آسیه ذبیح نیا عمران

آسیه ذبیح نیا عمران

مدرک تحصیلی: دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور یزد

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۶ مورد.
۱.

تحلیل آثار سعدی بر اساس نظریۀ اخلاق غمخواری از دیدگاه نل نادینگز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بین رشته ای ادبی سال ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳شماره ۱۱ 163 - 194

کلید واژه ها: سعدی نل نادینگز تعلیم و تربیت غمخواری مراقبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹ تعداد دانلود : ۲۹
مصلح الدین سعدی شیرازی(606 – 690ه.ق) از شاعران و نویسندگان ایرانی است که در باب آموزش مباحث اخلاقی سخن گفته و از جمله مربیان بزرگ اجتماعی است که تعلیم را اساس نیکبختی و سعادت افراد می داند، به همین سبب حکمت عملی و اندرزهای تربیتی را در اشعار وحکایت های خویش گنجانده است. این بررسی نشان می دهد که برخی اشعار و حکایت های سعدی با مصادیق و مبانی نظری و مفاهیم اخلاق مراقبت و غمخواری و نظریه های تربیتی نل نادینگز(متولد 1929م.) فیلسوف تعلیم و تربیت امریکایی مطابقت و مشابهت دارد. نادینگز، محور تربیت اخلاقی را انسان می داند و اعتقاد دارد که شخص در غمخواری، در حالتی از رنج و اضطراب قرار می گیرد. این حالت او را بیدار می سازد تا از خود فراتر برود. بر اثر همین بیداری است که نیازهای دیگران را مانند نیازهای خود می داند و در جهت رفع آن کوشش می کند، تاجایی که نیاز دیگری را برخود فرض می داند. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی می کوشد تا به این سوال اصلی پاسخ دهد که کدام مؤلفه اخلاقِ غمخواری از دیدگاه سعدی با نظریه اخلاق غمخواری نادینگز همسانی دارد؟ براساس نتایج تحقیق، دلمشغولی عاطفی برای دیگران و غمخواری برای عامه مردم در سطح جهانی در آثار سعدی نمود گسترده ای دارد. توجه به ارزش های انسانی و دلمشغولی عاطفی از اهمّ رویکرد سعدی در اخلاق ارتباطی است.
۲.

جست وجوی بی مرگی در سوگ نامه گیل گمش براساس نظریات هستی گرایانه اروین یالوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متافیزیک سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۶ 65 - 81

کلید واژه ها: گیل گمش مرگ بی مرگی یالوم راهکار مقابله با مرگ موج آفرینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰ تعداد دانلود : ۶۷
پژوهش حاضر براساس نظریات اروین یالوم (1931م.) روان پزشک هستی گرای آمریکایی، برپایه مرگ آگاهی و راهکار دفاعی حفظ فرد از اضطراب مرگ به بررسی سوگ نامه گیل گمش می پردازد که تراژدی جست وجوی بی مرگی است. گیل گمش پنجمین پادشاه سومر بود که پس از طوفان نوح، 125 سال بر شهر اورک حکم راند. مردم از ستم او به خدایان شکایت می برند و خدایان برای شکست او انکیدو را می آفرینند. آن دو، بعد از جنگی تن به تن با هم دوست می شوند. گیل گمش با همراهی انکیدو، هوم بابا، نگهبان جنگل سدر و گاو آسمانی را می کُشد. به عقوبت، انکیدو کُشته می شود. گیل گمش که از مرگ انکیدو ناراحت است، به دنبال راهی برای دست یابی جاودانگی است؛ اما سرانجام مرگ او را دربرمی گیرد. در مقاله حاضر، با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی و رویکرد تطبیقی، حماسه گیل گمش با نظرات اروین یالوم مقایسه است که هدف اصلی روان درمانگری وجودی وی، افزایش آگاهی فرد از دغدغه های وجودی با گسترده کردن چشم اندازهای او به زندگی و جهان پیرامونش است. یافته های پژوهش نشان می دهد نظریات یالوم دربابِ اضطراب مرگ و ارائه راهکار کارآمد برای کنارآمدن با مرگ با سوگ نامه گیل گمش هم خوانی دارد.
۳.

