رشته های جغرافیای عمومی

نمایش ۲٬۴۴۱ تا ۲٬۴۶۰ مورد از کل ۴٬۰۲۰ مورد.

۲۴۴۱.

بررسی پتانسیل های اکوتوریسم و ژئوتوریسمی منطقه نمونه گردشگری بیستون با استفاده از تکنیک SWOT(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مژگان انتظاری یوسف آقایی پور

منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال پنجم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۶

کلید واژه ها: اکوتوریسم ژئوتوریسم بیستون گردشگری طبیعی روش SWOT

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۲۷ تعداد دانلود : ۷۶۸

امروزه صنعت گردشگری یکی از منابع مهم تولید درآمد، اشتغال و ایجاد زیرساخت ها برای رسیدن به توسعه پایدار است. منطقه بیستون یکی از مناطق زیبا و دیدنی استان کرمانشاه است که علی رقم وجود جاذبه های گردشگری فراوان فاقد امکانات و تسهیلات مناسب برای جذب گردشگران است. از آنجا که برای برنامه ریزی مناسب در زمینه گردشگری نیازمند شناخت قابلیت ها و محدودیت های منطقه هستیم، بنابراین، در این پژوهش سعی داریم که قابلیت ها و محدودیت های توسعه گردشگری در منطقه بیستون را شناسایی و ارئه راهبرها و استراتژی های مناسب جهت توسعه اکوتوریسم را مشخص نمائیم. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش توصیفی– تحلیلی است. به منظور جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز، از مطالعات کتابخانه ای، بررسی اسناد و همچنین مطالعات میدانی شامل مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده و با توجه به اطلاعات به دست آمده به بررسی جاذبه ها، امکانات، خدمات و وضعیت کلی اکوتوریسم و ژئوتوریسم در منطقه اقدام شده است. در مرحله بعد، جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه راهبردها و استراتژی های توسعه اکوتوریسم و ژئوتوریسم از روش SWOTاستفاده شده است. یافته های تحقیق، نشان دهنده آن است که، منطقه بیستون توانایی های بالایی در زمینه اکوتوریسم و ژئوتوریسم دارد و وجود رودخانه گاماسیاب و سراب بیستون و نوژیوران و همچنین چشم انداز زیبای منطقه مهم ترین نقاط قوت منطقه هستند، ولی با کمبودهایی همچون عدم تبلیغات، نبود مکان های اقامتی و کمبود امکانات زیربنایی و رفاهی مواجه است.

۲۴۴۲.

تبیین نظری قاچاق کالای ورودی و مدیریت آن در کشورها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابراهیم رومینا

منبع: ژئوپلیتیک سال دهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلید واژه ها: قاچاق قاچاق کالای ورودی مدیریت قاچاق

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۳۷ تعداد دانلود : ۵۸۲

پدیده قاچاق، جابجایی کالا یا خدمات بهصورت غیرقانونی از یک مکان به مکان دیگر و یا ورود و خروج آن از مرزهای یک کشور است.مساله این پژوهش این است که چرا قاچاق کالا در یک واحد سیاسی – فضایی(کشور) شکل می گیرد و راه کارهای مدیریت آن چیست؟ورود و یا خروج کالا در نماد غیرقانونی آن یعنی قاچاق، چالش اساسی کشورهای مبتلابه بوده و تأثیرات ژرفی را بر تولید و تجارت قانونی، سرمایه گذاری و اشتغال دارد و توسعه ملی را با رکورد مواجه می نماید. این تحقیق از نوع بنیادی و نظری بوده و در شناخت ریشه های شکل گیری، چرخه تولید، توزیع و مصرف، عوامل تأثیرگذار بر توسعه آن و در نهایت الگوی نظری مدیریت آن در کشورها است. منابع مورد استفاده نیز به روش کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد هر زمان نیازهای شهروندان ساکن یک فضای جغرافیایی از طریق مبادی رسمی و قانونی برطرف نگردد، عاملان قاچاق اقدام به نقل و انتقال کالا از مبادی غیررسمی و بهصورت غیرقانونی می نمایند. ریشه قاچاق در این پژوهش ناظر بر ساختار اقتصادی کشور، اختلاف توسعه، اختلاف قیمت کالا در مبدأ و مقصد و نیازهای فضایی در کشورهای مقصد کالا است. مراحل و فرایند قاچاق کالا از مبدأ تا مقصد شامل تولیدکننده، خریدار، قاچاقچی، عاملان و فاعلان، مباشران و هماهنگ کنندگان در مقصد، ابزار و لوازم حرکت کالا، بازار خرید، خریدار کالا در مقصد است. چهار مؤلفه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و نیز فضایی از عوامل توسعه دهنده قاچاق کالای ورودی می باشند. مدیریت پدیده قاچاق با اتکاء سه مرحله ریشه قاچاق، مراحل و فرایند قاچاق کالا از مبدأ به مقصد و نیز مؤلفه های توسعه دهنده آن مورد ملاحظه قرار گیرد.

۲۴۴۳.

