درخت حوزه‌های تخصصی

پ‍ژوه‍ش‌ ش‍ام‍ل‌ م‍وارد ذی‍ل‌ اس‍ت‌ اطلاع‍ات‌ اق‍ل‍ی‍م‌ ش‍ن‍اس‍ی‌ و خ‍دم‍ات‌ م‍ه‍ن‍دس‍ی‌، س‍ه‍م‌ ه‍واش‍ن‍اس‍ان‌ در م‍ح‍اس‍ب‍ه‌ ای‍م‍ن‍ی‌ س‍اخ‍ت‍م‍ان‌، ارزی‍اب‍ی‌ ش‍رای‍ط آس‍ای‍ش‌ داخ‍ل‍ی‌ و خ‍ارج‍ی‌ ب‍ات‍وج‍ه‌ وی‍ژه‌ ب‍ه‌ آس‍ای‍ش‌ ح‍رارت‍ی‌، گ‍رم‍ای‍ش‌ و ت‍ه‍وی‍ه‌، ع‍ای‍ق‌ ب‍ن‍دی‌ س‍اخ‍ت‍م‍ان‌ ه‍ا، م‍ح‍اس‍ب‍ه‌ ب‍اره‍ا ب‍رای‌ ش‍ه‍ر ی‍زد

ه‍دف‌ پ‍ژوه‍ش‌: ه‍دف‌ ت‍ح‍ق‍ی‍ق‌ ش‍ام‍ل‌ م‍طال‍ع‍ه‌، ب‍ررس‍ی‌، ت‍ج‍زی‍ه‌ و ت‍ح‍ل‍ی‍ل‌ آب‌ و ه‍وا، م‍ن‍اب‍ع‌ آب‍ه‍ای‌ س‍طح‍ی‌ و زم‍ی‍ن‌ش‍ن‍اس‍ی‌ ح‍وض‍ه‌آب‍خ‍ی‍ز ح‍ب‍ل‍ه‌رود و دش‍ت‌ گ‍رم‍س‍ار ج‍ه‍ت‌ م‍ح‍اس‍ب‍ه‌ م‍ی‍زان‌ ورود ام‍لاح‌ و آب‍ده‍ی‌ ش‍اخ‍ه‌ه‍ای‌ آن‌ وت‍اث‍ی‍رای‍ن‌ ع‍وام‍ل‌ ب‍رک‍ش‍اورزی‌، م‍ح‍ی‍ط زی‍س‍ت‌ و غ‍ی‍ره‌ درم‍ن‍طق‍ه‌ م‍ورد م‍طال‍ع‍ه‌ م‍ی‌ب‍اش‍د روش‌ ن‍م‍ون‍ه‌گ‍ی‍ری‌: روش‌ ن‍م‍ون‍ه‌ب‍رداری‌ در راب‍طه‌ ب‍اک‍ی‍ف‍ی‍ت‌ آب‌ ش‍اخ‍ه‌ه‍ای‌ ح‍ب‍ل‍ه‌رود اس‍ت‍ف‍اده‌ ش‍ده‌اس‍ت‌ روش‌ پ‍ژوه‍ش‌: از روش‌ ک‍ت‍اب‍خ‍ان‍ه‌ای‌، آم‍اری‌ و ه‍م‍چ‍ن‍ی‍ن‌ م‍راج‍ع‍ه‌ ب‍ه‌ م‍ن‍اطق‌ م‍ورد ن‍ظر، م‍ش‍اه‍ده‌، م‍طال‍ع‍ه‌ م‍ی‍دان‍ی‌ و م‍ص‍اح‍ب‍ه‌ ب‍ا اش‍خ‍اص‌ م‍س‍ئ‍ول‌ اس‍ت‍ف‍اده‌ ش‍ده‌اس‍ت‌ اب‍زاران‍دازه‌گ‍ی‍ری‌: ازن‍ق‍ش‍ه‌ه‍ای‌ س‍ی‍اس‍ی‌ ب‍رای‌ ت‍ع‍ی‍ی‍ن‌ م‍ح‍دوده‌ م‍ورد م‍طال‍ع‍ه‌ و ن‍ق‍ش‍ه‌ه‍ای‌ زم‍ی‍ن‌ ش‍ن‍اس‍ی‌ و ت‍وپ‍وگ‍راف‍ی‌ ب‍رای‌ ش‍ن‍اس‍ای‍ی‌ ع‍وارض‌ م‍ورد م‍طال‍ع‍ه‌ اس‍ت‍ف‍اده‌ ش‍ده‌اس‍ت‌ طرح‌ پ‍ژوه‍ش‌: ج‍ل‍وگ‍ی‍ری‌ از ورود آب‍ه‍ای‌ ش‍ور ب‍ه‌ ح‍ب‍ل‍ه‌رود، ک‍ن‍ت‍رل‌ س‍رش‍اخ‍ه‌ه‍ای‌ ش‍ور و ن‍ف‍وذی‌ ی‍ا ت‍ب‍خ‍ی‍ر ای‍ن‌ آب‍ه‍ا در ح‍وض‍چ‍ه‌ه‍ای‌ ت‍ب‍خ‍ی‍ر وان‍ت‍ق‍ال‌ آب‍ه‍ای‌ ش‍ی‍ری‍ن‌ از طری‍ق‌ ک‍ان‍ل‍ه‍ای‌ آب‍رس‍ان‍ی‌ و راه‍ه‍ای‍ی‌ ک‍ه‌ م‍ی‌ت‍وان‌ م‍ش‍ک‍ل‌ آب‌ ش‍ی‍ری‍ن‌ دش‍ت‌ گ‍رم‍س‍ار را ب‍رطرف‌ گ‍ردان‍د ن‍ت‍ی‍ج‍ه‌ک‍ل‍ی‌: دش‍ت‌ گ‍رم‍س‍ار از دش‍ت‍ه‍ای‌ ح‍اص‍ل‍خ‍ی‍ز اس‍ت‍ان‌ ب‍وده‌ و چ‍ن‍ان‍چ‍ه‌ م‍ش‍ک‍ل‌ آب‍ی‍اری‌ ب‍اآب‍ه‍ای‌ ش‍ورب‍رطرف‌ گ‍ردد م‍ی‍زان‌ ب‍رداش‍ت‌ م‍ح‍ص‍ولات‌ اف‍زای‍ش‌ م‍ی‌ی‍اب‍د ج‍ه‍ت‌ ک‍ن‍ت‍رل‌ س‍رش‍اخ‍ه‍ای‌ ش‍ور درق‍س‍م‍ت‌ ان‍ت‍ه‍ای‍ی‌ ح‍وض‍ه‌ آب‍ری‍ز ح‍ب‍ل‍ه‌رود ب‍ا ان‍ج‍ام‌ طرح‍ه‍ای‌ آب‍خ‍ی‍زداری‌ و ای‍ج‍اد ح‍وض‍چ‍ه‌ه‍ای‌ ت‍ب‍خ‍ی‍ر و ن‍ف‍وذ م‍ی‌ت‍وان‌ از ورود آب‍ه‍ای‌ ش‍ور و س‍ی‍لاب‍ه‍ای‌ ش‍ور ب‍ه‌ ح‍ب‍ل‍ه‌رود ج‍ل‍وگ‍ی‍ری‌ ن‍م‍وده‌ وب‍اای‍ج‍اد ک‍ان‍ال‌ آب‍رس‍ان‍ی‌ از خ‍ارج‌ از ب‍س‍ت‍رش‍ور ی‍ع‍ن‍ی‌ ۳۷ ک‍ی‍ل‍وم‍ت‍ران‍ت‍خ‍ای‍ی‌ ح‍وض‍ه‌ آب‍ری‍ز م‍ی‌ت‍وان‌ آب‌ ش‍ی‍ری‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ رات‍ام‍ی‍ن‌ ن‍م‍ود.

