فریده عصاره

هدف : تعیین مؤلفه های مؤثر بر انتخاب و بازیابی تصاویر در شبکه های خبری به منظور بازیابی سریع تر و دقیق تر تصاویر در آرشیوهای تصویری خبر در سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران. روش / رویکرد پژوهش : روش پژوهش اسنادی و کتاب خانه ای است و داده ها از منابع آرشیوی و کتاب خانه ای گردآوری و تحلیل شده اند. یافته ها و نتیجه گیری : برای پیشگیری از آلودگی و از دست رفتن تصویرهای خبری، آرشیو تصویری حتما باید خط مشی مدون داشته باشد وکارگروه گزینش تصاویر بر اساس همین خط مشی تشکیل شود و بر اساس معیارهای آن عمل کند. معیارهای مهم عبارتند از نیاز کاربران، ارزش محتوا، ارزش برنامه سازی بنیادی، ارزش برنامه سازی مجدد، و ارزش تاریخی. چون موضوع روزآمدی و پاسخگویی سریع آرشیوهای خبری بسیار اهمیت دارد، لازم است حداقل هر دو سال یکبار تصاویر گردآمده ارزیابی و در صورت نیاز وجین، جایگزین و روزآمد شود. نیاز سنجی و نظرسنجی مستمر ازکاربران سامانه نیز بسیار اهمیت دارد.

هدف: مقایسه شاخص های عملکرد کتابخانه های کنگره، بریتانیا، کتابخانه های ملی استرالیا، اسپانیا، سوئیس، کانادا، و ژاپن با استاندارد ایزو ۲۸۱۱۸. روش شناسی: داده ها از شاخص های عملکرد 7 کتابخانه ملی گردآوری و مؤلفه های آنها طبق استاندارد ایزو 28118 دسته بندی و با این استاندارد مطابقت داده شد. یافته ها: کتابخانه های ملی در بُعدهای دسترس پذیری منابع: کاربرد، دسترس پذیری خدمات: دیجیتالی کردن، دسترس پذیری خدمات: دسترسی سریع و آسان، و ایجاد مجموعه ملی بیشترین شاخص ها را تعریف کرده اند دسترس پذیری در شرایط حاضر برای آنها بیش از واسپاری اهمیت دارد. همچنین در بُعدهای ارائه خدمات مرجع، حفظ و نگهداری مجموعه، توسعه، مدیریت کارآمد، و دسترس پذیری خدمات: فهرست نویسی، شاخص های کمتری تعریف کرده اند. نتیجه گیری: ایزو 28118 با مقتضیات کتابخانه های ملی تناسب دارد.

هدف: پژوهش حاضر باهدف تحلیل شبکه هم نویسندگی به بررسی روابط و تعاملات نویسندگان 113 مقاله منتشرشده در دو فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی و کودکان استثنایی طی مهروموم های 1390-1391 پرداخته است. روش: پژوهش حاضر از نوع علم سنجی است و با رویکرد تحلیل شبکه هم نویسندگی نویسندگان در دو عنوان فصلنامه روانشناسی افراد استثنائی دانشگاه علامه طباطبائی و فصلنامه کودکان استثنائی انجام شده است. جامعه پژوهش حاضر شامل کلیه نویسندگانی است که در هر دو فصلنامه موردبررسی طی مهروموم های 1390-1391 حداقل با یک نویسنده همکاری علمی داشته اند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار یو سی نت و بسته مکمل آن یعنی نت دراو و برای تهیه ماتریس های هم نویسندگی نیز از نرم افزار صفحه گستر اکسل استفاده شده است. همچنین برای بررسی عملکرد هر یک از نویسندگان دارای تألیف در شبکه، از شاخص های تحلیل شبکه مانند سنجه درجه، سنجه بینابینی و سنجه نزدیکی استفاده گردیده است. یافته ها: مطالعه نویسندگان دارای حداقل یک مقاله در فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی نشان داد که شریفی درآمدی، افروز، کاکوجویباری و مرادی در خوشه اصلی (هم نویسندگی) و گلشنی منزه در خوشه دوازده تایی و سیف نراقی در خوشه نه تایی مهم ترین جایگاه را در شبکه هم نویسندگی پژوهشگران داشته اند. در فصلنامه کودکان استثنایی نیز می توان به علیزاده، غباری بناب، کریمی و سعادت در خوشه اصلی و علیپور و مهرابی زاده هنرمند در خوشه های ده تایی اشاره نمود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که ارتباط های نسبتاً کمی بین گره های موجود در شبکه های هم نویسندگی دو فصلنامه وجود دارد و ارتباط منسجمی نیز بین خوشه های بزرگ در هر دو فصلنامه وجود نداشته و تراکم شبکه در فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی معادل 04/0 و در فصلنامه کودکان استثنایی نیز 06/0 است که در هر دو فصلنامه پایین است و نشان از انسجام اندک شبکه های این دو فصلنامه دارد.

