درخت حوزه‌های تخصصی

فرهنگ سازمانی، شخصیت یک سازمان را می سازد. همان طورکه شناخت شخصیت یک فرد کمک شایانی در تحلیل رفتار وی دارد، شناخت فرهنگ سازمانی هم می تواند در هدایت، رهبری و انجام تغییر و تحولات سازمانی مؤثر واقع شود. به علاوه، تدوین فرهنگ مطلوب سازمانی کمک مؤثری در جهت توسعه و تعالی سازمان می کند. بر این اساس برای تدوین فرهنگ سازمانی مطلوب بانک ارزش آفرین، به شناسایی باورها، اعتقادات و ارزش های مورد تأکید مدیران و رهبران این بانک پرداخته شد. پس از بررسی پیشینه و مطالعه نمونه های فرهنگ سازمانی، پنج بُعد مقصد و مسیر، ساختار یا ساز وکارهای انجام کار، منابع انسانی، عوامل زمینه ای محیطی و ارزشی به عنوان ابعاد اصلی چارچوب نظری پژوهش در نظر گرفته شدند. به عبارت دیگر، از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با مدیران سازمان، مؤلفه های مربوط به ابعاد پنج گانه فرهنگ سازمانی و شاخص های معرف آنها شناسایی شدند. با استفاده از روش نمونه گیری غیراحتمالیِ قضاوتی و گلوله برفی، مصاحبه ها تا حد اشباع نظری ادامه یافت. داده های حاصل از مصاحبه ها با استفاده از روش کیفی تحلیل تم و نرم افزار QSR Nvivo تحلیل شد. در نتیجه تحلیل داده ها 23 تم فرعی و 124 مفهوم در رابطه با پنج تم اصلی فرهنگ سازمانی مطلوب بانک شناسایی شد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر مستقیم رهبری خدمتگزار بر رفتار شهروندی سازمانی و همچنین اثر غیر مستقیم این رابطه از طریق توانمندسازی روانشناختی، عدالت سازمانی و خشنودی شغلی می باشد. طرح پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه کارکنان شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون تشکیل می دهند که از این تعداد 250 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های رهبری خدمتگزار، توانمندسازی روانشناختی، عدالت سازمانی ، خشنودی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی جمع آوری و با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری و بوت استرپ مورد تحلیل قرار گرفتند. تحلیل های الگویابی معادلات ساختاری برازندگی الگوی پیشنهادی را با داده ها مورد حمایت قرار دادند. نتایج حاکی از اثر مستقیم رهبری خدمتگذار بر رفتار شهروندی سازمانی و اثر غیرمستقیم رهبری خدمتگزار بر رفتار شهروندی سازمانی از طریق توانمندسازی روانشناختی و عدالت سازمانی بود. بنابراین، سازمان ها می توانند با بکارگیری سبک رهبری خدمتگزار باعث توانمندسازی کارکنان، عدالت سازمانی، افزایش خشنودی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان شوند.

این پژوهش با هدف ارائه الگوی مطلوب اثرگذاری سبک رهبری معنوی و انگیزش مبتنی بر معنویت بر عملکرد سازمانی از طریق رضایت شغلی سرمایه انسانی پلیس استان ایلام انجام شده است. روش این پژوهش، توصیفی پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل نیروهای پلیس ستاد استان ایلام است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 313 نفر به عنوان نمونه آماری برای مطالعه انتخاب شدند. برای گردآوری داده های پژوهش از چهار پرسشنامه استاندارد استفاده شده است. نتایج الگویابی معادلات ساختاری نشان داد که الگوی پیشنهادی پژوهش مورد تأیید واقع شده است و در ضمن مؤلفه رهبری معنوی با انگیزش مبتنی بر معنویت رابطه مثبت و معناداری دارد (ضریب 71/0) و این دو مؤلفه نیز بر رضایت شغلی (69/0 و 90/0) و عملکرد سازمانی (76/0 و 69/0) اثرگذار است. پیشنهاد می شود به منظور افزایش رضایت شغلی کارکنان و بهبود عملکرد سازمانی، فرماندهان پلیس استان ایلام به چشم انداز سازمانی اهتمام خاصی مبذول دارند و از این طریق احساس شایستگی و مؤثر بودن نیروها را افزایش دهند؛ هم چنین با ایجاد شبکه های ارتباطی غیر رسمی، حس مشارکت کارکنان را افزایش دهند؛ کارکنان را با اهداف و رسالتهای سازمان عجین کنند و در پرداخت حقوق و مزایا و ترفیع شغلی نیروها، رعایت عدالت را سرلوحه کار خود قرار دهند.