بررسی رمان طوبا و معنای شب از شهرنوش پارسی پور بر اساس نظریه داغ ننگ اروینگ گافمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی سال ۱۹ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۸۱ 145 - 176

کلید واژه ها: Shahrnush Parsipour Touba and The Meaning of the Night Erving Goffman Persian contemporary novel Analysis Goffman's theory of Stigma شهرنوش پارسی پور طوبا و معنای شب اروینگ گافمن رمان معاصر فارسی تحلیل نظریه داغ ننگ گافمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱ تعداد دانلود : ۲۳
این مقاله به بررسی رمان طوبا و معنای شب نوشته شهرنوش پارسی پور (1368) در چارچوب نظریه داغ ننگ؛ چاره اندیشی برای هویت ضایع شده (اروینگ گافمن، 1963( می پردازد. در نظریه گافمن روابط افراد در زندگی روزانه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این رمان، که روایتگر زندگی طوبا از اواخر دوره قاجار تا دوره پهلوی است به روابط میان شخصیت ها از نگاه گافمن پرداخته می شود. پژوهش با رویکرد توصیفی -تحلیلی انسانشناسانه تلاش خواهد کرد به این پرسش اصلی پاسخ دهد که کدام مضمون داغ ننگ گافمن در این رمان کرد بیشتری دارد. براساس نتایج تحقیق، مهمترین داغ ننگ و برچسب زنیها در رمان طوبا و معنای شب، احساس بی هویتی یا هویت باختگی، انزجار، طرد شدگی، جریان ستیزی، دگراندیشی اجتماعی و شک در باورداشت شخصیت طوباست که اغلب بنمایه های روانی و فرهنگی دارد. داغ بی اعتباری، دودلی، احساس شومی سرنوشت، ناامنی، وسواس و عقده حقارت و در پی آن، بر انگیختگی حس کین توزی و انتقام است که بیش از هر چیز دیگر طوبا یعنی راوی داستان را در بر می گیرد.
۴.

نوآوری های ادبی و بلاغی در منظومۀ عاشقانۀ «دول رانی و خضرخان» امیرخسرو دهلوی

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ادبیات غنایی سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۴ 90 - 108

کلید واژه ها: دولرانی و خضرخان امیرخسرو مثنوی منظومه عاشقانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۵۳
امیر خسرو دهلوی از عارفان و شاعران مشهور پارسی گوی هندوستان، در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. او مرید نظام اولیا (متوفی ۷۲۵ ه.ق) بود و تربیتی که از او یافت، در حوزه تصوف به او مقام و مرتبه ویژه ای بخشید. منظومه عاشقانه « دُوَل رانی و خَضِر خان» در قالب  مثنوی  و به بحرهزج مثمن مقصور یا محذوف در 4519  بیت سروده شد. موضوع این مثنوی عاشقانه، در حکایت واقعی عشق خضر خان، پسر علاء الدیّن محمّد شاه خلجی با «دیول دی» دختر راجه گجرات است. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش اصلی پاسخ می دهد که با وجود تقلیدی بودن منظومه غنایی دولرانی و خضرخان از خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی گنجوی، برجسته ترین ابداعات و نوآوری های امیرخسرو در این اثر غنایی کدام است؟ براساس دستاورد تحقیق مهم ترین ابداعات امیرخسرو در این منظومه عاشقانه، کاربرد استعارات نو و تشبیهات تازه، هنجارشکنی در به کارگیری التزام بی بدیل، ده نامه نویسی عاشقانه و اجرای طرحواره قالب قصیده و غزل در قالب مثنوی دولرانی و خضرخان است.
۵.

بازشناخت ِقصّه عامیانه اعجوبه و محجوبه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۴ 366 - 390

کلید واژه ها: ادبیات عامه اعجوبه و محجوبه حامد بن فضل الله سرخسی اخلاق مضمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۴۶
اعجوبه و محجوبه از جمله قصّه های عامیانه ای است که در قرن هفتم به قلم حامدبن فضل الله سرخسی تألیف شده است. دو راوی در این متن ادبی، طی ده روز، بیست قصّه روایت می کنند که تمام قصّه های بیست گانه، دارای محتوای اخلاقی و اجتماعی هستند. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که نوع روایت و شاخص ترین مضامین قصّه های اعجوبه و محجوبه چیست؟ مطابق دستاوردهای تحقیق، مسائل اخلاقی و تربیتی در قالب مثال ها و تمثیل های محسوس و عینی در این قصّه، آموزش داده می شود تا میزان یادگیری و ماندگاری آن در ذهن مخاطب، افزایش یابد. اعجوبه و محجوبه در گروه قصّه های بلند ایرانی جای می گیرد و قصد حامد بن فضل الله سرخسی از نوشتن آن، انتقال پیام های اخلاقی و  ارزش های خانوادگی، اجتماعی و انسانی به مخاطب عام از طریق نقل قصّه است؛ به همین سبب عناصری که وی در بیان قصّه به کار می برد، همه ساده و بدون پیچیدگی است.
۶.