هدف : دانش، امروزه از ضروریات اساسی هر جامعه است که از طرق مختلف از جمله پروانه های ثبت اختراع، تولید می شود و اشاعه می یابد. اشاعه دانش در فرایندی به نام جریان دانش شکل می گیرد. جریان دانش تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله عامل وقفه زمانی است که در این پژوهش بررسی شده است. روش پژوهش : پژوهش حاضر با استفاده از تحلیل استنادی، تأثیر عامل وقفه زمانی در چگونگی شکل گیری جریان دانش میان پروانه های ثبت اختراع موجود در پایگاه اداره ثبت اختراع آمریکا را در حوزه موضوعی برق و الکترونیک در محدوده سالهای 1987-2006 بررسی می کند. یافته ها : نتایج نشان داد وقفه زمانی بر چگونگی جریان دانش تأثیر دارد و این تأثیر در میان پروانه های ثبت اختراع که حداکثر سه سال از تاریخ کسب اعتبار آنها گذشته باشد، بیشتر است. همچنین، نتایج نشان داد روزآمدی پروانه های ثبت اختراع، تأثیر زیادی در چگونگی جریان دانش دارد.  

هدف: داده محور شدن پژوهش ها، با توجه به ارزش نهفته و حیاتی داده های پژوهشی، پارادایم نوظهوری است که به دنبال آن نیاز به مدیریت مؤثر و صحیح داده های پژوهشی ایجاد شده است. هدف این پژوهش شناسایی ابعاد توسعه مدیریت داده های پژوهشی با تأکید بر روش های ارائه خدمات مدیریت داده های پژوهشی است که در محیط های علمی و پژوهشی جهان اجرا شده اند.                                                                                                                                                            روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع مروری نظام مند با رویکرد کیفی است که با استفاده از نرم افزار مکس. کیو.دی. ای. 10 به تحلیل محتوای منابع و مستندات علمی پرداخته است. بر همین اساس مرحله گردآوری مدارک و مستندات با استفاده از روش کتابخانه ای و جستجوی پایگاه های معتبر علمی تا رسیدن به نقطه اشباع نظری ادامه یافته است.                                                                                                                                                          یافته ها: پژوهش حاضر نشان داد که اجرای صحیح مدیریت داده های پژوهشی در مراکز علمی به پنج مؤلفه اساسی وابسته است: سیاست، برنامه ریزی، خدمات، ذی نفعان و فناوری که هریک ابعاد گسترده و فرآیندهای متعددی را در برمی گیرند که شناخت نیازها، آگاهی از چالش های موجود، توسعه دانش و مهارت های لازم، استفاده از شبکه ها و زیرساخت های فنی مناسب منجر به برنامه ریزی و سیاستگذاری صحیح برای اجرای بهترین روش های ارائه خدمات مدیریت داده های پژوهشی می شود. نتیجه گیری: در این پژوهش ضمن ارائه مقوله های اساسی مدیریت داده های پژوهشی، ابعاد و روش های نوین در این حوزه به روشنی مشخص شده اند و انتظار می رود دانشگاه ها و مراکز پژوهشی ایران به صورت یکپارچه در راستای سیاستگذاری های جدید و برنامه ریزی های لازم برای ارائه و توسعه خدمات مدیریت داده های پژوهشی اقدام نمایند تا در فرآیند پژوهش از دوباره کاری و صرف هزینه های اضافی پیشگیری شود.   

هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش معرفی و رده بندی صنایع همکار با دانشگاه ها در انتشارات مشترک صنعت و دانشگاه است.   روش پژوهش: به منظور گردآوری داده های هم انتشاری دانشگاه و صنعت ایران در بازه زمانی2010- 2015 در پایگاه وب آوساینس از برچسب های آدرس سازمانی نویسندگان استفاده شد که با حذف موارد نامرتبط 1280 مورد هم انتشاری بازیابی گردید. تحلیل هم نویسندگی در این پژوهش در سطح سازمانی و میان سازمان های صنعتی و دانشگاه ها صورت گرفت و به منظور رده بندی صنایع همکار با دانشگاه های ایران، از دسته بندی صنایع بر اساس «رده بندی بین المللی استاندارد صنعتی در تمام فعالیت های اقتصادی» [1] استفاده شد.   یافته ها: در هم انتشاری دانشگاه و صنعت، بیشترین همکاری میان صنایع تولیدی با دانشگاه ها بوده است. در این رده «تولید مواد دارویی، محصولات دارویی شیمیایی» و  «تولید کک و فرآورده های نفتیِ تصفیه شده» بیشترین هم انتشاری ها را به خود اختصاص داده اند. «معدنکاری و استخراج معادن» در رده دوم هم انتشاری با دانشگاه قرار دارد که در این طبقه «استخراج نفت خام و گاز طبیعی» رتبه اول را دارد. نتیجه گیری: صنایع دانش بنیان و صنایع فرایندهای بنیادی در هم انتشاری های صنعت و دانشگاه بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده اند که به دلیل متکی بودن این صنایع به دانش دانشگاهی و فناوری های جدید است. از سوی دیگر، وفور معادن و ذخایر نفت وگاز در ایران و متکی بودن ایران به اقتصاد نفتی نیز دلیل دیگری است که در ایران صنایع رده «معدنکاری و استخراج معادن» هم انتشاری های زیادی با دانشگاه ها داشته باشند. نتایج این پژوهش می تواند در سیاست گذاری های پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف: پیشنهاد شاخص های عملکرد برای کتابخانه ملی ایران بر اساس اهداف و راهبرد های سازمان.   روش: در مرحله نخست با بهره گیری از استانداردهای ایزو 28118 و ایزو 21248، شاخص های عملکرد 7 کتابخانه ملی اسپانیا، ژاپن، سوئیس، فرانسه، استرالیا، کانادا و بریتانیا شناسائی و سپس شاخص هر یک از کتابخانه ها مقایسه و در 9 بُعد مرتب و دسته بندی شد. با درهم آمیختن: الف) شاخص های ایزو؛ ب) شاخص های کتابخانه های ملی هفتگانه؛ ج) شاخص های اداره برنامه ریزی و توسعه سازمان؛ د) نظرهای خبرگان سازمانی، یک سیاهه وارسی شامل 192 شاخص در 11 بُعد تهیه کردیم. در مرحله دوم نظرات 13 تن از خبرگان معاونت کتابخانه ملی و معاونت پژوهش و منابع دیجیتال درباره مناسب بودن آنها برای کتابخانه ملی ایران به صورت هدفمند پرسیده و گزارش شده است. خبرگان نظر خود را درباره میزان اهمیت شاخص های عملکردی از طریق متغیرهای کلامی(خیلی کم، کم، متوسط، زیاد، و خیلی زیاد) و با رویکرد فازی ابراز کردند. توابع عضویت مثلثی و تئوری فازی برای حل مسائل استفاده شد. از سیاهه های وارسی تکمیل شده 32 شاخص استخراج و تحلیل شد. به پیروی از ایزو 21248 و با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا آنها را در 4 بُعد کارت امتیازی متوازن (شامل منابع، دستیابی، و زیرساختار؛ استفاده؛ کارایی؛ پتانسیل و توسعه) دسته بندی کردیم. تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک دلفی فازی و نرم افزار آماری SPSS نسخه ی 16 انجام شد. یافته ها: از میان 192 شاخص عملکرد پیشنهادشده به خبرگان سازمانی 32 شاخص تأیید شد و در قالب مناظر چهارگانه کارت امتیازی متوازن، شامل 11 شاخص در بُعد منابع، 8 شاخص در بُعد استفاده، 10 شاخص در بُعد کارایی، و 3 شاخص در بُعد پتانسیل و توسعه، پیشنهاد شده است. از میان 32 شاخص منتخب برای ارزیابی عملکرد کتابخانه ملی، 8 شاخص  مربوط به دو ایزو (28118 و 21248) است بنابراین  25% شاخص های عملکرد پایش شده در این پژوهش با ایزو مطابقت دارند. نتیجه گیری: با استخراج و انتخاب شاخص های عملکرد و دسته بندی آنها در4 بُعد کارت امتیازی متوازن، این امکان برای کتابخانه ملی ایران فراهم می شود که ضمن ارزیابی عملکرد خود بتواند نتایج و روش های به کار رفته را با سایر کتابخانه های ملی مقایسه کند و با مرور و پایش های مکرر، در خصوص شاخص های روا به اجماع برسد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اعتبار نویسندگان و منابع مورد استفاده به بررسی وضعیت استنادهای درون متنی در کتاب های تألیفی فارسی موجود در سرفصل جدید کتابداری و اطلاع رسانی پرداخته است. روش: روش مورد استفاده این پژوهش، روش تحلیل استنادی و محتوایی بوده است. بدین منظور از ۱۰۳ عنوان کتاب تألیفی موجود در منابع سرفصل مورد مطالعه، تعداد ۴۹۹۴ استناد درون متنی استخراج شد. یافته ها: نتایج حاصل نشان داد که ۷۲/۵۳ درصد استنادها را منابع خارجی و ۶۸/۳۸ درصد را منابع فارسی تشکیل داده است. از مجموع استنادها، کتاب ها (۵۳/۶۱ درصد)، بیش ترین تعداد استناد را به خود اختصاص داده اند، و سپس مجله ها(۸۲/۲۴ درصد) در رتبه دوم قرار گرفتند. از میان کتاب ها، کتاب های «اصطلاحنامه کتابداری و اطلاع رسانی» با ۸۰ و «Children’s Literature in the Elementary School» با ۴۶ مورد استناد، به ترتیب پربسامدترین کتاب های فارسی و انگلیسی، و نشریات «فصل نامه کتاب» و «Academy of Management Journal»، پربسامدترین نشریات فارسی و انگلیسی بوده اند. «پوری سلطانی» با ۱۰۷ استناد و «چارلز ساماران» با ۵۶ استناد نیز به عنوان پراستنادترین نویسندگان فارسی و انگلیسی تعیین شدند. علاوه براین، موضوع «رکوردهای کتاب شناختی» (۷۸/۷ درصد) بیش ترین میزان استفاده را در تدوین منابع مورد استناد داشته است.