تحلیل ملاحظات ژئومورفولوژیکی در مکان یابی مراکز نظامی (مطالعه موردی: جنوب استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرتضی کریمی کردابادی یاسر خلیلی

منبع: آمایش سرزمین دوره ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: مکان یابی استان ایلام عوامل ژئومورفیک مراکز نظامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۱۹ تعداد دانلود : ۶۰۶

مکان یابی فعالیتی است که در آن قابلیت ها و توانایی های یک منطقة خاص از نظر وجود زمین مناسب و کافی، و مرتبط بودن آن با کاربری های دیگر شهری و روستایی برای انتخاب مکانی مناسب جهت کاربری مورد نظر تجزیه و تحلیلشود. انتخاب یک موقعیت مکانی از بین موقعیت های موجود نیازمند شناخت و ارزیابی دقیق مناطق، با به کارگیری مدل ها و ابزارهای مناسب است. در این پژوهش، میزان تطابق مکان یابی های انجام گرفته با معیارها و ویژگی های ژئومورفیک منطقهبررسی شد و مهم ترین هدف، شناسایی وضعیت استقرار مراکز نظامی موجود در منطقه و تجزیه و تحلیل شرایط محیطی و معرفی مکان مناسب برای احداث مراکز نظامی است. در این تحقیق روش مطالعه، توصیفی- تحلیلی است که با به کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) مناطق مرزی جنوب استان ایلام در مکان یابی مناسب برای احداث مراکز نظامیبا به کارگیری برخی معیارهای ژئومورفیک و انسانی منطقه ارزیابی شده است. بنابراین، فن AHP در نرم افزار GIS به کار گرفته شد و پراکنش فضایی مراکز نظامی در منطقه مشخص شد. نتایج تحقیق نشان می دهد، 74 درصد از مراکز نظامی موجود در منطقه در پهنة سرزمینی مناسبی قرار دارد.

۲۴۴۴.

ارزیابی تطابق اقلیم و معماری بازارهای قدیم و جدید بافت تاریخی شهر اصفهان با استفاده از مدل ماهانی

نویسنده: هوشمند عطایی سادات هاشمی نسب محبوبه صداقت زادگان

منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۳

کلید واژه ها: بازار ماهانی شهر اصفهان اقلیم معماری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۸ تعداد دانلود : ۷۱۴

معماری سنتی شهرهای تاریخی ایران، حاوی تجارب ارزشمند در زمینه ی اقلیم و معماری است. یکی از شگردهای به کار رفته در این زمینه، طراحی اقلیمی بازارهای بومی بافت تاریخی شهر اصفهان است که با ملاحظات معمارانه ی خاص، به میراثی ارزشمند در تمدن ایرانی اسلامی تبدیل شده است. در این پژوهش جهت بررسی قابلیت بازارها از نظر تأمین آسایش زیست اقلیمی، از آمار و اطلاعات ایستگاه سینوپتیک شهر اصفهان در یک دوره ی 30 ساله(1980- 2010) استفاده گردید. سپس با بکارگیری روش های تجربی شاخص بیوکلیماتیک ساختمانی ماهانی و استفاده از عناصر میانگین ماهیانه دما و نوسانات ماهیانه آن، همچنین مشخصات رطوبتی و باد غالب، مرزهای آسایش حرارتی مشخص و طبق آن اصول استاندارد طراحی در ماه های مختلف سال تعریف گردید. برداشت های میدانی در سه گروه (جهت قرارگیری، شکل و فرم بنا)، (طراحی متناسب با جریان هوا و تابش خورشید) و (مصالح کاربردی) گردآوری شد. سپس اطلاعات مربوط از بازارهای قدیم (قیصریه و حسن آباد) و بازارهای جدید (جلفا و حاج محمد علی) به عنوان نمونه برداشت شد. نتایج این پژوهش نشان داد که طراحی اقلیمی متناسب با استانداردهای شاخص ماهانی در بازارهای قدیم شهر اصفهان 93 درصد و در بازارهای جدید و بازسازی شده 58 درصد است. بنابراین معماری سنتی بازارهای بومی، راه حل ها و شیوه های منطقی جهت فراهم نمودن شرایط آسایش حرارتی به کار برده که در بازارهای ساخته شده در سال های اخیر از آن استفاده نشده است.

۲۴۴۵.

شناسایی و تحلیل تغییرات شاخص های اقلیمِ کشاورزی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید ابوالفضل مسعودیان محمد دارند

منبع: تحقیقات جغرافیایی سال ۲۹ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۳)

کلید واژه ها: ایران روند اقلیم کشاورزی طول فصل رشد

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای

تعداد بازدید : ۱۲۶۵ تعداد دانلود : ۵۵۷

در این پژوهش به کمک داده های روزانه ی دمای کمینه، بیشینه و میانگین درون یابی شده ی پایگاه داده ی اَسفَزاری ، تغییرات 6 شاخص اقلیمِ کشاورزی در ایران طی دوره ی 1962-2004 بررسی شد. در ابتدا برای هر کدام از یاخته ها، میزان شاخص برآورد شد و سپس به کمک روش ناپارامتری من- کندال و روش پارامتری رگرسیون خطی، معنی داری روند و نرخ آن محاسبه شد. بطور کلی نتایج این پژوهش بیانگر روند افزایشی این شاخص ها بر روی مناطق پست و کم ارتفاع ایران است. درحالیکه بر روی بلندیها و ارتفاعات بصورت پراکنده روند شاخص ها منفی است. شروع دوره ی رشد(SGS ) زودتر آغاز می شود و پایان دوره ی رشد( EGS) همراه با تأخیر است. همین امر منجر به افزایش طول دوره ی رشد(GSL ) در ایران شده است. شروع زودرس دوره ی رشد سهم بیشتری در افزایش طول دوره ی رشد دارد.

۲۴۴۶.

The strategic importance of the strait of Tiran in the conflict in South West Asia(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدجعفر آجرلو ربیعه ترک

منبع: ژئوپلیتیک سال دهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۳۶)

کلید واژه ها: Strait of Tiran Geopolitical conflicts South West Asia

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی

تعداد بازدید : ۶۹۲ تعداد دانلود : ۵۱۸

One major geopolitical conflict in South-West Asia, the Strait of Tiran in the Red Sea is located in the North East. Strait of Tiran and Tiran Island and the entrance Snafyr Gulf of Aqaba, northern Red Sea is located. This conflict has been involved in several conflicts at the same time are prolonged. Strait of Tiran strategic position from the beginning of the Arab-Israeli conflict has played a major role in this regime and operation of the Strait as major geopolitical Arabic countries to put pressure on the Zionist regime the main reason for starting the crisis in decades past. This article aims to explain the strategic importance of the Strait of Tiran in the conflict in South West Asia. The research method was descriptive-analytical study using methods to collect information from library and internet capability. In this thesis, we answer this question we” Strait of Tiran in South West Asia conflict is in what position?” the results of this study show the importance and status of the Strait for the Zionist regime is surrounded by Arabic countries most of the other countries involved in the conflict. Zionist regime, arguing that freedom of navigation in the past, it has wage war in neighboring violated. Defeated in battle and captured the Arabic countries overlooking the Strait Islander peace agreements signed by the Zionist regime and freedom of navigation for the regime brought and it is possible to achieve national objectives. Entrance to the Red Sea, East Africa and increase the penetration of strategic depth, this regime has freed geographical deadlock.

