اقتصاد سیاسی بین الملل

این مقاله بر آن است تا با رویکردی مقایسه ای نشان دهد که ادبیات دولت رانتیر در خلال حدود چهار دهه اخیر خلاف تصور رایج، نه به لحاظ محتوی و نه از نظر روش مطالعات، وضعیتی یکدست نداشته و فراز ونشیب های بسیاری را طی کرده است. این مطالعات را از نظر چارچوب های تحلیلی وروشی، به دو دسته متمایز از هم تقسیم کرده ایم. نسل اول این مطالعات از دهه 1970 آغاز شد اما ناکامی تحلیل های رانتیری در توضیح شرایط کشورهای نفت خیز و تبیین آثار کاهش شدید درآمدهای نفت در دهه 1980، انتقادهایی جدی را بر انگیخت. نقدهایی که در ارتباط با موج نخست این مطالعات مطرح شد، زمینه بازنگری های اساسی را در روش مطالعات و شیوه مفهوم سازی رانت های خارجی و سنجش آن ها فراهم کرد. در نتیجه به تدریج موج دومی از این دست مطالعات بویژه از دهه 1990 شکل گرفت که می توان آن را نوعی تجدیدنظرطلبی در مطالعات دولت رانتیر در نظر گرفت. این رویکرد بتدریج متغیرهای تازه ای در مطالعات وارد کرد و به پیشینه تاریخی کشورهای نفت خیز و زمان ورود درآمدهای نفت(با توجه به مراحل مختلف شکل گیری دولت و رژیم حاکم) توجه بیشتری نشان داد. همچنین با پرهیز از نگاه ساختاری به رانت های نفتی، بر رابطه دو سویه میان این گونه رانت ها و شرایط اجتماعی، سیاسی کشورهای نفت خیز تاکید کرد. شماری از هواداران این رویکرد جدید نیز معیارهای تازه ای برای سنجش آثار درآمدهای نفتی پیشنهاد کردند. این رویکرد جدید، امکان ارائه تحلیل هایی پیچیده تر را بویژه در حوزه های ثبات سیاسی و گذار دموکراتیک در کشورهای نفت خیز فراهم کرد؛ تحلیل هایی که تجربه های متفاوت دولت های متکی به صدور نفت را در این حوزه ها بهتر توضیح می دهند.

۴۴.

از آموزه نیکسون تا آموزه کارتر : ژئوپلیتیک نفت در دهه 1970

نویسنده: دیوید اس پینتر

منبع: اطلاعات سیاسی اقتصادی ۱۳۸۸ شماره ۲۶۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اقتصاد سیاسی بین الملل تئوریها و مکاتب اقتصاد سیاسی بین الملل

تعداد بازدید : ۲۰۷۳ تعداد دانلود : ۱۱۴۸

دهه 1970، سالهای محوری جنگ سرد و نیز تکامل اقتصاد نفتی جهان بود. با کمال شگفتی، در بیشتر بررسیهای مربوط به افزایش و کاهش تنش زدایی، قضیه نفت را نادیده گرفته اند و در بسیاری از پژوهشها در زمینه بحرانهای نفتی دهه 1970 به بسترهای بزرگتر استراتژیک بی توجه کرده اند..

۴۵.

چالش ذخایر نفت خام در جهان: دیدگاههای خوش بینانه و بدبینانه

نویسنده: مهران امیرمعینی

منبع: اطلاعات سیاسی اقتصادی ۱۳۸۸ شماره ۲۶۲

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اقتصاد سیاسی بین الملل

تعداد بازدید : ۱۲۴۳ تعداد دانلود : ۷۸۷

۴۶.

بحران مالی جهان و اثر آن بر اقتصاد ایران

نویسنده: محمد لشکری

منبع: اطلاعات سیاسی اقتصادی ۱۳۸۸ شماره ۲۶۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اقتصاد سیاسی بین الملل بحرانهای اقتصاد جهانی

تعداد بازدید : ۲۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۰۶۱

بحران به معنی عدم تعادل در عرضه و تقاضای کل اقتصاد است. اگر عرضه تقاضا بیشتر باشد بحران رکودی و اگر تقاضا بیشتر از عرضه باشد بحران توری خواهد بود بعد از بحران رکودی سال 1929 تا 1932 و انجام پیشنهادات کینز و بهبود اوضاع اقتصادی کشورهای سرمایه داری، اغلب کشورها در دهه 1970 پدیده جدیدی به نام تورم رکودی را تجربه کردند

۴۷.