المنهج الثوری والاحتجاجی فی أشعار محمد مهدی الجواهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال ۱۴ بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۳ 125 - 144
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۰۷
محمد مهدی الجواهری الشاعر العراقی المعاصر من أصل ایرانی ، الذی دعا فی قصائده إلى النضال ضد الاستبداد الداخلی أو العدوان الخارجی فی جمیع المجالات السیاسیه والاجتماعیه والثقافیه والاقتصادیه ومقاومه التیارات المناهضه للحریه. فی الشعر الثوری ، یبحث الجواهری عن لغه للتحدث مع جمیع شعوب العالم وللتعبیر عن المعاناه الإنسانیه. و الثقافه الثوریه تکون فی حکم قصیده احتجاجیه وناقده ؛التی تعبر عن الآلام والمعاناه الاجتماعیه. و هی أشبه بمحکمه عادله تحاول إدانه الدمار والإیحاءات والقمع ...یحاول هذا المقال دراسه الآثار الثوریه وانعکاسها فی قصائد هذا الشاعر العراقی بالطرق الوصفیه والتحلیلیه. تجیب الدراسه الحالیه على السؤال الأساسی حول أی جانب من جوانب الثوره التی تم تناوله فی قصائد الجواهری وأی جانب من النضال شدد علیه واهتم به. بحسب إنجاز البحث ، أولى الجواهری اهتمامًا خاصًا لمفهوم الثوره من أجل تحقیق مُثُل سامیه وطالب بتطبیقها فی المجتمع من أجل تحقیق العداله والحریه والمساواه.و کان ینوی ویقصد من صراخه الاحتجاجی وانتقاده السلاطین فی ذلک الوقت، کان ینوی إبلاغ الناس على محاربه الظلم والقهر والنفاق فی المجتمع وقیاده المجتمع نحو العداله الاجتماعیه.
۷.

تفسیر بافت بینامتنی تصوّف و عرفان جامی در بهارستان بر اساس نظریه فرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۷۴ 221 - 240

کلید واژه ها: بهارستان جامی عرفان و تصوف مضامین اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۲۹
عبدالرحمان جامی شاعر و نویسنده نام آور قرن نهم هجری است که درواقع خاتم الشعرای بزرگ پارسی گو و پس از عهد حافظ، بزرگ ترین شاعر شمرده شده است. جامی شاعری صوفی مسلکی است که اصطلاحات صوفیه را در شعر و نثر خود به کاربرده و در بهارستان، نمونه های افکار عرفانی خوب و فراوان از او یافت می شود. جامی این افکار را بیشتر در ضمن داستان های کوتاه بیان کرده است. جامی در سراسر بهارستان، هدف و غرض اصلی خود را به عنوان یک معلم اخلاق و عرفان ازیادنمی برد و به خوانندگان عرفان و اخلاق می آموزد و در خلال حکایات، عقاید عرفانی خود را بیان کرده و در موارد مختلف، غیرمستقیم به تعلیم پرداخته است. جامی همچون بسیاری از عرفا هدف اصلی از طی مراحل تربیتی عرفانی یا سیر منازل سلوک را که از توبه آغاز و به فنا پایان می یابد، وصول به ذات حق دانسته که غایت هر عارفی است. نویسنده در این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانه ای درصدد آن است تا به بررسی بافت بینامتنی تصوّف و عرفان جامی در بهارستان بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که جامی در بهارستان چگونه از مضامین عرفانی برای بیان مقاصد تعلیمی و اخلاقی خود بهره برده است؟ با بررسی بهارستان در خصوص اندیشه های عرفانی جامی این نتیجه حاصل می شود که جامی به عرفان ایرانی و نظریات شیوخ خراسان دل بستگی نشان داده و از مضامین گسترده عرفانی در ضمن حکایات برای ارشاد و راهنمایی و همچنین تعلیم دیگران استفاده کرده است.
۸.

