مطالعات رفتار سازمانی

این پژوهش با رویکرد آمیخته اکتشافی- مدل ایجاد ابزار- با هدف مدل سازی عوامل هیجانی و شناختی بر رفتارخادمانه کارگزاران سازمان حج و زیارت در اماکن متبرکه مکه مدینه با استفاده از تحلیل محتوای قرادادی در بخش کیفی انجام شده است. به منظور دست یابی به داده های کیفی از نمونه گیری هدفمند بر اساس معیارهای نظام نامه ارزیابی عملکرد کارگزاران خادم سازمان حج و زیارت با 18 نفر از خادمان برتر تا اشباع نظری مصاحبه های نیمه ساختاریافته صورت گرفت. متن مصاحبه های انجام شده در قالب واحد های فکر کدگذاری، مقوله بندی ونهایتا در طبقات مضامین طبقه بندی شدند و به منظور اعتباریابی آن از روش توافق درون موضوعی دو کدگذار استفاده گردید. یافته های کیفی تحقیق ویژگی های رفتارخادمانه کارگزاران را در قالب چهار رفتارانسان دوستانه، رفتار پیش قدمانه، رفتار خدمت گرایانه، و رفتار خودگرایانه و عوامل مؤثر بر آن را در قالب دو عامل هیجانی و شناختی، تبیین می کند. پس از کشف مقوله های مدل ارائه شده در مرحله کیفی، به منظور اعتبارسنجی کمی مدل استخراج شده، پرسشنامه ای مشتمل بر 112 گویه طراحی و تنظیم شد و در اختیار 205 نفر از کارگزاران به صورت نمونه گیری در دسترس قرارگرفت و اعتبار مدل بصورت کمی تأیید شد.

یکی از مهمترین عواملی که در جریان کسب دانش جدید ایجاد مشکل نموده و زمینه ساز شکست در پیاده سازی پروژه تغییر در سازمان می باشد، میزان وابستگی به دانش قدیمی در سطوح مختلف سازمانی است. برای غلبه بر این مشکل، سازمانها باید با استفاده از اقدامات و فعالیتهای مناسب، به کاهش و حذف میزان وابستگی به دانش قدیمی بپردازند. به این مجموعه اقدامات که منجر به کاهش اثرات منفی دانش منسوخ در سازمان می شوند، فرایند یادگیری زدایی گفته می شود. بدین منظور در این مقاله، به تدوین ابزاری مناسب جهت سنجش فرایند یادگیری زدایی در سازمان که از روایی و پایایی مناسبی برخوردار باشد پرداخته شده است. در ابتدا با استفاده از مطالعات میدانی، رویکردها و اقدامات مختلفی که سازمانها می توانند جهت یادگیری زدایی مورد استفاده قرار دهند، شناسایی و براساس آن پرسشنامه اولیه در قالب 36 عبارت تدوین شد. در مرحله بعد روایی محتوای پرسشنامه از منظر سه شاخص شفافیت، مناسبت و جامعیت توسط خبرگان ارزیابی شده و با اعمال نظرات آنها، پرسشنامه نهایی متشکل از 28 عبارت و در قالب 7 رویکرد تدوین گردید. در نهایت پرسشنامه در نمونه ای متشکل از 134 سازمان از جامعه آماری شرکتهای نرم افزاری مورد آزمون قرار گرفت و با استفاده از داده های جمع آوری شده، روایی سازه از طریق تحلیل عاملی، روایی همگرا و واگرا از طریق ضریب همبستگی پیرسون مورد ارزیابی قرار گرفت و شاخصهای برازش مدل نیز بررسی شد که نتایج حاکی از آن بود که مدل اندازه گیری از برازش مناسبی برخوردار است.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر مستقیم رهبری خدمتگزار بر رفتار شهروندی سازمانی و همچنین اثر غیر مستقیم این رابطه از طریق توانمندسازی روانشناختی، عدالت سازمانی و خشنودی شغلی می باشد. طرح پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه کارکنان شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون تشکیل می دهند که از این تعداد 250 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های رهبری خدمتگزار، توانمندسازی روانشناختی، عدالت سازمانی ، خشنودی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی جمع آوری و با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری و بوت استرپ مورد تحلیل قرار گرفتند. تحلیل های الگویابی معادلات ساختاری برازندگی الگوی پیشنهادی را با داده ها مورد حمایت قرار دادند. نتایج حاکی از اثر مستقیم رهبری خدمتگذار بر رفتار شهروندی سازمانی و اثر غیرمستقیم رهبری خدمتگزار بر رفتار شهروندی سازمانی از طریق توانمندسازی روانشناختی و عدالت سازمانی بود. بنابراین، سازمان ها می توانند با بکارگیری سبک رهبری خدمتگزار باعث توانمندسازی کارکنان، عدالت سازمانی، افزایش خشنودی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان شوند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر سرمایه روان شناختی و رضایت شغلی بر کیفیت خدمات ارائه شده به مشتریان توسط کارکنان باجه بانک انصار است. پژوهش حاضر کاربردی و توصیفی می باشد. جامعه آماری کارکنان باجه بانک انصار شهر تهران می باشد. بدین منظور نمونه ای برابر با 320 نفر بر اساس جدول مورگان محاسبه گردید و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شد. در این پژوهش ابتدا مدل نظری و فرضیات بین متغیرها توسعه داده شد و سپس جهت بررسی فرضیات پژوهش مدل معادلات ساختاری مورد استفاده قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد، پایایی و روایی این ابزار تحقیق به وسیله آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تاییدی مورد سنجش قرار گرفت. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که سرمایه روان شناختی و رضایت شغلی تاثیر مثبتی بر کیفیت خدمات ارائه شده به مشتریان دارد. هم چنین نقش میانجی گری رضایت شغلی در رابطه بین سرمایه روان شناختی و کیفیت خدمات معنی دار ارزیابی گردید . لذا می توان بیان نمود که با برنامه ریزی مناسب در زمینه منابع انسانی (سرمایه روان شناختی) سبب افزایش رضایت شغلی کارکنان، ایجاد حس تعلق به سازمان و ارائه خدمات مناسب به مشتریان شد.