۲۴۴۷.

اقیانوس منجمد شمالی، صحنه تقابل ژئواکونومیکی و ژئواستراتژیکی قدرت های بزرگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا پیشگاهی فرد سعیدرضا خلخالی سجاد کریمی پاشاکی

منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۶ بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۸۷)

کلید واژه ها: استراتژیک ژئواکونومی اقیانوس منجمد شمالی صحنه عملیات مدیترانه قطبی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی

تعداد بازدید : ۱۱۷۷ تعداد دانلود : ۶۲۸

اهمیت قطب شمال در قرن حاضر از زمانی نمایان شد که روسیه یک فروند زیردریایی خود را در دوم اوت سال 2007، به ژرفای 4261 متری اقیانوس منجمد شمالی فرستاد و پرچم این کشور را در بستر این اقیانوس نصب کرد. درواقع این عمل روسیه، زمینه ساز مناقشه ای بزرگ بین کشورهای حاشیه قطب شمال شد و حقیقت یکی از نظریه های ژئوپلیتیکی قرن گذشته به نام «نئوماهانیزم» را بر همگان روشن کرد. این نوشتار در جست وجوی آن است که مشخص کند، حاکمیت بر اقیانوس منجمد شمالی به دلیل داشتن یک چهارم منابع هیدرو کربن جهان و همچنین کوتاه شدن مسیر هوایی و دریایی به دلیل گذشتن از دایره عظیمه، سبب شده که قدرت های بزرگی همچون ایالات متحده آمریکا و روسیه، بر سر تصاحب این منابع در حال رقابت و حتی تقابل با یکدیگر باشند؛ چرا که براساس نظریه نئوماهانیزم، در آینده کسی قدرت جهانی خواهد بود که بتواند بر این اقیانوس حاکمیت کامل داشته باشد. سؤال اینجاست که آیا ویژگی های ژئواکونومیکی اقیانوس منجمد شمالی، می تواند زمینه تقابل قدرت های بزرگی همچون ایالات متحده آمریکا، روسیه، کانادا، نروژ و... را در این منطقه ایجاد کند؟ این پژوهش با بررسی توصیفی تحلیلی، در نظر دارد با استفاده از نظریه های مطرح شده و تلفیق آنها و دست یابی بر یک چارچوب نظری جدید، به بررسی موضوع پژوهش بپردازد. به نظر می رسد اهداف کشورهای حاشیه این اقیانوس، به دلیل داشتن منابع بسیار عظیم و غنی در قرن حاضر، بر مفهوم ژئواکونومی منطبق شده اند؛ به همین سبب، اقیانوس منجمد شمالی را صحنه عملیات فرداهای دور نامیده اند و در برخی منابع و کتب علمی، لقب مدیترانه قطبی را برای آن برگزیده اند تا بار دیگر اقتصاد و در رأس آن انرژی را، منشأ تحولات استراتژیک قرار دهند.

۲۴۴۸.

ویژگی های زیست محیطی خلیج فارس و جایگاه آن در کنوانسیون های کویت و حقوق بین الملل دریاها (1982)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سهراب عسگری فرزانه صادقی زهرا خان محمدی

منبع: سپهر دوره بیست و سوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۸۹

کلید واژه ها: محیط زیست خلیج فارس اکوسیستم کنوانسیون 1982 حقوق دریاها کنوانسیون کویت کشورهای ساحلی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی

تعداد بازدید : ۱۶۳۰ تعداد دانلود : ۷۹۵

منطقه خلیج فارس از 8 کشور کرانه ای و یک گستره آبی به وسعت تقریبی 240000کیلومتر تشکیل شده است. میزان دست یابی کشورهای ساحلی به آب های خلیج فارس البته در میان کشورهای کرانه ای یکسان نیست و این مسأله باعث بروز مشکلاتی گردیده که پیامدهای زیست محیطی خطرناکی در پی داشته است. خلیج فارس که در گذشته به دریای پارس مشهور بوده، دارای شرایط خاص زیست محیطی و طبیعی است و با دریاها و گستره های آبی دیگر تفاوت های زیادی دارد. به دلیل وجود همین تفاوت ها در دهه 1970 دفتر محیط زیست سازمان ملل متحد کنوانسیونی را به نام کنوانسیون کویت تصویب کرد تا کشورهای ساحلی در حفاظت از محیط زیست این دریا حساس تر از گذشته عمل کنند و در جهت حفظ محیط زیست این دریا تلاش نمایند. در دهه های اخیر به دلیل مجموعه فعالیت های نامطلوب انسانی در شکل های گوناگون محیط زیست خلیج فارس زیان ها و خسارت های زیادی را محتمل شده است. در نتیجه فعالیت های ویرانگر انجام شده اکوسیستم منحصر به فرد این دریاها در حال نابودی است. گستره تخریب ها در این دریا بسیار وسیع بوده و انواع فعالیت ها را شامل می شود. تغییر شکل ساحل توسط برخی از کشورها یکی دیگر از اقداماتی است که در روند تخریب محیط زیست این دریا با سرعت بیشتری ادامه پیدا می کند. این مقاله تلاش کرده ضمن بررسی وضعیت طبیعی و زیست محیطی خلیج فارس، جایگاه آن را در کنوانسیون کویت و کنوانسیون حقوق بین الملل دریاهای 1982 سازمان ملل به شکل تحلیلی- علمی مورد بررسی قرار داده و به وظایف کشورهای ساحلی در نگهداری از این دریا اشاره نماید.

۲۴۴۹.

بررسی توان لرزه زایی گسل ها و برآورد تلفات انسانی ناشی از زلزله در مناطق شهری مطالعه موردی: (شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فریبا اسفندیاری عطا غفاری گیلانده خداداد لطفی

منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال دوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: اردبیل گسل توان لرزه زایی تلفات انسانی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی ارزیابی مخاطرات طبیعی

تعداد بازدید : ۱۹۰۷ تعداد دانلود : ۸۹۱

ایران یکی از زلزله خیزترین کشورهای دنیا محسوب می شود و شهرهای آن در رابطه با این پدیده طبیعی آسیب های فراوان دیده است. برای کاهش آثار و پیامدهای ناگوار این پدیده نیاز به طراحی برنامه هایی برای کاهش میزان آسیب پذیری شهرها در برابر زلزله است، که مهم ترین هدف این برنامه ها حفظ حیات و زندگی ساکنین می باشد. محدوده مورد مطالعه (شهر اردبیل) توسط گسل های متعدی احاطه شده و در طول تاریخ زلزله های متعددی در آن رخ داده است. وجود گسل های پیرامونی و سابقه لرزه خیزی آن ها می تواند سندی برای وقوع زلزله در زمآن های آتی باشد که به عنوان یک عامل تهدید کننده مطرح می باشد. جهت مقابله اصولی با این پدیده و کاستن از میزان آسیب های آن نیاز به انجام سلسله مطالعاتی در خصوص وضعیت لرزه خیزی و توان لرزه زایی گسل های فعال پیرامونی و تخمین میزان خسارت مالی و جانی به وجود آمده در اثر زلزله های احتمالی می باشد تا با روشن شدن وضعیت لرزه خیزی و میزان آسیب ها، به بررسی عوامل آسیب زا و شناخت نقاط ضعفی که باعث تشدید آسیب ها می شود پرداخت. از این رو در مقاله فوق برای دست یافتن به این هدف ضریب لرزه خیزی گسل های مهم پیرامون شهر اردبیل تعیین شد و با مبنا قراردادن نتایج این مطالعات با استفاده از روش ارائه شده توسطCoburn و همکاران تعداد تلفات انسانی ناشی از زلزله در شرایط مختلف زمانی و امدادرسانی تعیین گردید. بر اساس نتایج به دست آمده معلوم گردید که وضعیت وقوع زلزله در شب، بدون هیچ گونه امدادرسانی، شدیدترین تلفات را موجب می گردد. در این حالت، 74945 از ساکنان یا حدود 55/17% کل جمعیت اردبیل کشته خواهند شد.

۲۴۵۰.

بررسی تطبیقی میان مکاتب و الگوهای شهرسازی از دوره اسلامی تاکنون در ایران

نویسنده: کرامت الله زیاری امیر شریفی رضا زیاری سمیه زیاری

منبع: شهر پایدار دوره اول زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱

کلید واژه ها: بررسی تطبیقی سبک ها تمایزات سبک ها سبک های شهرسازی شهرسازی ایرانی - اسلامی عناصر شهر ایرانی-اسلامی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای تاریخی

تعداد بازدید : ۱۲۸۹ تعداد دانلود : ۳۷۱۷

شهرسازی ایرانی پس از یازده قرن از تجربه در ساخت شهرها در پهنه امپراتوری عظیم خود با سپاه اسلامی مواجه شد که در خود مفاهیم والایی از مدنیت و انسانیت را به همراه داشت. دین اسلام دارای آنچنان تأثیراتی در مبانی شهرسازی ایرانی بود که باعث افزودن واژه اسلامی به مکتب شهرسازی ایرانی شد و از آن به بعد شهرسازی ایرانی با عنوان شهرسازی ایرانی اسلامی شناخته شد . شهرسازی به عنوان یک علم و هنر پویا در ایران اسلامی همواره تغییراتی به همراه داشته که این تغییرات ناشی از ترکیب جامعی از عناصر با تأثیرات متفاوت بوده است . ارتقای علمی، صنعتی، تجاری، امنیتی و زیرساختی تا اراده و نظر حاکمان هرکدام می تواند به عنوان عنصری تأثیر گذار شناخته شود. بر این اساس باید گفت چون در طول تاریخ ایران اسلامی شرایط جامعه متفاوت بوده به تبع آن شهرسازی نیز در دوره های مختلف روندی ثابت نداشته است، دوره هایی مذکور هرکدام با عنوان سبک شناخته می شوند . هدف از این پژوهش شناسایی سبک های مختلف شهرسازی ایرانی اسلامی به منظور مقایسه انواع مختلف آن است . روش پژوهش، تفسیری تاریخی و براساس اطلاعات کتابخانه ای و تحلیل محتوا انجام شده است. پژوهشگر تعدادی از تفاوت های موجود در این سبک ها را روشن نموده و در نهایت با استناد به تمایزات مذکور به بررسی تطبیقی میان پنج سبک خراسانی، رازی، آذری، اصفهان و تهران پرداخته است.

۲۴۵۱.