در چند سال گذشته تحقیقات زیادی در مورد رهبری پدرسالارانه و رابطه آن با متغیرهای گوناگون انجام شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین رهبری پدرسالارانه و آوای کارکنان با تاکید بر نقش تعدیل کننده تسهیم دانش کارکنان شعب بانک صادرات استان گلستان می باشد. روش تحقیق مورد استفاده از نوع توصیفی، پیمایشی بوده و جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه کارکنان شعب بانک صادرات استان گلستان به تعداد 600 نفر می باشد. نمونه آماری متناسب با تعداد افراد جامعه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 234نفر به دست آمد. داده های تحقیق با روش کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده و ابزار مورد استفاده پرسش نامه های استاندارد ویویان شر(2012) ، پرسشنامه 5 گویه ای لاوسون (2002) و پرسشنامه استانداردکمال زهیر و همکاران( 2012) بوده است. پایایی پرسش نامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفته اند. هم چنین جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار PLS استفاده شده است. نتایج نشان می دهد بین مؤلفه های رهبری خیرخواهانه و رهبری اخلاقی با آوای سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد ولی بین رهبری مستبدانه و آوای کارکنان رابطه معناداری وجود ندارد. هم چنین تسهیم دانش بین ابعاد رهبری پدرسالارانه و رهبری خیرخواهانه با آوای کارکنان نقش تعدیل کنندگی ندارد اما متغیر تسهیم دانش رابطه بین رهبری اخلاقی و آوای کارکنان را تعدیل می کند.

این مقاله خلاصه ای از بافته های پژوهش پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی است. موضوع پژوهش بررسی ارتباط ویژگیهای شخصیتی (شامل یازده صفت زا صفات مورد شناسایی روانشناسی) و تبپ شخصیتی مدیران با سبکهای رهبری آنهاست. در این پژوهش صفات شخصیتی، تیپ و سبک رهبری مدیران موضوع جامعه آماری با استفاده از پرسشنامه های روانشناسی مورد سنجش قرار گرفته و نتایج حاصل از طریق دستگاههای آماری تجزیه و تحلیل شده است.

"الگوهای رهبری سده گذشته، محصول پارادایم های بالا به پایین و بروکراسی بوده است. این الگوها برای اقتصاد مبتنی بر تولیدات فیزیکی بسیار مناسب است، اما چندان تناسبی با اقتصاد دانش محور ندارد. علم، پیچیدگی (Complexity Science) پارادایم متفاوتی را برای رهبری پیشنهاد می کند. این پارادایم رهبری را به عنوان پویایی متعامل پیچیده ( Dynamic interactive Complex) در نظر می گیرد که از آن نتایج انطباقی ظهور می کند (همانند یادگیری، نوآوری و انطباق پذیری). این مقاله با بهره گیری از علم پیچیدگی، چارچوبی فراگیر را برای مطالعه تئوری پیچیدگی رهبری ایجاد می کند؛ پارادایمی که بر توانمند سازی ظرفیت انطباقی، خلاقیت و یادگیری سیستم های انطباقی پیچیده ( Complex Adaptive System) در بافت سازمانهای تولید کننده دانش تمرکز دارد. این چارچوب مفهومی شامل سه نقش رهبری به هم تنیده شده است: (رهبری انطبافی، رهبری اداری و رهبری توانمند سازی) که منعکس کننده روابط پویای بین عملکردهای اداری، بوروکراسی سازمان و پویایی های نوظهور و غیررسمی سیستم های انطباقی پیچیده است. "

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر رهبری معنوی اسلامی بر عملکرد سازمانی انجام شده است. جامعه آماری تمام کارکنان شرکت گاز استان لرستان (200 نفر) بود که بر اساس جدول مورگان 127 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع­آوری اطلاعات از دو پرسشنامه محقق ­ساخته رهبری­ معنوی­ اسلامی و عملکرد سازمانی استفاده شده است. برای تأیید روایی پرسشنامه از روش روایی صوری استفاده شده است. برای تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده ­شد که بر این ­اساس ضریب آلفای پرسشنامه رهبری ­معنوی ­اسلامی 86/0 و پرسشنامه عملکرد سازمانی 77/0 به دست آمد که نشاندهنده پایایی پرسشنامه پژوهش است. تجزیه­ و تحلیل اطلاعات جمع­آوری­شده با استفاده از نرم­افزارهای spss20 وamos20 صورت پذیرفت. با استفاده از روش معادلات ساختاری فرضیات پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج فرضیه اصلی پژوهش نشان­داد که رهبری­ معنوی­ اسلامی با مقدار ضریب مسیر 76/0 و مقدار (CR) 930/4 بر عملکرد سازمانی تأثیر دارد؛ هم­چنین نتایج فرضیات فرعی­ پژوهش نشان ­داد که ابعاد رهبری­ معنوی اسلامی شامل: یادخدا، توکل، اخلاص، تقوا و معادگرایی به ترتیب با مقدار ضریب مسیر 74/0، 85/0، 79/0، 69/0 و 66/0 بر عملکرد سازمانی تأثیر دارد.

