ادبیات تطبیقی

نمایش ۱٬۲۶۱ تا ۱٬۲۸۰ مورد از کل ۳٬۵۴۰ مورد.

۱۲۶۱.

استدعاء التّراث فی شعر حمید السّبزواری وأحمد دحبور (دراسة مقارنة)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صحبت الله حسنوند

منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال هفتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: الأدب المقارن الشعر المعاصر التراث حمید السبزواری أحمد دحبور

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب

تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۳۷۰

یعتبر التّراث الدّینی، والتّاریخی، والأدبی، والأسطوری لدی المجتمعات البشریّة ذخرا لشعراءها وأدباءها مغذّین به فکرهم وفنّهم حیث یحیون بهذا التّراث ثقافتهم. حمید السّبزواری وأحمد دحبور کلاهما من الشّعراء ذوی الصّیت فی الأدب الحدیث فی إیران وفلسطین الّذینِ استدعیا التّراث فی مواضع کثیرة من إنشاداتهما لیعبّرا عن أفکارهما وآرائهما الشّعریّة برموز ودلالات متّخذة من التّراث. یعدّ اشتراک الشّاعرین فی اعتناق الإسلام کدین لهما وأن یتمتّعا بخلفیّة تاریخیّة وأدبیّة عریقة، أرضیّة مناسبة للاقتباس من التّراث بصوره المختلفة فی شعرهما. للأحداث السّیاسیّة والاجتماعیّة نصیب بارز فی استدعاء التّراث لدی الشّاعرین. فأخذ کلاهما من القرآن تلک التّعابیر والصّور الّتی تلائم تجربتهما الشّعریّة. قد وظّف السّبزواری ودحبور نماذج من التّراث التّاریخی کتلک الأحداث الّتی حدثت فی تاریخ الإسلام، مثل واقعة کربلاء، وحرب القادسیّة کما استخدما التّراث الأسطوری الّذی له دور کثیر فی شعر السّبزواری بالنّسبة إلی شعر دحبور. وفیما یتعلّق بتوظیف التّراث الأدبی یسعی به السّبزواری إلی توثیق العلاقة بین الشّعب الإیرانی وقائده فی مواجهة الأحداث بینما یهدف دحبور إلی تشجیع الشّعب الفلسطینی علی الصّمود والکفاح ضدّ الصّهاینة. یرمی هذا البحث إلی دراسة استدعاء هذه النّماذج من التّراث فی شعر الشّاعرین وذلک علی المنهج المقارن فی النّقد.

۱۲۶۲.

ملامح المدینة والمجتمع الإنسانی عند عبد الوهّاب البیاتی وأحمد شاملو (دراسة تحلیلیّة مقارنة)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کلثوم صدیقی حسن اعظمی خویرد هانیه ژرفی احمدرضا حیدریان شهری

منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال هفتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: الأدب المقارن عبد الوهاب البیاتی المدرسة الأمیرکیة أحمد شاملو المدینة والمجتمع الإنسانی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب

تعداد بازدید : ۸۲۰ تعداد دانلود : ۵۸۲

هذه الورقة تتوخّی وعلی ضوء المدرسة الأمیرکیّة فی الأدب المقارن، إنجاز مقارنة بین ملامح المدینة والمجتمع الإنسانی کأهمّ المضامین الشّعریّة المشترکه عند شاعر عراقی کبیر کالبیاتی ونظیره الإیرانی أحمد شاملو عبر منهج وصفی - تحلیلی وتحاول تحلیل منهجیّة توظیف المضمونین فی شعرهما وبیان جوانب اللّقاء والخلاف فی طریقة استخدامهما لدی الشّاعرین. وذلک بهدف إعطاء کلّ ذی حقّ حقه، ولوضع کلّ شاعر مکانه الخاص به فی أدبه، وفی ضوء استخدام النّظرة العلمیّة والمقاییس الموضوعیّة فی هذا التّراث العلمی لیتمکّن طلّاب العلم والأدب من الانتفاع به الاستفادة منه. فأهمّ النّتائج العلمیّه الّتی أفادتها هذه الدّراسة، تأتی فی جانبین أساسیین: 1. الفنّی والبنیوی؛ حیث ینشدان فی الشّعر الحر إلّا أن البیاتی یعدّ رائداً لهذا النّوع من الشّعر فی الأدب العربی بینما شاملو یعتبر رائد القصیدة النّثریّة فی الأدب الفارسی. 2. الموضوعی وهو یشمل: أ: إنّ ملامح المدینة والمجتمع الإنسانی متواجدة وعلی شکل ملحوظ عند کلا الشّاعرین غیر أن شاملو له نصیب أوفر فی توظیف المضمونین خاصّة عند الحدیث عن المدینة الفاضلة. ب: تمثل المدینة دلالات متعدّدة فی شعرهما لکنّه لم تحقّق آمالهما لبناء مدینة فاضلة مطلوبة فی عالم الواقع. ج: فی معظم الأحیان تأتی صورة المجتمع الإنسانی إیجابیة لدی شاملو وسلبیة عند البیاتی.

