نوآوری های ادبی و بلاغی در منظومۀ عاشقانۀ «دول رانی و خضرخان» امیرخسرو دهلوی
آرشیو
چکیده
امیر خسرو دهلوی از عارفان و شاعران مشهور پارسی گوی هندوستان، در نیمه دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. او مرید نظام اولیا (متوفی ۷۲۵ ه.ق) بود و تربیتی که از او یافت، در حوزه تصوف به او مقام و مرتبه ویژه ای بخشید. منظومه عاشقانه « دُوَل رانی و خَضِر خان» در قالب مثنوی و به بحرهزج مثمن مقصور یا محذوف در 4519 بیت سروده شد. موضوع این مثنوی عاشقانه، در حکایت واقعی عشق خضر خان، پسر علاء الدیّن محمّد شاه خلجی با «دیول دی» دختر راجه گجرات است. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش اصلی پاسخ می دهد که با وجود تقلیدی بودن منظومه غنایی دولرانی و خضرخان از خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی گنجوی، برجسته ترین ابداعات و نوآوری های امیرخسرو در این اثر غنایی کدام است؟ براساس دستاورد تحقیق مهم ترین ابداعات امیرخسرو در این منظومه عاشقانه، کاربرد استعارات نو و تشبیهات تازه، هنجارشکنی در به کارگیری التزام بی بدیل، ده نامه نویسی عاشقانه و اجرای طرحواره قالب قصیده و غزل در قالب مثنوی دولرانی و خضرخان است.Rhetorical and Literary Innovations of Amir Khosrow in Masnavi Dolarani and Khezr Khan
Amir Khosrow Dehlavi is one of the famous Persian mystics and poets of India, in the second half of the seventh century and the early eighth century AH. He was a disciple of the saints (d. 725 AH) and the education he received from him gave him a special position in the field of Sufism. The love poem "Dawelrani and keZrkan " was composed in the form of Masnavi and Bahr-e-Hazj of Muthanm Maqsoor or Mahzouf in 4519 verses. The subject of this romantic Masnavi is in the true story of the love of Khidr Khan, the son of Alaa al-Din Muhammad Shah Shah Khalaji, with "Diwaldi", the daughter of Rajah Gujarat. The present article answers the main question with a descriptive-analytical method that despite the imitation of the lyrical system of Dolarani and Khezr Khan by Khosrow, Shirin, Lily and Majnoon Nezami Ganjavi, what are the most prominent innovations and innovations of Amir Khosrow in this work? According to the research, the most important innovations of Amir Khosrow in this lyrical system are the use of new metaphors and new similes, breaking the norm in using irreplaceable obligation, writing ten letters and executing the schema of ode and lyric in the form of Masnavi Dolarani and Khezr Khan.
تبلیغات