در این مقاله ضمن معرفی اجمالی حوضه گاماسیاب در غرب کشور (دشت نهاوند)، برخی ویژگیهای عمومی، زمین شناختی، ژئومورفولوژیکی و هیدرولوژیکی این حوضه معرفی شده اند. عوارض ژئومورفولوژیکی در این حوضه مورد بررسی قرار گرفته و فرآیندهای ایجاد کننده آنها مشخص شده است. بر این اساس عوارض تکتونیکی، جریانی، یخچالی، مجاور یخچالی، دامنه ای، انحلالی و آنتروپوژنیک (ایجاد شده بر اثر فعالیت ها و بهره برداری انسان) از یکدیگر تفکیک شده اند. در این بررسی از عکسهای هوایی، ماهواره ای، نقشه ها، نمونه برداری ها و بررسی های میدانی استفاده شده است. هدف این مقاله نمایش توانایی و مناسبت این حوضه به عنوان یک حوضه نمونه برای آموزشهای عملی ژئومورفولوژیک و هیدرولوژیک دردوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد می باشد. همچنین بر نیاز منطقه به پژوهشهای پیشرفته برای توسعه منطقه تاکید شده است. مسلما این امر موجب گسترش اکوتوریسم و توریسم علمی در حوضه مورد بررسی خواهد شد.

پژوهش شامل موارد ذیل است.استان زنجان، شهرستان قزوین، فیزیوگرافی، ژئومورفولوژی، اقلیم و تأثیر آن در کشاورزی، بارندگی، کشاورزی، صنایع.

دریاچه طبیعی“چشمه سبز” در دامنه شمالی رشته کوه بینالود (شمال خراسان) واقع و مشرف بر حوضه آبریز رودخانه گلمکان میباشد. این دریاچه کوهستانی که در ارتفاع 2500 متری از سطح دریا واقع شده، یکی از نقاط جذاب و دیدنی است که در مورد منشا وژنز آن اظهار نظر چندانی صورت نگرفته و ابهاماتی چند وجود دارد. حوضچه این دریاچه از سنگهای متاپولیتی با دگرگونی ضعیف معروف به اسلیت و فیلیت (در سازندهای ژوراسیک) تشکیل شده است. در مورد نحوه تکوین و تکامل آن میتوان حداقل دو پیش فرض را درنظر گرفت، نخست آنکه مورفولوژی و شکل تقریباً مدور دریاچه و نواحی پیرامونی آن، میتواند بیانگر این باشد که دریاچه مذکور احتمالاً حاصل میراثهای اقلیمی و مورفوکلیماتیک عصر یخچالی کواترنر بوده و در نتیجه به عنوان یک “دریاچه سیرکی” هویت مییابد. دوم اینکه چون بینالود توسط زمین ساختهای پوسته ای نازک، شکل گرفته و درواقع به صورت یک نوار چین خورده و گسلیده از نوع گسلهای تراستی است؛ بنابراین تجمع آب در امتداد دره های سوبسکانتی مقابل جبهه رورانده طی دوره های مرطوبترکواترنر، موجب پیدایش دریاچه چشمه سبز شده است. وجود یک گسل با روند شمال غربی – جنوب شرقی (که محور دریاچه را تشکیل میدهد)، میتواند فرضیه دوم را قوت ببخشد.

