طیبه امیرخانی

مفهوم سازی انگیزش کارکنان در بخش عمومی ازجمله مباحثی است که در چندین مطالعه به آن پرداخته شده است و ابعاد و شاخص هایی برای آن در نظر گرفته شده است؛ لیکن تمامی مطالعه های یادشده در کشورهای غربی انجام شده است. از آنجا که مفهوم انگیزش کارکنان در بخش عمومی، مفهومی وابسته به فرهنگ و زمینه نهادی هر کشور است، شناسایی ابعاد و شاخص های آن در ایران اهمیت زیادی دارد که تاکنون انجام نشده است. از این رو هدف از انجام این پژوهش، شناسایی ابعاد و شاخص های انگیزش کارکنان بخش عمومی در ایران است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان سازمان صداوسیما هستند. پژوهش، به صورت ترکیبی انجام شده است؛ بدین ترتیب که نخست، اقدام به انجام مصاحبه با کارکنان باهدف شناسایی عوامل تشکیل دهنده انگیزش کارکنان از دیدگاه خود آنان شد. سپس بر اساس این عوامل همراه با ابعاد شناسایی شده برای انگیزش کارکنان بخش عمومی در پژوهش های پیشین، پرسشنامه پژوهش تهیه شد و بین 1000 نفر از کارکنان توزیع شد. داده ها با روش تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل و ابعاد و شاخص های نهایی مشخص شد. ابعاد شناسایی شده برای انگیزش کارکنان در بخش عمومی ایران بر اساس نتایج تحلیل عاملی اکتشافی عبارتند از: ارتباط اثربخش در محیط کار، رعایت اخلاق حرفه ای در سازمان، کار شایسته، اتکا بر ضوابط و عدالت سازمانی. نتایج این پژوهش نشان می دهد ابعاد شناسایی شده برای انگیزش کارکنان بخش عمومی ایران با ابعادی که در سطح بین المللی بر روی آن اجماع وجود دارد، تفاوت دارند و آنچه زیربنای نظریه انگیزش کارکنان در بخش عمومی را شکل می دهد و انگیزش کارکنان را ناشی از محرک های ذاتی می داند، در خصوص جامعه آماری این پژوهش تائید نشد و مشاهده شد که محرک های بیرونی نقش پررنگ تری در ایجاد انگیزه برای کارکنان داشتند.

هدف پژوهش حاضر «آسیب شناسی فرایندی نظام مالیاتی ایران» است. این پژوهش به روش ترکیبی انجام شده است، بدین ترتیب که ابتدا در بخش کیفی از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته، آسیب های مرتبط با فرایندهای اصلی سازمان امور مالیاتی، شناسایی و از روش تحلیل تم طبقه بندی شده اند. سپس از طریق تحلیل محتوای متون مرتبط با آسیب های نظام مالیاتی، سایر آسیب های مرتبط با کلیت نظام مالیاتی، با این استدلال که می تواند منجر به برخی از آسیب های فرایندی یا مانع از اصلاح آنها باشد، شناسایی و در قالب عوامل سازمانی (مدیریت منابع انسانی، فرهنگ سازمانی، فناوری اطلاعات و زیرساخت ها، سیستم اطلاعاتی و فرایندها، قوانین و مقررات و ساختار) و عوامل محیطی (اقتصادی، فرهنگی، سیاسی) دسته بندی شدند. در بخش کمی، آسیب- های مرتبط با کلیت نظام مالیاتی به شکل پرسشنامه تهیه و در اختیار خبرگان امور مالیاتی قرار گرفتند تا مواردی که تاثیر گذاری آنها بر فرایندها معنادار است، مشخص شوند. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی و کمی، صاحبان فرایندها و افراد آشنا با فرایندها در سازمان امور مالیاتی تهران و البرز بوده اند. به طور کلی نتایج این پژوهش نشانگر وجود آسیب های متعددی در فرایندهای سازمان امور مالیاتی است که بسیاری از این آسیب ها از عوامل سازمانی و محیطی نشأت می گیرد و برای رسیدن به فرایندهای مطلوب مالیاتی لازم است تغییرات زیربنایی و بلندمدت اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و سازمانی انجام پذیرد.

در محیط رقابتی امروز سازمان های تولیدی و خدماتی همواره به دنبال بهبود کیفیت محصول ها و خدمات خود هستند و در این راستا سیستم های اطلاعاتی از عوامل مؤثر در دستیابی به مزیت رقابتی برای این سازمان ها محسوب می شوند؛ زیرا کیفیت خروجی این سیستم ها نقش مهمی در بهبود عملکرد سازمان دارد. با وجود این، عوامل موفقیت سیستم های اطلاعاتی و نقش آنها در بهبود عملکرد سازمان، هنوز هم برای بسیاری از سازمان ها پوشیده است. مبانی نظری حاکی از تعدد این عوامل است. در این پژوهش با مروری بر این عوامل، تأثیر عوامل سازمانی و یادگیری سازمانی در موفقیت سیستم های اطلاعاتی با استفاده از رویکرد معادلات ساختاری بررسی شده است. جامعه ی آماری این پژوهش، سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان است. پس از جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه به بررسی و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده پرداخته شد که نتایج نشان دهنده ی تأثیر مثبت عوامل سازمانی و یادگیری سازمانی بر موفقیت سیستم های اطلاعاتی در سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان است.

هدف اصلی پژوهش حاضر طراحی و تبیین مدل مدیریت بازدارندگی رفتارهای کاری نابهنجار است. با بررسی ادبیات نظری متغیّرهای مدیریت بازدارندگی رفتارهای کاری نابهنجار به عنوان مبنای طراحی مدل پیشنهادی انتخاب شدند و متناسب با این متغیّرها اقدام به طراحی پرسشنامه شد. این پژوهش در زمره پژوهش های ترکیبی در دو مرحله کیفی و کمی اجرا گردید. جامعه مورد مطالعه در مرحله کیفی نخبگان صنایع ریلی و نخبگان دانشگاهی بودند و جامعه آماری مرحله کمی تحقیق، کارمندان شرکت های بهره بردار در صنعت ریلی ایران در نظر گرفته می شود، روش نمونه گیری چند مرحله ای و به روش تصادفی ساده بود و حجم نمونه براساس جدول مورگان در حدود 152 نفر در نظر گرفته شدند (تعداد 150 پرسشنامه جمع آوری گردید). نتایج براساس تحلیل دو راند دلفی نشان داد 16 مؤلفه براساس نظر خبرگان تأیید شد. به طور کلی برای تجزیه و تحلیل مشاهدات از نرم افزارSmart-PLS2  استفاده شد. نتایج نشان داد تأثیر گزینش و به کارگیری نامناسب، انسجام گروهی، هوش اخلاقی، مهارت های رهبر، سرمایه اجتماعی و تربیت اجتماعی و حکومتی بر رفتار کاری نابهنجار معنادار است و بیشترین تأثیر متغیّر مستقل بر متغیّر وابسته مربوط به تأثیر انسجام گروهی بر رفتار کاری نابهنجار با میزان 239/0 است. همچنین تمامی روابط تعدیل گری تعریف شده در پژوهش تأیید گردید. همچنین بعد از سنجش و آزمون مدل های پژوهش، نتایج نشان دهنده تأیید مدل است به عبارتی ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های پیشنهادی مورد تأیید هستند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی ابعاد تشکیل دهنده سلامت روحی روانی کارکنان در ایران است.طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: در این راستا شرکت های ارائه کننده خدمات پرداخت الکترونیک به عنوان جامعه هدف انتخاب شدند. به این ترتیب که با 50 نفر از رده های گوناگون (مدیر، سرپرست و کارشناس) از سه شرکت بزرگ در این صنعت مصاحبه های عمیق و نیمه ساختار یافته صورت گرفت؛ با استفاده از روش تحلیل تم، مقوله ها و محورهای اصلی استخراج و پالایش شد.یافته های پژوهش: نتایج نشان داد که سازه سلامت روحی روانی کارکنان در ایران چهار محور اصلی دارد که عبارت اند از: سلامت روحی روانی مبتنی بر زندگی شخصی؛ سلامت روحی روانی فردی؛ سلامت روحی روانی اجتماعی و سلامت روحی روانی شغلی.محدودیت ها و پیامدها: از جمله محدودیت های این پژوهش عدم امکان مصاحبه با کارکنان سایر صنایع مشابه به منظور غنای بیشتر نتایج است.پیامدهای عملی: چارچوب ارائه شده در این پژوهش به مدیران کمک می کند تا تصویر بهتری از سلامت روحی روانی کارکنان داشته باشند و درنتیجه برنامه های عملیاتی هدفمند برای افزایش سلامت روحی روانی کارکنان ارائه کنند.ابتکار یا ارزش مقاله: در این پژوهش یک چارچوب مفهومی اولیه و بومی به پژوهشگران و کاربران ارائه می شود که بر اساس آن قادر هستند پژوهش های خود درباره مفهوم و ابعاد سلامت روحی روانی کارکنان را تکمیل کنند.

در سال های اخیر و با توجه به تغییر الگوها و پارادایم های حوزه مدیریت دولتی و نیز به دلیل اقتضائات و شرایط نوظهور دنیای معاصر، نواقص، ضعف ها، کاستی ها و تبعات ناشی از منحصر نمودن امر نظارت در بخش عمومی، صرفاً به نهادهای رسمی و دولتی متولی آن، بیش از پیش آشکار گردیده است. در این راستا، اقبال به مقوله نظارت همگانی در سازمان های دولتی به عنوان یکی از رویکردهای کارآمد نظارتی، به شکل چشمگیری نسبت به گذشته افزایش یافته و به تبع آن گرایش محققان و پژوهشگران حوزه حکمرانی، علوم سیاسی و مدیریت دولتی نیز به حوزه مطالعاتی نظارت همگانی به شکل قابل توجهی روبه فزونی نهاده است. در کشور ما نیز پژوهشگران این حوزه مطالعاتی هریک از منظر و دیدگاه خاص خود به این زمینه پژوهشی روی آورده و یافته های خود را ارائه نموده اند. پژوهش حاضر با رویکردی آسیب شناسانه، به تجزیه و تحلیل مقالات داخلی انجام شده در حوزه نظارت همگانی در یک بازه پانزده ساله (از سال 1385 تا سال 1399) با استفاده از روش فراترکیب پرداخته و ضمن شناسایی مهم ترین نقاط ضعف و خلاءهای مطالعاتی و ارائه راهکار، مهم ترین مفاهیم و مقوله های این حوزه را از خلال این مطالعات استخراج نموده است. بنا به نتایج تحقیق، عدم استفاده از روش های پژوهشی متنوع، حمایت ضعیف از پژوهش های این حوزه، عدم مطالعه روی متغیرهای متنوع، تمرکز بیشتر روی اجزاء شناخته شده تر نظارت همگانی و ضعف مطالعاتی در شناخت ابعاد و جنبه های کمتر شناخته شده آن، از مهم ترین نقاط ضعف مطالعات داخلی انجام شده در حوزه نظارت همگانی هستند که ضمن ارائه پیشنهادهای کاربردی در جهت رفع آنها، یک چارچوب مطالعاتی نیز برای پژوهش های آتی در این زمینه ارائه گردیده است.

این مقاله مفهوم جدیدی به نام سیاه چاله های بودجه را در مبانی نظری بودجه ریزی معرفی می کند. سیاه چاله مفهومی است که از علم نجوم گرفته شده و به ناحیه ای از فضا گفته می شود که هیچ شیئی نمی تواند از میدان جاذبه آن خارج شود. منظور از سیاه چاله های بودجه، موارد هزینه ای در بودجه ریزی است که هر ساله بودجه شایان توجهی به آن اختصاص می یابد، اما دستاوردهای آن با منابع اختصاص یافته به آن تناسبی ندارد. در این رابطه، ابتدا درباره بودجه و مهم ترین نقش ها و وظایف آن توضیح داده شده است، سپس با روش تحلیل اسناد و مدارک، مفهوم سیاه چاله های بودجه ریزی معرفی می شود. جامعه آماری این پژوهش تمام مطالبی است که در خصوص بودجه ریزی در ایران در کتاب ها، نشریه ها و سایت های معتبر به چاپ رسیده است. نتایج حاکی از این است که بودجه فرهنگی، اعتبارات هزینه ای و اعتبارات عمرانی، سه مورد از مهم ترین سیاه چاله های بودجه در ایران هستند.

هدف : با توجه به اهمیت سرمایه های انسانی سازمان و به ویژه استعدادها به عنوان مهم ترین ابزار کسب مزیت رقابتی، هدف از انجام این پژوهش ارائه مدلی برای مدیریت استعداد در صنعت خودرو است. طراحی/ روش شناسی/ رویکرد:  این پژوهش، به صورت ترکیبی اکتشافی (کیفی-کمی) انجام شده است. در فاز کیفی، اجزای یک مدل مدیریت استعداد به روش تحلیل تم شناسایی شد. در فاز کمی، اجزاء و روابط مدل استخراج شده از فاز کیفی، با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری، مورد ارزیابی قرار گرفت تا مهم ترین متغیرهای مرتبط برای یک مدل مدیریت استعداد و ارتباطات آنها، طراحی و تبیین شود. یافته های پژوهش: مدل حاصل از این پژوهش مشتمل بر شناسایی فرایند مدیریت استعداد (تعریف، شناسایی و انتخاب، توسعه، به کارگیری، نگهداشت استعدادهای موجود و ایجاد شرایط جذب استعدادهای جدید)، عوامل اثرگذار بر این فرایند در چهار دسته عوامل محیط کلان، عوامل سطح سازمان، عوامل سطح فرد و عوامل مربوط به سیستم مدیریت منابع انسانی و پیامدهای این فرایند در سه دسته فردی، سازمانی و فراسازمانی است. محدودیت ها و پیامدها: با توجه به سازه ها و مضامین شناسایی شده مرتبط با صنعت خودرو، تعمیم نتایج به سایر صنایع محدودیت دارد. پیامدهای عملی: ارائه مدلی برای مدیریت استعداد در صنعت خودور، در سه بخش عوامل اثرگذار، فرایند و نتایج مدیریت استعداد و متغیرهای مرتبط و چگونگی ارتباطات آنها. ابتکار یا ارزش مقاله: این پژوهش جامعه گسترده ای از شرکت های فعال در صنعت خودرو را مورد بررسی قرار داده و خروجی این پژوهش برای سیاست گذاران و مدیران این صنعت، در زمینه سازی و پیاده سازی مدیریت استعداد قابل اتکا خواهد بود. برخی سازه ها و بسیاری از متغیرها و مضامین شناسایی شده و جزئیات ارائه شده در خروجی های این تحقیق، متفاوت با مدل های موجود و متناسب با صنعت خودرو می باشند. نوع مقاله: مقاله پژوهشی