کانون های جغرافیایی مدیریت جریان سرمایه در مقیاس جهانی و ظهور مفهوم نقاط استراتژیک مالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا حافظ نیا زهرا احمدی پور عزت الله عزتی احسان لشگری

منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۶ بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۸۷)

کلید واژه ها: اقتصاد مدیریت جریان سرمایه ژئوپلیتیک مکان استراتژیک

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای اقتصادی

تعداد بازدید : ۱۰۹۴ تعداد دانلود : ۵۶۶

اندیشمندان ژئوپلیتیک طی سده گذشته، همواره درصدد بوده اند که به فراخور شرایط طبیعی و انسانی مناطق مختلف و با ارائه استدلال های لازم، اهمیت سیاسی برخی کانون ها و نقاط جغرافیایی را پُررنگ تر کرده و سیاستمداران را برای نفوذ، تسلط و مدیریت این گونه فضاها، ترغیب کنند. بدیهی است اهمیت سیاسی مکان ها و فضاهای مختلف در طول زمان ثابت نبوده و به ویژه، ممکن است تحت تأثیر عوامل انسان ساخت، دچار ارتقا و دگرگونی شود. در این راستا، توسعه فزاینده جهانی شدن و شبکه ای شدن فعالیت های اقتصادی، سبب اهمیت یافتن نهادهای مدیریت جریان های سرمایه و پول در مقیاس جهانی و مکان های استقرار آنها شده است؛ زیرا این نهادها پتانسیل ها و توانایی های فزاینده ای در تأثیرگذاری بر دیگر مکان ها و فضاهای جغرافیایی دارند و با توجه به وابستگی روزافزون حکومت ها به آنها، اهمیت فزاینده ای برای آنها تصور می شود. در نوشتار پیش رو، این پرسش مطرح است که آیا امکان تطبیق تعریف مفهوم مکان و فضای استراتژیک با مکان های کنترل و مدیریت جریان های سرمایه و تولید در مقیاس جهانی وجود دارد؟ در سیر انجام این پژوهش، کوشش شده با رویکردی توصیفی تحلیلی، این نهادها در دو قالب نهادهای مالی اقتصادی جهانی و شرکت های چندملیتی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و سپس شاخص های استراتژیک این مکان ها و نقاط با تعریف مفهوم مکان و فضای استراتژیک تطبیق داده شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که امروزه نقاط راهبری و مکان های راهبری و هدایت جریان سرمایه با توجه به گسترش فزاینده فرایند جهانی شدن اقتصاد و عملکردی که در این فرایند برعهده دارند، از اهمیت استراتژیک برخودارند و می توان آنها را به مثابه مصادیق جدیدی از مفهوم مکان و فضای استراتژیک پذیرفت.

۲۴۵۲.

تحلیلی بر معیارها و شاخص های مکان یابی شهرک های صنعتی با تأکید بر اصول برنامه ریزی فضایی و آمایش سرزمین در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا رضایی امیررضا خاوریان گرمسیر

منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال چهارم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۲

کلید واژه ها: شاخص آمایش سرزمین برنامه ریزی فضایی مکان یابی شهرک صنعتی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای صنعتی

تعداد بازدید : ۲۹۳۸ تعداد دانلود : ۱۰۴۸

امروزه رشد صنعت به صورت مجتمع، منطقه، ناحیه، قطب یا شهرک صنعتی، پدیده ای است رایج در نواحی شهری، که باید توجه خاصی را در گزینش مکان بهینه این نواحی صرف نمود. از این روی در کشورمان در طی چند دهه اخیر عدم توجه به معیارهای صحیح در مکان گزینی این کاربری، سبب عدم تعادل های فضایی در سطح مناطق شده است. این پژوهش با هدف مطالعه معیارها و عوامل مؤثر در مکان یابی شهرک های صنعتی، به مطالعه و تحلیل این عوامل، مطابق با اصول برنامه ریزی فضایی و آمایش سرزمین در ایران می پردازد. جهت انجام این امر از روش توصیفی و تحلیلی استفاده شده است، اطلاعات مورد نیاز برگرفته از اسناد و منابع مکتوب می باشد. از این روی در گام نخست با مراجعه به منابع مکتوب و کتابخانه ای، شاخص ها و معیارهای مؤثر در مکان یابی شهرک های صنعتی استخراج گردیدند که با توجه به تأکید این پژوهش بر روی برنامه ریزی فضایی و آمایش سرزمین، این معیارها در چهار سطح ملی، منطقه ای، ناحیه ای و محلی طبقه بندی گردیدند. سپس با توجه به برابر نبودن وزن و اهمیت هر معیار اقدام به تعیین وزن آن ها توسط مدل تحلیل شبکه ای (ANP) شد. از نتایج قابل ملاحظه این پژوهش می توان به مواردی همچون مهمتر بودن عوامل و معیارهای طبیعی نسبت به عوامل انسانی و همچنین وزن بیشتر عوامل محلی نسبت به سایر سطوح فضایی و کاهش وزن عوامل با افزایش سطح فضایی از سطح محلی به ملی ذکر نمود.

۲۴۵۳.

تحلیلی بر آسیب پذیری لرزه ای و شبیه سازی آن در مدیریت بحران، مطالعه موردی: ناحیه13 شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا حسینی اکبر علوی رضا حسن زاده مژگان دهقانی

منبع: تحقیقات جغرافیایی سال ۲۹ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۵)