بررسی رمان جای خالی سلوچ بر اساس نظریه داغ ننگ اروینگ گافمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بین رشته ای ادبی سال چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۱شماره ۷ 79-108

کلید واژه ها: خود جای خالی سلوچ طردشدگی داغ ننگ هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۷ تعداد دانلود : ۱۸۲
تحقیق حاضر رمان جای خالی سلوچ (1358) از دولت آبادی(1319) را در چارچوب نظریه داغ ننگ گافمن(1963( بررسی می کند. نظریه گافمن، روابط میان افراد در زندگی روزانه را تحلیل می کند. رمان خالی خالی سلوچ، روایت زندگی زن روستایی به نام «مِرگان» در روستای دور افتاده «زمینج» است که می کوشد پس از ناپدید شدن ناگهانی شوهرش، خانواده را حفظ کند، در این راستا خود و فرزندانش متحمل انواع آزار جسمی، جنسی، سرخوردگی روحی و عاطفی، تحقیر، خیانت و بی وفایی می شوند. مقاله سعی دارد تا با روش توصیفی -تحلیلی به این پرسش بنیادین پاسخ دهد که کدام مضمون و درونمایه نظریه داغ ننگ گافمن در رمان جای خالی سلوچ نمود بیشتری دارد؟ براساس نتایج تحقیق، مهم ترین داغ ننگ و برچسب زنی ها در رمان جالی خالی سلوچ، بی هویتی، ناامنی و انزجار است. داغ بی اعتباری، احساس شومی سرنوشت، ناامنی وعقده حقارت و به تبع آن بر انگیختگی حس کین توزی و انتقام است که بیش از هر چیز دیگر مرگان را در بر می گیرد. مرگان و دیگر زنان داستان، اشخاصی رنجور، پریشان و سرگشته، ناامید، مضطرب و افسرده هستند که گرفتار چنبره سرنوشت اند. دولت آبادی به روایت زندگی این افراد می پردازد که احساس بی هویتی و سرگشتگی می کنند.
۹.

تحلیل شخصیت بلبل در منظومه «هنرستان عالی مرغان» ریاضی یزدی براساس نظریه عشق «اریک فروم»(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ادبیات غنایی سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۳ 82 - 96

کلید واژه ها: ریاضی یزدی هنرستان عالی مرغان شخصیت بلبل اریک فروم نظریه ی عشق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۹۸
مقاله حاضر به بررسی مثنوی «هنرستان عالی مرغان» از ریاضی یزدی (1290-1360 ه.ق) براساس نظریه عشق اریک فروم (1900- 1980م.) می پردازد. «هنرستان عالی مرغان» شعری است غنایی که از زبان مرغان بصورت سمبولیک و تمثیلی، در چهارصد بیت و در هفت قسمت سروده شد. فروم نخستین کسی بود که بحث هنر عشق ورزیدن را مطرح کرد و زمینه ای گسترده برای تحقیق و بررسی، ارائه راهکارهای عملی درباره عشق را فراهم ساخت. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر ابزار کتابخانه ای و با بهره مندی از نظریه ی روانشناختی عشق اریک فروم، بر آنست که به این پرسش اصلی پاسخ دهد: بلبل از دیدگاه روانشناسی اریک فروم، به چه میزان از شرایط عاشقی برخورداراست؟ براساس ما حصل تحقیق، بلبل در «هنرستان عالی مرغان» عاشقی راستین است که در راه عشق، سختی های بسیاری تحمل می کند و مطابق نظریه ی فروم از خصایصی چون استغنا، مهربانی، احساس مسئولیت، احترام و معرفت، به طور کامل برخوردار است و با نمودهای واقعی عاشق حقیقی اریک فروم کاملا مطابقت دارد.
۱۰.

