جنگ نرم و راهکارهای مقابله با آن با الهام از دیدگاه مقام معظم رهبری
حوزه های تخصصی:
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۲٬۷۴۷ مورد.
نقش عوامل سیاسی- امنیتی در توسعه نیافتگی منطقه آزاد چابهار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مکانیزم روابط جغرافیا و سیاست شرایطی را به وجود می آورد که مدیریت سیاسی فضاهای جغرافیائی را در درون کشور تسهیل کرده و وزن ژئوپلیتیکی همان فضای جغرافیائی- سیاسی را در سطح منطقه یا جهان تبیین می کند. از این رو عدم درک موقعیت جغرافیایی یک مکان و فضای جغرافیایی و مسائل آن از جمله نقاط ضعف و نقاط قوت، هزینه های سنگینی در بر خواهد داشت و سبب تحمیل ناامنی، فقر اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، بی عدالتی اجتماعی و ... بر منافع ملی خواهد شد که تأثیرات آن در قدرت ملی کشور و موقعیت کشور در ساختار نظام جهانی که از دید جغرافی دانان سیاسی و ژئوپلیتیسین ها بسیار حائز اهمیت است، آشکار می شود. منطقه آزاد صنعتی- تجاری چابهار با دارا بودن پتانسیل های فوق العاده ای چون ظرفیت های ژئوپلیتیک، اقتصادی، امنیتی، دسترسی، ارتباطات بازرگانی منطقه ای و بین المللی، واجد کارکردهای تولیدکننده قدرت در کشور است و تاکنون بهره برداری لازم از ظرفیت های آن نشده و توسعه نیافته باقی مانده است. عوامل متعددی در این عدم توسعه نقش داشته اند که یا جنبه امنیتی داشته اند یا به آنها جنبه امنیتی داده شده. مسائل امنیتی این بخش از کشور مانع عمده سرمایه گذاری و در نتیجه، توسعه نیافتگی آن است. با توجه به اینکه امنیت و توسعه مفاهیمی به هم پیوسته و لازم و ملزوم یکدیگرند، به طوری که دستیابی به توسعه بدون برقراری امنیت ناممکن بوده و توسعه نیز در برقراری امنیت نقش به سزایی دارد. توسعه آینده این بخش از کشور و در نهایت تأثیر گذاری در توسعه ملی، وابسته به طراحی سیاست های کارآمد برای موانع و مسائل آن و استفاده بهینه از کارکردهای این منطقه است. بنابراین شناسایی موانع توسعه، کمک شایانی به ارائه راهکارها و در نهایت حل این موانع و مسائل می کند. لذا این پژوهش درصدد برآمده تا علل توسعه نیافتگی این منطقه را که بیشتر ناشی از عوامل سیاسی- امنیتی هستند مورد بررسی، شناسایی و تحلیل قرار دهد و در نهایت راهبرد و پیشنهاد های لازم در راستای استفاده هرچه بهتر از فرصت ها و رفع موانع توسعه این منطقه را ارائه دهد.
جهانی شدن، دموکراسی و جنبش های دموکراتیک در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تأثیر جهانى شدن بر دموکراسى به عنوان یکى از وجوه مهم حیات بشر امروز، از موضوعات مورد توجه اندیشمندان سیاسى است. آیا جهانى شدن موجب توسعه و تقویت دموکراسى خواهد شد یا برعکس. پرسش اصلى نوشتار حاضر این است که «تأثیر جهانى شدن بر روند دموکراتیزاسیون (دموکراسی سازی) و جنبش هاى دموکراتیک در ایران معاصر چه بوده است؟» در این مطالعه، براى فهم تأثیرات حاصل از جهانى شدن به دموکراسى، وضعیت دموکراسى در ایران معاصر به عنوان نمونه، مورد توجه قرار مى گیرد. فرضیه ما این است که «شواهد موجود حاکى از تأثیر مثبت جهانى شدن در کنار سایر عوامل بر تقویت جنبش هاى دموکراتیک و روند دموکراتیزاسیون در ایران معاصر است.» به این منظور، پس از اشاره به تعریف جهانى شدن، ابعاد و شاخص هاى مختلف آن، راه هاى تأثیر این پدیده بر دموکراسى با تأکید بر جنبش هاى دموکراتیک در ایران معاصر بررسى و تحلیل مى شود. پژوهش حاضر از نوع تحلیلى با روش تبیین علّى است.
بررسی علل عدم شکل گیری یک همگرایی پویا و پایا در آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فروپاشی شوروی که قلمرو وسیعی را شکل داده بود، تغییرات مهمی در نقشه ژئوپلیتیک جهان ایجاد کرد که از جمله آن شکل گیری منطقه آسیای مرکزی بود که قبل از آن در حوزه داخلی شوروی قرار داشت و توجهی به آن نمی شد. این منطقه حساس که خود در منطقه وسیعتر و ژئواستراتژیک اوراسیا قرار دارد، برای ایران نیز جایگاهی بالا از لحاظ؛ ژئواکونومیک، ژئوکالچر و ژئواستراتژیک دارد و پیوند ایران با این منطقه از طریق ترکمنستان که یکی از کشورهای ایـن منطقه است صورت می گیرد و می تواند به عنوان یک بازیگر مهم در منطقه حضور داشته باشد و حضور بازیگران فرامنطقه ای و عدم ثبات در این منطقه می تواند بر امنیت و منافع ایران نیز تأثیر بگذارد. امـا نکته ای که توجـه بسیاری را به این منـطقه جـلب کرده است این مسئله می باشد که چرا بعد از گذشت بیش از بیست سال از استقلال این کشورها، آنها هنوز نتوانسته اند به یک همگرایی مؤثر و موفق دست یابند و نشانه ای هم از آن برای آینده ای نزدیک یافت نمی شود. به نظر می رسد مهمترین این دلایل را باید در دو دسته از موانع داخلی یا منطقه ای و خارجی یا فرامنطقه ای جستجو کرد. عواملی که در کنار یکدیگر مانع آن شده اند که پنج کشور این منطقه حساس که از ذخایر بالای انرژی نیز برخوردار می باشند، بتوانند با یکدیگر همکاری مؤثری داشته باشند. این عوامل شامل؛ ماهیت همبستگی کشورها(سیاسی، اجتماعی و اقتصادی)، ماهیت ارتباطات کشورها، سطح قدرت آنها، ساختار روابط کشورها و بازیگران فرامنطقه ای حاضر در میدان شطرنج بازی منطقه می شود. مجموعه این عوامل سبب شده که کشورهای منطقه نتوانند به یک همگرایی مناسب و کارآمد برسند که فقدان این امر موجب کاهش توان آنها در چانه زنی های سیاسی، ناتوانی های اقتصادی و ... شده است.
تبیین مؤلفه های جغرافیایی و ژئوپلیتیکی روابط در مناطق ژئوپلیتیکی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در سالهای اخیر، اغلب، نقش بنیان های جغرافیایی و ژئوپلیتیکی در روابط بین دولتها و ملتها نادیده انگاشته شده و یا کم اهمیت تصور می شود. این در حالی است که بنا به استدلال های پژوهش حاضر، روابط در مناطق ژئوپلیتیکی در ابعاد منطقه ای، پیرامونی و جهانی حداقل از سیزده متغیر و عامل محیطی، جغرافیایی و ژئوپلیتیکی شامل: موقعیت جغرافیایی، عامل همسایگی، تعداد همسایگان، کدهای ژئوپلیتیکی، حکومت های ایدئولوژیکی، بار استراتژیک مکان ها و فضاها، بار استراتژیک منطقه، درجه ثبات و امنیت منطقه ای، اتحادیه-های منطقه ای (درجه استحکام و پیوندهای درونی)، فضاهای امن/ناامن (بحرانی)، منابع جغرافیایی منازعات/همکاری ها (پتانسیل های جغرافیایی همگرایی و واگرایی)، سطوح متوازن/نامتوازن قدرت درون منطقه ای، وزن ژئوپلیتیکی (سطح قدرت ملی) کشورها، تأثیرپذیر است.مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی درصدد است تا از جنبه نظری، مؤلفه های جغرافیایی و ژئوپلیتیکی روابط در مناطق ژئوپلیتیکی، براساس علل و زمینه های مناسبات و روابط دولتها و ملتها در نظریه-های بررسی شده را ارائه نماید.
تأثیرات منطقه ای و بین المللی قدرت نرم انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
برابر نظریه متفکران قرن 21 قرن غلبه قدرت نرم بر قدرت سخت است، ماهیت قدرت نرم قابلیتها و ظرفیتها، تجهیزات و ساز و برگهای نظامی و اقتصادی و تولید منابع و ثروتها نیست بلکه توانایی گسترش فرهنگها، ارزشها، باورهای جامعهای به جامعه دیگر است. قدرت نرم انقلاب اسلامی تفاوت اساسی با قدرت نرم در فرهنگ لیبرال دمکراسی غرب دارد. در قدرت نرم انقلاب اسلامی نگاه جدید به انسان، تفکر انسانی، جامعه، معنویت جای خود را به مولفه های مادیگرایی داده است و کارکردهایی چون احیای هویت جهان اسلام، ارتقاء بیداری اسلامی بازسازی تمدن نوین اسلامی، تغییر معادله قدرت در منطقه، به چالش کشیدن هژمونی غرب ، گشایش جبهه ثالث در روابط بین الملل، الهام بخشی، پرچمداری انقلاب فرهنگی جهانی و همکاری و همگرایی منطقه ای را برای جامعه بشری خصوصاً جهان اسلام به ارمغان آورده است و رویکرد جدیدی در دفاع بازدارنده به عنوان تاثیرگذاری مطلوب قدرت نرم و پیشرفته ماهیت و جوهره فرهنگی انقلاب اسلامی بر سایر مولفه های دیگر قدرت در روابط بین الملل حاکم و راه و رسم جدیدی را در پیش روی مسلمانان مستضعفان و آزادیخواهان قرار داده است که در نوع خود بی بدیل است. روش تحقیق مقاله حاضر از روش آمیخته اسنادی و میدانی و از تکنیکهای SPSS, Lisser و روش های استنباط آماری ناپارامتریک و آزمون دوجمله ای فریدمن، آزمون همبستگی پیرسون، اسپیرمن استفاده شده است
بررسی ابعاد و مؤلفه های اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه حضرت آیت الله خامنه ای(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
جمهوری اسلامی در حوزه های اقتصادی با مسائل یا مفاهیمی مواجه است که به هیچ عنوان تاکنون چه در عرصه نظر و چه در عرصه عمل و تجارب بشری مشابه و مابه ازای واقعی نداشته است. بنابراین خود انقلاب اسلامی مکلّف به نوآوری و ابتکار و نظریه پردازی و الگوسازی در این عرصه های جدید اقتصادی است. یکی از این مفاهیم، «اقتصاد مقاومتی» است. حوزه موضوعی اقتصاد مقاومتی که توسط مقام معظم رهبری طرح گردیده، بسیار گسترده است. براین اساس در تبیین حوزه اقتصاد مقاومتی ابتدا نیاز است ابعاد موضوع شناسایی و موضوعات مختلف به لحاظ اهمیت طبقه بندی شوند. این سطح از کار به اصطلاح تدوین نقشه مهندسی اقتصاد مقاومتی خوانده می شود. این تحقیق تلاش کرده است با تحلیل سخنان رهبری معظم و با بهره گیری از روش نظریه پردازی داده بنیاد، مدل مفهومی سخنان ایشان پیرامون ابعاد، ویژگی ها و الزامات اقتصاد مقاومتی را استخراج کند.
جغرافیای بهداشتی در راهبرد امنیت موسع آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امنیت در دوران بعد از جنگ سرد با شاخص های متنوع تری همراه گردیده است. نظریه پردازانی همانند باری بوزان براین اعتقادند که امنیت موسّع محور اصلی تمامی قالب های تحلیل امنیتی در دوران جدید نظام بین-الملل می باشد. سیاست های بهداشتی و مداخلات بشردوستانه را باید به عنوان دو مؤلفه تشکیل دهندة امنیت موسّع در سیاست راهبردی ایالات متحده دانست. در این مقاله تلاش می شود تا جغرافیای بهداشتی در سیاست امنیتی آمریکا مورد ارزیابی قرار گیرد. لازم به توضیح است که چنین رهیافتی در قالب امنیت موسّع تبیین می گردد.
سیاست امنیتی آمریکا در دوران بعد از جنگ سرد در حوزه موضوعات مکتب انتقادی از جمله سیاست های بهداشتی، محیط زیست و موضوعات مربوط به حقوق بشر مورد پیگیری قرار می گیرد. هریک از مؤلفه های یاد شده بخشی از ضرورت های راهبردی آمریکا را تشکیل می دهد. امنیتی شدن موضوعات جامعه محور، اقتصاد محور و انسان محور در سیاست خارجی آمریکا را می توان به عنوان واقعیت جدید رویکرد امنیتی آمریکا دانست.
پیوند ژنگان ژئوپلیتیک و سیاست خارجی نمونه پژوهی: پاکستان و ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ژنوم ژئوپلیتیک، نقشهی جغرافیایی ژنتیک سیاست برخاسته از جغرافیای یک کشور است که سیاست خارجی آن کشور را تحت تأثیر قرارمی دهد. ایران با دارابودن 15 کشور همسایه و به عنوان یکی از مناطق ژئواستراتژیک جهان، موقعیت برجسته ای دارد. شناخت دیدگاه های ژئوپلیتیک نشأت گرفته از ژنومهای ژئوپلیتیک همسایگان و شناسایی کدهای ژئوپلیتیکِ کشورهای هدف، می تواند نقش مؤثری در اتخاذ سیاست خارجی همراستا با وزن ژئوپلیتیک ایران ایفا نماید. شناسایی ژنوم های ژئوپلیتیک پاکستان برای جهتشناسی به سیاست خارجی ایران، امری ضروری است. نگارندگان، کوشش نموده اند تقابل کد/ ژنوم های ژئوپلیتیک پاکستان و ایران را تحلیل نمایند.
ژئوپلیتیک انرژی: اتحادیه اروپا و امنیت انرژی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تغییری جدی در بازیگران، منابع و شیوه های کنترل در عرصه سیاست بین الملل در حال رخ دادن است. برای اتحادیه اروپا، محدودیت منابع انرژی و همچنین مشکلات دستیابی مطمئن و ارزان به منابع انرژی بویژه پس از روشن شدن این واقعیت که این ابزار می تواند به عنوان ابزار سیاسی به کار گرفته شود، باعث شده تا منابع انرژی و خطوط انتقال آنها به عامل بسیار مهم و حیاتی در عرصه سیاست بین الملل و امنیت بین الملل تبدیل گردد. تحولات اخیر در کشورهای صادر کننده نفت و گاز اهمیت این مسأله را افزایش داده است. هدف این پژوهش بررسی تعامل این عامل مهم ژئوپلیتیکی با سیاست بین الملل، راهکارهای اروپا برای کاهش آسیب پذیری در عرصه انرژی و وابستگی ضد امنیتی و ایجاد امنیت نسبی می باشد. برای نیل به این هدف با بهره گیری از روشهای تحلیلی و تکنیکهای آینده پژوهی به دنبال نشان دادن آینده ابعاد آسیب پذیری های اروپا در مسأله وابستگی شدید در مسأله انرژی و مشکلات آنها در دهه های فرارو هستیم و از این طریق به این نتیجه گیری می رسیم که فرصتهایی که ایران می تواند برای اتحادیه اروپا ایجاد کند بسیار حائز اهمیت و غیر قابل چشم پوشی است. این مسأله می تواند پیامدهای ژئوپلیتیکی و سیاسی گسترده ای در سالهای پیش رو داشته باشد.
هیدروپلیتیک ایران؛ جغرافیای بحران آب در افق سال1404(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
محدودیت منابع آب شیرین در جهان و افزایش روزافزون مصرف، موجب کشیده شدن آب به عرصة رقابت کشورها و گروههای مختلف شده و آب ایفاگر نقش اساسی در شکل دهی به روابط اجتماعی- سیاسی میان گروههای اجتماعی می باشد. در قرن بیست و یکم کمبود آب به عنوان با ارزشترین منبع در زندگی بشر، موجب تهدید معاش بسیاری از انسانها در کشورهای مختلف بویژه در مناطق خشک جهان شده و نیاز روزافزون به آب، تغییر الگوهای مصرف، آلودگی، از بین رفتن منابع طبیعی و توسعه بیابانها بشر را به سوی بحران جهانی آب سوق داده است. به طوری که برخی معتقدند که جنگهای آینده و خشونت های مدنی و اجتماعی عمدتاً از کمبود منابع آب و مواد غذایی ناشی خواهد شد و حتی با توجه به چالشهایی که در این زمینه متوجه حکومتها خواهد بود، کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل معتقد است: «بحران آب در دنیا یک بحران حکمرانی است نه بحران کمیابی آب». در سال 1995 نایب رئیس بانک جهانی نیز اعلام داشت که «جنگهای آینده بر سر آب خواهد بود، نه نفت». شاخه ای از علم جغرافیای سیاسی که به مطالعة نقش آب در رفتارهای سیاسی در مقیاسهای مختلف می پردازد، هیدروپلیتیک نامیده می شود. ایران به عنوان یکی از کشورهای خشک و نیمه خشک جهان در منطقه خاورمیانه، از جمله کشورهایی است که با بحران آب مواجه است و این مسئله یکی از اصلی ترین عوامل محدود کننده توسعه کشور در دهه های آینده به شمار می رود و مسائل و مشکلات بالقوه و بالفعل قابل توجهی را برای کشور به دنبال خواهد داشت. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با شیوه کتابخانه ای، هیدروپلیتیک ایران را بویژه از جنبه پراکنش جغرافیایی نواحی بحرانی در حال حاضر و همچنین در افق سال 1404 و سند چشم انداز، براساس «شاخص تنش آب» مورد بررسی قرار می دهد. یافته ها و نتایج تحقیق نشان می دهد که با توجه به روند افزایش جمعیت و همچنین افزایش مداوم مصرف سرانه آب در کشور، سرانة آب تجدید شونده در حال حاضر حدود 1800 مترمکعب است که در حال نزدیک شدن به «آستانه بحران» یعنی کمتر از 1700 مترمکعب می باشد و در حال حاضر تعداد 11 استان کشور در مرحله پایین تر از آستانه مذکور می باشند. در سال 1404 نیز سرانه آب تجدید شونده کشور به 1530 مترمکعب خواهد رسید و تعداد 13 استان در مرحله بحران آب قرار خواهند گرفت و در این میان وضعیت استان تهران با سرانه 100 مترمکعب به مراتب بدتر خواهد شد
تحلیل زمینه های علایق ژئوپلیتیک ایران در جمهوریهای آذربایجان و ترکمنستان با استفاده از مدل سنجش ماتریس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هم زمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تجزیه بلوک شرق خلاء قدرت در برخی از مناطق جهان پدید آمد. آذربایجان در قفقاز و ترکمنستان در آسیای مرکزی از جمله مناطقی بودند که در نظام جدید بین الملل با خلاء قدرت روبرو شدند. بنابراین، تحلیل همگرایی و واگرایی مناطق مذکور نسبت به ایران به یک موضوع ژئوپلیتیک تبدیل گردید. پژوهش حاضر جهت تعیین میزان تأثیرگذاری مؤلفه های زمینه ساز علایق ژئوپلیتیک ایران در دو جمهوری مذکور جدا از مسأله واگرایی و همگرایی آنها می پردازد. لذا ضمن تشریح علایق ژئوپلیتیک ایران در جمهوری های آذربایجان و ترکمنستان با استفاده از مدل سنجش ماتریس و تحلیل بیست مؤلفه زمینه ساز درجهت پاسخ گویی به سؤال زیر پرداخته می شود: «هر یک از مؤلفه های زمینه ساز علایق ژئوپلیتیک ایران چقدر می تواند در دو کشور آذربایجان و ترکمنستان تأثیرگذار باشد فرض بر این است که علایق ژئوپلیتیک ایران در دو کشور آذربایجان و ترکمنستان متفاوت است. یافته های تحقیق نیز حاکی از آن است که علایق ژئوپلیتیک ایران در آذربایجان بیشتر از ترکمنستان است.
حکومت جهانی در تصور ژئوپلیتیک ایران باستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
درک پویایی قدرت، مستلزم آگاهی از تعاملات و دگرگونی های فضایی است. تصور ژئوپلیتیک به عنوان یکی از ابعاد ادراک محیطی، برایند برداشتی است که افراد و واحدهای سیاسی- فضایی از جهانِ زیست خود دارند برداشتی که نقش مهمی در تولید واقعیت های فضایی- سیاسی داشته است. تاریخ ایران باستان آمیزه ای از اسطوره و تاریخ است. نمود فضاییِ تصور ژئوپلیتیک این دوره از تاریخ کشورمان در شکل حکومت با مقیاس و کارکرد جهانی نمود یافته است که کانون این حکومت ایران ویج، سرزمینی فرهمند و مقدس است. از این کانون، رهبری جهان بر پایه نظم گیتی اهورامزدا و در چارچوب «اشه» انجام می شود. شاه به عنوان فرمان روا قدرت معنوی خود را از اهورامزدا می گیرد. از این رو کارکردی ملکوتی می یابد. او یاور اهورامزداست و هم زمان نابودگر اهریمن و گسترنده حاکمیت اشه بر جهان است. از منظر تاریخی حکومت جهانی در زمان هخامنشیان برپا شد. آنان خود را نماینده اهورامزدا می دانستند. یافته های پژوهش حاضر گویای آن است که دین و آیین مزدیسنی، والایی و فره مندی سرزمین، توانشِ کشورگشایی پادشاهان هخامنشی مدیریت سیاسی فضا در قالب پذیرش گوناگونی فضایی- فرهنگی به تصور ژئوپلیتیک حکومت جهانی در اسطوره و تاریخ ایران باستان، جهت داده است.
انقلاب اسلامی ایران، لیبرال دموکراسی غرب و فروپاشی نرم افزاری اتحاد شوروی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از عمده ترین عوامل فروپاشی شوروی، جنبه نرم افزاری است. برخلاف دیدگاه غرب و آمریکا که فروپاشی اتحاد شوروی را به نام خود و اقدامات به ویژه نرم افزاری و جنگ نرم و رسانه ای خود مصادره می کنند، جنبه مغفول مانده و بسیار اساسی که در وقوع این حادثه تأثیر شگرفی داشته، پدیده انقلاب اسلامی ایران است. لذا در مورد فروپاشی نرم افزاری اتحاد شوروی بایستی دو عامل کلیدی را مورد تدقیق و بررسی قرار داد: 1. امواج متصاعد از انقلاب اسلامی که بیشتر حوزه جمعیتی مسلمانان این اتحاد را دربر می گیرد 2. اقدامات و سازوکارهای جنگ سرد فرهنگی غرب، به ویژه آمریکا که حوزه جمعیتی به خصوص غیر مسلمانان را پوشش می داد. این پژوهش بر این فرضیه که دو مقوله امواج انقلاب اسلامی ایران و جنگ سرد فرهنگی یا جنگ نرم غرب از شاخصه های بنیادین فروپاشی نرم افزاری اتحاد شوروی می باشد، استوار است.
مبانی قانونی و مشروع کنش های ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فرآیند تصمیم گیری در مورد کنش های ژئوپلیتیکی یا منشأ مردمی داد و قانونمندی و مشروعیت خود را از ناحیه مردم و حوزه عمومی می گیرد و یا اینکه خارج از اراده حوزه عمومی، استراتژی ها و تصمیمات در دایره نهادهای رسمی و نخبگان سیاسی (حوزه رسمی) گرفته می شود. بر این اساس، هدف این مقاله ضمن تبیین جنبه های قانونی کنش های ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران، پاسخ به این پرسش است که منشأ مشروعیت کنش های ژئوپلیتیکی ایران چیست؟ یافته های این تحقیق نشان می دهد که استراتژی های ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی متکی به قوانینی است که در نهادهای قانون گذاری به ویژه مجلس شورای اسلامی به تصویب نمایندگان ملت رسیده است. ازاین رو، قوانینی که از چنین مجلسی می گذرد مشروعیتی مردمی دارد. بنابراین، کنش های ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی مشروعیتی مردمی و قانونی دارد.
حفظ هویت ایرانی اسلامی در عرصه جهانیسازی بر مبنای تئوری سازه انگاری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نوشتار حاضر درصدد پاسخگویی به این سؤال است که چگونه می توان هویت ملی را از هجوم هویت های بیگانه در فضای جهانی شدن حفظ کرد؟ لذا این فرضیه را مطرح کرده است که هر هویتی متشکل از دو گونه ساختار مادی و معنایی است و در صورت حفظ ساختارهای معنایی هویت ملی می توان به بازتولید ساختارهای مادی در فضای جهانی شدن پرداخت.
در این راستا، مقاله با تفکیک میان ساختارهای مادی و معنایی هویت ایرانی اسلامی و بیان مؤلفه های هر یک از آنها و با تکیه بر اصول تئوری سازه انگاری بر این باور است که نه تنها می توان هویت ملی ایرانی اسلامی را از آسیب هویت های بیگانه در عرصه جهانی سازی مصون داشت، بلکه با تکیه بر ساختارهای معنایی و بازتولید ساختارهای مادی هویتی و فرهنگی می توان به اشاعه نظریه منطقه گرایی فرهنگی با درخشش هویت ملی ایرانی اسلامی اندیشید.
تبیین جامعه شناختی تحول گفتمان مجمع روحانیون مبارز(طی دو دهه 1367-1388)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
موضوع مقاله حاضر تحلیل و تبیین تحول گفتمان مجمع روحانیون مبارز، به عنوان یکی از گفتمان های سیاسی موثر پس از انقلاب اسلامی است. در این چارچوب پس از مروری بر تحول گفتمان مجمع روحانیون مبارز در دولت های جنگ، سازندگی، اصلاحات و دولت اصولگرا عوامل ساختاری تحول این گفتمان بررسی گردیده است. برای تحلیل و تبیین از نظریه گفتمان لاکلاو و موفه به عنوان چارچوب مفهومی و از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به عنوان روش تحقیق بهره گرفته شده است. تحول این گفتمان طی دو دهه از اسلام (قرائت ایدئولوژیک و انقلابی اسلام) به مردم (قرائت دموکراتیک و مردم گرایانه اسلام)، ارزش های آرمانی و انقلابی به ارزش های واقع گرایانه و عمل گرایانه، عدالت به آزادی، اقتصاد دولتی به اقتصاد بازار بوده است. یافته های تحقیق در سطح نخست نشان داد که عوامل ساختاری نظیر فرایند تکوین این گفتمان در یک جامعه پساانقلابی بر تحول آن اثر گذاشته است؛ از مهمترین خصائص جامعه پساانقلابی انشعاب نیروها و تحول فضای ایدئولوژیکی جامعه است. در سطح دوم عوامل ساختاری به دو گروه عوامل سخت افزاری و نرم افزاری تقسیم شدند؛ عوامل سخت افزاری نظیر تحولات جمعیتی، گسترش شهرنشینی، افزایش سواد، تحولات اقتصادی – معیشتی و عوامل نرم افزاری نظیر گذار از اقتدار کاریزماتیک به اقتدار عقلانی - قانونی، تحولات روشنفکری، تحولات رسانه ای، چیرگی موج دموکراتیزاسیون در جهان و رواج آموزه های آزادی گرایانه بوده است.
بررسی نقش نفت در توسعه سیاسی:مطالعه تطبیقی ایران، مالزی، ترکیه و عربستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی مقاله حاضر پاسخ به این پرسش است که اتکا دولت ها به درآمدهای نفتی در فرایند توسعه سیاسی چه نقشی دارد؟ برای پاسخ به این پرسش با رویکرد اقتصاد سیاسی و با استفاده از نظریه دولت رانتیر از نظریات صاحبنظرانی مانند لوچیانی، تری لین، عاصم اوقلو ... بهره گرفتیم. نهایتا این فرضیه را مطرح ساختیم که اتکا به درآمدهای نفتی مانع دستیابی به توسعه سیاسی می شود. به دنبال این فرضیه، فرضیات فرعی نیز مطرح گردیدند که در یک زنجیره سازوکارهای این تاثیرگذاری را نشان می دهند.
روش این تحقیق، روش تطبیقی- تاریخی است و حیطه تحقیق چهار کشور ایران، عربستان، ترکیه و مالزی است که شامل دو دولت متکی به درآمدهای نفتی (ایران و عربستان) و دو دولت که درآمدهای عمده نفتی ندارند می شود. برای آزمون فرضیات، شاخص های توسعه سیاسی و اتکا به درآمدهای نفتی در یک دوره زمانی مشخص با یکدیگر مقایسه شدند.
بررسی شاخص های هفت گانه توسعه سیاسی در چهار کشور مورد مطالعه نشان داد، عربستان با بیشترین حد اتکا به درآمد نفت حایز پایینترین رتبه از نظر سطح توسعه سیاسی است. پس از آن ایران قرار دارد. میزان اتکای ایران به نفت گرچه بالاست اما این میزان از عربستان کمتر است. در مورد توسعه سیاسی نیز در جایگاه بالاتری نسبت به عربستان قرار دارد. اما دو کشور مالزی و ترکیه که دارای اقتصادهایی غیر متکی بر نفت بوده و دولت ها به مالیات های شهروندان خود اتکا دارند، از سطح بالاتری از توسعه سیاسی نسبت به دو دولت رانتیر ایران و عربستان برخوردارند.
حفاظت حقوقی از محیط زیست در مخاصمات مسلحانه با تأکید بر جنگ دوم خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تجربیات تلخی که جامعه جهانی در خلال جنگ ها پشت سر گذاشته، موجب ارتقاء جایگاه محیط زیست در حقوق مخاصمات مسلحانه شده، به نحوی که می توان هنجارهای آن را در زمره عرف بین الملل و قواعد آمره با اثر ارگا اومنس قرار داد. از همین رو پ ژوهش حاضر در صدد است با توجه به موقعیت استراتژیک منطقه خلیج فارس و تجارب ناشی از دو جنگی که در منطقه به وقوع پیوسته، بویژه جنگ دوم خلیج فارس (1990-1991) و تبعات زیست محیطی آن، با بررسی قواعد حقوقی موجود در زمان جنگ دوم و نیز قواعدی که پس از آن تدوین گشته به رویکرد حقوقی جدیدی برسد، تا در صورت وقوع جنگی احتمالی در منطقه خلیج فارس و یا در سایر مناطق دنیا در پرتو آن رویکرد آسیب های زیست محیطی ناشی از مخاصمات مسلحانه را به حداقل رساند.
مصر، بیداری اسلامی و الگوی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله با تأکید بر مصر به عنوان دروازه تحولات جهان عرب، تحولات منطقه در سال 2011 را موج جدیدی از بیداری اسلامی میشمرد. جهان اسلام برای بیش از دو قرن، شاهد یک بحران طولانی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و روحی بوده است. میان بحران های اجتماعی و ظهور انواع جنبش های دینی رابطه علّی و معلولی وجود دارد. بحران اقتصادی که ناشی از سوء مدیریت نخبگان حاکم بوده است، میتواند به همراه دیگر عناصر بحران (بحران هویت، مشروعیت و فرهنگ) به اسلام سیاسی به عنوان جایگزینی مطمئن میدان دهد. مردم مصر همچون ایرانِ قبل از انقلاب تجربه ناموفق روی کار آمدن ناسیونالیسم و حاکمیت لیبرالی وابسته به ابرقدرت ها با داشتن روابط بسیار حسنه با اسرائیل را به خود دیده اند. از این رو، بازگشت به هویت دینی و ارائه نظمی جدید مبتنی بر اسلام با الهام از الگوی ایران بهترین جایگزین برای حاکمیت سیاسی در مصر به شمار میآید.