کلید واژه ها: مدیریت بحران شبیه سازی آسیب پذیری لرزه ای نرم افزار کارمانیا خطر

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی ارزیابی مخاطرات طبیعی

تعداد بازدید : ۱۱۰۹ تعداد دانلود : ۶۱۱

یکی از عمده ترین مسائل و مشکلاتی که بیشتر کلان شهرهای جهان با آن دست به گریبانند، مخاطرات طبیعی است و زلزله به عنوان یکی از فاجعه بارترین انواع آنها بویژه در کشورهای در حال توسعه می باشد. با توجه به این موضوع مدیریت جامع بحران حوادث بخصوص زمین لرزه، بکارگیری بانک های اطلاعاتی جامع، دقیق و بهنگام و سیستم های سخت افزاری مدرن و پرسرعت و نرم افزارهایی همچون GIS و کارمانیا خطر گامی موثر جهت ارزیابی خطرات بالقوه و نجات جان انسانها خواهد بود. مقاله حاضر با توجه به زلزله خیز بودن شهر کرمان و وجود گسلهای فعال متعدد در اطراف شهر، به بررسی آسیب پذیری انواع کاربریهای ناحیه عملیاتی 13 می پردازد. در این بررسی، با استفاده از نرم افزار کارمانیا خطر و GIS ، میزان خسارت کاربری ها و تعداد تلفات انسانی محاسبه می شود و در ادامه کارایی انواع مراکز واکنش اضطراری موجود در این ناحیه مورد ارزیابی قرار می گیرد. ناحیه 13 شامل بافت قدیم شهر کرمان می باشد که از انواع مراکز واکنش اضطراری یک مرکز آتش نشانی، 14 مرکز درمانی و 10 مرکز نیروی انتظامی در این ناحیه وجود دارد. با بررسی گزارشات و نقشه های آسیب پذیری سناریوی زلزله 3/6 ریشتری گسل کوهبنان در نرم افزار کارمانیا خطر ، بغیر از 7 بیمارستان مابقی مراکز واکنش اضطراری غیر قابل استفاده خواهند شد و همچنین با توجه به جمعیت بیش از 28 هزار نفر ساکن در ناحیه، فضای باز کافی برای اسکان اضطراری و موقت و برپایی مراکز امدادی وجود ندارد و بزرگترین مشکل این ناحیه وجود خانه های قدیمی و معابر پرپیچ و خم و کم عرض است که روند امدادرسانی را با مشکل و تأخیر مواجه و این منتج به افزایش تلفات خواهد شد.

۲۴۵۴.

سنجش نفوذپذیری بافت شهری کرج در برابر مخاطرات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مصطفی محمدی ده چشمه

منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۱۸ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۸۵)

کلید واژه ها: شهر کرج نفوذپذیری جغرافیای مخاطرات پدافند غیر عامل شهری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۲۸ تعداد دانلود : ۸۲۰

ایمنی در برابر مخاطرات و بحران ها از ابتدایی ترین اصول جهت دستیابی به استانداردهای مطلوب آسایس شهری است و نفوذپذیری بافت های شهری از مهم ترین مولفه های اثربخش در افزونی ضریب ایمنی یا به عبارتی دفاع پذیری شهرهای با ضریب بالای مخاطرات می باشد. موقعیت ژئواستراتژیک، بافت ناهمگن جمعیتی، استقرار در پهنة با ریسک بالای زلزله و زمین لغزش و بی بهره گی از یک ساختار منسجم کالبدی، از عواملی می باشند که ضرورت پرداختن به مقولة نفوذپذیری بافت کالبدی کرج را برای دفاع شهری در مواجهه با مخاطرة احتمالی را ضرورت بخشیده است. به منظور سنجش نفوذپذیری بافت شهری کرج، شاخص های هشت گانة ای از طریق مطالعه سوابق و تجارب داخلی و خارجی، تکنیک دلفی و آرا خبرگان و با لحاظ نمودن جغرافیای مخاطرات شهری در کرج، استخرج شدند. با توجه به اثرگذاری متفاوت شاخص های مذکور، از مدل ترکیبیGIS-AHP-FUSSY برای ارزش گذاری و تهیه مدل مکانی شاخص ها استفاده شده و در نهایت پس از اعمال اوزان در توابع همپوشانی و تهیه نقشه های فواصل در محیط نرم افزار ARCGIS، نقشة نهایی از نفوذپذیری بافت شهری کرج در سطح نواحی شهری استخراج شده است.

۲۴۵۵.

مدیریت بحران و مکان یابی بهینه پایگاه های اسکان موقت با استفاده از منطق فازی و مدل تحلیل شبکه ای (مطالعه موردی: شهر پیرانشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عیسی ابراهیم زاده دیمن کاشفی دوست

منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۲

کلید واژه ها: منطق فازی مدیریت بحران مخاطرات محیطی پیرانشهر اسکان موقت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۱۸ تعداد دانلود : ۴۸۰

اصولاً مخاطرات محیطی سالانه خسارات مالی و جانی فراوانی به همراه می آورد و یکی از ضروری ترین اقدامات در این زمینه، به کارگیری اصول مدیریت بحران است. اولین و مهم ترین نیاز اساسی آسیب دیدگان ناشی از مخاطرات محیطی داشتن یک سرپناه می باشد و در واقع اسکان موقت ازجمله اقدامات مهم مدیریت بحران است. بدین منظور در این پژوهش به مکان یابی بهینه پایگاه های اسکان موقت شهر پیرانشهر با استفاده از الگوریتم فازی و مدل ANP پرداخته شده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال1390، طرح های جامع و تفصیلی شهر و سایر یافته های مرتبط با موضوع اخذ گردیده است. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزارهای AUTO CAD، ARC GIS، Super Decisions، IDRISI استفاده شده است. پس از تعیین معیارهای مؤثر در امر مکان یابی اسکان موقت به تهیه لایه ها و نقشه های مختلف شامل ده لایه تراکم جمعیت، هم جواری کاربری ها، آسیب پذیری، دسترسی به راه، مراکز درمانی، مراکز آموزشی، مراکز انتظامی، فضای سبز، اراضی بایر و ایستگاه های آتش نشانی اقدام شد. سپس نقشه مکان های مناسب جهت اسکان موقت تهیه و با تلفیق این لایه ها به ارائه نقشه نهایی تدقیق شده مکان یابی بهینه پایگاه های اسکان موقت در پیرانشهر اقدام شد. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها بیانگر آن است که در مجموع 17 هکتار از اراضی شهری متشکل از 4 پارک، 7 مدرسه و چند قطعه زمین بایر به عنوان بهترین مکان ها و با سازگاری بسیار بالا به عنوان پایگاه های اسکان موقت قابل برنامه ریزی هستند.

۲۴۵۶.

بررسی تطبیقی عوامل و موانع پذیرش شیوه های نوین آبیاری در بین کشاورزان (مطالعه موردی: شهرستان میاندوآب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالحمید نظری رضا منافی آذر

منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۶ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۸۹)

کلید واژه ها: آبیاری آبیاری تحت فشار شهرستان میاندوآب توسعه کشاورزی توسعه روستایی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای

تعداد بازدید : ۱۰۶۹ تعداد دانلود : ۵۶۵

شالوده اقتصاد روستایی بر فعالیت های کشاورزی استوار است و یکی از قدیمی ترین مسائل در کشاورزی، مسئله آبیاری است. قرار گرفتن گستره وسیعی از ایران زمین در اقالیم خشک و نیمه خشک جهان از یک سو و از سوی دیگر توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارش، کمبود منابع آب و نیز مسئله انتقال آن از مسیرهای طولانی از چالش های اساسی این بخش است که همواره پیش روی دست اندرکاران اجرایی قرار دارد. در این راستا، یکی از راهکارهای موجود به کارگیری سیستم های آبیاری تحت فشار است. پژوهش تحلیلی توصیفی حاضر به منظور شناخت عوامل اجتماعی اقتصادی مؤثر در پذیرش سیستم های آبیاری تحت فشار و ارزیابی تأثیر این سیستم ها در نواحی روستایی با پیمایشی در شهرستان میاندوآب انجام گرفت. بدین منظور، در نمونه گیری تصادفی از 162 بهره بردار آبیاری مدرن شهرستان، 80 نفر انتخاب شدند و به همین تعداد نیز کشاورزانی که از روش های سنتی آبیاری استفاده می کردند، برگزیده شدند. نتایج مطالعه نشان داد متغیرهای اجتماعی فردی (شامل سن، تحصیلات، شغل اصلی، محل سکونت، تبلیغ و ترویج و علایق شخصی) و متغیرهای اقتصادی (شامل مقیاس مزارع، مالکیت ماشین آلات، اعتبارات دولتی، تأمین برق ارزان، حمایت و همکاری دولتی در اجرا و محدودیت منابع آب)، اثر معناداری در پذیرش سیستم های تحت فشار دارند و کاربرد این روش ها از طریق افزایش در عملکرد، افزایش در سطح زیر کشت و کیفیت محصول، تسهیل عملیات آبیاری و کاهش هزینه ها و صرفه جویی در مصرف آب، نوسانات درآمدی بهره برداران مدرن را کاهش داده است و با افزایش رضایت شغلی آنها، انگیزه ماندگاری را ارتقا داده است.

۲۴۵۷.

پیوندهای روستایی شهری، شبکة بازارهای دوره ای و توسعة ناحیه ای (مورد مطالعه: سکونت گاه های پیرامونی کلانشهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ناصر شفیعی ثابت حسن اسماعیل زاده

منبع: آمایش سرزمین دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: کلانشهر تهران پیوندهای روستایی شهری سکونت گاه های پیرامونی شبکه بازارهای دوره ای

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای

تعداد بازدید : ۱۰۶۲ تعداد دانلود : ۴۸۹

پیوندهای روستایی شهری در قالب شبکه های تعاملی منطقه ای طی دو دهة اخیر، به ویژه در متون جغرافیایی تجزیه وتحلیل شده است. در حوزة پیوندهای اقتصادی، می توان شبکة بازارهای دوره ای را یکی از مهم ترین بازارها قلمداد کرد که در شرایط پایدار اجتماعی اقتصادی به عملکرد های دوسویه و مثبت منجر می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش شبکة بازارهای دوره ای در توسعة ناحیه ای در پیرامون کلانشهر تهران است. این تحقیق به شیوة توصیفی تحلیلی با شرکت 199 غرفه دار و 384 خریدار در 49 بازار دوره ای پیرامون کلانشهر تهران انجام گرفت. برای سنجش عوامل مؤثر بر شکل پذیری شبکة بازارهای دوره ای، پنج شاخص اندازة جمعیت، سهم عمده فروشان شهری، سهم فروشندگان دوره گرد شهری و روستایی، سهم محصولات کشاورزی و غیرکشاورزی و سهم شبکة حمل ونقل درون ناحیه ای انتخاب شد. نتایج نشان داد اندازة جمعیت و ایفای نقش همگرای فروشندگان دوره گرد شهری و روستایی در ارتباط با گسترش شبکة حمل ونقل درون ناحیه ای در برپایی و دوام شبکة بازارهای دوره ای روستایی شهری و توسعة ناحیه ای اثرگذار است. توجه به ارتقای شاخص های سهم عرضة مستقیم محصولات کشاورزی و غیرکشاورزی روستایی به این بازارها به منظور توسعة متوازن روستایی شهری پیشنهاد می شود.

۲۴۵۸.

