محمدرضا سالاری فر

محمدرضا سالاری فر

مدرک تحصیلی: عضو هیئت علمی گروه روان شناسی پژوهشگاه حوزه ودانشگاه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۱ مورد.
۱.

تبیین علل و زمینه های خشونت خانگی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی ۱۳۸۷ شماره ۳

کلید واژه ها: جنسیت خشونت خانگی ویژگی های شخصیتی اعتیاد ضعف اخلاقی عوامل تبادلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱۹ تعداد دانلود : ۴۰۰۰
"چکیده: هدف این پژوهش، بررسی علل و زمینه های خشونت خانگی علیه زنان بود. بدین منظور، یک فراتحلیل نظری بر روی تعداد؟... مورد از پژوهشهای انجام شده قبلی اعم از داخل و خارج کشور انجام شد. یافته ها نشان داد که علل خشونت در سه دسته فردی، تعامل بین فردی و اجتماعی محدود می شود. علل فردی، در جنبه¬های زیستی (مانند هورمن¬های مردانه و توان بدنی بالاتر مردان) و روانشناختی (مانند تندخویی، دمدمی مزاجی، بدگمانی، حالت انفعالی مردان همسر آزار،. ناکامی، ضعف اخلاقی، اعتیاد،) و علل تعامل میان فردی در جنبه هایی مانند جنسیت، اقتدارگرائی مردانه در خانواده، یادگیری اجتماعی، و مشکلات ارتباطی (مانند اسناد منفی، تعارض و بزهکاری) و علل اجتماعی در جنبه های اقتصادی (مانند بیکاری، مشاغل کارگری و درآمد کم) و فرهنگی (مانند پذیرش اجتماعی خشونت، پیشداوری نسبت به زنان و...)، مورد بحث قرار گرفت. "
۲.

نگاهی روان شناختی به «انسان کامل از دیدگاه قرآن»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۹

کلید واژه ها: قرآن انسان کامل شناخت روان شناسی عاطفه رفتار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳۵ تعداد دانلود : ۱۲۴۳
هدف از این پژوهش عبارت بود بر داشتن گامی در جهت ارائه یک تحلیل روان شناختی از «انسان کامل در قرآن» و به دنبال آن، پاسخگویی به این سؤال که «چگونه می توان محتواهای قرآنی مربوط به انسان کامل را ساختاری روان شناختی داد؟». روش پژوهش عبارت بود از تحلیل مفهومی و نظری مفاهیم مربوط به «انسان کامل» با روش شناسی رایج در حوزه های علمیه و علوم اسلامی، این تحقیق با بررسی و تحلیل آیات قرآن در مورد انسان های برتر، فهرستی از معادل های انسان کامل را از قرآن استنباط نمود. آنگاه با التزام به مفاهیم آیات قرآن به قالب ریزی آن در مفاهیم اساسی دانش روان شناسی پرداخت. براساس دستاوردهای این تحقیق که رویکردی میان رشته ای را تعقیب کرده، ویژگی های انسان کامل در چهار دسته شناختی، رفتاری، عاطفی و سه جنبه ای از قرآن را استخراج و در قالب چند مدل تصویری ارائه شده است.
۴.

نقش عوامل عاطفی_ روانی در تحکیم خانواده از منظر آیات و روایات با رویکرد سبک زندگی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه سبک زندگی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳ 45 - 64

کلید واژه ها: تحکیم خانواده عوامل عاطفی روانی حمایت روانی ابراز محبت سبک زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴۸ تعداد دانلود : ۹۳۱
استحکام خانواده نقش اساسی در ثبات و تقویت ارزش ها در جامعه دارد. با این حال در عصر کنونی نظام خانواده دچار چالش های اساسی شده و پایه های آن متزلزل گشته است. تحقیق حاضر به عوامل عاطفی روانی تحکیم خانواده از منظر آیات و روایات با رویکرد سبک زندگی اسلامی می پردازد. به جهت نقش مؤثر باورها و ارزش های اسلامی مردم، استفاده از آموزه های قرآن و روایات اهل بیت (علیهم السلام) در حفظ و تحکیم خانواده در ایران نقش اساسی دارد. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی و روش های تفسیری و فهم حدیث در مکتب اهل بیت(علیهم السلام) انجام شده است. بر اساس نتایج این تحقیق در جنبه عاطفی روانی، ابراز محبت، حمایت روانی، احترام متقابل، خوش بینی، فروتنی، بخشش و گذشت، عیب پوشی، مهار هیجان های منفی، قدردانی از یکدیگر، تأمین نیاز جنسی همسران و اجرای برنامه های نشاط بخش در استحکام خانواده نقش دارند. در نتیجه استفاده از مهارت های مبتنی بر سبک زندگی اسلامی برای تقویت این ابعاد در خانواده و اصلاح الگوهای رفتاری به پایداری روابط خانوادگی کمک می کند.
۶.