کسب و حفظ مزیت رقابتی در محیط به شدت رقابتی و متغیر امروزی یکی از دغدغه های مدیران بنگاه های اقتصادی است. شرکت های تولیدی با سرمایه گذاری در بخش تحقیق و توسعه، همواره نگران به کارگیری نوآوری های حاصل از این تحقیقات و تأثیر آن ها بر موقعیت بنگاه در بازار هستند. به عبارت دیگر، توازن میان اکتشاف نوآوری و به کارگیری آن (دو سو توانی نوآوری) و تأثیر آن بر مزیت های رقابتی بنگاه، پرسش اساسی بسیاری از مدیران این گونه شرکت ها است. آنچه در بین بسیاری از تحقیقات مرتبط با رابطه «دو سو توانی نوآوری» و مزیت رقابتی مغفول مانده، نقش مؤلفه های رهبری استراتژیک در این معادله است که این تحقیق در پی پرکردن این شکاف است. این مقاله با بررسی تأثیر سبک رهبری استراتژیک (رهبری تحول گرا و رهبری مراوده ای) بر قابلیت دو سو توانی نوآوری (اکتشاف نوآوری و به کارگیری نوآوری) و تأثیر این قابلیت بر مزیت های رقابتی (مزیت قیمت، مزیت تمایز خدمات و مزیت تمرکز بر مشتری) بنگاه های تولیدی شهر اراک (154 بنگاه)، مشخص می کند که رهبری مراوده ای بر اکتشاف نوآوری مؤثر بوده، رهبری تحول گرا و رهبری مراوده ای (مؤلفه های رهبری استراتژیک) بر به کارگیری نوآوری تأثیر داشته و همچنین اکتشاف و به کارگیری نوآوری بر مزیت تمایز خدمات مؤثرند. به کارگیری نوآوری بر مزیت قیمت و مزیت تمرکز بر مشتری مؤثر است.

امروزه، توجه به راهبرد شایسته محوری در توسعه منابع انسانی از راهبردهای توانمند ساز در سازمان های موفق به شمار می رود. توجه به توسعه شایستگی های عاطفی- اجتماعی نیز در کانون توجه مطالعات پژوهشی متعددی در سال های اخیر بوده است. هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی و تبیین نقش شایستگی های عاطفی- اجتماعی مدیران سازمان در ارتقای شایستگی های فنی، زمینه ای و رفتاری کارکنان در قالب یک مدل معادله ساختاری می باشد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده، جامعه مورد مطالعه شامل کلیه کارکنان شرکت گاز استان فارس بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای تعداد 162 نفر به عنوان نمونه انتخاب و مطالعه شدند. جهت گردآوری داده ها از دو پرسشنامه شایستگی عاطفی و اجتماعی بویاتزیس (2007) و شایستگی کارمندان با اقتباس از مدل چشم شایستگی انجمن بین المللی مدیریت پروژه(2010) استفاده شد. پس از محاسبه روایی و پایایی ابزار و توزیع آن بین افراد نمونه، داده ها با استفاده از روش های آماری تی تست تک نمونه ای، همبستگی پیرسون و در نهایت رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری با بکارگیری نرم افزارهای16 Spss و Lisrel8.54 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد بین شایستگی های عاطفی- اجتماعی و شایستگی های فنی، زمینه ای و رفتاری کارکنان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. شایستگی های عاطفی-اجتماعی مدیران پیش بینی کننده مثبت و معنادار شایستگی های فنی، زمینه ای و رفتاری کارکنان می باشد.

رهبری خدمتگزار یک مفهوم پرطرفدار در مجموعه سبکهای رهبری است هر چند که این مفهوم جذاب است ولی هنوز به طور نظام مند تعریف نشده و هنوز از طریق تحقیق تجربی مورد حمایت قرار نگرفته است . بررسی این سبک رهبری به منظور توسعه و ایجاد چارچوب تئوریک مقدماتی است که بدین وسیله پایه ای برای طبقه بندی و ارزیابی ویژگیهای رهبران خدمتگزار در جهت کمک به مدیران سازمانها ، مورد استفاده قرار می گیرد .

ارهبری مخرب قادر است تا از طرق مختلف کارکنان را متمایل به خشونت و رفتارهای مخرب بنماید. این پژوهش با هدف بررسی الگوی ساختاری رابطه رهبری مخرب با تمایل به خشونت و رفتارهای انحرافی در کارکنان اجرا شد. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری پژوهش را کارکنان یک شرکت صنعتی در تهران تشکیل دادند که از بین آن ها 292 نفر به شیوه ی تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه رهبری مخرب گل پرور (1393)، پرسشنامه تمایل به خشونت محقق ساخته و پرسشنامه رفتارهای انحرافی رابینسون و بنت ( 2000) بودند. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و الگو سازی معادله ساختاری (SEM) تحلیل گردید. نتایج نشان داد که بین دو مولفه رهبری مخرب (خودمحوری و زورگویی و سوءاستفاده و تهدید) با تمایل به خشونت و رفتارهای انحرافی معطوف به افراد و سازمان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از الگو سازی معادله ساختاری (SEM) نشان داد که خودمحوری و زورگویی و سوءاستفاده و تهدید از طریق تمایل به خشونت دارای رابطه غیرمستقیم با رفتارهای انحرافی هستند و تمایل به خشونت همراه با خودمحوری و زورگویی نیز به صورت مستقیم با رفتارهای انحرافی دارای رابطه هستند. به معنای دیگر نتایج این پژوهش نشان داد که تمایل به خشونت متغیر واسطه-ای در رابطه رهبری مخرب با رفتارهای انحرافی است

رهبری تبادلی مبتنی بر عمل متقابل است، ایده برنز (1978) این بود که روابط رهبر و پیروان از سوی تبادل برخی پاداش ها مانند نرخ عملکرد، پرداخت، شناسایی افراد و تشویق ها بهبود می یابد. در رهبری تبادلی رهبر اهداف را مشخص می کند و با افراد برای اطمینان از دستیابی به اهداف سازمانی وسیع تر همکاری می کند. این نوع رهبری به سلسله مراتب و توانایی کار در این نوع تبادل بستگی دارد. رهبری تبادلی به مهارت هایی مانند: توانایی کسب نتایج، کنترل از راه ساختارها و فرایندها، حل مسائل، برنامه ریزی و سازماندهی و کار در بین محدوده های سازمانی نیاز دارد. نقدهای فراوانی از سوی صاحب نظران مدیریت به نظریه رهبری تبادلی وارد شده است. مسئله این است که آیا تکیه صرف بر مبادله پاداش و مدیریت بر مبنای استثنا در هدایت رهبری کارکنان و به ویژه افرادی که در مراتب بالای نیازهای انسانی قرار دارند در سازمان های امروزین پاسخگو هست یا خیر؟ از سوی دیگر مکتب الهی اسلام نظریات بسیار دقیق و ظریفی را بیان می دارد که حاکی از نوع نگاه خاص به انسان و رشد و تعالی اوست که در مکاتب رایج به آن توجه نشده است. هدف این تحقیق نقد نظریه رهبری تبادلی و بیان نظریات بدیع و جامع در قرآن کریم است. روش مورد استفاده در تحقیق نقد درون ساختاری و برون ساختاری است. در نقد درون ساختاری، هدف سنجش انسجام داخلی اجزای نظریه و هماهنگی بین مفاد نظریه با مبانی و اصول نظریه می باشد. در نقد برون ساختاری نظریه به لحاظ انطباق مفاد نظریه با دیگر نظریات و انطباق مفاد نظریه با مفروضات دینی (اسلام) بررسی می شود. در نقد برون ساختاری این نظریه دارای نقاط قابل تقویتی است که منجر به ارائه نظریه رهبری تحولی شده است. و با تدبّر در آیات قرآن کریم درمی یابیم که افزون بر نقدهای وارده بر نظریه رهبری تبادلی در رویکرد قرآنی مفاهیم ارائه شده در این نظریه با وسعت و غنای بالاتری ارائه شده است. در بخش تدبر قرآنی در ابتدا مفاهیم مرتبط با مقوله های نظریه سبک رهبری تبادلی استخراج و مقوله بندی شده است. سپس نگاه جامع قرآن کریم به نوع نگرش به انسان، نظارت و کنترل، تشویق و تنبیه، بیان شده است.