با توجه به تغییر و تحولات، سازمان ها برای بقای موفقیت آمیز، ناچار به بهره گیری از خلاقیت کارکنان می باشند. اما بهره گیری از خلاقیت مستلزم مدیریت عوامل مؤثر بر خلاقیت در چارچوب تئوری سیستمی خلاقیت سازمان در راستای ظهور و ارتقای خلاقیت می باشد که این خود نیازمند مشخص بودن نقشه دانش عوامل مؤثر بر خلاقیت با مشخصه هایی نظیر قلمرو زمانی تحقیقات، کمیت تحقیقات، فراوانی محققین در انجام تحقیقات، فراوانی تحقیقات محققین، ارجاع به تحقیقات و رویکردهای حاکم بر تحقیقات می باشد. از این رو، بر اساس تئوری سیستمی خلاقیت و با بهره گیری از روش های فراتحلیل و تحلیل محتوا تعداد 424 تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت که نتایج حاصله نشان می دهد برخورد علمی با عوامل مؤثر بر خلاقیت از اوایل دهه 1950 شروع شده و از نرخی روزافزون برخوردار بوده، اکثریت تحقیقات یک نفره انجام شده اند، اکثریت محققین یک تحقیق انجام داده اند، به اکثریت تحقیقات یک بار ارجاع داده شده و عمدتاً بر ادبیات عوامل مؤثر بر خلاقیت، رویکرد یک بُعدی و غیر سیستمی حاکم است. علاوه بر این، اهمیت و اولویت تحقیقات و محققین در عوامل و مؤلفه های مؤثر بر خلاقیت، مشخص شده است.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر رفتارسازمانی مثبت بر رفتار انحرافی کاری با نقش متغیر میانجی جو اخلاقی سازمان در بیمارستان شهید مطهری وابسته به شرکت ذوب آهن اصفهان انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل 300 نفر از کارکنان بیمارستان شهید مطهری بودند که با تعیین حجم نمونه آماری به روش تصادفی ساده و بر اساس جدول مورگان، 169 نفر تعیین شد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه رفتارسازمانی مثبت لوتانز (2007) با18سوال، پرسشنامه جواخلاقی ویکتور وکولن(1993) با 18سوال و پرسشنامه رفتارانحرافی کاری قنبری(1391) با 10 سوال استفاده گردید. برای سنجش روایی پرسشنامه از روش روایی محتوایی با استفاده از نظرات اساتید و کارشناسان و روایی سازه با استفاده از معادلات ساختاری استفاده گردید. برای تعیین پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شد، براین اساس آلفای کرونباخ رفتارسازمانی-مثبت83/0، جواخلاقی78/0و رفتارانحرافی کاری 79/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارهای SPSS21 وLISREL انجام گردید. نتایج نشان دهنده تاثیر معکوس رفتار سازمانی مثبت بر رفتار انحرافی کاری با ضریب مسیر(32/0-)، تاثیر مستقیم رفتار سازمانی مثبت بر جو اخلاقی سازمانی با ضریب مسیر(58/0) و تاثیر معکوس جو اخلاقی سازمانی بر رفتار انحرافی کاری با ضریب مسیر(62/0-) بود. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که، جواخلاقی سازمانی در تاثیر رفتار سازمانی مثبت بر رفتار انحرافی کاری با ضریب مسیر(35/0-) نقش میانجی را ایفا می کند.

دراین پژوهش برای مدیریت و بهره برداری مناسب از تنوع در تیم های کاری، ابتدا نوع شناسی تنوع ادراک شده و سپس ارتباط آن با افزایش عملکرد مالی تیم ها با درنظرگرفتن نقش متغیر تعدیلگر اعتماد سازمانی مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری این تحقیق شعب بانک تجارت در استان مازندران(57 شعبه) بعنوان تیم های کاری می باشدکه اطلاعات از 50 شعبه به روش نمونه گیری تصادفی ساده در سال 1393 جمع آوری شد. در جمع آوری اطلاعات مرتبط با متغیرهای تنوع ادراک شده و اعتماد سازمانی از پرسشنامه ، و برای سنجش عملکرد مالی تیم ها از اطلاعات سرانه سود/زیان هر شعبه استفاده شد.در بخش اول آزمون ها، نوع شناسی سازه تنوع ادراک شده در سه بخش جدایی، اختلاف و گوناگونی انجام شد و بررسی ارتباط آنها با عملکرد مالی تیم نشان داد که عملکرد مالی تیم با گوناگونی، همبستگی مثبت(0.321) و با اختلاف، همبستگی منفی(0.371-) معنی داری داشته و با جدایی، فاقد رابطه معنی دار می باشد. در بخش دوم آزمون ها، اعتماد سازمانی بعنوان متغیر تعدیل گر رابطه گوناگونی ادراک شده و عملکرد مالی تیم در نظر گرفته شد و نتایج آزمون مدل، بیانگر شدت اثر تعدیلی قوی(1.277) برای متغیر اعتماد سازمانی می باشد.