مقایسة کارآمدی مداخلات اسلامی و درمان شناختی رفتاری توسعه یافته در افزایش رضایت زناشویی زوج ها(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال نهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)

کلید واژه ها: رضایت زناشویی زوج درمانی اسلامی روش شناختی رفتاری توسعه یافته

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی روانشناسی حوزه های جدید روانشناسی تعامل روانشناسی و دین
  2. حوزه‌های تخصصی روانشناسی مشاوره مشاوره خانواده
  3. حوزه‌های تخصصی روانشناسی مشاوره مشاوره بعد از ازدواج
تعداد بازدید : ۱۶۷۹ تعداد دانلود : ۳۵۱۲
این تحقیق درصدد مقایسة کارآمدی مداخلات اسلامی در زوج درمانی با زوج درمانی شناختی رفتاری توسعه یافته در افزایش رضایت زناشویی زوج هاست. تدوین زوج درمانی اسلامی بر اساس روش اجتهادی رایج در علوم اسلامی صورت گرفته است. روش «شناختی رفتاری» از آثار اپشتاین و باکوم برگرفته شده است. در مقایسة آماری دو رویکرد، از آزمون تحلیل «واریانس مکرر یا اندازه های وابسته» استفاده شد. زوج درمانی اسلامی در پنج بخش مداخله های شناختی، عاطفی، رفتاری، ساختاری (توزیع قدرت، حقوق زوجین و مرزها بر اساس فقه اسلامی) و معنوی (توصیه های اعتقادی، اخلاقی و عبادی) ارائه گردید. بررسی آماری نشان داد که هر دو روش تأثیر معناداری در افزایش رضایت زناشویی زوج ها دارند، ولی تفاوت معناداری بین کارآمدی دو روش به دست نیامد. همچنین زیرمقیاس های سازگاری شخصیتی، ارتباط همسری، تعارض، و اوقات فراغت در اثر دو روش تغییر معنادار داشتند، ولی بین دو روش تفاوت معناداری مشاهده نشد.
۷.

بررسی شاخص های ارتباط کلامی با نامحرم با رویکرد سبک زندگی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه سبک زندگی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۷ 111 - 125

کلید واژه ها: ارتباط کلامی سبک زندگی اسلامی زن و مرد نامحرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷۰ تعداد دانلود : ۶۸۳
ارتباط کلامی زن و مرد نامحرم بخش مهمی از سبک زندگی اجتماعی است. ضرورت زندگی شهری ایجاب می کند تا زنان و مردان نامحرم در سطحی وسیع تر از گذشته با یکدیگر ارتباط داشته باشند. دین اسلام برای جهت دهی صحیح به این سطح از ارتباط، شاخص هایی را که برگرفته از آموزه های دینی است بر مبنای مفهوم سبک زندگی اسلامی ارائه می دهد. نوشتار حاضر، با هدف پاسخ به این سؤال که «شاخص های کلامی ارتباط با نامحرم از منظر آیات و روایات کدام است؟» ضمن تبیین مفهوم سبک زندگی، شاخص های مربوط به این ارتباط را در بعد اجتماعی موردبررسی قرار داده است. این تحقیق در مقام گردآوری به روش کتابخانه ای و در مقام داوری به روش توصیفی-تحلیلی به این شاخص ها درباره لحن و محتوای کلام با نامحرم دست یافت: پرهیز از لحن عاطفی و محتوای کلامی تحریک آمیز، پرهیز از شوخی های کلامی و صحبت های خودمانی، مدیریت ارتباط کلامی به اندازه نیاز و ضرورت و ایجاد ارتباط کلامی در قالبی معروف و شایسته. در این صورت است که ارتباط کلامی دارای ارزش اخلاقی و موردپسند دین اسلام به وجود خواهد آمد.
۸.