ارزیابی روش های تحلیل شبکه (ANP) و تحلیل چندمعیارة مکانی در بررسی پتانسیل وقوع زمین لغزش در محدودة محور و مخزن سدها (مطالعة موردی: سد قلعه چای)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شهرام روستایی لیلا خدایی قشلاق فاطمه خدایی قشلاق

منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۴۶ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۹۰)

کلید واژه ها: زمین لغزش سد قلعه چای ماهوارة لندست تحلیل شبکه (ANP) تحلیل چندمعیارة مکانی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۸۹ تعداد دانلود : ۴۲۷

ارزیابی پتانسیل وقوع زمین لغزش در منطقه ای که به دلیل وضعیت جغرافیایی و ساخت وسازهای انسانی مستعد لغزش است ضروری است. سد مخزنی قلعه چای عجبشیر یکی از این نوع نواحی است. در این مطالعه، به منظور بررسی پتانسیل وقوع زمین لغزش روش های تحلیل شبکه (ANP) و چندمعیارة مکانی ارزیابی شد. در این مطالعه از تصویر TM، 2011 ماهوارة لندست استفاده شد. فاکتورهای مؤثر بر وقوع زمین لغزش (شیب، جهت دامنه، لیتولوژی، کاربری زمین، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، طبقات ارتفاعی) در محیط GIS آماده و سپس با لایة پراکنش زمین لغزش ها قطع داده شد و نقشه های پهنه بندی خطر زمین لغزش در روش های فوق تولید شد. نتایج نشان داد که در بررسی پتانسیل وقوع زمین لغزش در منطقة مورد مطالعه، فرایند تحلیل چندمعیارة مکانی نسبت به روش فرایند تحلیل شبکه عملکرد بهتری دارد. همچنین، تفسیر ضرایب نشان داد که کاربری اراضی، طبقات ارتفاعی و جهت دامنه نقش مهمی در وقوع زمین لغزش دارد و با استفاده از نقشة پیش بینی احتمال وقوع زمین لغزش، منطقه به پنج گروه حساسیت بسیار پایین، پایین، متوسط، بالا و بسیار بالا تقسیم شد.

۲۴۵۹.

تأثیر کاهش منابع آب برکشاورزی طی سال های آبی (1391-1370) با تأکید بر تغییرات سطح زیر کشت و تولید محصولات باغی (مطالعه موردی: شهرستان لنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عفت فتحی سید هدایت الله نوری سید ابوالفضل مسعودیان

منبع: برنامه ریزی فضایی سال چهارم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۲)

کلید واژه ها: تولید خشکسالی رگرسیون سطح زیر کشت باغداری کاهش آب شهرستان لنجان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۲۱ تعداد دانلود : ۹۱۱

فعالیت باغداری در شهرستان لنجان از اهمیت فراوانی بر خوردار می باشد. در این منطقه همزمان از آب های سطحی و زیر زمینی جهت آبیاری سطوح زیر کشت استفاده می شود. در نتیجه بروز خشکسالی سال های اخیر، در منابع آب تأمین کننده بخش کشاورزی نوساناتی ایجاد شده است. در این پژوهش سعی شده تأثیر کاهش منابع آب بر وضعیت سطح زیر کشت و تولید محصولات عمده باغی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. روش پژوهش این مطالعه «توصیفی – تحلیلی» است و اطلاعات از منابع و اسناد کتابخانه و سازمان های مرتبط تهیه شده است. در فرآیند مطالعه، داده ها بر اساس هدف پژوهش با روش همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون، تحلیل واریانس، آماره آزمون t تجزیه و تحلیل شده است. نتایج مطالعه نشان داده است که سطح زیر کشت و تولید محصولات باغی شهرستان لنجان در سال های خشکسالی کاهش قابل ملاحظه ای داشته است. اما مطالعه روند سطوح زیر کشت و تولید محصولات بر اساس مدل رگرسیون نشان داده است که کل سطح زیر کشت باغی، سطح زیر کشت و تولید محصولات خشکبار( بادام وگردو) علیرغم کاهش منابع آب روند افزایشی داشته و کل تولیدات باغی، سطح زیرکشت محصول انگور و تولید آن روند کاهشی داشته است.

۲۴۶۰.

تحلیل طوفان های گرد و غبار استان یزد بر مبنای مدل سازی های عددی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدرضا محمدپور پنچاه محمدحسین معماریان سید مجید میررکنی

منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۲

کلید واژه ها: مدل WRF طوفان گرد و غبار مدلHYSPLIT لایه آمیخته مسیر برگشت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۵۱ تعداد دانلود : ۴۱۷

استان یزد ازجمله استان های کم بارش ایران است که تقریباً نیمی از آن را بیابان و دشت کم آب وعلف پوشانده و همواره در معرض طوفان گرد و غبار است. در این مطالعه سعی شده است با استفاده از مدل های عددی، رویکردی مناسب برای تحلیل دینامیکی طوفان های گرد و غبار استان یزد به کار گرفته شود. ابتدا طوفان های گرد و غبار در دوره آماری1388-1379 بررسی شده و طوفان های گرد و غبار شدید (با دید زیر 1000 متر) انتخاب شدند که شامل 20 مورد می باشند. از بین تاریخ های استخراج شده یکی از شدیدترین طوفان های گرد و غبار که در تاریخ8 خرداد 1382 اتفاق افتاده و دید را در ایستگاه های یزد و میبد و طبس نزدیک به صفر رسانده بود، به تفصیل بررسی گردید. برای این منظور ابتدا با استفاده از خروجی های مدل WRF به تحلیل همدیدی و دینامیکی طوفان پرداخته شده است. سپس برای بررسی چشمه طوفان، خروجی های مدل WRFبه مدل HYSPLIT داده شد و مسیرهای برگشت رسیده به ایستگاه ها، به دست آمد. نتایج نشان می دهند که عبور سامانه های چرخندی از سطوح بالای جو و ریزش هوای سرد ناشی از آن ها همراه با گرمایش سطحی در سطح زمین، زمینه ایجاد ناپایداری در منطقه را ایجاد کرده است. این شرایط همراه باوجود لایه آمیخته عمیق در مناطق مرکزی و خشک ایران در ساعت های قبل از شروع طوفان و همچنین منطقه بیشینه همگرایی باد و سرعت سطحی قوی در ساعت وقوع طوفان، این طوفان را به وجود آورده است. بررسی مسیرهای برگشت نیز نشان دهنده وجود چشمه احتمالی طوفان در مناطق خشک و نمک زار حاصل از خشک شدن باتلاق گاوخونی و کویرهای اطراف آن است.

درخت حوزه‌های تخصصی