علل رویکرد تعلیمی در منظومه دولرانی و خضرخان امیرخسرو دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 113 - 128
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۹۸
امیرخسرو دهلوی (651-725ﻫ.ق) از شاعران عارف فارسی گوی نیمه دوم قرن هفتم و نیمه اول قرن هشتم هجری هندوستان است. منظومه ادبی-تاریخی « دُوَل رانی خَضَر خان» از مثنوی های اوست که مشتمل بر 4519 بیت است. این مثنوی به بحر هزج مثمن مقصور یا محذوف در داستان واقعی عشق خضر خان، پسر علاء الدیّن محمّد شاه خلجی با «دیول دی» دختر راجه گجرات است. امیرخسرو ابتدا این داستان را به نثر فارسی نوشت و سپس به دستور سلطان آن را در 715 ﻫ.ق به نظم در آورد. توجه به آموزه های تعلیمی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از زبان شخصیت های داستانی دولرانی و خضرخان بیان شده است. این پژوهش، به شیوه توصیفی- تحلیلی و استواری بر چارچوب نظری می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که شاخص ترین انواع مضامین اندرزی و همچنین علل و انگیزه تعلیم در منظومه غنایی دولرانی و خضرخان در چیست؟ مطابق با دستاوردهای تحقیق، اصلی ترین علت و انگیزه انعکاس مضامین تعلیمی در داستان دولرانی و خضرخان، تنبه و عبرت است. همچنین در منظومه غنایی دولرانی و خضرخان، پیوستگی و آمیزش مضامین غنایی و تعلیمی به روشنی نشان می دهد، امیرخسرو در پی طرح این موضوع بوده است که برای رسیدن به کمال در یک رابطه عاشقانه، توجه به آموزه های تعلیمی جایگاه مهم و بلندی دارد.
۱۱.

المنهج الثوری والاحتجاجی فی قصائد یحیی السماوی ومعروف الرصافی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۹ 45 - 70

کلید واژه ها: الثقافه الثوریه العراق الرصافی السماوی الإحتجاج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۹۸
یحیی السماوی و معروف الرصافی (1875-1945م) من شعراء العراقیین المعاصر الذین جعلوا الأولویه القصوی فی أشعارهم المواجهه مع الطغیان الداخلی والعداء الخارجی فی کافه المجالات السیاسیه والإجتماعیه والثقافیه والإقتصادیه. إنهما طالبا المواجهه ضد التیارات المناهضه للحریه. وقد لعبت ظروف المجتمع العراقی دوراً هاماً فی شعرهما. السماوی و الرصافی کلاهما یبحثان عن لغه للحوار مع جمیع شعوب العالم والتعبیر عن المعاناه الإنسانیه فی قصائدهم الثوریّه. إن الثقافه الثوریه هی بمثابه قصیده احتجاجیه وانتقادیه تعبر عن الآلام والمعاناه الاجتماعیه. إنها مثل المحکمه التی تحاول لإدانه وتدمیر الفساد والإفصاحات ومکافحه الظلم. فی هذه المقاله، نحاول وصف الآثار الثوریه بأسالیب وصفیه وتحلیلیه دراسه الآثار الثوریه وانعکاسها فی قصائد هذین الشاعرین العراقیین. 
۱۲.

علل رویکرد تعلیمی در منظومه دولرانی و خضرخان امیرخسرو دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 113 - 128
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۱۳۲
امیرخسرو دهلوی (651-725ﻫ.ق) از شاعران عارف فارسی گوی نیمه دوم قرن هفتم و نیمه اول قرن هشتم هجری هندوستان است. منظومه ادبی-تاریخی « دُوَل رانی خَضَر خان» از مثنوی های اوست که مشتمل بر 4519 بیت است. این مثنوی به بحر هزج مثمن مقصور یا محذوف در داستان واقعی عشق خضر خان، پسر علاء الدیّن محمّد شاه خلجی با «دیول دی» دختر راجه گجرات است. امیرخسرو ابتدا این داستان را به نثر فارسی نوشت و سپس به دستور سلطان آن را در 715 ﻫ.ق به نظم در آورد. توجه به آموزه های تعلیمی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از زبان شخصیت های داستانی دولرانی و خضرخان بیان شده است. این پژوهش، به شیوه توصیفی- تحلیلی و استواری بر چارچوب نظری می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که شاخص ترین انواع مضامین اندرزی و همچنین علل و انگیزه تعلیم در منظومه غنایی دولرانی و خضرخان در چیست؟ مطابق با دستاوردهای تحقیق، اصلی ترین علت و انگیزه انعکاس مضامین تعلیمی در داستان دولرانی و خضرخان، تنبه و عبرت است. همچنین در منظومه غنایی دولرانی و خضرخان، پیوستگی و آمیزش مضامین غنایی و تعلیمی به روشنی نشان می دهد، امیرخسرو در پی طرح این موضوع بوده است که برای رسیدن به کمال در یک رابطه عاشقانه، توجه به آموزه های تعلیمی جایگاه مهم و بلندی دارد.
۱۴.