مبانی روان شناختی «حجاب» و «عفاف» با تأکید بر متون اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۱ 77 - 106

کلید واژه ها: عفاف حیا حریم طلبی خودآرایی و سلامت روانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶۳ تعداد دانلود : ۸۱۸
هدف این پژوهش عبارت بود از کشف و دسته بندی «مبانی روانی لزوم رعایت عفاف». «عفاف» عبارت است از خویشتنداری از  رفتار جنسی و عاطفی خارج از حدود شرعی؛ و «حجاب»، نمود ظاهری و از ابعاد مهم عفاف است. پرسش این تحقیق عبارت بود از اینکه «چه صفات روان شناختی در زن و مرد مقتضی رعایت چارچوب هایی در روابط عاطفی جنسی بین زن و مرد نامحرم است؟» در این پژوهش از «روش کیفی تحلیل متون» در بررسی آثار روان شناسی و از «روش های متعارف در علوم اسلامی» برای فهم و برداشت از احادیث و تفسیر قرآن استفاده شد. بر اساس نتایج تحقیق، امور زیر در روابط انسانی مقتضی رعایت عفاف و پوشش مناسب زن و مرد نامحرم در مقابل هم است: «حیا»، «حریم طلبی»، «پیشگیری از نگاه جسمی و جنسی به زن»، «تعدیل نیاز جنسی در روابط انسان»، «لزوم مهار نیاز خودآرایی زنان» و «نیاز به سلامت روانی و جسمی»
۹.

اثربخشی فراشناخت درمانگری با رویکرد اسلامی در درمان افراد مبتلا به اختلال تنیدگی پس از ضربه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال دهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۳۷)

کلید واژه ها: افسردگی اضطراب فراشناخت درمانگری با رویکرد اسلامی اختلال تنیدگی پس از ضربه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۲ تعداد دانلود : ۱۵۶۸
هدف این پژوهش، مطالعه اثربخشی فراشناخت درمانگری با رویکرد اسلامی، در درمان افراد مبتلا به اختلال تنیدگی، پس از ضربه (ناشی از تصادف رانندگی) بود. بدین منظور از طرح تجربی تک موردی از نوع خط پایة چندگانه با دوره پیگیری استفاده شد. برای انجام این پژوهش، سه نفر به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای هر یک از شرکت کنندگان به صورت تصادفی، بین 3 تا 5 هفته مرحله خط پایه در نظر گرفته شد. ارزیابی ها با استفاده از مقیاس تجدیدنظر شده تأثیر رویداد (IES-R)، پرسش نامه افسردگی (BDI-II) و پرسش نامه اضطراب (BAI)، در مرحله خط پایه، جلسات درمان و دو ماه پس از پایان درمان (پیگیری) انجام گرفت. یافته ها نشان داد که هر سه مراجع، در پایان درمان کاهش معناداری را در طراز نمرات علائم تنیدگی پس از ضربه، افسردگی، اضطراب نشان دادند. بر این اساس، به نظر می رسد فراشناخت درمانگری با رویکرد اسلامی یک درمان کوتاه مدت مؤثر برای کاهش علائم و نشانه های اختلال تنیدگی پس از ضربه است.
۱۰.

مدل نظری آسیب شناسی تربیت عفاف و حجاب در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: حجاب عفاف ایران مدل نظری متون اسلامی آسیب های تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۸ تعداد دانلود : ۷۸۶
درونی سازی و ترویج ارزش های اسلامی از جمله عفاف و حجاب نیازمند روندی مؤثر و تدریجی است که در ایران، آسیب های جدی در این فرایند مشهود بوده است. این مقاله درصدد ارائه مدلی نظری برای بررسی آسیب های روش تربیت عفاف در جامعه ایرانی است. پرسش اصلی این است که براساس چه مدل نظری می توان آسیب های تربیت عفاف در ایران را بررسی کرد؟ این مقاله با روش تحلیل محتوای متون دینی، آثار تربیت اسلامی و تحقیقات حوزه عفاف و حجاب و روش استقرایی به تدوین مدل و سپس با نظرسنجی از متخصصان علوم اسلامی، به سنجش اعتبار این مدل نظری پرداخته است. براساس نتایج تحقیق، متخصصان ضمن تأیید بررسی آسیب های تربیت عفاف در پنج حوزه خانواده، محیط های آموزشی، رسانه ها، نهادهای حکومت و موقعیت های مذهبی، تأثیر گویه های خانواده و محیط های آموزشی، را بالاتر از سایر حوزه ها ارزیابی کردند.
۱۱.

اثربخشی آموزش مهارت های کلامی با تأکید بر منابع اسلامی بر بهبود عملکرد خانواده(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های روانشناختی سال اول پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲

کلید واژه ها: عملکرد خانواده آموزه های اسلامی مهارت های کلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۴ تعداد دانلود : ۵۷۹
ازدواج مهم ترین و اساسی ترین رابطه بشری توصیف شده است؛ زیرا بنای رابطه خانوادگی و تربیت نسل آینده را فراهم می سازد. از طرفی بهترین وسیله ارتباط انسان ها گفت وگو و مراودات کلامی است؛ زیرا انسان ها می توانند از این راه نیاز ها و خواسته های خود را به یکدیگر انتقال دهند. هدف از این پژوهش بررسی میزان اثربخشی آموزش مهارت های کلامی با تأکید بر منابع اسلامی بر سطح عملکرد خانواده است. روش انجام این پژوهش از نوع آزمایشی در قالب طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. شرکت کنندگان در این پژوهش به پرسش نامه عملکرد خانواده مک مستر پاسخ دادند. جامعه آماری این پژوهش از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای از میان تمام زنان متأهل منطقه 15 شهر تهران که از سطح عملکرد خانوادگی خود رضایت نداشتند، انتخاب شدند. داده های به دست آمده با روش آمار استنباطی تحلیل کوواریانس بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که آموزش مهارت های کلامی مبتنی بر منابع اسلامی در افزایش سطح عملکرد خانواده و خرده مقیاس های حل مشکل، ارتباط، نقش ها، همراهی عاطفی، آمیختگی عاطفی، کنترل رفتار و عملکرد کلی تأثیر داشته است. همچنین نتایج نشان می دهد که متغیر های جمعیت شناختی، تحصیلات، سن و سن ازدواج تأثیری بر بالا بردن سطح عملکرد خانواده در نمونه آماری نداشته است. در نتیجه، این بسته آموزشی با مداخله و ایجاد تغییر در آشنایی همسران با الگو های دینی رفتار کلامی و غیرکلامی در تعامل با یکدیگر و رسیدن به بهترین سبک ارتباط، یعنی سبک صریح و محترمانه، توانسته است در فرایند ارتباط زوجین و عملکرد خانواده تغییرات مثبتی به وجود آورد.
۱۳.

مسائل اخلاقی همسران خانواده های مذهبی در روابط متقابل فامیلی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال هشتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۲ (پیاپی ۵۴) 11 - 30

کلید واژه ها: مسائل اخلاقی همسران مذهبی روابط فامیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۷ تعداد دانلود : ۴۵۹
از جمله زمینه های مهم بروز اختلافات زناشویی و طلاق در خانواده های مذهبی، روابط همسران با فامیل است. مشکلات اخلاقی پدیدآمده در این روابط می تواند موجب بروز اختلالات فراوانی در زندگی زناشویی شود. پژوهش حاضر به بررسی مسائل اخلاقی همسران مذهبی در روابط فامیلی پرداخته و از روش پژوهش کیفی، روش تفسیری و تحلیل محتوای متون اسلامی استفاده کرده است. براساس نتایج مقاله، مسائل اخلاقی موجود در روابط همسران مذهبی با فامیل ازنظر موضوع بیست وپنج مورد است: مسائل دسته اول تعاملی است و از ارتباط یا حضور در مجالس، رعایت موازین دینی، امور تربیتی، وابستگی ها و تبعیض ها نشأت می گیرد؛ مسائل دسته دوم به حمایت های معنوی مربوط است، مانند کمک به والدین و حل مشکلات آن ها و تبادل اطلاعات؛ مسائل دسته سوم حمایت های مادی مانند تأمین مالی والدین را دربردارد. ریشه های بروز این مسائل در بیست عنوان کلی، مانند ضعف آگاهی درباره مهارت های زندگی و افول دینداری و اخلاق در خانواده ها، دسته بندی شده است.
۱۴.

