنمایان قوم و قبیله بوده اند. این آثار هنری گستره مادی و معنوی بسیاری را از فرهنگ آذربایجان در خود جای داده و لذا بررسی آن ها زوایای عمیقی را از فرهنگ منطقه آشکار خواهد ساخت. از این نظر مردم شناسی هنر از مهم ترین رشته هایی است که قادر به کشف لایه های مختلف فرهنگ هایی است که به شدت به امر هنری وابسته اند و بسیاری از بیان های فرهنگی را در کنش هنری پدیدار می کنند. روش تحلیل شکل ها و طرح های گلیم های مورد مطالعه شامل دو روش رایج در مردم شناسی هنر است که با دیدگاه شمایل نگارانه ترکیب شده اند. اول، تحلیل ویژگی های شکلی آثار هنری و دوم، تحلیل سبکی بین فرهنگی آثار، در تحلیل شکلی و سبکی و بازنمایی معنایی در آثار هنری به طور عام و اشکال و طرح های مورد بررسی به طور خاص، رویکرد فرانتس بوآس به ویژه در اثر مشهور هنر ابتدایی لحاظ و سنجیده شده است. برای بازنمایی شکلی معنا، به دیگر آثار هنری منطقه آذربایجان هم چون هنرهای صخره ای، روایت های مردمی و اساطیر جهت رمزگشایی اشکال و طرح ها رجوع کرده ایم. تحلیل سبکی بین فرهنگی به بررسی تطبیقی سبک طرح های سفالینه های سومری و سبک طرح های گلیم های آذربایجان اختصاص یافته است.

زبان قلب فرهنگ است؛ به گونه ای که دگرگونی های فرهنگی رابطه ای بسیار مستقیم با دگرگونی زبانی دارد. یافتن مکانیسم های دگرگونی زبانی با توجه به دگرگونی های فرهنگی اهمیت به سزایی دارد چرا که تاثیر بسیاری بر سیاست گذاری و برنامه ریزی فرهنگی یک کشور دارد، به عبارت دیگر سیاست گذاری و برنامه ریزی های زبانی و فرهنگی به شکلی مستقیم با یکدیگر ارتباط دارند و از آن جا که رابطه فرهنگ و توسعه نیز بر کسی پوشیده نیست، رابطه زبان با توسعه نیز آشکار می شود. فهم نظام وار و تمام گونه این ارتباط ها هدف این نوشتار است. به عبارت دیگر فهم رشد و توسعه یک کشور با توجه به زبان بایستی مورد توجه واقع شود. توسعه زبان بومی یک کشور قابل اجرا نیست و هرگونه سیاست گذاری توسعه بدون توسعه زبانی و سیاست گذاری مربوط به آن محکوم به شکست و انقطاع است. این موضوع با مطالعه رابطه زبان با جامعه و رابطه زبان با تغییرات اجتماعی قابل مطالعه و بررسی است که این نوشتار آن را دنبال کرده است.

زندگی انسان در طول تاریخ، در پیوند مداوم با طبیعت بوده است. آب، خاک، زمین و گیاهان همواره یاری­رسان انسان و الهام­بخش او بـوده و محیط زیست به عنوان پس­زمینه­ فـعالیت­های بشری، مهم­ترین بخش و جزو جدا نشدنی زندگی انسان تلقی شده است. در مقابل انسان­ها نیز مسئول حفظ محیط زیست خود بوده­اند. در این مقاله، با استفاده از نظریه پیر بوردیو، سرمایه اجتماعی به عنوان یک عنصر تأثیرگذار در زندگی شهروندان شهر تبریز تلقی ­شـده که به رفتار اجتماعی آنها جهت می­دهد. هدف این مقاله بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و سبک زندگی محیط زیستی و تأثیر ابعاد این دو متغیر بر یکدیگر است. نتایج تحقیق نشان می­دهند از میان ابعاد سه­گانه سرمایه اجتماعی، ابعاد مشارکت و انسجام اجتماعی رابطه معنی­دار با سبک زندگی محیط زیستی نشان داده­اند اما بعد اعتماد اجتماعی رابطه معنی­داری را نشان نمی­دهد. همچنین بین تحصیلات و سبک زندگی محیط زیستی رابطه معنی­دار وجود دارد، ولی به­طور کلی بین درآمد و سبک زندگی محیط زیستی رابطه­ معناداری مشاهده نشد. تحلیل رگرسیون چندمتغیره نیز نشان می­دهد که مشارکت اجتماعی، تحصیلات و انسجام اجتماعی بر روی هم حدود یازده درصد از واریانس سبک زندگی محیط زیستی را تببین می­کنند.

هدف از نگارش این مقاله تعیین عوامل مرتبط با قوم گرایی فرهنگی در میان کردهای ایران بوده است. روش پژوهش از نوع پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است. جمعیت آماری پژوهش، کلیه مردان 18 تا 65 سال ساکن استان های کردستان، آذربایجان غربی، کرمانشاه و ایلام را شامل می شود که نمونه ای با حجم 800 نفر به شیوه احتمالی از آن انتخاب شده است. نتایج آزمون پژوهش نشان داد که میان عواملی چون نوع گویش های زبان کردی ( اورامی، کلهری، سورانی و کرمانجی)، نوع مذهب (سنی، شیعه و یارسان)، رسانه مصرفی (تلویزیون)، احساس تبعیض (سیاسی، فرهنگی و اجتماعی اقتصادی) با قوم گرایی فرهنگی مردم مناطق مذکور رابطه معناداری وجود دارد. اما محل پرورش فرد (شهر و روستا) با میزان قوم گرایی فرهنگی او رابطه معناداری ندارد. اجرای عدالت و رفع نابرابری های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی اجتماعی، اهمیت دادن به عناصر فرهنگی قومی و تقویت برنامه های تلویزیونی در بخش قومی، می تواند آسیب های ناشی از قوم گرایی فرهنگی را کاهش دهد.

این تحقیق، به موضوع علل کاهش جمعیت و پیامدهای آن می پردازد. هدف از این پژوهش، شناخت سیاست های کنترل جمعیت، به عنوان یک معضل اجتماعی و سیاسی و پیش گیری از آن برای حفظ بقای نسل می باشد. اهداف سیاسی نهفته در این جریان، با ابزارهای فرهنگی همچون تبلیغات، ترویج مدرنیته، و تبعیت از سیاست های بهداشتی یونسکو در کشورهای اسلامی رشد یافت و زمینه های اجتماعی، مثل گسترش بزهکاری، رواج دیدگاه های فمینیستی و طلاق، آن را حمایت کرد. کنترل جمعیت در ایران پیامدهای ناگواری را به ارمغان آورده که ازجمله تأثیرات آن در درازمدت می توان به تضعیف نیروی دفاعی کشور، کاهش نیروهای جوانان و نخبه، بر هم خوردن تعادل جمعیتی و تهدید مذهب شیعه اشاره کرد.