هدف این پژوهش ابداع و معرفی الگوریتمی نو برای استخراج چهریزه هاست که امکان شناسایی تجربی چهریزه ها را با کمک پشتوانه انتشاراتی فراهم می کند. الگوریتم پیشنهادی بر مبنای دو ایده شکل گرفته است: ایده اول اینکه چهریزه در بافت بروز پیدا می کند. بنابراین، برای تشخیص چهریزه در یک بدنه متنی بایستی بافت یا بستر آن مورد بررسی قرار گیرد و ایده دوم این است که چهریزه نقطه تمرکز در یک درخت واژگانی است که نه بسیار عام و نه بسیار خاص است. در حوزه پزشکی، دامنه زنان و زایمان به عنوان بستر آزمون انتخاب گردید. سه پیکره متنی از درون پشتوانه انتشاراتی انتخاب شد. پیکره بستر، از چکیده و عنوان مجموعه مقالات موجود در ۲۰ مجله برتر حوزه انتخاب شد که در برگیرنده ۱۶۷۰۷۱ سند بود. پیکره دوم، پیکره منشأ بود که ۲۰۰۰ مقاله به صورت تصادفی از پیکره بستر انتخاب شد. پیکره سوم، پیکره واژگانی است که با استفاده از یک سرویس تحت وب و معیار رتبه بندی واژگان LIDF-value استخراج گردید. خروجی حاصل دربرگیرنده ۵۱۴ واژه بود. واژگان تکراری حذف شدند و سرانجام، ۴۸۰ واژه مهم شناسایی شد. سپس، واژگان در پیکره بستر با کمک مجموعه راهنما یعنی «مش» بسط داده شد و پس از آن، بر اساس دو شرط انتقال مبتنی بر تکرار یعنی بیشتر بودن اسناد مرتبط با واژه در بستر نسبت به منشأ و انتقال مبتنی بر رتبه یعنی رشد رتبه موجود واژه در پیکره بستر نسبت به منشأ که نشان دهنده عام شدن واژه است، چهریزه های کاندید استخراج شدند. سرانجام، با استفاده از سه قاعده اخص بودن، جایگزنی و اعم بودن، چهریزه های شناسایی شده اصلاح و نام گذاری شدند. در نهایت، ۲۶ چهریزه به عنوان چهریزه های حوزه زنان و زایمان شناسایی شدند. با مقایسه الگوریتم پیشنهادی با دیگر الگوریتم ها مشخص شد که ایجاد سه افراز (افراز منشأ و بدنه متنی و افراز برای شناسایی واژگان مهم) و مقایسه رفتار واژه در آن ها و سپس، ایجاد درخت بر اساس چهریزه های کاندید، یعنی ترکیب رویکرد آماری و هرس درخت می تواند نتایج مناسب تری نسبت به رویکرد صرفاً آماری یا هرس درخت داشته است. همچنین، مقایسه چهریزه های خروجی از الگوریتم و چهریزه های سنتی در این زمینه نشان داد که چهریزه های خروجی الگوریتم، خرد تر و برای مرور در ابزارهای بازیابی اطلاعات مفید تر هستند. همچنین، در این پژوهش مشخص شد که چهریزه های دامنه تخصصی از چهریزه های عمومی در حوزه پزشکی متفاوت است و مستقل از آن ها قابل شناسایی و تعریف است، اما نمی توان نتایج را به تمامی دامنه های پزشکی تعمیم داد و نیاز است که پژوهش هایی در دیگر حوزه ها صورت گیرد.

امروزه از علم به عنوان یک شبکه یا مجموعه ای از نقاط مشترک چندگانه و نظامی پویا یاد می شود. حوزه های علمیِ دارای قدرت میان رشتگی بالا را «کوه یخ شناور» می نامند. این در حالی است که رشته های دیگر، در ارتباط و تعامل با آن حوزه ها عمل می کنند. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت ورود و صدور دانش در رشته «علم اطلاعات و دانش شناسی» در بین رشته های علمی دیگر به عنوان کوه یخ شناور است. برای این منظور، به تحلیل هم استنادی این حوزه در پایگاه اطلاعاتی JCR پرداخته شده است. ازاین رو، شبکه اجتماعی حوزه های علمی مطرح در این رشته از طریق تحلیل ماتریس هم آیندی استنادهای آنها ترسیم، و حوزه های موضوعی با مرکزیت بالا مشخص شدند. در ادامه، رابطه همبستگی بین شاخص های مرکزیت و فراوانی استنادهای حوزه های موضوعی بررسی شد. نتایج پژوهش نشان داد علم اطلاعات و دانش شناسی به طور مساوی در ورود و صدور دانش از طریق هم استنادی عمل می کند. همچنین، نتایج آزمون آماری نشان داد همبستگی مثبتی بین فراوانی حوزه های موضوعیِ استناد کننده/گیرنده و سنجه های مرکزیت وجود دارد. به علاوه، بین فراوانیِ استنادهای حوزه های موضوعی استناد کننده و گیرنده با شاخص های مرکزیت آنها همبستگی مشاهده شد. نتایج نشان داد علم اطلاعات و دانش شناسی دارای روابط میان رشته ای با حوزه های دیگر است که در دوره مورد بررسی می توان به تقویت روابط میان رشته ای آن با حوزه های مطالعاتی «مدیریت»، «علوم میان رشته ای»، «علوم رایانه، نظام های اطلاعاتی»، و «علوم رایانه، هوش مصنوعی»، و «علوم تربیتی» اشاره کرد.