بازتاب برخی از آداب و رسوم جامعۀ ایران در سفرنامۀ ویلیام فرانکلین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال نوزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۷ 139-162

کلید واژه ها: دورۀ زندیه ویلیام فرانکلین سفرنامه فرهنگ مردم ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۵ تعداد دانلود : ۶۵۶
دوران زندیه (1750-1794م) از جمله دورانی است که دربارۀ آداب و رسوم مردم و جشن های ایران کمتر نوشته ای وجود دارد. با آنکه کریم خان زند مؤسس این سلسله مردی بزرگ منش و مدافع فرهنگ بود و تا سال ها بعد از مرگ وی، از او به نیکی یاد می شد؛ ولی به دلیل حکومت کوتاه وی، جنگ های داخلی برای از بین بردن رقبا، محدودیت روابط با کشورهای اروپایی به ویژه انگلیس و فرانسه و بی کفایتی شاهان پس از وی اطلاعات کاملی دربارۀ شیوۀ زندگی در این دوره وجود ندارد. از معدود سفرنامه های این دوره که به آداب و رسوم عهد زندیه اشاره می کند؛ سفرنامۀ ویلیام فرانکلین است. ویلیام فرانکلین شرق شناس و افسر ارتش انگلیس بود. وی به دلیل علاقه به فراگیری زبان فارسی و تاریخ و نحوۀ زیست مردم ایران در سال 1786م به ایران سفر کرد و به مدت هشت ماه، مهمان یک خانوادۀ ایرانی در شیراز بود. پس از این سفر، در سال1788 م کتاب «مشاهدات سفر از بنگال به ایران» را منتشر کرد. این سفرنامه اطلاعات ارزشمندی از حیات دورۀ زندیه در اختیار قرار می دهد. این پژوهش، به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و استواری بر چارچوب نظری می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که شاخص ترین آداب و رسوم ایرانی در دورۀ زندیه که فرانکلین در سفرنامۀ خود به آن پرداخته است، کدام است؟ مطابق دستاوردهای تحقیق، مراسم و آداب و رسومی که بیش ترین بخش سفرنامۀ فرانکلین را در برمی گیرد، آداب و رسوم ازدواج و مراسم محرم است.
۱۵.

بازتاب انقلاب اسلامی در شعر نصرالله مردانی

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سال ششم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 27 - 42

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی نصرالله مردانی شعر قیام ادبیات پایداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱ تعداد دانلود : ۴۷۸
نصرالله مردانی «ناصر» (1326 1382ه. ش) یکی از بزرگترین شاعران انقلاب اسلامی ایران به شمار می آید که نفوذ و تأثیرگذاری اندیشه اسلامی وگفتمان تشیع در شعر اوآن قدر گسترده و فراگیر است که حتی جزئی ترین رفتارها در انطباق با آن معنا و مفهوم می یابد. با پیروزی انقلاب اسلامی، شعر آیینی، در جریان فکری جدیدی قرار گرفت که پیش از آن سابقه نداشت و پرداختن به مفاهیمی همچون شهادت، مبارزه با طاغوت، ظلم ستیزی، همدردی با مستضعفان جهان و مضمونهایی از اینگونه، در شعر نصرالله مردانی در سرلوحه اشعار او  قرار گرفت. اشعار انقلابی او کاملاً پویا و فعال، و شاعر نیز به دنبال موعود، در حرکت است. در شعر او، دیگر خبری از ایستایی و جامدبودن اشعار دوره قبل از انقلاب نیست. همزمان با تجدید حیات اسلام بعد از انقلاب اسلامی، درکی نوین از مفاهیم دینی در پرتو قیام مذهبی، به شکلی تازه و تجدید حیات یافته، با درونمایه دینی در اشعار او ظهور می کند که «ادبیات انقلاب اسلامی» نمونه برجسته آن به شمار می رود. هدف اصلی مقاله تبیین چگونگی تأثیرگذاری و انعکاس پدیده انقلاب اسلامی در اشعار نصرالله مردانی از شاعران ارزشی دهه 60 است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه ای است. مطابق یافته های پژوهش، نتایج و دستاوردهای دوران انقلاب اسلامی ایران از نظر اتکا بر دین و شریعت و صیانت از تمامیت ارضی کشور و همچنین نظام و ارزشهای مذهبی و ملی در اشعار مردانی انعکاس یافته است.
۱۶.

