درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹٬۷۲۱ تا ۹٬۷۴۰ مورد از کل ۳۰٬۵۳۲ مورد.
۹۷۲۱.

اولویت بندی اثرات خشک سالی بر ابعاد اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی در نقاط شهری و روستایی (مطالعه ی موردی: استان یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 29 - 43

کلید واژه ها: خشک سالی آزمون فریدمن اقتصادی اجتماعی زیست محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۵
خشک سالی در کشور ما نو و ناشناخته نیست. خشک سالی اثرات مستقیم و غیرمستقیم در نواحی روستایی و شهری دارد؛ نه تنها روستاییان دچار مشکل می شوند، بلکه با مهاجرت به شهرها، بر مسائل اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی شهری تأثیر می گذارد. تأثیر خشک سالی بر مسائل اقتصادی-اجتماعی-زیست محیطی بر کسی پوشیده نیست، لذا اولویت بندی تأثیر خشک سالی بر این مسائل، اهمیت زیادی داشته و کمک بسیار زیادی در مدیریت این بحران خواهد کرد. این پژوهش، جهت اولویت بندی تأثیر خشک سالی بر این مسائل، به بررسی آن در استان یزد پرداخته است. طبق محاسبات، درصد تغییرات سطح زیر کشت در همه ی موارد بعد از وقوع خشک سالی کاهش یافته است. به دلیل خشک سالی و کاهش بارندگی، سطح زیر کشت دیم به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است. همچنین مقدار بهره برداری از دام و تعداد دام بعد از وقوع خشک سالی به صورت محسوس کاهش داشته است؛ به گونه ای که در تعداد گوسفند و بره 16%، بز و بزغاله 29%، گاو و گوساله 19% کاهش مشاهده می شود. هزینه ی خالص در مناطق شهری جهت تهیه ی گوشت و میوه و سبزیجات قبل و بعد از وقوع خشک سالی رشد بسیار زیادی داشته است. پس از تحلیل داده ها جهت اعتبارسنجی پرسشنامه ای با حداقل150 نمونه، از خانوارهای شهری و روستایی منطقه تهیه گردید که پس از صحت سنجی، تأثیر خشک سالی بر ابعاد مختلف منطقه بر اساس آزمون فریدمن بررسی گردید و معیارهایی که بیش ترین و کم ترین تأثیرپذیری را در شاخص های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی دارا بوده اند، تعیین گردید. درنهایت با توجه به آزمون فریدمن و تفاوت میانگین بین ابعاد گوناگون رتبه بندی صورت گرفت که بر اساس آن، شاخص اقتصادی با میانگین 2.75 رتبه ی اول؛ پس ازآن، شاخص اجتماعی و سپس زیست محیطی با میانگین 1.87 کم ترین پیامد ناشی از خشک سالی را داشته است.
۹۷۲۲.

واکاوی تغییرات دمای استان آذربایجان شرقی با رویکرد تغییر اقلیم با استفاده از مدل SDSM(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 44 - 58

کلید واژه ها: آذربایجان شرقی افزایش دما تغییر اقلیم سناریوی واداشت تابشی SDSM

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۵
تغییر دما در آینده که به لحاظ کشاورزی، عمرانی و سلامت دارای اهمیت زیادی است، می تواند یکی از پیامد-های تغییر اقلیم و پدیده ی گرمایش جهانی باشد و شناخت چگونگی آن می تواند کمک قابل توجهی به بخش کشاورزی، مباحث عمرانی و تصمیم گیری مدیران داشته باشد. از مهم ترین آثار پدیده ی تغییر اقلیم، افزایش دما در برخی مناطق جهان ازجمله ایران است؛ بنابراین بررسی این پدیده ضروری است. هدف از این مطالعه، اطلاع از میزان تغییر دما در دوره ی آینده (2015-2073) نسبت به دوره ی پایه (1981-2014) در ایستگاه های استان آذربایجان شرقی است. در این بررسی، روند تغییرات دمای ایستگاه های همدید مراغه، میانه، جلفا و تبریز به کمک مدل ریزمقیاس نمایی آماری SDSM تحت سه سناریوی واداشت تابشی خوش بینانه، حد واسط و بدبینانه طی دو دوره ی آینده ی نزدیک (2016-2044) و آینده ی میانی (2045-2073) موردبررسی قرار گرفته است. بدین منظور، داده های مشاهده ای میانگین حداکثر و حداقل دما برای 29 سال (1987-2015) به عنوان ورودی وارد مدل شده است. نتایج خروجی مدل ریزمقیاس نمایی نشان داد که تغییرات دما در دوره های آینده در تمام ایستگاه های موردمطالعه روند افزایشی دارند که در این میان، برای دوره ی آینده ی میانی (2045-2073) در سناریوی بدبینانه این افزایش دما محسوس تر است.
۹۷۲۳.

ارزیابی تغییرات محیطی در شهرستان نجف آباد بین سال های ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۷با تأکید بر بخش کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 59 - 76