کمبود بارش و محدودیت منابع آب یکی از موانع عمده9 توسعه ÷ایدار بشمار می رود که برای مقابله با آن باروری ابرها به عنوان یکی از راهکارهای جدید تامین منابع آب مطرح شده است یکی از عوامل بسیار 1روری در انتخاب مکان مناسب باروری ابرها اقلیم شناسی بارش در منطقه می باشد تحقیق حاضر در منطقه کرمان با استفاده از دادههای بارش روزانه ایستگاه های منطقه در یک دوره آماری بیست ساله انجام شده است . نتایج مطالعه نشان می دهد که بیش از 80 در صد از بارش سالانه منطقه مورد مطالعه در فصل های زمستان و اوایل بهار ریزش می کند (آذر تا فروردین ) که بیش از60 در صد از آن متعلق به زمستان است توزیع مکانی بارش در منطقه یکنواخت نیست و منحنی های همبارش بیش از 300 میلی متر وح داکثر بارش سالانه بر ارتفاعات بلند مرکزی منطقه از جمله هزار لاله زار و جبال بارز منطبق می باشد حدود 35 در صد از بارش اکثر ایستگاه های منطقه را دوره های بارش سنگین (30-10 میلی متر) و استثنایی |(بیش از 30 میلی متر) به خود اختصاص می دهد بیش از 60 در صد از دوره های مرطوب را بارش های یک روزه 30 در صد بارش های متوالی دو روزه وکمتر از 10 در صد بارش ها را دوره های متوالی سه روزه و بیشتر تشکیل می دهد دوره های بارشی سنگین و استثنائی و بارش های متوالی دو روزه و بیشتر نیز منطبق بر ارتفاعات مرکزی منطقه است . بنابراین ماههای آذر تا فروردین فاصله زمانی مناسب تر و شیب های جنوبی ارتفاعات مرکزی محدوده مکانی بهتری را برای اجرای ÷روپه های باروری ابرها در منطقه فراهم می نماید.

بررسی آثار مرفولوژیکی یخبندان های کواترنر ایران موضوع مورد علاقه بسیاری از محققان بوده که می توان شروع آن را به ژاک دومرگان (1890) نسبت داد. در این میان ردیابی پاره ای از پدیده ها سهل تر و پاره ای دیگر به واسطه غیر محتمل تر بودن آن کمتر مورد ارزیابی محققان قرار گرفته و از آن جمله می توان از وجود آثار یخسارها یا کلاهک های یخی نام برد. نکته در خور تعمق در این زمینه توجه زمین ریخت شناسان به تغییرات اقلیمی و دنبال کردن آثار ژئومرفیک ناشی از آن در سطوح اراضی است. این بررسی ها توانسته، آنها را با روش های خاصی آشنا سازد به طوری که با تمسک به پدیده های ژئومرفولوژی ناشی از عملکرد یخ در آن دوران، قادر به محاسبه و برآورد رقومی ویژگی های اقلیمی عصر یخبندان شده اند. در مطالعات اخیر کشف و بسط نظریه های جدید در مورد مکان هایی است که محققان پیشکسوت کمتر تصور وجود آثار عملکرد یخ در آنها را می داده اند محور نوآوری و بداعت در این گونه پژوهش هاست. آن چنان که بررسی های انجام شده بر روی چاله های برودتی ایران نشان می دهد چهار کانون برودتی در ایران وجود دارد که پهنه وسیعی از ایران را در بر می گیرد و به غیر از آثار معمول یخچالی، پدیده های دیگر یخچالی چون یخسارها نیز در این نواحی قابل ردیابی است (نعمت الهی،1382)این مقاله که برگرفته از یک طرح تحقیقاتی است و با حمایت مالی وزارت نیرو به انجام رسیده با اتکا به روش رایت و تحلیل رقومی داده های هواشناسی مضبوط نسبت به بازسازی شرایط دمایی در دوره سرد اقدام و سپس با تعیین گستره آن در ایران نسبت به ردیابی آثار یخسارهای محتمل در منطقه سلفچگان اقدام گردید. نتایج این پژوهش به استناد برآوردهای اقلیمی از یکسو و شواهد مرفیک ارضی و پاره ای شواهد رسوبی در سلفچگان و دهکده راهجرد آثار یک کلاهک یخی در ناحیه سلفچگان همراه با یک معبر بزرگ یخچالی که توسط یک سیرک و یک دریاچه یخی تغذیه می شده است را در عصر یخچالی تاخیری اثبات می کند