۱۲۶۳.

الشّهید والشّهادة فی شعر «أحمد دحبور» و«سلمان هراتی» (دراسة مقارنة)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ناهده فوزی سعید فروغی نیا موسی عربی

منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال هفتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: سلمان هراتی الأدب المقارن الشهادة أحمد دحبور الشهید اللغة الشعریة

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب

تعداد بازدید : ۷۱۷ تعداد دانلود : ۴۲۹

یعتبر موضوع الشّهید والشّهادة من أقدم الموضوعات فی أدب المقاومة والّذی تطرّق إلیه معظم الشّعراء الملتزمین منذ غابر الأزمان إلى یومنا الرّاهن، وفی أیّامنا الرّاهنة طرق إلی هذا الموضوع شعراء کلّ من فلسطین المحتلّة وإیران الأبیّة نظراً لتقاربهما الثّقافی والسّیاسی وخلقوا لوحات جمیلة حول أدب المقاومة. «أحمد دحبور» الشّاعر البارز الفلسیطینی و«سلمان هراتی» الشّاعر الکبیر الإیرانی من هؤلاء الشّعراء الملتزمین الّذین استطاعوا من خلق أجمل اللّوحات فی هذا المیدان. والسّؤال الّذی یُطرح هنا ما هی القواسم المشترکة وما هی الفوارق الکامنة بین مضامین هذین الشّاعرین الکبیرین فی وصف الشّهید والشّهادة؟ تمّ الإجابة على هذا التّساؤل الهامّ على أساس المنهج التّوصیفی – التّحلیلی ونظراً إلى أشعار الشّاعرین وتمّ التّوصل إلى هذه النّتیجة بأنّ «أحمد دحبور» یرى مصرع الشّهید فی میادین القتال غمّا لا یوصف وألما لا یوازیه ألم، ومن ثمّ یقیم له مراسم الحداد، غیر أنّ «سلمان هراتی» لا یحب بل لا یجوز الحداد على الشّهید. ثمّ إنّ للشّاعرین رأیا واحداً فی خلود الشّهید وکونه حیّاً ولکنّه نظراً لأوضاع الحرب ونوعیّة النّضال فی کلّ من البلدین یختلف نوعیة التّعبیر عن أمل الشّهادة لدی الشّاعرین.

۱۲۶۴.

وجوه تأثّر مصطفی وهبی التّلّ (عرار) بعمر الخیّام النّیسابوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بهروز قربان زاده رفیق عطوی

منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال هفتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: الأدب المقارن التأثیر والتأثر الترجمة عمر الخیام مصطفی وهبی التل الرباعیات

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب

تعداد بازدید : ۷۴۸ تعداد دانلود : ۱۳۹۲

تأثّر الأدباء والشّعراء العرب بعمر الخیّام النّیسابوری عن طریق ترجمة الرّباعیّات، والتّأثیر الّذی ترکته ترجمة هذه الرّباعیّات علیهم أکثر من تأثیر مؤلّفات الخیّام الأخری، لذا أنشدوا أشعارهم علی وتیرة الرّباعیّات، وأدخلوا أفکار الخیّام فی أشعارهم والّتی حرّضت بعضهم إلی ردود الفعل حول الرّباعیّات الخیّامیّة. تأثّر عدد کبیر من الأدباء والشّعراء العرب بأفکار الخیّام منهم: الأدیب والشّاعر الأردنی مصطفی وهبی التّلّ المعروف بعرار (1889-1949)، الشّاعر اللّبنانی، إیلیا أبو ماضی (1889-1957) الکاتب والشّاعر المصری، محمود عبّاس العقاد (1889-1964) الکاتب والشّاعر الأردنی، تیسیر سبول (1939-1973) والکاتب والشّاعر العراقی جمیل صدقی الزّهاوی (1280ه/ 1863 م) وإلخ؛ ولکنّ یبدو أثر عمر الخیّام فی مصطفی وهبی التّلّ أکثر وضوحاً بالنّسبة للآخرین. قد حاولنا جاهداً فی هذه الدّراسة أن نقدّم صورة واضحة لهذا التّأثیر والتأثّر. ارتأینا للإجابة علی هذه الإشکالیّة، أن نبحث فی المکتبات العربیّة والإیرانیّة عن المصادر والمراجع المطلوبة. کما قمنا بتحلیل أشعار عرار ومقارنة بین کلّ أبیات من دیوانه ورباعیّات الخیّام، من أجل إثبات تأثّره بالخیّام، وذلک مستعیناً بالمنهج التّحلیلی. تشیر النّتائج إلی أنّ تأثیر عمر الخیّام فی مصطفی وهبی التّلّ أکثر وضوحاً بالنّسبة للمتأثّرین العرب الآخرین. وتأثیر الخیّام، فیه واضح فی جمیع نواحی حیاته، حتّی کان یرسل شعره علی کتفیه أسوة بعمر الخیّام خصوصاً نهج إقبال عرار فی أنشودته علی شرب الخمر، منهج الخیّام بصورة واضحة جدّاً کذلک یوصی عمر الخیّام أن یغسل حین وفاته بالخمرة، وأن یرفع فی نعش مصنوع من أغصان الکروم کذلک عرار فی أشعاره تحت عنوان «اغسلونی بخمر» یتأثّر بالخیّام فکراً ولفظاً وهذا یدلّ علی أوْج اهتمام عرار بالخمر لا یرید أن یفارقه حتّی فی القبر.

۱۲۶۵.

خوانش بینامتنی حکایت های طاقدیس و مثنوی معنوی برمبنای نظریه ترامتنیت ژنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رامین خسروی اقبال میر جلال الدین کزازی

منبع: زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی) سال بیست و پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۷ (پیاپی ۸۲)

کلید واژه ها: مثنوی معنوی خوانش بینامتنی نظریه ترامتنیت ژنت مثنوی طاقدیس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۷۹ تعداد دانلود : ۸۹۹

از دانشمند برجسته شیعی، ملااحمد نراقی، با تخلص شعری «صفایی»، کتابی معروف به طاقدیس در دست است که مشابهت های زیادی در ظاهر و در بطن کلام با مثنوی مولوی دارد. این کتاب تحت سیطره معنوی مثنوی مولانا و نظیر سایه آن است که هم در شیوه سرایش، آغاز و فرجام سخن و هم غایت معنایی، تلاشی شگرف برای همانندسازی آن با مثنوی مولوی صورت گرفته است. در این مقاله، خوانش بینامتنی حکایات مثنوی طاقدیس و مثنوی معنوی برمبنای نظریه ترامتنیت ژنت از طریق سه مشخصه بینامتنیت صریح و اعلام شده، غیرصریح و پنهان شده و ضمنی، همراه با نمونه و تحلیل کاربردی نظریه پیش گفته، ارائه می شود. یافته های این پژوهش چنین نتیجه داده است که از بین 65 حکایت مثنوی طاقدیس برطبق نظریه ترامتنیت ژنت هیچ نشانه روشنی برای ارتباط بینامتنی صریح و اعلام شده با مثنوی معنوی وجود ندارد، بلکه بیشترین ارتباط بینامتنی به بینامتنیت غیرصریح و پنهان مربوط می شود. این نتیجه روشن می سازد پیرنگ، بن مایه و اشخاصِ دست کم هجده حکایت مثنوی طاقدیس تا حد بسیاری از مثنوی معنوی اخذ شده اند. دست آخر، اینکه در سرتاسر حکایات مثنوی طاقدیس الگوها و نمادهای گوناگونی از نظر فضای داستان، لحن و بیان، شیوه روایت، نام اشخاص و... وجود دارد که یادآور قصه ها و حکایات مثنوی معنوی هستند و براساس طبقه بندی ژنت ذیل بینامتنیت ضمنی قرار می گیرند.

۱۲۶۶.

Analysis of Phatic Utterances in Fictional Dialogue: A Case study of Austen’s Persuasion(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: نعیمه نادری

منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال اول پاییز ۱۳۹۶ شماره ۱ 144 - 158

کلید واژه ها: neutral tokens other-oriented tokens phatic communion self-oriented tokens

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی

تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۴۷۹

Any conversational exchange can be informational or phatic. Occasional exchanges are of no lesser importance than the informative content of the dialogue. One needs to establish the channel of communication by setting up a social environment which is conducive to the exchange of ideas among the participants. The present qualitative corpus based study was conducted to investigate a sociolinguistic framework designed for the analysis of naturally occurring conversations. Laver’s theoretical framework of phatic communion was applied to analyze phatic utterances in Austen’s Persuasion. Based on the theory, the kinds of comments or tokens that speakers use in phatic exchanges are classified as neutral tokens, self-oriented and other-oriented tokens. The conversation samples of persuasive criteria were selected for phatic communion, and thereby explain the process of persuading someone to think differently. The findings revealed that phatic communion can be informational and meaningful to follow certain special aims, as this paper demonstrated the novel’s phatic communions followed the aim of persuasion.

۱۲۶۷.

درآم دی بر آسیب شناسی شعر معاصر در ح وزة معنایی زبان (با نگاهی نقدی- تطبیقی به شعر معاصر ایران و عراق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا کیانی علی سلیمی سوسن جبری

منبع: فنون ادبی سال نهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۸)

کلید واژه ها: آسیب شناسی شعر معاصر ایران نقد تطبیقی شعر معاصر عراق حوزة معنایی زبان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۱۹ تعداد دانلود : ۷۲۴

نوآوری های قابل تأمّل در صوّر خیال و تلاش در خلق تصاویر و ترکیبات تازه در شعر امروز، زبان را از یکنواختی، خارج کرده و به آن حیاتی دوباره بخشیده است. شاعران معاصر با شخصی سازیِ عواطف در دو محور همنشینی و جانشینی و عدول آگاهانه از خودکاریِ زبان، اص ولِ قراردادی را پس می زنند تا کلام خویش را برجسته کنند. در این رهگذر، شاعران ایران و عراق با توجّه به قرابت های خاصّ فکری و فرهنگی، و تحت تأثیر عوامل مختلف زندگی امروزین، در جست و جوی آفرینش تصاویر تازه بوده اند و با تخطّی از قواعد معنایی زبان، در مسیر درک مخاطبان، درنگ های عامدانه ایجاد کرده اند. نکته حائز اهمیّت در این زمینه آن است که اگرچه بهره برداری شاعران این دو سرزمین از شگردهایِ نوینِ تصویرپردازی، اغلب به زبان آنان جلوه ای بدیع بخشیده؛ امّا هرگاه که با ضعف و نارسایی همراه بوده، ناهمواری هایی را در سروده هایشان به وجود آورده است. از این منظر، مبنای کار نگارندگان در این پژوهش، پاسخ به این پرسش است: عواملی که به شکل مشترک در حوزة معنایی زبان، شعر معاصر ایران و عراق را آسیب پذیر نشان داده، کدام است؟ یافته های این تحقیق نشان می دهد که «افراط در چینش جدولی واژگان و برهم زدن بی رویّة نظام خانوادگی کلمات»، «اتکا بر کاربردهای کلیشه ای زبان»، «جمود ذهنی در موقعیت های آرکائیک» و... از جمله عواملی به شمار می رود که در حوزة معنایی زبان، قلمرو زیباشناسی شعر معاصر ایران و عراق را آسیب پذیر کرده است؛ بدین معنی که دست اندازی شاعران در ساحت معنایی زبان، همواره با توفیق و زیبایی همراه نبوده و هر گاه که فرایند خلاقیّت در آن کمتر بوده، بر آن نقدهایی وارد است.

۱۲۶۸.

«Проклятые часы» Ф.З. Джалали в контексте поэтики Ф.М. Достоевского(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یلنا یوگئنی یونا زاویالووا

منبع: پژوهشنامه زبان و ادبیات روسی پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۹ Исследовательский журнал русского языка и литературы, vol. ۹. ۲۰۱۷ (۱)

کلید واژه ها: Ф.З. Джалали Ф.М. Достоевский Компаративистика Двойственность Изображений Хронотоп Идея

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق زبان و ادبیات فارسی و ادبیات غرب

تعداد بازدید : ۷۳۲ تعداد دانلود : ۴۰۶

Статья посвящена анализу рассказа известного иранского писателя Фируза Занузи Джалали. «Проклятые часы» сопоставляются с произведениями Ф.М. Достоевского, находятся аналогии с событиями романа «Преступление и наказание». Проводятся параллели между уличными происшествиями, участниками которых становятся герои, отмечаются сходства в описаниях увиденных персонажами картин, в изображении их комнат, а также близость портретных деталей. Сравниваются характеры главных героев – Сакита и Раскольникова; доказывается, что каждый из них руководствуется особыми принципами. Раскольников проверяет свою исключительность, совершая убийство; обуреваемый гордыней, он отдаляется от людей. Действия Сакита не столь радикальны, но их отличает та же установка – ни к чему не привыкать и не привязываться; это желание означает готовность к отвержению любви. Утверждение подсознательной, рефлекторной природы асоциального начала в человеке – важная идея, объединяющая произведения русского и иранского писателей. В результате сопоставления делается вывод, что в оба главных героя переходят от ощущения собственной исключительности к осознанию «всемства», общности.

۱۲۶۹.

قصیدة «قلب الأم» عند إیرج میرزا وإبراهیم المنذر (دراسة مقارنة أسلوبیة)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: قاسم مختاری زهرا کوچکی نیت

منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱۶

کلید واژه ها: الأسلوبیة الأدب المقارن إیرج میرزا إبراهیم المنذر شعر «قلب الأم»

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۵۹ تعداد دانلود : ۷۳۹

الملخص تعدّ الدراسة الأسلوبیة من أهم مجالات البحث النقدیة لما فیها من رؤیة عمیقة وواسعة فی تحلیل النصوص ورصد جمالیاتها. ولها علاقة بالشعور النفسی والتأثیر الذی یرتقی إلى الأدبیة الفنیة والجمالیة. وتهدف هذه الدراسة إلى تحلیل الظواهر اللغویة والفنیة والفکریة فی قصیدة «قلب الأم» عند الشاعر الفارسی إیرج میرزا (1872 1965م)، والشاعر اللبنانی إبراهیم المنذر(1875 1950م) بأسلوب وصفی تحلیلی على منهج المدرسة الأمریکیة. وقد عبّر الشاعران فی شعرهما «قلب الأم»، عن عاطفة الأمومة الجیاشة بالحبّ والحنان من خلال الجوانب الموسیقیة التی تبدو جلیة للسمع. تؤکّد نتیجة هذا البحث على أنّ التوازن المقصود فی اختیار بحر الرمل والروی والقافیة مع الموضوع، وتقنیة التکرار وعلاقته الوثیقة بالانفعالات النفسیة والإیحاءات الدلالیة من میزات شعرهما فی المستوى الصوتی. ومن الناحیة الترکیبیة، تناول کلا الشاعرین تقنیّات التعبیر القصصی والسردی والأسلوب الإنشائی (الأمر، والنداء، والاستفهام) واستعملا، خاصة إیرج میرزا، ظاهرة الانزیاح بأنماطه المختلفة کالانزیاح الزمانی واللهجی والدلالی، ویتبیّن من خلال دراستنا أنّ خرق الاستخدام العادی للکلام والإکثار من الصورة المحسّة المتخیّلة کالکنایة والتشبیه والاستعارة من میزات لغة إیرج میرزا الشعریة. وفی المستوى الأخیر وهو المستوى الفکری، تعتبر الأم وعاطفتها الصادقة وحبّها العمیق منهجاً أخلاقیاً ودینیاً ووطنیاً وإنسانیاً یتمثل بالنزوع الروحی والذهنی والقلبی لدى الشاعرین.

۱۲۷۰.

بررسی تطبیقی استعاره مفهومیِ «عشق جنگ است» در دیوان غزلیات حافظ و سروده های پترارک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مجتبی پردل

منبع: پژوهش های ادبیات تطبیقی دوره پنجم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلید واژه ها: حافظ استعاره مفهومی شعر عاشقانه نگاشت استعاری پترارک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۷۸ تعداد دانلود : ۹۴۲

در مقاله حاضر به شیوه ای تحلیلی و تطبیقی، استعاره مفهومیِ «عشق جنگ است» به منظور درک و فهمِ دل دادگی و دل ربودگی و سخن گفتن از آن، در دیوان سروده های عاشقانه حافظ و پترارک در چارچوب نظریه استعاره مفهومی بررسی شده است. باوجود شباهت های بنیادین بسیار در درون مایه استعاری مزبور، دو تفاوت عمده در تصویرپردازیِ حافظ و پترارک از این استعاره مفهومی به چشم می خورد: نخست آنکه حافظ در کاربرد خود از استعاره مفهومی «عشق جنگ است» از تعبیرها و اصطلاحات جنگی بیشتری استفاده می کند؛ دوم آنکه عشق در شعر پترارک در بسیاری موارد در تصویر خداوندگار عشق، کوپیدون در افسانه های رومی، پدیدار می شود که با کمان و پیکان خود دل عاشق را نشانه می رود و او را گرفتار می کند؛ اما در شعر حافظ با چنین تصویرپردازیِ صریحی که به نیروی مجرد و نادیدنیِ عشق در چهره یک ایزد جان و شخصیت ببخشد، روبه رو نیستیم؛ بلکه درعوض این معشوق یا ابروان وی است که به گونه ای استعاری از مژگان ناوک روانه دل عاشق می سازد و روح وی را تسخیر می گرداند.

۱۲۷۱.

بررسی سبک شناختی رثای امام حسین (ع) در شعر احمد وائلی و قیصر امین پور (مطالعه موردپژوهانه: دو قصیده «الدّم الثّائر» و «نی نامه»)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرهاد دیوسالار علی باقری سعید بهمن آبادی

منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال هفتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۲۷

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی احمد وائلی قیصر امین پور امام حسین (ع) مرثیه سرایی عاشورایی سبک شناسی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب

تعداد بازدید : ۷۲۰ تعداد دانلود : ۵۲۳

رثای امام حسین (ع) و عاشورا، بخش قابل توجّهی از ادبیّات عربی و فارسی را به خود اختصاص داده است. پژوهش حاضر، با تمرکز بر قصیدة «الدّم الثّائر»از وائلی و «نی نامه» از امین پور، سعی در بررسی جایگاه شخصیّت امام حسین (ع) و دلالت ها و معانی پنهان در متن این دو شعر دارد. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و کتابخانه ای است که پس از جمع آوری داده ها، به تحلیل و بررسی آن ها و تطبیق بازتاب رثای امام حسین (ع) در شعر این دو شاعر، از منظر سبک شناسی دو قصیدة مورد نظر پرداخته شده است. نتیجه اینکه در قصیدة وائلی، محور اساسی، کهن الگوی ولادت مجدّد بوده و بیانگر دیدگاه رئالیستی شاعر است؛ ولی بر شعر امین پور، فضایی عرفانی حاکم است و امام را عارفی می داند که با شهادت خود به وصال رسیده است. فضای کلّی حاکم بر دو قصیده، حزن آلود و اندوهگین است. دو شاعر، روایت کنندة صرف ماجرای عاشورا نبوده و آن را دست مایة بیان معانی دیگری قرار داده اند.

۱۲۷۲.

بررسی تطبیقی کهن الگوهای آنیما و آنیموس در اشعار سیمین بهبهانی و غادة السّمّان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منیژه پولادی امیرحسین همتی کامران قدوسی

منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال هفتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۶

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی کهن الگو آنیما و آنیموس سیمین بهبهانی غادة السمان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۷ تعداد دانلود : ۷۶۰

در این پژوهش، شعر دو شاعر برجستة ادب معاصر فارسی و عربی، سیمین بهبهانی و غادة السّمّان، از منظر ادبیّات تطبیقی و کهن الگوهای آنیما و آنیموس که یونگ توجّه خاصّی به آن ها داشته، بررسی شده است. در این مقاله، ابتدا به تحلیل نظری موضوع پرداخته شده و سپس کهن الگوهای آنیما و آنیموس در اشعار ایشان مورد مطالعه قرار گرفته است؛ افزون بر این، میزان بسامد هر کدام، با توجّه به شرایط فرهنگی، زمانی و شخصیّتی در اشعار آنان بررسی شد. یافته ها بیانگر این است که جنبه های مثبت و منفی این دو کهن الگو، در شعر هر دو شاعر ملاحظه میشود؛ هرچند با توجّه به نوع زندگی و تفکّراتشان، جنبه منفی آنیموس در شعر ایشان از بسامد بیشتری برخوردار است. شیوه بررسی در این پژوهش، از نوع توصیفی - تحلیلی بوده است.

۱۲۷۳.

سیر تحول حکمت های ایرانی در منابع عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وحید سبزیان پور آزاده فروغی نیا

منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال هفتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۶

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی حکمت های ایرانی ایران باستان ادب عرب

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب

تعداد بازدید : ۶۵۶ تعداد دانلود : ۴۶۳

ایرانیان باستان در میان ملل مختلف، به داشتن سخنان حکیمانه مشهور هستند، یکی از نشانه های نفوذ فرهنگ ایرانی در فرهنگ عربی، راه یافتن حکمت ها و اندرزهای ایرانی به متون عربی است. این حکمت ها، از راه های گوناگون و در اثر اختلاط ایرانیان با اعراب، در دوره های مختلف تاریخی به ادبیّات شفاهی و سپس متون عربی رخنه کرده، ولی با گذشت زمان، بسیاری از آن ها نام و نشان ایرانی خود را از دست داده، تبدیل به ضرب المثل شده و یا به نام اشخاص دیگری ثبت شده است. این پژوهش، با هدف بررسی سیر تغییر و تحوّل حکمت های ایرانی در ادب عربی و محو صاحبان ایرانی آن ها و تصاحب آن به عنوان حکمت ها و اندرزهای عربی انجام گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داده است که بسیاری از سخنان حکیمانة ایرانی به این سرنوشت مبتلا شده و در هاضمة ادب عربی محو و نابود شده اند.

۱۲۷۴.

مقایسه تطبیقی طنز سیاسی- اجتماعی در اشعار نسیم شمال و احمد مطر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کاظم عظیمی فاطمه سپهوند

منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۲ 9 - 31

کلید واژه ها: بیداری اندیشه فقر شعر معاصر فارسی - عربی آزادی قلم نسیم شمال احمد مطر طنزپردازان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی

تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۱۲

طنز سیاسی- اجتماعی یکی از قالب های معاصر است که در دو قرن اخیر مورد توجه صاحبان قلم قرار گرفته است. در زبان فارسی نسیم شمال به عنوان محبوب ترین و پرآوازه ترین شاعر ایرانی، با استفاده از زبان شعری ساده و قابل فهم، توانست در روح مردم اثر بگذارد. شخصیت برجسته حوزه طنز در زبان عربی، احمد مطر شاعر معاصر عراقی است؛ وی نیز همچون نسیم شمال رسالت ادبی کار خود را در بیداری مردم خواب زده ملت عرب و حتی تمام جهانیان می بیند. در این مقاله سعی شده است با تطبیقی که بین آثار آن ها انجام می شود گوشه ای از دغدغه های مشترک این دو شاعر، در حوزه های سیاسی و اجتماعی مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. این نوع طنز سنت ها و باورهای عقب مانده که در بطن جامعه است را با زبان هنرمندانه مورد حمله قرار می دهد.

۱۲۷۵.

بررسی تطبیقی شگردهای نحوی- سبکی و خلاقیت ادبی در اشعار فروغ فرخزاد و احمد شاملو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بهمن گرجیان فرنگیس عباس زاده

منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۲ 33 - 59

کلید واژه ها: شعر سپید ادبیات تطبیقی شگردهای نحوی - سبکی خلاقیت ادبی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی

تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۹۸

هدف از جستار حاضر بررسی ویژگی های نحوی و سبکی، نوآوری و تصویرآفرینی ادبی آثار فروغ فرخزاد و احمد شاملو می باشد. فروغ از تواناترین شعرای معاصر ایران است. شعر وی برخاسته از احساس و اندیشه انسانی است؛ چه در لفظ و چه در محتوا پر از نوآوری و مملو از صنایع ادبی است. مضمون اشعارش مبتنی بر احساسات و تجربیات شخصی وی می باشد. شهامت شاملو در شکستن عرف و هنجار زبان فارسی قابل تحسین است. هرچه فاصله واژه ها از حالت عادی بیش تر می شود آفرینش ادبی در آثارش بیش تر منعکس می گردد. واکنش جدی شاملو به اوضاع سیاسی روزگارش از عنفوان جوانی اش آغاز شده و ساختار ذهنی او در متن تعاملات اجتماعی و اندیشه های انقلابی شکل می گیرد. سبک نوشتاری وی مملو از برجستگی های ادبی است.

۱۲۷۶.

بررسی تطبیقی وصف طبیعت در اشعار ابن خفاجه و منوچهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد شایگان مهر جعفر عموزاد مهدیرجی فریبرز حسین جان زاده

منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴۳ 135 - 156

کلید واژه ها: ادبیات توصیف شاعران ایران اندلس شعر بزرگان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی

تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۸۵

در این جستار وصف طبیعت در دیوان دو شاعر برجسته و بزرگ و قدیمی ایران زمین و عرب به نام های منوچهری دامغانی (433ق) و ابن خفاجه (533ق) مقایسه و بررسی شده است. وصف طبیعت مهم ترین موضوع ادبی در دیوان دو شاعر است که ابن خفاجه آن را در ادبیات عربی اندلس به یک نوع ادبی مستقل و جدا تبدیل ساخته است. در ادبیات فارسی هم منوچهری در جایگاه ویژه ای قرار دارد. این دو شاعر از بزرگان ادب در دو زبان مختلف هستند و دیدگاه وصف آن ها به زیبایی ظهور پیدا کرده است که ما در زمان فعلی با بعضی از این الفاظ بیگانه ایم و آن ها از لحاظ ثبت آثار تاریخی نیز مورد توجه قرار دارند.

۱۲۷۷.

بررسی تطبیقی مضامین همگون و ناهمگون بهاریه سرایی (در شعر سپهری و جبران خلیل جبران به صورت موردی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالرضا عطاشی جعفر عموری صادق هاشمی امجد

منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۴ 175 - 193

کلید واژه ها: بهاریه سرایی مضامین همگون مضامین ناهمگون شعر معاصر

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی

تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۸۸

طبیعت و مظاهر آن، از دیرباز در آثار ادبی و هنری، ظهور و حضوری گرم و پرنشاط داشته است، و از روزگاران قدیم مورد توجه شاعران فارسی زبان و عرب زبان بوده است. در شعر معاصر فارسی و عربی مضامین مشترک فراوانی در ادب دو شاعر نامدار، سپهری و جبران خلیل جبران مشاهده شده است. مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا به روش کتابخانه ای و شیوه توصیفی- تحلیلی، به بررسی علل و اسباب وجود مضامین مشترک و همگونی و ناهمگونی بهاریه سرایی در اشعار این دو شاعر بپردازد. از علل و اسباب وجود این مضامین می توان به مواردی همچون الهام پذیری از مکتب رمانتیک، عرفان شرق دور، تأثیرپذیری از اندیشه های عارفانه و صوفیانه، وضعیت نابسامان اجتماع، نقش محیط زندگی بر دوره کودکی و تأثیرپذیری از مکاتب هنری اشاره کرد.

۱۲۷۸.

بررسی تطبیقی جلوه های پایداری در اشعار شاملو و درویش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: پرویز احمدزاده هوچ محمد پاشایی رسول کاظم زاده

منبع: مطالعات تطبیقی فارسی و عربی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴ 9-28

کلید واژه ها: شعر پایداری ادبیات مقاومت شاملو محمود درویش بیان نمادین

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی

تعداد بازدید : ۶۳۴ تعداد دانلود : ۶۷۲

این مقاله در پی پاسخ دادن به این سؤال است که عوامل و مضمونهای مشترک پایداری در شعر شاملو و درویش کدام است. برای رسیدن به این هدف اشعار شاملو و محمود درویش با روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. بررسی تطبیقی شعر احمد شاملو و محمود درویش در حوزه شعر پایداری و تبیین عناصر مشترک و تحلیل شیوه های ارائه مضمونهای پایداری از نظر محتوایی و زبانی هر یک از این دو شاعر برجسته علاوه بر کمک به شناخت دقیق جهان بینی و اندیشه های هر دو شاعر، در تحلیل شعر پایداری در حوزه ادبیات جهان بسیار مؤثر خواهد بود به شکلی که با تحقیقات گسترده در حوزه ادبیات پایداری ملتها می توان به عناصر مشترک شعر پایداری در ادبیات جهان دست یافت. اشعار محمود درویش و احمد شاملو شامل مضمونهای مشترک زیادی در زمینه ادبیات پایداری از قبیل وطن دوستی، مقابله با ظلم و ستم، آزادی و غیره است. زندگی دو شاعر بر شعر آنها تأثیر فراوانی گذاشته است و هر دو شاعر به سبب اوض اع استبدادی و خفقان به بیان نمادین گرایش نشان داده اند.

۱۲۷۹.

تصویر شخصیّتهای عاشورایی در شعر عربی و فارسی موردپژوهی شعر «سید حسن حسینی» و«حسن السنید»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نرگس انصاری

منبع: مطالعات تطبیقی فارسی و عربی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳ 37-60

کلید واژه ها: شعرسید حسن حسینی شعر حسن السنید شعر عاشورایی ایران و عرب تصویرسازی شعر معاصر ایران و عرب

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی

تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۵۶۳

این جستار طی خوانش تطبیقی با در پیش گرفتن روشی توصیفی – تحلیلی به دنبال بررسی همسانیها و ناهمگونیهای این دو متن از دو فرهنگ و زبان متفاوت از حیث نوع تصویر شخصیت هاست. ترسیم بعد حماسی و انقلابی شخصیت امام در دودفتر، نگاه فرازمانی دو شاعر به ایشان وپیوند با عصر و جامعه حاضر، گرایش به پیچیدگی و پرهیز از صراحت گویی از اشتراکات دو دفتر بوده،در عین حال، تنوع و گستردگی ابعاد شخصیت، آمیختگی تصویر برخی شخصیتها با مفاهیم حزن و اندوه وتعدد از ویژگیهای دفتر شعر عربی است.

۱۲۸۰.

مؤلفه های روان شناسی شخصیت براساس دیدگاه یونگ در حکایات بوستان سعدی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: محمود صادق زاده لیلا دهقان بنادکی

منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال اول زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 37 - 61

کلید واژه ها: بوستان روان شناسی شخصیت ها یونگ نقد روان شناختی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی

تعداد بازدید : ۹۵۹ تعداد دانلود : ۶۱۱

بوستان آیینه تمام نمای جامعه اخلاقی، انسانی و آرمانی سعدیست که در آن به توصیف رفتارهای اجتماعی انسان می پردازد. او با ارائه راهکارهایی عملی برای بهبود رفتار و روابط انسانی، پاسخ گوی بسیاری از معضلات وتعارضات روحی و روانی افراد جامعه آن زمان و حتی اکنون است. وی برای رسانیدن پیام های اخلاقی و انسانی خود از ابزار پر تاثیر حکایت بهره برده و از شخصیت ها به عنوان محوری ترین عامل در شکل گیری حکایات استفاده کرده است. هدف روان شناسی نیز شناخت ابعاد شخصیت انسان و ارائه راهکارهایی برای رشد و خود آگاهی بیشتر اوست. دراین پژوهش به شیوه توصیفی، تحلیلی و کمی به نقد رفتارهای شخصیت های حکایات بوستان براساس نظریه روان شناسی شخصیت یونگ پرداخته شده است. ابتدا حکایت هایی که بر مبنای دیدگاه روان شناسی شخصیت یونگ قابل انطباق و بررسی بود، شناسایی و سپس مولفه های روان شناسی شخصیت های اصلی در آن حکایات به ترتیب باب ها، تحلیل، بررسی و ارزیابی و نتایج به صورت جدول و نمودار مشخص شده است. با توجه به بررسی های انجام شده، در بین نوزده حکایتی که براساس دیدگاه های یونگ در مورد روان شناسی شخصیت قابل بررسی بود، مولفه های نوع شخصیتی درون گرا با هشت حکایت و حدود 42 درصد، بیشتر از سایر دیدگاه های یونگ بسامد داشت.

درخت حوزه‌های تخصصی