هدف : هدف از پژوهش حاضر، بررسی چگونگی جریان دانش میان مخترعان پروانه های ثبت اختراع بر اساس شاخص پراکندگی جغرافیایی است. روش پژوهش : پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل شبکه صورت گرفته است. جامعه پژوهش حاضر، کلّ پروانه های ثبت اختراع حوزه برق و الکترونیک ثبت شده در پایگاه پروانه ثبت اختراع و علایم تجاری آمریکا در محدوده سالهای 2006-1987 است. یافته ها : نتایج حاصل از تحلیل نشان داد کشورهایی همچون آمریکا، ژاپن، آلمان، فرانسه، تایوان، کره جنوبی بر اساس سنجه های مرکزیت دارای تأثیرگذاری بیشتری نسبت به دیگر کشورها در شبکه مخترعان حوزه مورد بررسی هستند. همچنین، تحلیل داده ها نشان داد استناد به عنوان شاخصی مناسب برای سنجش جریان دانش می تواند مورد استفاده قرار گیرد. الگوی جریان دانش شبکه مخترعان حوزه برق و الکترونیک نشان داد کشورهای فعّال در شبکه به سه گروه قدرتمند، فعّال و فاقد قدرت در شبکه تقسیم می شوند که همکاریهای این سه گروه، شبکه جریان دانش حوزه برق و الکترونیک را شکل می دهد. با توجه به نتایج پژوهش، امکان استفاده از الگوی شبکه جریان دانش، برای کشورهای علاقه مند فراهم آمده است. تحلیل داده ها همچنین نشان داد در صورت ادامه مشارکت کشورهای فعال درشبکه جریان دانش این حوزه، می توان انتظار داشت در سالهای آینده، تعدادی از کشورهای جدید از جمله ایران در گروه کشورهای قدرتمند در شبکه مخترعان حوزه برق و الکترونیک حاضر شوند.

مقدمه: هدف از انجام این پژوهش، تحلیل ساختار شبکه های اجتماعی هم نویسندگی پژوهشگران علم اطلاعات و نیز سنجش و شناسایی روابط، تعاملات و راهبردهای هم نویسندگی میان این نویسندگان از طریق بروندادهای علمی آنان است. روش شناسی: روش پژوهش حاضر، تحلیل شبکه اجتماعی است. جامعه پژوهش حاضر تمامی پژوهشگرانی است که دست کم مدرک در یکی از 20 مجله علم اطلاعات را که حداقل دارای ضریب تأثیر 635/0بوده و در دوره زمانی 15 ساله منتشر شده اند، شامل می شود. نتایج: یافته های پژوهش نشان داد بین محدودیت، کارآمدی، اندازه شبکه و بهره وری، رابطه ای معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد بین پژوهشگران مرد و زن از نظر بهره وری، اندازه شبکه، کارآمدی و محدودیت، تفاوت وجود دارد. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک راهه نشان داد بین گروه های مختلف راهبرد هم نویسندگی در پژوهشگران علم اطلاعات تفاوت وجود دارد. نتایج در ارتباط با تأثیر انتخاب راهبرد های هم نویسندگی در بهره وری افراد نشان داد راهبردهای هم نویسندگی،بر میزان بهره وری تأثیرگذار می باشند و استفاده کنندگان راهبرد منسجم، بالاترین میزان بهره وری را به خود اختصاص داده اند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد حدود 52% واریانس متغیر بهره وری پژوهشگران به وسیله متغیرهای محدودیت، کارآمدی و اندازه شبکه و جنسیت، تبیین می شود.

مقدمه: مطالعه صورت های روابط اجتماعی میان افراد در کانون توجه مطالعات جامعه شناختی قرار دارد، مشارکت نیز به عنوان یکی از اشکال روابط اجتماعی دارای جایگاهی ویژه است که می بایست به آن توجه کافی شود. یکی از مهم ترین نمودهای مشارکت، مشارکت فرهنگی در توسعه کتابخانه های عمومی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی موانع جذب و توسعه مشارکت های مردمی در کتابخانه های عمومی از دیدگاه خیرین کتابخانه ساز کشور است. روش شناسی: پژوهش حاضر، از نظر هدف، یک پژوهش اکتشافی است که با استفاده از روش پژوهش آمیخته انجام شده است. در بخش کیفی پژوهش، 15 نفر از خیرین فعال کتابخانه ساز به صورت هدفمند و با روش نمونه گیری گلوله برفی مورد مصاحبه قرار گرفتند. جامعه پژوهش در بخش کمی، خیرین فعال کتابخانه های عمومی کشور هستند؛ از آنجایی که حجم جامعه پژوهش مشخص نبود برای تعیین نمونه از فرمول تعیین حجم نمونه با جامعه نامشخص استفاده شد و پرسشنامه بین 246 نفر از آنها، توزیع و گردآوری شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های استنباطی شامل آزمون کلموگروف اسمیرنوف، تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی و از نرم افزارهای اس پی اس اس 22 و پی ال اس 8/3 استفاده شده است.    یافته ها: با توجه به یافته های پژوهش، موانع ساختاری، موانع زمینه ای و موانع رفتاری به عنوان موانع مؤثر در جذب مشارکت های مردمی شناسایی شدند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که موانع ساختاری با ضریب تأثیر 882/0، موانع زمینه ایی با ضریب 832/0 و موانع رفتاری با ضریب 818/0 به ترتیب در اولویت های اول تا سوم موانع جذب مشارکت های مردمی در کتابخانه های عمومی هستند.  نتیجه : در راستای موانع موجود در جذب مشارکت های مردمی در کتابخانه های عمومی، حل مشکلات و کاستی ها در کتابخانه های عمومی به مشارکت مردمی نیاز دارد اما این کار بدون برنامه ریزی ممکن نیست. هماهنگی نهادهای گوناگون، وضع قوانین و مقررات برای گسترش مشارکت، آگاه سازی مسئولان و مدیران و کارکنان نهاد کتابخانه های عمومی، تبلیغ و گسترش مشارکت به روش های گوناگون، فراهم ساختن زمینه های قانونی و اجتماعی و آماده کردن بسترهای لازم برای تبادل افکار و نقد و تحلیل برنامه ها از جمله اقدامات در راستای حذف موانع هستند.

هدف : هدف پژوهش حاضر، ارائه مدل بهینه کاربردپذیری فناوری های وب معنایی در نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات در کتابخانه مبتنی بر نظر خبرگان حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی و ارزیابی آن با روش مدل سازی معادلات ساختاری واریانس محور است. روش: پژوهش براساس رویکردهای کیفی (تحلیل اسنادی و پنل دلفی) و کمّی (تحلیل عاملی تأییدی) انجام شده و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بوده است. جامعه پژوهش را خبرگان علم اطلاعات و دانش شناسی با فعالیت در حوزه کاربردپذیری فناوری های وب معنایی تشکیل داده اند. در کل، دوازده نفر از خبرگان با استفاده از نمونه گیری هدفمند و به روش پنل دلفی در این پژوهش مشارکت داشته اند که در سطح بین المللی گزینش شده اند. تجزیه وتحلیل داده ها به روش معادلات ساختاری واریانس محور و مدل سازی کمینه مربعات جزئی با استفاده از نرم افزار اسمارت پی.ال.اس. صورت گرفته است. یافته ها: مدل مفهومی پژوهش حاضر، کاربردپذیری فناوری های وب معنایی در فعالیت های چهار بخش نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات در کتابخانه، شامل فراهم آوری، سازمان دهی، فهرست پیوسته دسترسی همگانی (اُپک)، و پروفایل کاربری را نشان داده است. مدل مفهومی با استفاده از برازش سه مدل اندازه گیری، ساختاری، و کلی انجام شده است. به منظور اطمینان از پایایی پرسش نامه، مقادیر پایایی آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی محاسبه شدند. مقادیر آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی پژوهش حاضر مساوی و بالاتر از 7/0 به دست آمدند که پایایی مطلوب پرسش نامه را تأیید می کنند. روابط معنی دار بین مؤلفه های فناوری های هستی شناسی + اسکاس + داده های پیوندی با بخش های سازمان دهی، فراهم آوری، و اُپک برای انجام فعالیت هایی همچون سازمان دهی و مدیریت دانش، پیوند بین فراداده ها، پیوند بین منابع مرتبط، تبدیل اطلاعات کتاب شناختی به فرمت آر.دی.اف.، انتشار و اشتراک گذاری داده ها، رابط کاربری کاربرپسند، کنترل واژگان، گسترش پرس وجوی کاربر، و رتبه بندی معنادار نتایج جست وجو با توجه به نیاز اطلاعاتی کاربر و نیز روابط معنی دار بین فناوری های فواف+ داده های پیوندی در بخش اُپک، برازش مطلوب مدل ساختاری را تأیید کرده اند. نتایج تحلیل عامل تأییدی نشان دهنده مطلوبیت و مقبولیت ساختار متغیرهای مکنون در سطح شاخص ها و مؤلفه های مدل پیشنهادی است. مقدار نیکویی برازش مدل پیشنهادی با 64/0 برابر شده است که نشان دهنده برازش قوی مدل کلی است. نتیجه گیری: وجود فناوری های وب معنایی در نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات در کتابخانه به گزینش، ذخیره و سازمان دهی، و بازیابی معنایی اطلاعات منجر می شود که این امر بین کاربر و نظام کتابخانه ای ارتباط و تعامل معنایی ایجاد می کند. با توجه به برازش قوی مدل پیشنهادی در این پژوهش، می توان از آن به منزله مدلی متناسب با نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات در کتابخانه برای ذخیره، جست وجو، و بازیابی معنایی اطلاعات استفاده کرد.

تداوم پیشرفت های همه جانبه در آینده و تأثیرگذاری آن ها بر حوزه های علمی مختلف، لزوم انجام مطالعاتی نظام مند در خصوص شناخت آینده را آشکار می سازد. یکی از مهم ترین ابعاد تأثیرپذیر رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی از تحولات آینده که ضرورت آینده پژوهی در این زمینه را روشن می کند، مطالعه در خصوص موضوعات پژوهش هاست. در این راستا، پژوهش حاضر در صدد پیش بینی روند موضوعی پژوهش های آینده در این رشته در ایران تا سال ۱۴۰۹ است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و با رویکرد یادگیری عمیق انجام گرفته است. پس از پیش پردازش و طبقه بندی موضوعی پژوهش ها، از الگوریتم های شبکه های عصبی عمیق برای مدل سازی پژوهش های گذشته و پیش بینی موضوعات آینده استفاده شده است. جامعه ی مورد مطالعه شامل مقالات مستخرج از وبگاه نشریات ایرانی نمایه شده در پایگاه آی. اس. سی. در فاصله ی سال های ۱۳۹۸-۱۳۵۱ و مقالات انجام شده در ایران که از سال ۲۰۱۹-۱۹۴۵ در پایگاه وب آو ساینس نمایه شده اند، هستند. کلیه ی فرآیندهای پژوهش به زبان برنامه نویسی پایتون پیاده سازی و اجرا شده اند. یافته های پژوهش نشان داد که در آینده بیش ترین تعداد پژوهش ها به ترتیب به حوزه های اینترنت و مطالعات وب؛ مدیریت دانش؛ فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ و علم سنجی و اطلاع سنجی اختصاص خواهند یافت. به علاوه، در دهه ی آینده، روند رشد پژوهش ها در محورهای اینترنت و مطالعات وب؛ ارتباطات علمی و اطلاعاتی؛ کتابداران و متخصصان اطلاعات؛ داده کاوی و کشف دانش؛ هوش مصنوعی و مطالعات آینده سریع تر خواهد بود. هم چنین حوزه هایی مانند مدیریت سازمانی، مبانی نظری، مدیریت منابع اطلاعاتی، و پردازش و مدیریت اطلاعات طرفداران کم تری در میان پژوهشگران آینده خواهند داشت و به علاوه، در آینده، محورهای مدیریت سازمانی؛ کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی و آرشیو؛ مدیریت منابع اطلاعاتی؛ سواد اطلاعاتی و دیجیتالی؛ و سازماندهی اطلاعات و دانش روند رشد آهسته تری را تجربه خواهند کرد. نتایج بیانگر آن است که موضوعاتی که طی سال های گذشته در این رشته مطرح بوده علی رغم تحولاتی که داشته اند، در آینده نیز به همان منوال به حیات خود ادامه خواهند داد و تنها بستر، قالب، روش شناسی و شیوه ی اجرای آن ها متحول خواهد شد. به عبارتی، به دلیل انتقال کارکردهای سنتی این رشته به دنیای دیجیتالی و مجازی و افزایش نقش فناوری های اطلاعاتی، ابزارهای ارتباطی، توسعه ی اینترنت و وب، ابزاهای معنایی و فناوری های هوشمند در ارائه ی خدمات و ابعاد مختلف این رشته، موضوعات پژوهش های آینده بیش از پیش تحت تأثیر این تحولات قرار گرفته و به سوی موضوعات وب محور و مبتنی بر فناوری های نوین سوق پیدا خواهند کرد.

هدف: پژوهش حاضر بر آن است تا به مقایسه و تحلیل گرایش های موضوعی پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی در سطح ملی و بین المللی بپردازد.روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با رویکرد تطبیقی انجام گرفته است. جامعه ی مورد مطالعه شامل پژوهش های جهانی نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس طی سال های 2019-1945 و پژوهش های ایرانی نمایه شده در پایگاه آی. اس. سی. طی سال های 1398-1351 در علم اطلاعات و دانش شناسی هستند. تجزیه و تحلیل داده ها با محاسبه ی درصد فراوانی و آزمون کای اسکوئر انجام گرفت.یافته ها: یافته ها نشان داد که میان شماری از حوزه های پژوهشی علم اطلاعات و دانش شناسی در سطح ملی و بین المللی اختلاف معنی داری وجود دارد. این حوزه ها عبارتند از: مبانی نظری؛ کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی؛ اشتغال و کارآفرینی؛ پژوهش و نشر؛ فناوری اطلاعات؛ مطالعات وب؛ مدیریت دانش؛ مدیریت منابع اطلاعاتی؛ سازماندهی اطلاعات؛ بازیابی اطلاعات؛ اقتصاد اطلاعات؛ هوش مصنوعی؛ داده کاوی؛ علم سنجی؛ نظام های اطلاعاتی؛ موتورهای جستجو؛ مطالعات کاربران؛ ارتباطات علمی؛ پایگاه های اطلاعاتی؛ و اخلاق اطلاعات.نتیجه گیری: مقایسه ی موضوعات پژوهش های ایرانی و جهانی نشان داد که حوزه هایی مانند فناوری اطلاعات، مطالعات وب، اقتصاد اطلاعات، هوش مصنوعی، داده کاوی، نظام های اطلاعاتی، موتورهای جستجو، و پایگاه های اطلاعاتی در میان پژوهش های بین المللی گرایش بیش تری داشتند و حوزه هایی مانند مبانی نظری، حوزه های مرتبط با کتابخانه ها و کارکردهای آن ها، پژوهش، مدیریت دانش، بازیابی اطلاعات، و علم سنجی در میان پژوهش های ایرانی مرسوم تر بودند.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر یافتن هستی شناسی های مورد استفاده در حوزه موزه است. به علاوه این پژوهش قصد دارد کاربردهای هستی شناسی در حوزه موزه را از طریق بررسی پژوهش های صورت گرفته در این حوزه استخراج کند. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش به شیوه مرور نظام مند انجام می شود و شامل دو بخش اصلی است: بخش اول جستجوی پژوهش های مربوط به هستی شناسی حوزه موزه و بخش دوم تحلیل و بررسی یافته های جستجو را شامل می شود. یافته ها و نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان می دهد که چندین هستی شناسی در حوزه موزه وجود دارد که از آن جمله می توان به سی داک سی آرام و ای دی ام اشاره کرد. در زمینه کاربردها نیز مشخص شده که هستی شناسی کاربردهای متعددی در حوزه موزه دارد. برای نمونه میانکنش پذیری اطلاعات در موزه ها، تسهیل دسترسی و بازیابی اطلاعات موزه ای. به علاوه نتایج پژوهش نشان از خلأ پژوهشی در حوزه هستی شناسی موزه در ایران دارد؛ زیرا تنها دو پژوهش در حوزه هستی شناسی میراث فرهنگی به زبان فارسی وجود داشت که مربوط به حوزه باستان شناسی است.

هدف : هدف اصلی این پژوهش شناخت رفتار اطلاعاتی خبرنگاران شبکه خبر در سوژه یابی گزارش ها و استفاده از منابع اطلاعاتی است. روش پژوهش :  پژوهش حاضر از نوع پیمایشی تحلیلی با استفاده از پرسشنامه بر روی جامعه آماری 60 نفر از خبرنگاران فعال در شبکه خبر در تابستان 98 انجام شده است.  روایی و اعتبار ابزارهای اندازه گیری اطلاعات با نظر استادان علم اطلاعات و دانش شناسی تایید شد و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ معادل 89/ 0 محاسبه گردید. داده ها در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها : نتایج پژوهش نشان داد مولفه های "سرعت کم اینترنت (میانگین 4.47)"، "درک درست و دیدگاه روشن درباره موضوع برای افزایش میزان اعتماد به نفس" و "جستجوی اطلاعات برای تهیه گزارش "  مهمترین موانع دسترسی به اطلاعات هستند.  مولفه "نقش خانواده، اقوام، دوستان، همسایگان در تعیین سوژه های خبری خبرنگاران "با میانگین 04/3 کمترین میزان را به خود اختصاص داده است. نتیجه گیری : نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد که عواملی چون: اطلاعات ناکافی از منابع موجود، ناآگاهی از روش های جستجو، حرف ه ای نبودن خبرنگاران، محدودیت های ارائه اخبار جذاب، مردمی نبودن سوژه ها، گرایش به تامین خواسته مدیران رسانه،  فقدان بهره گیری از منابع کتابخان ه ای و آرشیوی، نبود پژوهش های میدانی خبری، مشکلات آموزش رسمی و ضمن خدمت، تنوع نداشتن  و بی توجهی به پژوهش از مهمترین مولفه های موثر بر رفتار اطلاعاتی صحیح خبرنگاران است.

هدف: پژوهش حاضر با استفاده از شاخص های علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی به مطالعه دانشگاه تهران در تولید علم ایران در یک دوره ده ساله می پردازد. در این پژوهش از  شاخص مرکزیت شبکه های اجتماعی در ارزیابی مقالات نمایه شده دانشگاه تهران در نمایه وب آو ساینس استفاده شده است.  روش پژوهش: این پژوهش از نوع علم سنجی بوده و با استفاده از روش تحلیل هم استنادی و تحلیل شبکه ای انجام شده است و جامعه آن کلیه مقالاتی است که حداقل یک مؤلف وابسته به دانشگاه تهران داشته و بین سال های 1999 تا 2008 در وب آو ساینس نمایه شده اند. پس از جست وجو در پایگاه وب آو ساینس 4732 عنوان مقاله یافت شد و با در نظر گرفتن آستانه استنادی 900 عنوان مقاله انتخاب شد. رکوردهای بازیابی شده در فرمت متن ساده ذخیره و سپس با استفاده از نرم افزار سایت اسپیس مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: در مقالات مورد بررسی 29455 منابع مورد استناد اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران قرار گرفت بود. که بیش از نیمی از این منابع ، منابع ایرانی می باشند. اعمال شاخص مرکزیت نشان می دهد اگرچه گنجعلی (در حوزه شیمی تجزیه) بالاترین میزان مرکزیت در شبکه هم استنادی دانشگاه تهران را داراست.  اما سایر منابع با مرکزیت بالا غیر ایرانی هستند. نتیجه گیری: در این پژوهش منابع پر استناد و منابع با مرکزیت و سیگما بالا مشخص شد. یافته ها نشان داد اگر چه بسامد استنادی می توان شاخصی برای نمایانی مقالات باشد. اما مقالاتی که مرکزیت بالاتری نسبت سایر مقالات به دست می آورند الزاماً پر استنادترین مقالات نیستند.

مقدمه: شبکه های هم تألیفی از جمله شبکه های اجتماعی هستند که اطلاعات مهمی در رابطه با همکاری میان پژوهشگران، که از عوامل مهم رشد کیفی و کمی انتشارات علمی است، فراهم می آورند. هدف این پژوهش، ترسیم و تحلیل شبکه هم تألیفی پژوهشگران ایران در حوزه داروشناسی و داروسازی می باشد. روش کار: پژوهش با استفاده از روش های علم سنجی و اصول تحلیل شبکه انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 3514 مدرک حوزه داروشناسی و داروسازی پایگاه وب آو ساینس بود که در سال های 2012-2000 منتشر شده و حداقل یکی از نویسندگان آن ها وابستگی سازمانی به دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی وابسته به وزارتخانه مذکور را داشت. داده ها با نرم افزار PAJEK تحلیل شدند. یافته ها: ضریب همکاری این انتشارات ، 7/0 و بیشترین همکاری بین المللی، با پژوهشگران انگلستان، آمریکا و کانادا بوده است. شبکه هم تألیفی پژوهشگران متشکل از 90 گره (نویسنده) و درجه تراکم این شبکه 084/0 بود. میان تعداد انتشارات و درجه مرکزیت نویسندگان رابطه خطی قوی و مستقیم در سطح معنی داری 01/0 مشاهده شد. نتیجه گیری: شاخص درجه تراکم (084/0) نشان دهنده انسجام پائین این شبکه است، به عبارتی چگالی بالایی ندارد و نویسندگان (گره ها) ارتباطات اندکی با یکدیگر برقرار کرده ا ند. این پژوهش نشان داد که پژوهشگران با تعداد مستندات بیشتر، تمایل بیشتری به همکاری های گروهی دارند. نتایج این پژوهش می تواند ابعاد همکاری را مشخص نموده، و در کمک به سیاستگذاری های پژوهشی تأثیرگذار باشد. : .