مقالة حاضر به این سؤال که: اشکال سطحی دشت لوت چه تغییراتی را با توجّه به فرآیندهای بادی پنجاه سال گذشته داشته است، پاسخ می‎دهد. دشت لوت در شرق ایران بزرگترین دشت "بیابانی شدید" ایران است. اشکال سطحی دشت لوت ناشی از تحقّق پنج وضعیّت آتمسفری، عدم وجود پوشش گیاهی، حملة مستقیم یا مایل باد به سطح زمین، فقدان رطوبت کافی در موادّ رسوبی سطح زمین و سست بودن موادّ سطحی است. تغییر هر یک از وضعیّت‎های فوق منجر به تغییر اشکال سطحی لوت خواهد شد.وضعیّت کنونی اقلیمی لوت نسبت به وضعیّت گذشتة آن و با توجّه به داده‎های بادی موجود (عنصر باد) بسیار متفاوت است و چنین مشاهده می‎شود که نسبت به گذشتة اقلیمی با خشکی کمتری روبرو است. بنابراین اشکال سطحی در حال حاضر در ارتباط با فرآیندهای بادی تغییرات بسیار کمی دارند. طیّ بررسی انجام شده، جمع روزهائی که طیّ پنجاه سال گذشته هوای لوت توأم با گرد و خاک بوده 7500 روز بدست آمده است. این رقم نشان دهندة فراوانی بادهای طوفانی است؛ ولی این بادها نسبت به بادهای گذشتة اقلیمی از سرعت چندانی برخوردار نیستند. اشکال عمدة بادی شامل پهنه‎های صاف و هموار (ورقه‎ای شکل)1 ، رشته‎های عمودی2 ، گنبدی3 ، برخان4 ، شبه برخان5 ، تپّه‎های عرضی6 ، انفجاری (گالدیرایی شکل)7 ، پارابولیک8 ، خطّی یا طولی9 و ستاره‎ای10 است.

روشهای آماری چند متغیره، کاربردهای بی شماری در مطالعات جغرافیایی و به خصوص اقلیم شناسی دارند. طبقه بندی اقلیمی که در سال 1380 توسط مولفان این مقاله به استفاده از روش تحلیل خوشه ای انجام گردید، یکی از این کاربردها می باشد. از طرفی با توجه به تنوع زیاد متغیرهای مورد استفاده برای طبقه بندی مذکور، انجام مطالعه حاضرجهت معرفی متغیرهای اصلی که در مرزبندی نواحی اقلیمی نقش داشته اند، و تعیین میزان تاثیرهرکدام از آنها در این طبقه بندی ضرورت پیدا کرد. برای این منظور داده های ماهانه 41 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک (1995-1993) مورد استفاده قرارگرفت. روش تحلیل عاملی و تجزیه مولفه های اصلی که از کاربردی ترین روشهای چند متغیره آماری می باشند برای تجزیه و تحلیل داده ها انتخاب شد.نتایج نشان می دهند که مهمترین مولفه نم نسبی می باشد که بیش از 40% از کل واریانس را به خود اختصاص داده است  .(Pct of Var = %40/90)دومین مولفه اصلی مربوط به دماهای حداقل و حداکثر است (Pct of Var = %23/37) که بیش از 23% از کل تغییرات را تبیین نموده اند. سایر متغیرها در مابقی مولفه ها قرار دارند. یافته ها گویای آن است که طبقه بندی ایجام شده دارای مبنای اصولی بوده و براساس قوانین علمی استوار گردیده است به نحوی که مرزهای نواحی اقلیمی به طور متعادل از کلیه متغیرها تاثیر پذیرفته اند. این مطالعه همچنین کاربرد روش تحلیل عاملی را به عنوان روشی کارآمد، برای انجام مطالعات تحلیلی و مفصلی که نیاز به کنکاش در خصوص روابط بین متغیرها دارند، دراین مطالعه همچنین سعی شده است تا چگونگی بارگذاری متغیرها در مولفه های اصلی و نحوه محاسبه مقداری های ویژه و بردارهای ویژه بصورت ساده شرح داده شود.