کلید واژه ها: تغییرات محیطی آسیب پذیری کشاورزی شهرستان نجف آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۵
بخش کشاورزی ذاتاً حساس به شرایط تغییر اقلیم است و این امر موجب شده که یکی از آسیب پذیرترین بخش ها به خطرات و اثرات تغییرات محیطی باشد. هدف این پژوهش، ارزیابی تغییرات محیطی با روش توصیفی-تحلیلی در شهرستان نجف آباد است که داده ها نیز به روش پیمایشی تهیه شده است. بررسی های روند من-کندال نشان داد که دما طی یک دوره ی آماری 20 ساله دارای روند صعودی بوده است. همچنین در زمینه ی بارش، عدم وجود روند مشخص و کاهش بارندگی در شهرستان دیده می شود. بررسی ها نشان داد که همبستگی قوی بین برداشت از منابع آب زیرزمینی با تغییرات سطح آب زیرزمینی و نیز تأثیرات مخرب روند افزایش برداشت از منابع آب زیرزمینی در شهرستان نجف آباد وجود دارد. ضریب همبستگی بارش و نوسانات سطح آب زیرزمینی نشان داد که هیچ گونه ارتباطی میان این دو سری زمانی وجود ندارد. در این محدوده ی مطالعاتی، روند افت سطح آب زیرزمینی مستقل از بارش بوده و ناشی از استفاده ی بی رویه ی آب های زیرزمینی و نیز کاهش آب سطحی ورودی به منطقه است. نتایج ضریب همبستگی متقابل دو سری زمانی (افت سطح آب و هدایت الکتریکی) بیانگر همبستگی شدید این دو سری زمانی و همچنین اثرات منفی روند افت سطح آب زیرزمینی بر میزان هدایت الکتریکی آب در نجف آباد است. یافته های پوشش گیاهی نشان داد در جنوب و جنوب شرق نجف آباد به دلیل تغییر کاربری کشاورزان از کشت زراعت به کاشت درختان و احداث باغات روند افزایشی داشته است، اما در بخش زیادی از شهرستان روند پوشش گیاهی منفی بوده است. بررسی ها نشان داد که میزان اراضی زیرکشت زراعی و باغی شهرستان به شدت کاهش یافته و از تعداد شاغلین بخش کشاورزی کاسته شده است.
۹۷۲۴.

ارزیابی آب مجازی و ردپای آب محصولات کشاورزی (مطالعه ی موردی: شهرستان قلعه گنج)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۱ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 77 - 92

کلید واژه ها: آب مجازی ردپای آب قلعه گنج واردات خالص آب مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۵
در راستای استفاده ی بهینه از منابع موجود آب، بررسی راهکارهای استفاده ی بهینه ی آب از طریق بازنگری در تخصیص منابع آب و مدیریت آن، امری ضروری است. ازآنجاکه میزان آب مصرفی پایه و ردپای آب هر محصول در هر منطقه تحت تأثیر اقلیم، عملیات کشاورزی و راندمان آبیاری متغیر است؛ توسعه ی روش های مدیریتی کارآمد که بتوان با آن، مقدار آب واقعی مصرفی را محاسبه کرد، امری ضروری است. هدف از این مطالعه، ارزیابی آب مجازی و ردپای آب محصولات کشاورزی در شهرستان قلعه گنج طی سال های 1390 تا 1395 در جهت بهره-برداری بهینه از منابع آبی موجود در این شهرستان است. با استفاده از سطح زیر کشت و میزان تولید، عملکرد هر محصول محاسبه شده و سپس با توجه به روابط ارائه شده میزان آب مجازی، آب مجازی آبی و سبز، ردپای آب و شاخص بهره وری آب در محصولات موردبررسی به تفکیک محاسبه شده است. بنا بر بررسی های انجام شده، بیش ترین سطح زیر کشت در شهرستان قلعه گنج در این بازه ی زمانی، مربوط به غلات و نخیلات است که درمجموع، بیش از نیمی از سطح 48000 هکتاری زمین های زیر کشت و بیش از 60 درصد مجموع ردپای آب را شامل می شود، اما عملکرد آن ها پایین است. در مقابل، محصولاتی نظیر ذرت علوفه ای، پیاز و خربزه درمجموع 5/38 درصد از عملکرد محصولات کشاورزی شهرستان را به خود اختصاص می دهند و بیش ترین مقدار بهره وری آب را دربر دارند. در این مقاله، روند تغییرات ردپای آب در مقابل تولید و سطح زیر کشت کلی محصولات بررسی شده و به نظر می رسد با ارائه ی خدمات تخصصی به منظور تشویق کشاورزان در استفاده از روش های آبیاری نوین و جایگزینی محصولات آب با محصولات دارای بهره وری بیش تر، ردپای کلی آب در شهرستان را بتوان کاهش داد. در پیشنهاد الگوهای کشت جایگزین باید به اثرات اقتصادی، نیاز بازار و قابلیت اراضی نیز توجه نمود.
۹۷۲۵.

الگوی ساختاری-تفسیری عوامل تأثیرگذار بر توسعه ی تاب آوری روستاییان غرب دریاچه ارومیه در برابر تغییر اقلیم (با تأکید بر خشک سالی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۱ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 1 - 22

کلید واژه ها: تاب آوری الگوی ساختاری-تفسیری تحلیل اثرات متقاطع خشک سالی غرب دریاچه ی ارومیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۵
روستاها، به عنوان قلب تولیدی جوامع مبتنی بر معیشت کشاورزی، ازجمله زیست بوم های زنده ای هستند که در شرایط بحرانی خشک سالی خسارات عدیده ای را متحمل می شوند. از طرفی دیگر، توجه به راهبرد های ظرفیت سازی اجتماعات محلی (ساکنان مناطق روستایی) در مواجهه با بحران و ارتقای ظرفیت های آنان در بازیابی شرایط خود (راهبرد های تاب آورانه) در برابر خشک سالی و رکود کشاورزی ناشی از آن حائز اهمیت فراوان است؛ لذا هدف از مطالعه ی حاضر، بررسی عوامل تأثیرگذار بر توسعه ی تاب آوری روستاییان غرب دریاچه ی ارومیه در برابر تغییر اقلیم (با تأکید بر خشک سالی) با استفاده از الگوی ساختاری-تفسیری است. جامعه ی آماری مطالعه ی حاضر را نخبگان محلی، کشاورزان پیشرو و سایر افراد ساکن در مناطق روستایی موردمطالعه که به نوعی مطلع محلی بودند (30 نفر)، تشکیل می دهند. گردآوری داده ها جهت بررسی عوامل تأثیرگذار بر توسعه ی تاب آوری به دو صورت اسنادی و پیمایشی صورت گرفت. ابزار پژوهش، پرسشنامه و مصاحبه بود. برای تجزیه وتحلیل ساختاری اطلاعات جمع آوری شده از نرم افزار میک مک استفاده شده است. نتایج پژوهش و نحوه ی توزیع و پراکنش متغیرهای استخراجی در صفحه ی پراکندگی نشان داد که سیستم موردمطالعه ناپایدار است. همچنین بر اساس نتایج اثرات مستقیم و غیرمستقیم 20 متغیر به عنوان عوامل کلیدی انتخاب شدند که از میان آن ها 12 عامل به معیار اقتصادی، 3 به معیار اجتماعی و 3 به معیار فنی مربوط شده و بیش ترین تأثیر را بر توسعه ی تاب آوری روستاییان ساکن در غرب دریاچه ی ارومیه در مقابل خشک سالی دارند.
۹۷۲۶.

شبیه سازی اثرات تغییر اقلیم بر رواناب تحت سناریوی RCP با استفاده از مدل SWAT (مطالعه ی موردی: حوضه ی رودخانه ی میناب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۱ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 43 - 57

کلید واژه ها: تغییر اقلیم سناریوهای RCP هیدرولوژی مدل SWAT حوضه ی رودخانه ی میناب هرمزگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۴
اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب به عنوان موضوعی چالش برانگیز در بسیاری از مناطق خشک دنیا مطرح بوده و تداوم این پدیده در مناطق خشک با مخاطراتی در چرخه ی آبی و بی نظمی جریان رودخانه ها همراه بوده است. نتایج خروجی های 6 مدل اقلیمی سری مدل های CMIP5 تحت سناریوهای RCP با استفاده از روش آماری و نرم افزار CCT بر اساس گزارش پنجم هیئت بین الدول تغییر اقلیم نشان می دهد که دمای بیشینه و کمینه در آینده و تا سال 2099 در تمام مدل های اقلیمی به طور مداوم روند افزایشی دارد، اما افزایش دمای کمینه، بیش تر از افزایش دمای بیشینه خواهد بود. در مورد بارش، پیچیدگی ها زیاد و عدم قطعیت را بیان می کند، اما بیش تر مدل های اقلیمی کاهش بارندگی را در حوضه تخمین می زنند. شبیه سازی رواناب با ابزار ارزیابی آب وخاک (SWAT) انجام شد و برای واسنجی و اعتبارسنجی مدل نیز از نرم افزار SWAT-CUP و الگوریتم SUFI-2 استفاده شد. نتایج مقایسه ی هیدروگراف های مشاهداتی و شبیه سازی و شاخص های آماری ارزیابی، بیانگر کارایی مناسب مدل در شبیه سازی دبی حوضه است. میانگین رواناب آینده ی حوضه ی تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 روند کاهشی داشته و نسبت به دوره ی مشاهداتی آن به ترتیب 1/39، 3/40 و 4/40 درصد افت آبدهی خواهد داشت؛ بنابراین با کاهش دبی حوضه ، احتمال رخداد فراوانی خشک سالی در آینده قابل انتظار است.
۹۷۲۷.

ارزیابی عملکرد سایه و تابش حیاط های مرکزی خانه های سنتی در اقلیم گرم و خشک شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۱ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 58 - 74

کلید واژه ها: سازگاری اقلیمی شاخص سایه-تابش حیاط مرکزی خانه های سنتی شهر یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۳
حیاط مرکزی به عنوان یک الگوی بومی و سامانه ی سرمایشی غیرفعال بر آسایش حرارتی خانه های سنتی مناطق گرم و خشک و گرم و مرطوب تأثیرگذار است. هدف این تحقیق، بررسی سازگاری اقلیمی حیاط های مرکزی خانه های سنتی بر اساس بهره مندی از سایه و تابش خورشید در اقلیم گرم و خشک شهر یزد است. بدین منظور، ده نمونه از حیاط های مرکزی خانه های سنتی انتخاب و توسط نرم افزار اکوتکت آنالیزور مدل سازی گردید. سپس میانگین میزان سایه اندازی و دریافت تابش سطوح هم جوار حیاط های مرکزی برای تمام ماه های سال محاسبه و شاخص سایه-تابش سطوح در دوره های گرم، سرد و سالیانه استخراج گردید. به این ترتیب، میزان سازگاری اقلیمی حیاط های مرکزی و رابطه ی بین تناسبات هندسی سطوح هم جوار حیاط های مرکزی و شاخص های سایه-تابش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که میانگین سالیانه ی شاخص سایه-تابش جداره ها، کف و کل سطوح حیاط های مرکزی موردمطالعه به ترتیب برابر 56، 44 و 51 درصد است. بر همین اساس جداره ها، کف و کل سطوح حیاط های مرکزی دارای سازگاری متوسط با اقلیم شهر یزد می باشند. رابطه ی همبستگی بین تناسبات ابعادی و زاویه ی انحراف حیاط مرکزی با شاخص سایه-تابش نشان می دهد که با افزایش نسبت L/W و H/W و کاهش زاویه ی انحراف، میزان شاخص سایه-تابش جداره ها کاهش و برخلاف آن، شاخص کف و کل سطوح افزایش می یابد. هم چنین با افزایش نسبت H/L و کاهش زاویه ی انحراف، میزان شاخص سایه-تابش جداره ها و کل سطوح کاهش و شاخص سایه- تابش کف حیاط مرکزی افزایش می یابد.
۹۷۲۸.

پتانسیل های اقلیمی موثر جهت برنامه ریزی و توسعه صنعت گردشگری در استان گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۶ 1-18

کلید واژه ها: توریسم پتانسیل های اقلیمی استان گیلان طبقه بندی اقلیمی روشtci

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۷ تعداد دانلود : ۴۴۷
هر مکان جغرافیایی به همراه موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی، چشم انداز، گیاهان و جانوران هوا و آب و هوای منابع طبیعی را برای گردشگری و تفریح شکل می دهند. حال با توجه به این که هر فعالیت اقتصادی نیازمند یک بستر مکانی است که در علم جغرافیا به این مکان، فضای جغرافیایی اطلاق می شود. این فضای جغرافیایی تامین کننده ی فعالیتهای توریستی می باشد . عوامل زیادی بر صنعت توریسم تاثیر می گذارند که یکی از مهم ترین آن ها آب و هواست.همراه با موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی، چشم انداز، پوشش گیاهی و جانوران، آب و هوا به عنوان یکی از مهمترین منابع پایه محلی در توسعه صنعت گردشگری نقش ایفا می کند. گیلان یکی از استان های شمالی کشور یکی از مهم ترین مناطق گردشگری کشور می باشد و در این مطالعه با ارائه روش تحقیق از نوع کاربردی، توصیفی- تحلیلی و نرم افزار های نرم افزارهای Excel ، Google Earth ، Arc GIS با بررسی وضعیت و پتانسیل های اقلیمی موجود در استان گیلان بعنوان یکی از استان های شمالی کشور که دارای امکانات مناسب در زمینه گردشگری نیز میباشد به تحلیل وضعیت خاص اقلیمی استان پرداخته در ضمن به بحث مطابقت بحث اقلیم با گردشگری و توسعه آن خواهد پرداخت نتایج حاصل از طبقه بندی اقلیمی استان با روش های دومارتن نقشه های هم دما و هم باران حاکی از وجود شرایط مناسب جهت توسعه صنعت گردشگری در استان خواهد بود. نهایتا با استفاده از شاخص اقلیمی TCI اقدام به پهنه بندی استان در زمینه گردشگری گردید و نتایج ارائه گردید.
۹۷۲۹.

جنسیت و توسعه اجتماعات محله ای در ایران با تاکید بر نیروهای پیش ران و بازدارنده مورد شناسی: محله نعمت آباد تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۶ 19-34

کلید واژه ها: جنسیت توسعه اجتماعات محله ای نعمت اباد مشارکت کنش جمعی سرمایه اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۴۴۹
یکی از اهداف توسعه هزاره سازمان ملل متحد، ضرورت مشارکت زنان در ادراه امور شهر و محل زندگی شان است. از این پژوهش حاضر سعی نموده است چارچوبی نظری برای تحلیل رابطه بین برنامه ریزی توسعه اجتماعات محله ای و مشارکت زنان بر اساس سه مقوله نظری سرمایه اجتماعی، کنش جمعی و جنسیت در توسعه اجتماعات محلی را در سطح شهرها پی ریزی نماید. شیوه تحقیق توصیفی تحلیلی که با ابزار پرسشنامه محقق ساخته اقدام به جمع آوری اطلاعات در خصوص نقش زنان در اداره محله ای به عنوان کوچکترین واحد مدیریت شهری در ایران شده است. جامعه آماری زنان بالای 18 سال محله نعمت آباد بوده که تعداد 29 پرسشنامه به صورت تصادفی ساده تکمیل گشت. از مدل آماری توبیت نیز برای تحلیل آماری استفاده شده است. نتایج نشان می دهد میزان مشارکت زنان در محله مورد مطالعه در فعالیت های اجتماع محوری بسیار پایین تر از مردان محله و در حدود 10 درصد است. در بین سه حوزه فعالیت های اجتماعات محلی یعنی اداره محله، رفاه و شبکه اجتماعی و مسایل محیطی مشارکت زنان در حوزه اداره محله بسیار ناچیز است. در بعد کمک های زنان به فعالیت های اجتماع محور به لحاظ زمانی، شاخص های ازدواج، وضعیت متوسط اقتصادی و شاغل بودن و در بعد کمک های مالی سواد، شاغل بودن بیشترین تاثیر گذاری را دارند. در مجموع می توان گفت که کمک و مشارکت زنان در حوزه اجتماعات محلی در حوزه زمان بسیار بیشتر از بعد مالی و پولی می باشد که عدم استقلال مالی زنان شاید مهمترین دلیل این کمبود مشارکت است. همچنین شبکه اجتماعی، ازدواج، میزان سواد، اشتغال مهمترین عناصر تاثیرگذار بر افزایش مشارکت زنان در توسعه برنامه های توسعه اجتماع محور است.
۹۷۳۰.

ارزیابی توانمندی های اکوتوریسم دامنه های شمالی رشته کوه بزقوش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۷۲ 129-150

کلید واژه ها: اکوتوریسم مکانیابی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ویکور دامنه های شمالی بزقوش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۲۵۸
اکوتوریسم به عنوان یکی از شاخه های گردشگری، امروزه مورد توجه فراوانی قرار گرفته است. شناسایی و انتخاب مناطق مناسب اکوتوریسم در برنامه ریزی و مدیریت آن از اهمیت بالایی برخوردار است. دامنه های شمالی رشته کوه بزقوش در استان آذربایجان شرقی با دارا بودن انواع جاذبه های طبیعی یکی از مقاصد هدف گردشگران محسوب می شود. لذا در پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی پهنه های مستعد اکوتوریسم دامنه های شمالی بزقوش مدنظر قرار گرفت. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع هدف، کاربردی بود. برای دستیابی به اهداف پژوهش ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و نظرسنجی از کارشناسان، مهمترین معیارهای تاثیرگذار بر مکان یابی فعالیت های کوهنوردی، دامنه نوردی و اسکی شناسایی و سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن معیارها تعیین شد. در ادامه نیز برای تلفیق لایه ها در سیستم اطلاعات جغرافیایی از تکنیک ویکور استفاده شد. در نهایت با همپوشانی نقشه های کوهنوردی، دامنه نوردی و اسکی، پهنه های مستعد اکوتوریسم منطقه مشخص شد. نتایج نشان دهنده این بود که 43/15 درصد منطقه از لحاظ توانمندی های اکوتوریسم در وضعیت بسیار مناسب، 52/35 درصد مناسب، 91/39 درصد متوسط و 14/9 درصد در وضعیت نامناسب است. پهنه بسیار مناسب محدوده های اطراف چشمه های آبگرم اسبفروشان و الله حق و همچنین روستاهای جلده باخان و اردها را شامل می شود.
۹۷۳۱.

واکاوی و آشکارسازی ساختار روزانه بارش در ایستگاه همدید شیراز با رویکرد فراکتالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۷۲ 385-403

کلید واژه ها: شیراز آشوب فراکتال تعادل بارش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۳۸۶
هدف از این پژوهش بررسی ساختار مقاطع مختلف زمانی بارش در ایستگاه همدید شیراز برای شناخت تغییرات و تعیین موقعیت فضایی ساختار بارش در بازه پایداری و ناپایداری، بوده است. در این راستا ساختار حاکم بر فراسنج آب و هوایی بارش در بازه زمانی 58 ساله (1956-2013) در مقاطع سه گانه زمانی مختلف (سه دوره 20 ساله) بارش روزانه با رویکرد فراکتالی مورد واکاوی و بررسی جداگانه قرار گرفت. برای انجام این پژوهش پس از هم مرجع سازی ریاضی فراسنج بارش با اعمال ساختار مثلثاتی فراکتالی بر روی داده های بدست آمده به مقایسه نتایج حاصله با هندسه کلاسیک فراکتالی پرداخته شد. بر اساس یافته های این پژوهش، در مقطع زمانی نخست از 1 ژانویه سال 1956 تا 7065 روز پس از آن با اعمال ساختارهای جبری فراکتالی، نشان داد که این مقطع زمانی از منطق فراکتالی پیروی نمی نماید. همچنین در مقطع زمانی دوم نیز همانند بازه نخست ساختار بارش از منطق فراکتالی پیروی نمی کند. به بیان دیگر منطق حاکم بر ساختار فراسنج بارش در مقاطع زمانی نخست و دوم از حالت تعادل به ناتعادلی است. اما برخلاف دو بازه زمانی گذشته، در بازه زمانی سوم، از منطق فراکتالی پیروی می نماید، که این یافته بیانگر گذار دینامیک این مقطع زمانی از حالت ناتعادلی به عدم تعادل می باشد؛ بنابراین با توجه به سه بازه زمانی دینامیک تعادلی ساختار بارش روزانه از آشوب به سمت فراکتال میل می کند.
۹۷۳۲.

بررسی تغییرات زمانی-مکانی غلظت ریزگرد ها در حوضه نفوذ ریزگردهای دریاچه ارومیه در دوره زمانی 2015-2000 با استفاده از تصاویر ماهواره ای (مطالعه موردی آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۷۲ 427-446

کلید واژه ها: ریزگرد های نمکی دریاچه ارومیه تغییرات زمانی - مکانی تصاویر ماهواره ای AOD

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۳۱۴
در سال های اخیر به دلیل خشک شدن تدریجی بخش هایی از دریاچه ارومیه، کانون های متعددی از ریزگردهای نمکی در این مناطق تشکیل شده و منجر به پراکنش حجم عظیمی از ذرات نمک به مناطق اطراف خود شده است. نمک آزاد شده در اتمسفر به عنوان یکی از انواع مهم ریزگرد های اتمسفری سلامت عموم، کیفیت هوا، توزان انرژی زمین و چرخه هیدرولوژی را تحت تأثیر قرار می دهد. بنابراین با توجه به اهمیت آثار منفی ریزگردهای نمکی و همچنین روند روبه افزایش حضور این ریزگردها در منطقه آگاهی از توزیع زمانی- مکانی ریزگردها برای کمّی کردن این اثرات بسیار مهم می باشد. در این مطالعه تلاش شده است تغییرات غلظت ریزگردها در حوضه تحت نفوذ ریزگردهای دریاچه ارومیه ،با استفاده از داده های ماهانه AOD سنجنده MODIS ارزیابی شود. برای رسیدن به این هدف نمودار روند تغییرات AOD در طول سال های 2000 تا 2015 به تفکیک محدوده استان های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی استخراج شد. نتایج این پژوهش نشان داد نمودارها در استان های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی روند مشابهی داشته اند و علی رغم وجود نوسانات سال به سال، روند افزایش کلّی در غلظت ریزگردها دیده می شود. تغییرات افزایشی ریزگردها در اواخر فصل گرم و اوایل فصل سرد (آگوست، سپتامبر، اکتبر و نوامبر) بسیار بارزتر می باشد و به نظر می رسد با افزایش بارش های فصل سرد و بارش های بهاره شیب تغییرات افزایشی AOD نیز کمتر شده است. همچنین با توجه به نقشه های میانگین سالانه توزیع مکانی AOD، دریاچه ارومیه تا سال 2008 با جذب ریزگردها تأثیر زیادی در کاهش ریزگردهای وارد شده از جنوب غربی منطقه به استان آذربایجان شرقی داشته است، این در حالی است که از سال 2009 در محدوده دریاچه ارومیه افزایش نسبی ریزگرد نسبت به سایر مناطق در استان های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی وجود داشته است.
۹۷۳۳.

تحول پارادایمی در اقتصاد فضا(عبور از رویکرد تحلیل فضایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال نهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 1-20

کلید واژه ها: تحول پارادایمی اقتصاد فضا مطالعات ناحیه ای تحلیل فضایی جغرافیای اقتصادی رابطه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۲۸۰
رویکرد مطالعات ناحیه ای دردوره قبل ازجنگ جهانی دوم، دیدگاه غالب درجغرافیا بوده است. در این رویکرد، تفاوت های ناحیه ای مطالعه می شد و جغرافی دانان در پی کشف قوانین قابل تعمیم در جغرافیا نبودند. دررویکرد مطالعات ناحیه ای، هدف اصلی جغرافیای اقتصادی تجزیه وتحلیل نظم فضایی اقتصاد بود و جغرافیای اقتصادی، فعالیت های اقتصادی را که در داخل چشم انداز جغرافیایی اتفاق می افتاد، فهرست می کرد و به تشریح آن ها می پرداخت. با گسترش تحولات علمی و انقلاب کمی، دیدگاه مطالعات ناحیه ای در تحلیل پدیده های جغرافیایی کارایی خود را از دست داد و تحلیل فضایی، به پارادایم غالب جغرافیا تبدیل شد. این رویکرد، کاربرد مدل های کمی را در تحلیل فضایی پدیده های جغرافیایی رواج داد. بر اساس این رویکرد، پراکندگی پدیده های جغرافیایی، ظاهراً بی نظم است اما از اصولی منظم تبعیت می کنند که از نظر علمی قابل شناخت است. در این دوره، جغرافیای اقتصادی هم از قوانین ریاضی و فیزیک در تحلیل اقتصادی نواحی استفاده کرد. تبدیل شیوه تولید فوردیسم( تولید انبوه) به پست فوردیسم(تولید تخصصی و انعطاف پذیر) و انقلاب تکنولوژیک سبب شد که سرمایه داری تجدید ساختارپیدا کند؛ مدیریت انعطاف پذیر و تمرکز زدایی مورد توجه قرار گیرد. شرایط جدید، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نیازمند پارادایم جدیدی بود. از این رو، رویکردهای پوزیتیویستی و نئوکلاسیکی نمی توانست پاسخگوی نیازهای شرایط جدید باشد. در نتیجه، رویکردی موسوم به " جغرافیای اقتصادی رابطه ای" مورد توجه قرار گرفته که با شرایط جدید تطابق بهتری دارد. این مقاله، تحول پارادایمی در اقتصاد فضا را مورد واکاوی قرار داده است و با بررسی نمونه های بین المللی و ملی نشان داده است که روند تحولات اقتصادی به دور از روندهای اجتماعی، سیاسی و ساختار روابط قدرت و تنها از طریق پارادایم فضایی و روابط ریاضی قابل تحلیل نیست.
۹۷۳۴.

فضاهای پیراشهری: الگوها، عوامل و پسایندها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه فضاهای پیراشهری سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳) 1 - 18

کلید واژه ها: فضاهای پیراشهری ساختار جمعیتی انگیزشی و کارکردی روندهای حذف اجتماعی پیامدهای فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۳۹۴
این مقاله نخست، مفهوم پیراشهر را از دیدگاههای مختلف بررسی کرده است. آنگاه، الگوهای مختلف پیراشهری از نظر ساختار جمعیتی، انگیزشی و کارکردی تجزیه و تحلیل شده است. سپس، عوامل ایجاد و گسترش پیراشهر و نیز پیامدهای گسترش فضاهای پیراشهری مطالعه شده است. یافتهها نشان میدهد که افزایش جمعیت، رشد شتابان شهرنشینی و خزش شهری عامل آشکارتولید فضاهای پیراشهری است. اما شکل و گوناگونی فضاهای پیراشهری وابسته به روندهای اجتماعی، اقتصادی رایج در کشورها است. روندهای اجتماعی، اقتصادی نابرابر ساز و حذف اجتماعی نقش اصلی در تنوع اشکال پیراشهری به عهده دارد. در اقتصاد شبکهای همراه با تکنولوژی اطلاعات، در مرهم نئولیبرالیسم اقتصادی نمیتوان انتظار بهبودی در وضع موجود داشت، چیزی که به وسیله اروپای شمالی و نیز کشورهای پشت کرده به نظامهای با برنامهریزی مرکزی، به وضوح نشان داده شده است. تا دهه 1990، تحلیل و برنامهریزی شهر و پیرامون آن مبتنی بر رویکرد تفکیک عناصر و عوامل اثر گذار بر دگرگونی بود که مدیریت یکپارچه شهر و محیط پیرامون را دشوار میساخت. این نشان میدهد که برنامهریزی جامع شهری-منطقهای نمیتواند تنها بر رویکرد تحلیل فضایی و پوزیتیویستی متکی باشد. ترکیب مناسب روشها و در نظرگرفتن روندهای سیاسی، تاریخی، اجتماعی و اقتصادیدر برنامهریزی است که میتواند موجب بهبودی در وضعیت موجود شود. سیستم اداره و نظارت امور باید ساختار نهادی را به گونهای سامان دهد تا در عین حال که راه را برای ابتکارات شخصی و انگیزشهای فردی سد نکند، تلاشهای افراد و سازمانها در مسیر حداکثرسازی منافع، با منافع بلند مدت و مصالح توسعه ملّی هم راستا باشد.
۹۷۳۵.

مفهوم تاب آوری شهری مدیریت و برنامه ریزی آینده شهرها (کرونا 19)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۳ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۹ 132 - 161

کلید واژه ها: تاب آوری شهری برنامه ریزی شهری مدیریت شهری کرونا 19

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۲ تعداد دانلود : ۳۷۸
تاب آوری کرونا این روزها به دغدغه مهمی برای شهرها و جهانی شدن آن تبدیل شده است؛ به طوری که در شهرهای بلاخیز حائز اهمیت است. با وجود اهمیت این موضوع؛ اما مدیریت شهری در پرداختن به آن و بعضاً در هنگام وقوع حوادث شهرها .کل جهان خسارات بیشتری را متحمل می کنند. در دورانی از شهرسازی به سر می بریم که اکولوژی کره زمین به طور فزاینده ای تحت تأثیر فعالیت های انسانی قرار گرفته است. با توسعه شهرنشینی، شهرها به مراکز توجه تبدیل شده اند و تقاضا برای منابع طبیعی و توجه به تأثیرات محیطی جهانی آن ها افزایش یافته است. فعالیت های شهرسازی و برنامه ریزی شهری موجب افزایش فشار بر طبیعت و تضعیف تاب آوری آن شده است که اغلب پیامدهای مخربی برای شهرها و ساکنان آن در پی داشته است. با توجه به مواردی مثل طوفان ها و سیل های اخیر در نقاط مختلف جهان، گرم تر شدن، آلودگی هوا و انتشارو ویروس اپیدیمی کرونا (19)همچنین افزایش هزینه های انرژی، کاهش ذخیره آب و مواد غذایی نیاز فوری به فعالیت و اقدام تأثیرگذار ضرورت یافته است. در بسیاری از شهرها اقداماتی در زمینه احیای طبیعت انجام داده اند و از فعالیت های پایدار حمایت کرده اند. در این میان، تاب آوری و پایداری اهداف اصلی شهرهای آینده خواهند بود. عواقب جبران ناپذیر حوادث طبیعی و آسیب های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی شهرهای موجب شده تا مفاهیم پایداری و تاب آوری تا حد زیادی به هم مرتبط شوند. و تعطیلی ورزش واماکن مذهبی و فضای سبز شهری و ..شده است .روش مقاله حاضر به صورت توصیفی- تحلیلی مبتنی بر یافته های سایر محققین می باشد؛ و هدف این پژوهش تبیین مفهوم تاب آوری کرونا و تاثیر فاصله اجتماعی و مشارکت اجتماعی در برنامه ریزی شهری می باشد.
۹۷۳۶.

بررسی تاثیر فرهنگ بر منظر شهری با رویکرد برنامه ریزی در مجتمع های زیستی(شهر شاهو)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۳ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۰ 411 - 442

کلید واژه ها: فرهنگ کالبد و طراحی منظرشهری نظریه های فرهنگی مجتمع های زیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۳۲۴
پایداری اجتماعی از نظر فرهنگ در معنای کلی مترادف با بالا بودن کیفیت زندگی انسان نسل حاضر و نسل آینده با درنظر گرفتن استعدادها و ظرفیت های او و برآوردن نیازهای همه اقشار است. امروزه پایداری به عنوان یکی از مباحث در کلیه عرصه ها، بویژه در عرصه فضاهای شهری و معماری می باشد . شاخصه اصلی تأثیر گذار: اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی در کنار یکدیگر به تعادل برسد. اقتصادی از طریق سرمایه گذاران به علت انگیزه های مالی، اغلب به حد افراط مورد توجه قرار می گیرد، زیست محیطی نیز به فراخور هر جامعه برای خود دارای ضوابط معین می باشد. که مورد توجه قرار می گیرد. با توجه به اجتماعی کمتر مورد عنایت همگان قرار گرفته شده است. در پژوهش حاضر، اصول پایداری اجتماعی در طراحی فرهنگسراها که امروزه یکی از مهم ترین عرصه های فرهنگی می باشد مورد بررسی قرار گرفته است. برای نیل به این پایداری رعایت زیر از قبیل: عدالت، مسائل زیباشناسی، راحتی و آسایش، امنیت و رشد کودکان، هویت اجتماعی و سایر شاخص های مرتبط امری ضروری است. روش تحقیق می باشد در مقاله حاضر، روش تحلیلی توصیفی است و استخراج نتایج از منابع کتابخانه ای اسنادی مختلف به کشف اصول پایداری و روابط بین این اصول انجام می گیرد. در نهایت اصول پایداری اجتماعی فرهنگسراها تبیین می شود. تعاریف متفاوتی از فرهنگ گرایی وجود دارد
۹۷۳۷.

سنجش تطبیقی معیارهای رشد هوشمند شهری در نواحی شش گانه منطقه 6 تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۳) 775 - 792

کلید واژه ها: رشد هوشمند شهری روش سلسله مراتبی (AHP) شاخص منطقه 6 تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۳۸۴
مفهوم رشد هوشمند شهری راهکاری است در برابر گسترش افقی یا رشد اسپرال گونه شهر که در نیم قرن اخیر الگوی رشد جهانی شهرها بوده است. رشد هوشمند در مخالفت با گسترش افقی در بخش مرکزی شهر بر عواملی مانند باززنده سازی محلات، توسعه درونی، کاهش فواصل بین محل کار و زندگی، کاهش آلودگی های زیست محیطی، افزایش کاربرد حمل و نقل عمومی، و حداکثر دسترسی به خدمات شهری و ... تأکید می کند. در حال حاضر، منطقه 6 تهران، به عنوان بخش مرکزی شهر، با چالش های آلودگی زیست محیطی، کم رنگ شدن هویت محله ای، افت جمعیت ساکن، و... روبه روست. بنابراین، در این تحقیق اصول رشد هوشمند برای کاهش مشکلات موجود و افزایش کارایی منطقه مناسب دیده شد. هدف از این تحقیق نخست سنجش درجه فشردگی/پراکنش منطقه 6 تهران و سپس تحلیل و تطبیق 6 شاخص رویکرد رشد هوشمند شهری (تراکم، کاربری ترکیبی، حمل و نقل عمومی، فضاهای سبز و باز، بازسازی بافت قدیمی، و حس تعلق مکان) با استفاده از روش سلسله مراتبی (AHP) بوده است. ماهیت این تحقیق کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری اطلاعات از محاسبات کمّی و روش میدانی و اسنادی استفاده شده است. جامعه آماری ساکنان منطقه 6 است. با استفاده از فرمول کوکران، 160پرسش نامه برای ساکنان و 30 پرسش نامه برای کارشناسان تهیه و گردآوری شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد فرم کالبدی منطقه 6 تهران فشرده است و در سنجش تطبیقی 6 شاخص انتخاب شدهناحیه 3 منطقه با فاصله نسبتاً زیاد ناحیه سازگارتر با شاخص های رشد هوشمند شهری شناخته شد. سرانجام، راهکارهایی برای سازگاری بیشتر سایر نواحی منطقه پیشنهاد شد.
۹۷۳۸.

طراحی ابر امن برای سیستم اطلاعات جغرافیایی: راهکاری برای صنعت توزیع برق(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه ریزی دوره ۱۱ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 70-81

کلید واژه ها: امنیت صنعت توزیع برق سیستم های اطلاعات جغرافیایی محاسبات ابری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۳۱
محاسبات ابری یک مدل محاسباتی تحت شبکه است که رویکرد نسبتاً جدیدی در ذخیره، پردازش و استفاده از اطلاعات را فراهم نموده است. سیستم اطلاعات جغرافیایی نیز مجموعه ای ساختار یافته از سخت افزار، نرم افزار، و اطلاعات جغرافیایی است که به منظور کسب، ذخیره سازی، به روز رسانی، پردازش، تحلیل و ارایه ی انواع اطلاعات جغرافیایی طراحی و ایجاد شده است. ترکیب محاسبات ابری و سیستم های اطلاعات جغرافیایی باعث بهبود کارایی و کاهش هزینه ها در فرایند پیاده سازی و اجرای این سیستم-های می گردد. صنعت توزیع برق با رویکرد شبکه های هوشمند بیش از پیش نیازمند دسترسی به اطلاعات مکانی در یک بستر ارتباطی فراگیر و امن می باشد. در این مقاله ضمن بررسی ضرورت ایجاد ابر سیستم های اطلاعات جغرافیایی در شرکت های توزیع برق به بیان مزایا و معایب آن پرداخته و یک معماری امن جهت پیاده سازی این راهکار پیشنهاد می گردد. معماری پیشنهاد شده در چهار لایه کاربری، کاربردی، پیکربندی و زیر ساخت، و لایه فیزیکی، و یک صفحه مدیربت طراحی گردیده است. در صفحه مدیریت ماژول های امنیت، فشرده سازی و دسته بندی پیش بینی شده است. با توجه به اهمیت امنیت در ابر GIS برای صنعت توزیع برق، تمرکز بیشتر مقاله بر روی ماژول امنیت و بررسی مؤلفه های مورد نیاز آن می باشد. در انتها معماری پیشنهادی مورد تحلیل قرار گرفته و مزایا و معایب آن نسبت به سایر معماریها ارایه می گردد. وجود صفحه مدیریت همراه با ماژول مستقل امنیت که تمام نیازمندی های یک مرکز عملیات امنیت استاندارد را در نظر گرفته است برتری معماری ارائه شده در این مقاله می باشد.
۹۷۳۹.

ارتباط عوامل توسعه چشم انداز مستقل روستایی و مزایای توسعه گردشگری ساحلی شهرستان چابهار با استفاده از مدل گسترش عملکرد کیفیت (QFD)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی سال اول پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲ 111 - 140

کلید واژه ها: توسعه خودمختار گردشگری روستایی مناطق ساحلی مدل گسترش عملکرد کیفیت (QFD) شهرستان چابهار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۲۱۱
توجه به شاخص ها و عوامل توسعه چشم انداز مستقل از رهیافت های نوین توسعه گردشگری روستایی است. توسعه چشم انداز مستقل روستایی گونه ای از توسعه آینده نگر روستایی است که در آن ساکنان محلی در فرایند توسعه نقش اساسی و فعال ایفا می کنند. بر این اساس این پژوهش با هدف بررسی ارتباط عوامل توسعه چشم انداز مستقل روستایی و مزایای توسعه گردشگری ساحلی انجام شده است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن ترکیبی (کیفی و کمی) است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه، مصاحبه و مشاهده می باشد. جامعه آماری خانوارهای روستاهای ساحلی شهرستان(3720 خانوار) چابهار می باشد. با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری سهمیه ای، 280 خانوار و شش روستای ساحلی به عنوان نمونه انتخاب شد.یافته هانشان داد که از میان عوامل هشتگانه فرهنگ و هنر محلی، توسعه خلاق، منابع محلی و عملکرد، عامل جغرافیایی، نیروی انسانی، تخصص و دانش، ویژگی یکپارچگی و مدیریت و نگهداری، چهارعامل: منابع محلی و عملکرد اقتصادی، فرهنگ و هنر، جغرافیایی و نیروی انسانی، مهم-ترین عوامل توسعه چشم اندار مستقل روستایی می باشند. نتایج مدل QFD و ماتریس ارتباط نشان داد که عوامل فوق بیشترین ارتباط را با حفظ کیفیت محیط، کاهش آسیب پذیری محیط، تحرک اقتصاد محلی و ایجاد اشتغال داشته اند. همچنین پنج استراتژی برای توسعه چشم انداز مستقل وگردشگری روستایی، با توجه به الزامات و شاخصهای مورد استفاده تدوین شدکه به ترتیب عبارت از: آموزش نیروی انسانی متخصص، تقویت مشارکت روستاییان در فعالیت-های گردشگری، ترویج بازاریابی و تولید محصولات گردشگری خلاق روستایی، استفاده بهینه از منابع محلی و استفاده از ظرفیت مدیریت و رهبری محلی می باشند.
۹۷۴۰.

تحلیل چرخه افول و انحطاط روستایی در مناطق کوهستانی (مورد مطالعه: شهرستان ورزقان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ ۱۷-۳۲

کلید واژه ها: مهاجرت اشتغال کشاورزی انحطاط روستایی ورزقان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۱۸۴
هدف از پژوهش حاضر تحلیل نگرش و ادراک ذهنی روستاییان در خصوص مقوله متروک شدن، افول و انحطاط روستایی مناطق کوهستانی در شهرستان ورزقان است. این مقاله از نظر هدف، کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی بوده و در بستر «روش تحقیق آمیخته» از دو مؤلفه روش شناختی (کیفی و کمی) بهره برده است. در این پژوهش، حجم نمونه در بخش کیفی شامل 26 نفر از مطلعین کلیدی است که براساس نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند و در بخش کمی به روش نمونه گیری آسان و از نوع غیراحتمالی 118 نفر از روستاییان ساکن در شهرستان ورزقان جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. به منظور کدگذاری و تحلیل داده های کیفی از نرم افزار مکس کیودا و برای تحلیل داده های کمی از روش مدل سازی معادلات ساختاری و از نرم افزار لیزرل استفاده شد. یافته ها نشان داد که کاهش فرصت های شغلی، مهاجرت، کاهش جمعیت و کاهش تقاضا برای کالا و خدمات به ترتیب چرخه ای را شکل می دهند که باعث متروک شدن روستاها و افول و انحطاط آن می شود. «چندپارگی اراضی مزروعی»، «شکاف درآمدی»، «ملی شدن مراتع»، «نبود الگوی کشت مناسب»، "فرآیند تغییر کاربری زمین های کشاورزی" و "تمرکزگرایی امکانات و نابرابری های منطقه ای توسعه" از تأثیرگذارترین متغیرها در شکل گیری این چرخه در شهرستان ورزقان شناسایی شد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان