درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله درصدد مقایسه دو تن از فیلسوفان بزرگ فلسفه اسلامی و فلسفه مدرن غربی، ملاصدرا و مارتین هایدگر با هدف یافتن برخی عناصر احیاناً مشترک در فلسفه سیاسی آن دو است. نگاه مشترک ملاصدرا و هایدگر به مساله وجود انسان، آنان را به نحو غریبی به یکدیگر نزدیک می

صدرا فیلسوفی است که به اصول و مبانی شیعه، اعتقاد راسخ دارد و در مواضع متعددی به تبیین و توجیه آنها می پردازد. عقیده به وجود ولی و امام، به عنوان حجت دائم خدا در روی زمین، از جمله اینهاست. از نظر او امامت و ولایت ـ برخلاف نبوت ـ برای همیشه جاری است و سیاس

معرفت نفس، گام آغازین برای رسیدن به شناختی دقیق از اجتماع و در نهایت، خداوند است. از آن جا که حکمت متعالیه، منظومه ای دقیق و سامانه فکری سنجیده ای می باشد، طبعاً نوع نگرش صدرا به انسان و ویژگی های آن، متاثر از زیرساخت های فلسفی وی است. در این نوشتار که ب

تجربة دموکراسی در ایران، پیشینه ای صد ساله دارد. اولین احزاب سیاسی در ایران همزمان با نهضت مشروطیت، پیش تر از غالب کشورهای آسیایی، به وجود آمده اند. هرچند اولین احزاب رسمی همزمان با دورة دوم مجلس شورای ملی ایجاد شدند، سال ها پیش از آن، انجمن های مخفی، با اهداف سیاسی و مبارزاتی، با اقتباسی از تشکل های پنهان و نیمه پنهان غربی، ازجمله فراماسونری، از یکسو، و بهره گیری از پیشینة انجمن های سیاسی و عملیاتی جنبش های شورشی در تاریخ ایران، به وجود آمدند و الگوی اولیة احزاب سیاسی در ایران شدند؛ الگویی که خود نابه سامانی و ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران را پایه ریزی کرد. این فرایند، با اقتباس بازهم سطحی از گروه های چریکی و مبارز مارکسیست و شبه مارکسیست روسیه در دوران انقلاب روسیه، بیش از پیش وجوه مرموز، پنهان، عملیاتی، غیر پاسخگو، غیردموکراتیک و نهایتاً اقتدارگرای احزاب سیاسی در ایران را تقویت کرد و نخبگان ایران را از تأسیس یک سامان سیاسی حزبی دموکراتیک برای رقابت سیاسی مسالمت آمیز و استحکام بخشیدن به نظام دموکراتیک نوپای ایران، دور کرد و به هرج و مرج و نابه سامانی کامل نظام مشروطه کمک کرد.شیفتگی نخبگان، به خصوص عرف گرا، به بیگانگان و تقلید سطحی و غیرعالمانة آنان از الگوهای غربی، عدم درک آنان از شرایط جامعه و فرهنگ عمومی، فقدان تعلقات ملی عمیق و مستحکم و اهتمام به استقلال ملی درمیان نخبگان ایران و احزاب سیاسی، انجام فعالیت های ماجراجویانة پنهان احزاب سیاسی، ازجمله ترور و ایجاد هرج و مرج، اختلافات و درگیریهای میان احزاب سیاسی و انزوای آنان درمیان مردم، به دلیل این سوءرفتار، اختلافات میان نخبگان روحانی و نخبگان عرف گرا و غیرمذهبی، کناره گیری روحانیت از فعالیت های حزبی براثر این اختلافات و تضعیف متقابل احزاب و روحانیت براثر آن و نهایتاً عدم درک درست نخبگان جامعه از نقش و ضرورت حیاتی احزاب در یک نظام دموکراتیک و عدم نگرانی آنان از فروپاشی نظام حزبی در یک جامعه، همه در نابه سامانی و نهادینه نشدن احزاب سیاسی در ایران و عدم استقرار یک سامان سیاسی مستحکم، پس از نهضت مشروطیت مؤثر بودند؛ فرایندی که درنهایت، بیگانگان را بار دیگر برای دخالت استعمارگرانه در ایران به طمع انداخت و نهایتاً به فروپاشی نظام مشروطه و استقرار یک دولت اقتدارگرا منجر شد.

علل و زمینه های تحولات اجتماعی از جمله انقلاب ها، باید در دوره های زمانی مختلف بازخوانی شوند تا در گذر تحولات اجتماعی و تغییر نسل ها فراموش نگردند. توجه به علل و زمینه های رویداد انقلاب از عناصر مهم در تداوم آرمان های انقلاب است.این مقاله، برخی علل و زمینه های بشری انقلاب را از دیدگاه امام خمینی بررسی کرده است. از نظر ایشان از جمله علل مهم بروز انقلاب، علل انسانی-فردی و اجتماعی است. در علل فردی احساس مسوولیت همگانی در مسیر تحقق آرمان های انقلابی، رسالت فردی هر شخص در کمک به تحقق نهضت های الهی و تاثیر نقش رهبری در بروز انقلاب به چشم می خورد. در علل اجتماعی نیز بر مجموعه ای از علل فرهنگی و سیاسی تاکید شده است.

با توجه به ماهیت انقلاب اسلامی ضروری است اهداف، آرمان ها و دستاورد های خود را در آینده جستجو کند؛ زیرا پیشرفت و توسعه و نیل به اهداف و آرمان های آن متاثر از توسعه و معرفت بیشتر نسبت به آینده است. آیند ه ای که باید با پژوهش و مطالعه عمیق، جستجوی هدایت شده با مدیریتی کارامد و راهبرد مدون در آن وارد شد. تحقق چنین هدفی مستلزم انطباق بر قواعد و روش های علمی است که منجر به کسب دانشی قابل اعتنا و اطمینان بخش گردد. معرفتی همراه با صراحت، نظم و کنترل علمی، تضمینی بر آیند ه ای نویدبخش و حمایتی بر حضور قدرتمند جمهوری اسلامی در تحولات منطقه ای و بین المللی در مواجهه هوشمندانه با چالش های سیاسی آینده. ازسویی، سند چشم انداز در افق آینده جمهوری اسلامی ترسیم کننده آیند ه ای الهام بخش، فعال و مؤثر در جهان اسلام، تحکیم الگوی مردم سالاری دینی، توسعه کارامد، جامعه اخلاقی، نوگرایی و پویایی فکری و اجتماعی، تاثیرگذار بر همگرایی اسلامی و منطقه ای آینده ایران اسلامی 1404ش. است. موانع پیش روی جمهوری اسلامی و ایجاد فضای نامطلوب که با دخالت استعمار و قدرت های سلطه گر در جهان اسلام شکل می گیرد، چالش های پیش روی جمهوری اسلامی را در سه دهه گذشته تشدید کرده است. زمینه ها منجر به تهدیدات داخلی و منطقه ای شده است. لذا در مطالعه آینده جمهوری اسلامی، پیش بینی وضعیت های متحمل منتج به چالش های سیاسی در جهان اسلام و شناسایی عمده ترین چالش های پیش روی جمهوری اسلامی نخستین گام در ترسیم آیند ه ای مطلوب است تا بر اساس تدوین راهبردهای کارآمد و مدیریت مؤثر، چالش ها به فرصت تبدیل شود.