شناسایی عوامل ثبات زناشویی در جامعه ایرانی- اسلامی: با رویکرد فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲۰ 75-94

کلید واژه ها: فراترکیب ثبات زناشویی همسرداری جامعه ایرانی - اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۷ تعداد دانلود : ۵۲۰
شناخت عوامل و پیش بین های ثبات خانواده، به ویژه ثبات رابطه همسری، ضرورتی است که می تواند حرکت به سمت خانواده پایدار را قوت بخشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل ثبات زناشویی در جامعه ایرانی- اسلامی با روش فراترکیب انجام شد. به منظور گردآوری اطلاعات کلیه منابع پژوهشی که بین سال های 1389 تا 1398 انجام شده است، بررسی شد. از میان 7155 مقاله، 1442 پایان نامه و رساله و 11 کتاب شناسایی شده، تعداد 1160 مقاله، 581 پایان نامه و رساله و 3 کتاب به مرحله تجزیه و تحلیل وارد شد. نتایج نشان دهنده شناسایی 678 کد در گام اول بود. با توجه به این کدها، در گام دوم تحلیل 37 مفهوم شنایایی شد و از بین مفاهیم شناسایی شده، در گام نهایی 7 مقوله استخراج گردید که عبارتند از: مطابقت های فردی، ویژگی های مربوط به فرد، ویژگی های فردی مختص به جنسیت، ویژگی های خانواده اصلی، ویژگی های دوستان و خویشان، ویژگی های مشترک رابطه همسری و ویژگی های ارتباطی مختص به جنسیت.
۱۵.

کاربرد اخلاق اسلامی در مشاوره زناشویی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال سوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۹ (پیاپی ۳۱) 11 - 40

کلید واژه ها: اخلاق اسلامی مشاوره زناشویی روابط کلامی صفات متمرکز بر خود و صفات ارتباطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۷ تعداد دانلود : ۴۵۸
این تحقیق به بررسی جایگاه آموزه های اخلاق اسلامی در مشاوره زناشویی می پردازد. تمایز اخلاق از سایر آموزه های اسلامی، ساختار توصیه های اخلاقی و روش استفاده از آن ها در مشاوره در این تحقیق بیان می شود. برداشت توصیه ها از متون اسلامی با روش اجتهاد دانش اسلامی است که براساس تحلیل محتوای متون اسلامی صورت می گیرد. براساس نتایج این تحقیق، توصیه های اخلاق اسلامی در سه محور روابط کلامی با همسر (صداقت، احترام، سپاسگزاری، ملایمت، پرهیز از موانع گفتگوی مؤثر و شنونده خوب بودن)، صفات غیرکلامی مرتبط با همسر (حُسن خلق، مدارا، بخشش، توافق، تفاهم، سعه صدر مالی و امانت داری) و صفات متمرکز بر خود (عدالت، صبر، مراقبت و حسابرسی از خویش، تمرکز بر اصلاح خود و اهتمام به خویشتن) قرار می گیرد. روش استفاده از اخلاق اسلامی در مشاوره نیز در ضمن پرسش های سقراطی، آموزش کوتاه در جلسات، ارائه الگوی عملی اخلاق از سوی مشاور و دادن تکالیف برای بیرون جلسه بیان شده است.
۱۶.

ساخت، اعتباریابی و رواسازی آزمون معنای زندگی براساس منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۵ 7 - 25

کلید واژه ها: آزمون معنای زندگی اعتبار روایی منابع اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۴۰۷
این پژوهش به منظور ساخت و هنجاریابی پرسشنامه معنای زندگی براساس منابع اسلامی صورت گرفت. نوع پژوهش، توصیفی−تحلیلی و به روش پیمایشی انجام شد. با بررسی آیات و روایات، 142 مورد در 35 شاخص جایگزین شد. برای بررسی روائی محتوایی از نظرات متخصصان اسلامی و روان شناسی استفاده شد که تعداد شاخص ها به 19 مورد رسید؛ سپس با انجام تحلیل عاملی بر نمونه440 نفری از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی قم، سه عامل با عناوین «معناداری ارزشی»، «معناداری معرفتی» و «بی معنایی زندگی» به دست آمد. پایایی آزمون با سه روش «همسانی درونی»، (با آلفای کرونباخ 94%)، «دو نیمه سازی» و  «بازآزمایی» بررسی و تأیید شد. روایی آن نیز با سه روش از روایی ملاکی (همگرا −واگرا− نظرخواهی از افراد خبره) و روایی سازه (اجرای تحلیل عاملی) بر کل نمونه بررسی و تأیید شد. به این ترتیب این آزمون، توانائی سنجش میزان معنای زندگی در افراد براساس منابع اسلامی را دارد.
۱۷.

بررسی تطبیقی خودگرایی و دیگرگرایی روان شناختی و تبیین دیگرگرایی خداسو(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۲ (پیاپی ۶۵) 81 - 114

کلید واژه ها: خودگرایی روان شناختی دیگرگرایی روان شناختی دیگرگرایی خداسو روان شناسی اخلاق نگاه اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۱۴۴
این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی خودگرایی و دیگرگرایی روان شناختی و تبیین دیگرگرایی خداسو انجام گرفته است. طبق خودگرایی روان شناختی، انسان ها کاری را جز برای تأمین منافع خود انجام نمی دهند و حتی هنگام کمک به دیگران و فداکاری نیز در ورای این انگیزه دیگرگرا، منافع شخصی نهفته است. روش این تحقیق، توصیف و تحلیل منابع خودگرایی و دیگرگرایی روان شناختی است. همچنین، منابع اسلامی با روش تفسیری و فهم احادیث بررسی شد. بر اساس یافته های تحقیق، شش دسته از دلایل خودگرایان برای نفی دیگرگرایی قانع کننده نیستند که عبارت اند از: ۱. تفسیر مجدد انگیزه ها؛ ۲. مالکیت شخصی؛ ۳. استدلال لذت گرایانه؛ ۴. خودفریبی؛ ۵. انگیزش تربیت اخلاقی؛ ۶. خودکاوی. به علاوه، دلایل دیگرگرایان و عمدتاً باتسون برای اثبات دیگرگرایی با روش تجربی کفایت نمی کند. بر اساس نظر اندیشمندان اسلامی، مهم ترین راهکار برای رفع این مشکل، پذیرش توأمان خود طبیعت گرا و خود اخلاقی و الهی برای انسان است. از طرفی، از منابع اسلامی، سه نوع انگیزه برای معتقدان به خدا به دست آمد: خودگرا، دیگرگرا و خداسو. سپس با توجه به این تقسیم بندی، انگیزه های انسان و وجوه مختلف آن تبیین و در نهایت، دیگرگرایی خداسو به عنوان تبیین جامع تر برگزیده شد. در نتیجه، بسیاری از دلایل خودگرایی به خود الهی یا اخلاقی انسان مربوط می شود که در واقع، دیگرگرایی است.
۱۸.

اصول خانواده درمانی بر اساس منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های روانشناختی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 55 - 77

کلید واژه ها: اصول خانواده درمانی منابع اسلامی خدامحوری وظایف دین مداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۱۸۱
هدف پژوهش حاضر، شناسایی اصول خانواده درمانی بر اساس منابع اسلامی است. این تحقیق بنیادی- نظری، با روش توصیفی تحلیلی و روش استنباط از آیات قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داد اصول خانواده درمانی اسلامی عبارت اند از: خدامحوری، اعتقاد به معاد، خوش بینی و خوش گمانی، صبر و استقامت. دین مداری، پاکیزگی و آراستگی، عفت ورزی، تکریم همسر و فرزندان، سپاس گزاری و قدردانی، نرمش در زندگی، حفظ و رعایت جایگاه ها و مرزها، تحمّل و تدبیر، انتقادپذیری، گفتگو و هم نشینی سالم، نیک رفتاری و محبت ورزی، همدلی، توافق و تفاهم، راستگویی، یکرنگی و امانتداری، نفی خشونت، مشاوره، حکمیّت، ارضای صحیح و متعادل غریزه جنسی، مدیریت متعادل خانواده، حفظ فرزند و فرزندپروری، رعایت حقوق و انجام وظایف، فرمانبرداری زن نسبت به شوهر، برخورد اسلامی با همسر ناسازگار، التزام به ترک عوامل آسیب زا، رعایت حدود فقهی و اخلاقی در مداخلات خانواده درمانی. شایسته است پژوهش هایی که به دنبال تدوین نظریه های خانواده درمانی با رویکرد اسلامی هستند، به این اصول توجّه کنند و در تدوین اهداف و تکنیک ها این اصول را رعایت نمایند.
۱۹.

بررسی روش تفسیری و اعتبار تفسیر نور

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال ۱۰ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۹ 245 - 272

کلید واژه ها: تفسیر نور محسن قرائتی قواعد تفسیر اعتبار تفسیر روش تفسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۳۲
تفسیر نور آموزه های قرآن را در صحنه های عملی زندگی، ارائه داده و با کاربردی کردن توصیه های قرآن بین مردم و قرآن پیوند برقرار کرده است. از آنجا که اقبال عمومی گسترده ای به این تفسیر شده است و در برداشت های آن ملاحظاتی وجود دارد، لازم است اعتبار آن بررسی شود. این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی اعتبار محتوای تفسیر نور بر اساس قواعدی می پردازد که مفسران برای دستیابی به مراد خداوند به کار گرفته اند. بررسی 25 جزء قرآن در تفسیر نور بیان گر آن است که مؤلف در هیچ مورد به بررسی قرائات متعدد نپرداخته و در بررسی مفاهیم لغات قرآن روش اجتهادی نداشته و صرفاً در برخی آیات معنای کلمات را بیان کرده و از این مقدار برخی معناها را به منبعی ارجاع نداده است. در تفسیر آیات به قواعد عربی توجه شده که علاوه بر آن در موارد متعددی از سیاق و در موارد بسیار کمی از مسلّمات عقلی و علمی و بیشتر از آیات همسو و روایات استفاده شده است که منبع اصلی این تفسیر، آیات و روایات بوده است. مؤلف با تجمیع مفاهیم مشابه ذیل عنوان مناسب، تقسیم بندی کردن مفاهیم، کالبدشکافی و ارائه مفاهیم در قالب اشکال منطقی، تقطیع مناسب آیات و دقت در وجوه تشابه به تفسیر آیات پرداخته است. روش این تفسیر، آمیزه ای از روش نقلی و اندکی اجتهادی و در موارد فراوانی ذوقی در قالب پیام ها و نکات قرآنی است. گرایش این تفسیر بیشتر تربیتی و اجتماعی است.
۲۰.

ارزش شناسی فرزند آوری از چشم انداز اسلامی و تبیین آثار معنوی- روان شناختی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۶ ۱۱۴-۹۳
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۸۰
برخورداری والدین از نگرش مثبت و ارزشی به فرزند آوری، می تواند در همه ساحت های مرتبط با فرزند سایه افکنده و تلاش های والدین را در یک ریل مناسب قرار دهد. هدف پژوهش پیش رو ارزش شناسی فرزند آوری از چشم انداز اسلامی و تبیین آثار معنوی، اجتماعی و روان شناختی فرزند آوری است. سئوال اساسی این است که در چشم انداز اسلامی چه نگاه ارزشی به فرزندآوری وجود دارد و فرزند آوری چه آثار معنوی، اجتماعی و روان شناختی می تواند در پی داشته باشد؟در پژوهش حاضر از روش توصیفی-تحلیلی بهره گرفته شده و آموزه های اسلامی و روان شناختی مرتبط بررسی شده است.یافته های پژوهش پیش رو نشان می دهد که از چشم انداز اسلامی، فرزند آوری امری مقدس و دارای فواید مختلف معنوی و روان شناختی می باشد. فرزندآوری زمینه ساز استحکام خانواده خانواده، شادکامی والدین، شکوفایی ظرفیت های روانی، افزایش رزق، باعث امنیت و قدرت اجتماعی و زمینه ساز تحوّل معنوی والدین، است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان