فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۱۰ مورد.
بررسی سیمای زن در ادبیات کودکان با تاکید بر تغییرات سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نوشتار حاضر بر آن است که با تاکید بر تغییرات سیاسی - اجتماعی دهه های اخیر در ایران، به بررسی سیمای زن در ادبیات کودکان بپردازد. تغییرات سیاسی - اجتماعی در این مقاله، با مولفه های جنگ، دوره سازندگی، و دوره موسوم به اصلاحات مشخص شده و پس از مقایسه با واقعیات (آمارهای رسمی)، تغییر سیمای زن در 22 داستان نمونه، مورد بررسی قرار گرفته است. منابع مورد بررسی، کتاب های داستانی منتشر شده به وسیله کانون پرورش فکری کودکان در طی سال های 1358 تا 1384 است و در بررسی نمونه آماری از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. نتیجه به دست آمده بیان گر عدم تغییر نگرش نویسندگان نسبت به نقش های جنسیتی طی سه دوره زمانی، به رغم تغییر در واقعیت ها، است. حضور کمی، نقش های خانوادگی، سواد، اشتغال، و فعالیت های سیاسی و اجتماعی زنان، شاخص های مربوط به سیمای زن در این مقاله است.
اندیشه فلسفی در شعر پروین اعتصامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش پاسخ به این پرسش است که آیا در دیوان اشعار پروین اعتصامی تفکری فلسفی وجود دارد یا خیر و در صورت وجود، رگه های پررنگ آن کجا است. پروین یک فیلسوف نیست و دیوان او نیز یک کتاب فلسفه نیست، اما وجود عناصری مانند جهان شناسی، انسان شناسی، مباث قضا و قدر، و نقش اراده و اختیار آدمی، تفکرات فلسفی این شاعر را نشان می دهد و آشنایی او را با مباحث فلسفی تایید می کند. جهان شناسی پروین، مانند سایر هنرمندان مسلمان، نگرش آیه و تسبیحی به کائنات است و او نیز همه هستی را مظهر و مظهر خداوند می بیند. انسان شناسی پروین همان انسان شناسی حکمت اسلامی است و از نظر او انسان دو یا چندبعدی است. او دارای جسم و روح است و عقل و علم، تقویت کننده روح، و نفس و شیطان رهزنان درونی وی اند. پروین در بحث قضا و قدر، بعضی امور را خارج از توان آدمی دانسته، تسلیم شده است، اما بعضی امور را با قضای الهی به دست انسان سپرده، او را مختار می داند. اراده ی انسان در این بخش آزاد است و سرنوشت انسان و اجتماع با کار و تلاش آدمی تغییر می کند. حاصل سخن آن که وجود این گونه مباحث در دیوان این بانوی متفکر، نشان دهنده تفکر فلسفی و سامان یافته ذهن شاعر است، در سراسر دیوان او متجلی است.
کنکاشی در پژوهش های زبانشناسی جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
زبانشناسی جنسیت یکی از شاخههای موردتوجه در حوزه جامعهشناسی زبان است که به مطالعه تأثیر متغیر جنسیت بر ایجاد گوناگونیهای زبانی میپردازد. از آنجا که بیشتر مفاهیم اجتماعی ـ فرهنگی و از جمله مفهوم جنسیت، مفاهیمی چند بعدی هستند، برداشتهای تک بعدی و مطلق از این مفاهیم منجر به نوعی سطحینگری به ویژه در حوزههای پژوهشی میشود. هدف این مقاله در درجه اول معرفی لایههای مختلف زبانشناسی جنسیت و به بیان دیگر جنبههای مختلف مسائل زبان و جنسیت است. سپس با تمهید این پایگاه نظری میکوشیم که وضعیت این رشته مطالعاتی نوپا را در پژوهشهای ایرانیان روشن نماییم. . اما این حوزه مطالعاتی نقیصه های متععددی دارد که از جمله آنها محدودنگری غیرروششناختی، نادیده انگاشتن نظریههای جنسیتی مطرح، در نظر گرفتن «بافت» به عنوان چند متغیر اجتماعی مجزا از هم و نه به عنوان شبکهای از رابطهها، در نظر گرفتن رفتار زبانی مردانه به عنوان هنجار می باشد.
سیمای زن در تذکره الاولیای عطار نیشابوری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تذکره الاولیا کتابی است به نثر، نوشته شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری (540-618 ق)، در شرح احوال و بیان اقوال تعدادی از عرفا، که از آن می توان اطلاعاتی گسترده درباره ابعاد مختلف شخصیت عرفا به دست آورد. در خلال سرگذشت عرفا، نقش و تاثیر زنان نیز مشهود است و با بررسی دقیق تذکره الاولیا، می توان سیمای زنان را در قالب مادر، همسر، معشوق، عارف، و نیز خواهران و دختران عرفا، پیرزنان، و کنیزکان مشاهده کرد. مقاله حاضر سیمای زن را در قالب موارد فوق، با ارایه نمونه از متن تذکره الاولیا، مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.
نشانه های فمینیسم در آثار سیمین دانشور(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مطالبات حقوقی زنان در کشورهای غربی از سده نوزده میلادی، به صورت جنبش های فمینیستی شکل گرفت. این جنبش ها به سرعت در کشورهای در حال توسعه گسترش یافت و به گونه ها و شکل های مختلف ظاهر شد.
سیمین دانشور، نخستین نویسنده زن ایرانی است که در تمام آثار خود، به شیوه های گوناگون، در پی بیان حقوق از دست رفته زنان است. او که به صراحت خود را فمینیست می داند، به نوعی از فمینیسم ایرانی و شرقی معتقد است که در آن از زیاده روی فمینیسم غربی خبری نیست. در فمینیسم دانشور جلوه هایی از فرهنگ دیرینه مردسالار، ناهنجاری های رفتاری مردان، مظلومیت و ستم دیدگی زنان، و بزرگداشت زن، آشکارا بازتاب می یابد.
این نوشتار، بدون آن که بخواهد متن آثار دانشور را ساختارشکنی کند و در لایه های زیرین متن به جست و جوی عناصر فمینیستی بپردازد، نشانه های ساده و آشکاری از فمینیسم را، در سطح آثار دانشور، بازخوانی می کند و در یک تقسیم بندی کلی، برخی از جلوه های آن را نشان می دهد.
خوانشی از زن در شاهنامه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در مطالعات فرهنگی درباره زن، شاهنامه مرجع نسبتا مهمی بوده است. چون از یک سو زنان گاه در آن نقشه ای مثبت مهمی دارند، و نیز از سوی دیگر گاه قضاوت ای بدبینانه ای نیز نسبت به آن ها ابراز شده است. نگاه به شاهنامه از نظر عقاید درباره جایگاه موجود و مطلوب زن در اجتماع، در زمان سروده شدن دیوان یا در زمان وقوع حوادث داستانی و تاریخی آن، و علاوه بر این، نگاه پژوهش گر که درگیر تفکرات امروزین حقوق بشری در مورد زن است، به متن شاهنامه از نظر موضوع زن، هدف این نوشته است. از نظر این مقاله، که مبتنی بر بخش هایی از تحقیقی در همین زمینه است. در شاهنامه، زن موقعیتی برتر از فرهنگ زمان خود داشته است، اما در این که وجود شخصیت های زن شاهنامه که سیاست مدار، خردمند، و قدرت طلب هستند، نشان واقعیتی فرهنگی - اجتماعی در ایران باستان حاکی از برابری زن و مرد باشد، مورد تردید است. این وضعیت بیش تر متناسب با فضای اشرافی رویدادها، و نیز اقتضای جذابیت داستان و حماسه بوده است. بر این مبنا، گر چه الگوهای زن، همچون زن مستقل، شجاع، و عاقل در شاهنامه، تا حدودی می تواند پشتوانه ایده های زن باور یا همان فمینیسم باشد، اما در این باره نمی توان اغراق کرد، چون الگوهای متفاوت از این هم در کتاب فردوسی فراوان است.
نمود عشق مادری در ادبیات فرانسه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
به رغم حضور بسیار کمرنگ عشق مادری در جامعه سده های هجده و نوزده فرانسه، بازتاب عشق مادری را می توان در آثار ادبی آن روزگار، به ویژه در آثار دو نویسنده مطرح، بالزاک و فلوبر، دید. موقعیت اجتماعی مادر و فرزند در سده های هجده و نوزده به گونه ای بود که عشق مادری قادر به رشد و نمو نبوده است و علت آن ریشه دواندن تفکرات اشتباه از مقوله کودک بوده است، که این مساله حتی در حوزه ادبیات هم بوسیله نویسندگانی چون لافونتین، که فرزند انسان را موجودی ناانسان طرح می کرد، مطرح می شد.
به تدریج با حضور متفکرانی چون روسو و مونتسکیو مقوله های آزادی زنان، برابری زن و مرد و ارزش کودک در جامعه طرح می شود و ادبیات هم در جلوه شکوهمند در قالب آثار جاودانه اش؛ عشق مادری را چون تندیسی بنا می کند. زن خوشبخت در این گونه آثار نمود زنی است که سرشار از عاطفه مادری است.
پیگیری حضور عشق مادری در تاریخ و روند شکل گیری آن تا به امروز، ما را به این ادراک می رساند که عشق مادری پدیده ای اکتسابی است. اکتسابی نه به این معنا که وام دار آموزش است، بلکه به این معنا که انسان چنین عشقی را در طول زمان به گونه ای احساس کرده که حال آن را متصل به ذات خود می داند.
مسائل زنان
فرهنگ نامه زنان
منبع:
حوراء شماره ۱۴
حوزه های تخصصی:
آنچه پیش روی دارید گزیدهای از مهمترین واژگان متداول در حوزهی مباحث جنسیت است. فرهنگ نامه جنسیت در دو بخش ارائه میگردد. در این شماره با هفت واژهی اصلی آشنا میشویم و در شمارهی آینده به دیگر اصطلاحات این حوزه خواهیم پرداخت. این موضوعات عمدتاً در دهههای اخیر و در رشتههای مختلف علوم انسانی مطرح شده است و به دلیل تازگی تحقیقات، هنوز از استواری و انجام لازم برخوردار نیست. وظیفهی اصلی یک فرهنگنامه ارائه خلاصه تحقیقات و نظریههای مطرح شده در ذیل هر مدخل است. از آنجا که این مباحث در فضای فرهنگ غرب شکل گرفته و تحقیقات اسلامی در زمینه جنسیت کمتر صورت گرفته است، محتوای مدخلهای زیر گاه با موازین و اندیشهی دینی همساز نیست. امید است محققان حوزه و دانشگاه در جهت غنابخشی به پژوهشهای دینی در این عرصه تلاش افزونتر داشته باشند.