بررسی رویکرد عرفانی امیرخسرو دهلوی در منظومه دولرانی و خضرخان براساس دیدگاه هوش معنوی رابرت ایمونز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۷ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۶ 173 - 192

کلید واژه ها: امیرخسرو دهلوی دولرانی و خضرخان عرفان رابرت ایمونز هوش معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۸۸
رابرت. ا. ایمونز (Robert A. Emmons) برای اولین بار در سال 1996 به بُعد معنوی هوش انسان اشاره کرد. او هوش معنوی را مجموعه ای از توانایی ها برای بهره گیری از منابع دینی و معنوی و تجربیّات عرفانی عنوان کرد. امیر خسرو دهلوی از عارفان و شاعران مشهور پارسی گوی هندوستان، در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. او مرید نظام اولیا (متوفی ۷۲۵ ه.ق) بود و تربیتی که از او یافت در حوزه تصوف به او مقام و مرتبه ویژه ای بخشید. منظومه غنایی دولرانی و خضرخان امیرخسرو با رویکر عرفانی تدوین شده است و آموزه های حکمی و عرفانی در اشعار او کاملا آشکار است. مقاله حاضر می کوشد تا به این سؤال پاسخ دهد که مهم ترین شاخصه هوش معنوی در دیدگاه عرفانی امیرخسرو دهلوی در منظومه دولرانی و خضرخان براساس نظریه هوش معنوی ایمونز کدام است؟ براساس دستاورد تحقیق، امیرخسرو در منظومه دولرانی و خضرخان عرفان و هوش معنوی را ترکیب کرده است. توجه به مهربانی، سخاوت، عزت نفس، همدلی، نوع دوستی، عشق، ایثار، مدارا و تساهل و تسامح از ویژگی های مشترکی است که به عنوان مؤلفه های بارز هوش معنوی در ادبیات عرفانی و اندیشه امیرخسرو مطرح شده است.
۱۷.

بررسی تطبیقی مضامین منظومه غنایی «هشت بهشت» امیرخسرو دهلوی و «جواهر الأسمار» الثغری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات تطبیقی سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۵ 475 - 494

کلید واژه ها: جواهر الأسمار الثغری امیرخسرو دهلوی هشت بهشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۷۸
امیرخسرو دهلوی (651- 725ش) از عارفان نامدار پارسی گوی هندوستان، در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. او در مثنوی سرایی تابع نظامی گنجوی است. یکی از مثنوی های امیرخسرو که به تقلید از «هفت پیکر» نظامی سروده منظومه «هشت بهشت» است. او در تدوین حکایات «هشت بهشت» به کتاب «جواهر الأسمار» عماد بن محمد الثغری نظر داشته است. امیرخسرو چند حکایت «هشت بهشت» را از کتاب «جواهر الأسمار» عیناً نقل کرده و حتی در بخش های زیادی از متن «هشت بهشت»، عبارات و جملات این اثر را وام گرفته و اقتباس کرده است. کتاب «جواهر الأسمار» مشتمل بر یکصد حکایت است که طی پنجاه و دو شب از زبان طوطی بازگو می شود تا زن جوان بازرگانی را از خیانت به شوهر باز دارد. اکثر حکایات و افسانه های «جواهر الأسمار» و «هشت بهشت» بر مکر زنان استوار است. بخشی از درونمایه حکایات هر دو اثر پیمان شکنی زنان و تظاهر آنان به ستر و صلاح است. با توجه به اینکه کتاب «جواهر الأسمار» یکی از مهم ترین الگوهای کار امیرخسرو در «هشت بهشت» بوده و اینکه هر دو اثر در هند تدوین شده اند وجوه مشترک بسیاری با هم دارند. مقاله حاضر می کوشد به بررسی مضامین مشترک هر دو اثر غنایی بپردازد.
۱۸.

سبک زندگی قرآنی در کلام الملوک باباجان قزوینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 251 - 273

کلید واژه ها: تعالیم اسلام ابعاد وجود سبک زندگی ترک نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۷۴
«کلام الملوک»(1043ق) باباجان قزوینی که برگرفته از تعالیم اسلام و قرآن کریم است، به ابعاد مختلفی از احترام به انسان و مخلوقات، و چگونگی تعامل با آنان پرداخته است.. این پژوهش، به شیوه توصیفی- تحلیلی و استواری بر چارچوب نظری می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که شاخص ترین سبک قرآنی و همچنین کارکرد و نقش این شیوه در زندگی آدمی در کتاب «کلام الملوک» قزوینی چیست؟ مطابق دستاوردهای تحقیق، بیش ترین توجه باباجان قزوینی در باب زندگی نهی از هوای نفسانی است، زیرا منشأ همه ناپاکی ها به شمار می رود و انسان را به بدی ها رهنمون می سازد. همچنین رویکرد باباجان قزوینی در زمینه سبک زندگی قرآنی، دیدگاهی معنوی به انسان و جهان است؛ به این منظور، در مقاله حاضر، با تکیه بر روش تحلیل محتوا و رویکرد قرآنی، دیدگاه باباجان قزوینی پیرامون سبک زندگی با آیات قرآن کریم مقایسه شده است.
۱۹.

بررسی تطبیقی انواع عشق عرفانی از دیدگاه ابن عربی و جامی در بهارستان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ادبیات غنایی سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۴ 37 - 48

کلید واژه ها: ابن عربی بهارستان جامی عشق عرفان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۸۵۹
بهارستان جامى (817- 898 ه .ق) کتابى محتوی حکایات و اندرزهاى اخلاقى به نثر ساده و مسجع آمیخته با نظم است که در سال (892ه .ق) نوشته شده است. جامی این اثر تعلیمی و اندرزی را به تقلید از گلستان سعدی نگاشته است. روضه پنجم بهارستان جامی در تقریرعشق و حال عاشقان است. محیی الدین بن عربی (560- 638ه .ق) از عرفای بزرگ اهل اندلس است که اساس مشرب عرفان او حُب و عشق است. در پژوهش حاضر، با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تطبیقی (آمریکایی)، دیدگاه جامی درباره مؤلّفه های عشق با نظرات ابن عربی در این باب مقایسه شده است. عشق مدّ نظر جامی و ابن عربی همسانی های بسیاری باهم دارد. مقاله حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که عشق مورد توجه ابن عربی و جامی کدام است؟ براساس دستاورد تحقیق به نظرمی رسد، جامی در تبیین عشق، تحت تأثیر ابن عربی بوده و هر دو عشق را فطری و اساس آفرینش می دانند. از دیدگاه ابن عربی و جامی، اصل اصول عرفان، عشق و وحدت وجود است؛ یعنی که مدار هستی بخش و حقیقت هستی حق تعالی است و جز او حقیقتی و وجودی نیست.
۲۰.

پیکرگردانی در افسانه غنایی «نل و دمن» فیضی دکنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب غنایی سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۳ 117 - 132

کلید واژه ها: فیضی دکنی نل و دمن داستان غنایی پیکرگردانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۷ تعداد دانلود : ۵۴۸
شیخ فیضی دکنی (1595-1547م) از شاعران پارسی گوی هند است. او به دربار جلال الدین اکبرشاه راه یافت و به مرتبه امیری و ملک الشعرایی رسید. او در قصیده، غزل و مثنوی صاحب مقامی شامخ است. فیضی به تقلید از نظامی، مثنوی «نل و دمن» را به نظم کشیده است. پدیده پیکرگردانی (Metamorphoses) و (Transformation) که به دگرگونی چهره یا تغییر شکل موجودات تعبیر شده است، در قصه ها و افسانه های مردم هند جایگاه ویژه ای دارد. فراوانی پیکرگردانی در قصه ها و افسانه های جهان و به طور خاص در میان قصه ها و افسانه های مردم هند که نسل به نسل روایت شده است، نشان از اندیشه های ریشه دار اساطیری در تفکرات عامیانه مردم سرزمین هند دارد. شخصیت هایی که دارای قدرت سحر و جادو هستند، در هر جای افسانه ها و قصه ها که نیاز باشد، دست به تغییر حالت می زنند و در قالب استحاله های گوناگون نمایان می شوند. این پژوهش، به شیوه توصیفی- تحلیلی و استواری بر چارچوب نظری می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که شاخص ترین انواع پیکرگردانی و همچنین کارکرد و نقش این پیکرگردانی ها در افسانه غنایی «نل و دمن» چیست؟ مطابق دستاوردهای تحقیق، بیش ترین نوع استحاله های موجود در افسانه «نل و دمن» مربوط به استحاله انسانی و استحاله انسان به حیوان است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان