امین حکیم

هدف از هم راستایی استراتژیک و زنجیره ارزش مدیریت دانش، ایجاد و توسعه استراتژی برای مدیریت دانش در سازمان می باشد، به نحوی که با استراتژی های کلان سازمان هم پوشانی داشته و نیز کلیه منابع اطلاعاتی سازمان در راستای ایجاد ارزش افزوده دانش و دستیابی به مزیت رقابتی سازمان؛ استفاده و آن را هدایت کند. بر این اساس در مقاله حاضر نخست سعی شده است تا با تبیین مفهوم زنجیره ارزش در ساختار فرایند استراتژی مدیریت دانش سازمان هم چنین تشریح هر یک از اجزای این فرایند، الگوی استراتژیک از این فرایند ارائه شده و سپس ارتباط این فرایند (استراتژی مدیریت دانش) با استراتژی کلان سازمان در قالب یک الگوی فرایندی بررسی شود.

گسترش شهرها و تنوع نیازهای شهروندی، از یکسو و توسعه کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات از سوی دیگر، جایگاه استفاده از دستگاه های برنامه ریزی منابع سازمانی (ERP) را در شهرداری ها و سازمان های شهری پررنگ نموده است. ازاین رو تحقیق حاضر شامل دو قسمت شناسایی عوامل مؤثر بر استقرار سامانه ERP و اولویت بندی و بررسی میزان تأثیرگذاری و اثرپذیری عوامل شناسایی شده می باشد. برای شناسایی عوامل، جستجوی الکترونیکی در پایگاه های علمی معتبر داخلی و خارجی صورت گرفت. سپس عوامل حیاتی موفقیت در استقرار سامانه ERP شناسایی و در 24 بعد تقسیم شدند. بر اساس غربالگری فازی 11 بعد از 24 بعد تقسیم بندی شده مبنای مقایسات زوجی عوامل و تعیین تأثیرگذاری و اثرپذیری قرارگرفتند. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از نظر جمع آوری داده ها کتابخانه های-پیمایشی است و جامعه آماری آن را مدیران ارشد شهرداری قم تشکیل می دهند که از این بین به دلیل استفاده از تکنیک دیمتل 9 نفر از خبرگان حوزه های برنامه ریزی و فناوری اطلاعات از شهرداری مرکز و سازمان فاوای شهرداری قم انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک دیمتل و نرم افزار اکسل و متلب استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد اثرگذارترین عامل، فرهنگ و ویژگی های سازمانی (R-C=1/24) و اثرپذیرترین عامل، مدیریت تغییر (R-C=-0/88) می باشد. فرهنگ و ویژگی های سازمانی (R-C=1/24)،چشم انداز(R-C=0/56)، مهارت های کارکنان (R-C=0/53)،حمایت مدیریت عالی (R-C=0/41) و ارتباطات(R-C=0/06)،عوامل اثرگذار و پنج عامل مدیریت تغییر (R-C=-0/88)، فروشنده   (R-C=-0/67)، کنترل و ارزیابی(R-C=-0/52)، استراتژی پیاده سازی(R-C=-0/29)،هزینه ها(R-C=-0/23) و تیم اجرایی پروژه(R-C=-0/20)،عوامل اثرپذیرمی باشند. همچنین پرتعامل ترین عامل، حمایت مدیریت عالی (R+C=10/54) و کم تعامل ترین عامل، چشم انداز (R+C=8/37) می باشد.

از جمله چالش های مهم سازمان ها این است که بسیاری از برنامه های استراتژیک با موفقیت اجرا نمی شوند. قابلیت های فناوری اطلاعات با فراهم آوردن بستر ابزاری و اطلاعاتی مورد نیاز در سطوح مختلف سازمان و در بین مدیران عالی و استراتژیک، سازمان را قادر می سازد تا استراتژی های خود را به طور اثربخش اجرا کند. هدف اصلی این پژوهش طراحی چارچوب اجرای استراتژی بر مبنای قابلیت های فناوری اطلاعات است. روش تحقیق از حیث نتیجه جز تحقیقات توسعه ای و از حیث هدف جز تحقیقات اکتشافی و از حیث روش جز تحقیقات کیفی از نوع مطالعه موردی است. ابزار جمع آوری داده های تحقیق مصاحبه است و به منظور تحلیل داده ها، از روش تحلیل تم استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، اجرای استراتژی بر مبنای قابلیت های IT مستلزم لزوم تحول در جایگاه IT است که شامل پنج مفهوم اصلی است. هم چنین ابعاد و اجزای قابلیت های IT شامل 9 مفهوم و کارکردهای IT در قالب 18 مفهوم تبیین شده و ابزارهای مرتبط با هر مضمون پیشنهاد گردید و در نهایت چارچوب نهایی ارائه شد.

امروزه اطلاعات به عنوان مرجع و ابزار اصلی قدرت و برتری رقابتی شناخته می شود. در این میان مفهوم جدیدتر و کاراتری از اطلاعات به نام هوشمندی، اهمیت خود را برجسته ساخته و جایگاه اطلاعات را به خود اختصاص داده است. به واقع، تغییرات مستمر و پرشتاب محیط فعالیت سازمان ها و دولت ها و کمیت و کیفیت منابع تحت اختیار آن ها، بعلاوه ارتباط و وابستگی سازمان ها و کشورها به یکدیگر در سطح جهانی، نوید از ابهام روز افزون محیطی می دهد. در همین راستا، هوشمندی استراتژیک برای کمک و پشتیبانی آنها در این جهت و افزایش قدرت نرم طراحی شده است.هوشمندی استراتژیک را می توان به عنوان؛ فرایندی سیستماتیک و پیوسته به منظور تولید اطلاعات و هوش استراتژیک، به صورت عملی در راستای تسهیل تصمیم گیری و دستیابی به منافع و مزیت رقابتی همچنین بازدارندگی دانست. از طرفی، مرور بر تجربه فعالیت بخش های حاکمیتی دولت ها نشان می دهد که رویکرد پشتیبانی از تصمیم گیری استراتژیک و بهره مندی از قدرت نرم بسیار مورد تأکید است و با منافع ملی و مزیت رقابتی سخت عجین می باشد. از این رو به جهت ضعف مطالعات و منابع داخلی و ضرورت و اهمیت ارتقاء ساختار برنامه ریزی، تصمیم گیری و اطلاعات استراتژیک و در راستای ایجاد چارچوبی برای هوشمندی استراتژیک، نسبت به طرح مقاله حاضر اقدام شد. در همین راستا به واسطه روش های تحقیق کیفی نسبت به تامین اهداف و پاسخ به این که توسعه قابلیتهای استراتژیک و تصمیم گیری با استفاده از ظرفیت مدیریت هوشمندی استراتژیک چگونه است، اقدام گردیده و در نتایج این تحقیق تعریف کاملی از قابلیتهای مربوطه و استفاده از ظرفیت همچنین جوانب متصور بر آن ارایه شده است.

مدیریت یعنی تصمیم گیری و در انتخاب استراتژی اهمیت تصمیم گیری برجسته تر می باشد از این رو سیستم های پشتیبان برای تصمیم گیری و انتخاب استراتژی مناسب بسیار حائز اهمیت می باشند، در این میان مدل های ریاضی و تصمیم گیری چند معیاره به منظور اولویت بندی و انتخاب استراتژی مناسب برای یک سازمان می توانند مفید باشند. در مقاله حاضر از روش تصمیم گیری چند شاخصه و الگوریتم های مربوطه به منظور ارائه یک مدل ریاضی با ویژگی های پیاده سازی رایانه ای جهت تصمیم گیری به منظور اولویت بندی و انتخاب استراتژی های شرکت های چندملیتی استفاده شده است. بر همین اساس به منظور انتخاب و اولویت بندی استراتژی مناسب و در راستای ماموریت ها، اهداف، شرایط و وضعیت سازمان، مدلی ریاضی مبتنی بر تصمیم گیری چند معیاره ارایه گردیده است که به مدیران عالی جهت تصمیم گیری در خصوص تدوین برنامه های استراتژیک کمک می کند تا عوامل موثر بر انتخاب استراتژی را شناسایی کرده و با در نظر گرفتن انتظارات و امکانات سازمان، استراتژی های مطلوب را انتخاب نمایند. از جمله دلایل اهمیت این مدل معرفی شاخص های استاندارد (هزینه، زمان، ریسک، بستر داخلی و تفوق خارجی) و عدم محدودیت کمی و کیفی در لحاظ نمودن گزینه ها و شاخص ها به علاوه انعطاف پذیری در تغییر و تعدد شاخص ها و وزن های آنها همچنین سهولت اجرای مدل و قابلیت پیاده سازی آن بر اساس سیستم های نرم فزاری می باشد.

از جمله مشکلات مهم سازمان ها این است که بسیاری از برنامه های راهبردی با موفقیت اجرا نمی شود. قابلیت های فناوری اطلاعات، با فراهم آوردن بسترِ ابزاری و اطلاعاتی موردنیاز در سطوح گوناگون سازمان و در بین مدیران عالی و راهبردی، سازمان را توانمند می سازد تا راهبردهای خود را به خوبی اجرا کند. مقاله حاضر حاصل پژوهشی است که هدف از آن بررسی قابلیت های فناوری اطلاعات در اجرای راهبرد و ارائه نقشه راه برای استفاده از این قابلیت ها در اجرای اثربخش راهبرد است. در این مقاله، که بخشی از یک پژوهش کیفی کلان است، با رویکرد تحلیلی و توصیفی و با مطالعه عمیق و روشمند ادبیات نظری، کلیه اجزا و فرایندهای توسعه قابلیت های فناوری اطلاعات در اجرای راهبرد، جامع و یکپارچه، بررسی شده و درنهایت در ساختاری روشمند نقشه راهی عملیاتی ارائه شده است برای آنکه از قابلیت های فناوری اطلاعات در اجرای راهبرد استفاده شود. بدین منظور، قابلیت های فناوری اطلاعات مرتبط با اجرای راهبرد در پنج حوزه شناسایی شده است. سپس، بر اساس الزامات اصلی راهبرد های مبتنی بر قابلیت های فناوری اطلاعات، برای استفاده از قابلیت های فناوری اطلاعات به قصد اجرای اثربخش راهبرد، نقشه راهی ارائه شده شامل تعیین راهبردهای سازمانی، شناسایی فرایندهای کسب وکار، شناسایی و توسعه قابلیت های فناوری اطلاعات و شناسایی ابزارهای مرتبط با فناوری اطلاعات. باید افزود که چهارچوب ارائه شده، در قالب الگویی عملی، به رفع و تقلیل موانع اجرای راهبرد در سازمان و تفوق راهبردی مدیران عالی و اجرایی منتهی خواهد شد.

هدف: به رغم سرمایه گذاری های انبوه در حوزه مدیریت منابع انسانی دیجیتال، نرخ شکست این طرح ها بالا است. یکی از مهم ترین دلایل شکست این طرح ها، وجود نداشتن یک نقشه راه و متدولوژی مناسب برای منابع انسانی دیجیتال می باشد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر ارائه نقشه راه تحول دیجیتال در حوزه منابع انسانی است. روش شناسی: پژوهش حاضر با استفاده از روش فراترکیب انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات در پژوهش حاضر، اسناد و مدارک گذشته در این زمینه است که به طور کلی شامل 31 مقاله می شود. شیوه تحلیل داده ها براساس کدگذاری سه مرحله ای است. یافته ها: نتایج بیانگر این است که نقشه راه تحول دیجیتال در حوزه منابع انسانی شامل سه لایه زیرساخت، فرایندها و اهداف می باشد. لایه زیرساخت دربرگیرنده عوامل فنی و فناوری نوین، عوامل انسانی و فرهنگی، عوامل مدیریتی و عوامل سازمانی؛ لایه فرایندها دربرگیرنده سه بحث اصلی: فعالیت های پشتیبانی، فعالیت های اصلی و فعالیت های ارزیابی و توسعه ای و لایه اهداف دربرگیرنده: کارکنان دیجیتال، محیط کار دیجیتال، یکپارچگی راهبردی، بهبود تجربه کارکنان، بهبود زمان، هزینه و کیفیت خدمات منابع انسانی می باشد.

مدلسازی و تحلیل تعارض از منظر رشته های گوناگونی صورت گرفته است. روشهای مبتنی بر تئوری بازی از جامعترین مدلهایی است که برای مدلسازی و تحلیل تعارض مورد استفاده قرار گرفته است. یکی از چالشهای دستگاهها عدم یکپارچگی اطلاعات بین آنهااست که منجر به عدم ایجاد بانک اطلاعاتی جامع شده است. هدف تحقیق تحلیل تعارضات و تدوین استراتژی جذب اعضای هیأت علمی با استفاده از تئوری درام بود. تحقیق حاضر از نوع هدف کاربردی، از لحاظ نوع داده ها کیفی به شمار بود .ماهیت پژوهش نیز اکتشافی بوده است. روش پژوهش به کارگیری تئوری درام برای تدوین استراتژی جذب هیأت علمی بوده است. جامعه آماری حاضر مدیران فناوری اطلاعات سازمانها و اعضای هیأت علمی دانشگاهها در حوزه فناوری اطلاعات بوده اند. در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از مصاحبه با خبرگان، بررسی اسناد و مدارک بهره گرفته شده است. ابزار به کارگرفته شده جداول مطلوبیت و نمودار تحلیل تعارض بود. از بین استراتژیهای جذب هیأت علمی به صورت الکترونیکی، پیاده سازی سامانه یکپارچه جذب با مدیریت هیأت عالی جذب یک گزینه، پیاده سازی سامانه وزارت علوم و وزارت بهداشت به تنهایی و پیاده سازی سامانه های وزارتین در وزارتخانه های فوق به صورت جداگانه با نظارت هیأت عالی جذب و تدوین ویژگیهای عملیاتی و گزارشات روتین ابلاغی از گزینه های دیگر بوده اند. یافته تحقیق پیدا کردن بهترین استراتژی مورد تأیید همه ذینفعان، پیاده سازی سامانه های وزارتین در وزارتخانه های فوق به صورت جداگانه با نظارت هیأت عالی جذب و تدوین ویژگیهای عملیاتی و گزارشات روتین بوده است.

هوش مصنوعی یکی از مهم ترین فناوری های نوظهور است که امروزه با سرعت بالا موجب تحولات عظیم در تمامی حوزه ها از جمله سیاست گذاری عمومی شده است. در این پژوهش کیفی با هدف شناسایی ابعاد به کارگیری هوش مصنوعی در سیاست گذاری عمومی، با رویکرد فراترکیب، 339 مضمون پایه در راستای هدف پژوهش استخراج گردید. سپس از این مضامین پایه، 33 مضمون سازمان دهنده ایجاد شد و در نهایت این مفاهیم به 4 مضمون فراگیر طبقه بندی شدند که شامل کاربردها، روش ها، مزایا و چالش های هوش مصنوعی در چرخه سیاست گذاری عمومی می باشند. با توجه به یافته های پژوهش، از کاربردهای با اهمیت این فناوری در سیاست گذاری عمومی می توان به اولویت بندی مسائل براساس نیازها و خواسته های واقعی جامعه و تشخیص مسائل و مشکلات برمبنای شناخت الگوهای موجود در کلان داده ها اشاره کرد که منجر به طراحی و تدوین سیاست هایی مبتنی بر شواهد می گردند. همچنین، استفاده از روش هایی همچون الگوریتم های یادگیری ماشینی، شبکه های عصبی و پردازش زبان طبیعی مزایایی از جمله هوشمندی و پویایی فرآیند تدوین سیاست ها و در نتیجه کارامدتر شدن نقش سیاست گذاران در کاربرد این فناوری در چرخه سیاست گذاری عمومی نهفته است. البته، در این میان چالش های متنوعی اعم از چالش های اخلاقی در زمینه به کارگیری داده ها، چالش های مرتبط با خلاءهای موجود در منابع انسانی، تعصبات ساختارهای مدیریتی حاکم بر جوامع و چالش های امنیتی وجود دارند که نیازمند بررسی های دقیق تر و عمیق تری می باشند.

تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل ارزشی تاثیر گذار کارآفرینان در فضای آنلاین بر قصد و نیت رفتار کاربران در خریدهای اینترنتی صورت گرفته است. این مطالعه بر حسب هدف از نوع کاربردی و از نظر روش، کمّی است که به واکاوی جامعه آماری کاربرانی که طی یک سال دست کم 3 بار خرید آنلاین داشته اند، پرداخته است. داده های تحقیق با استفاده از پرسشنامه آزمون آلفای کرونباخ، مشتمل بر 25 سوال جمع آوری شده است و در مرحله بعد ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که مقدار آن یک به دست آمد. در مرحله بعد، پس از گردآوری داده ها، گام بعدی که شامل تجزیه و تحلیل داده است که در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی صورت گرفته است و در بخش آمار استنباطی، پس از تعیین نمودن توزیع متغیرها در سطح جامعه مورد نظر مدل معادلات ساختاری و به کمک «نرم افزار پی ال اس» انجام شده است. نتایج نشان می دهد که نگرش رفتاری، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری بر قصد خرید کاربران تأثیر مثبت دارد. قصد و نیت خرید کاربران به طور مستقیم بر رفتار کاربران تأثیر مستقیم داشته و همچنین کنترل رفتاری بر رفتار مصرف کننده، تأثیر مثبت دارد.

توجه به ارائه مناسب خدمات منابع انسانی به دلیل ارتباط مستقیم با عملکرد افراد از موضوعات بسیار مهم سازمان های امروزی به شمار می رود. ارائه خدمات منابع انسانی در طول سالیان گذشته، ضمن این که جزء فعالیت های پرزحمت، فشرده و ناهماهنگ، وقت گیر و هزینه بر در سازمان ها بوده است، متناسب با نیازهای گروه های مختلف نیز طراحی نشده است. این حوزه با ورود فناوری اطلاعات و قابلیت هایی نظیر چابکی، یکپارچگی و اثربخشی، دستخوش تغییرات بنیادی شده است. هدف این مقاله آن است که با بررسی و مرور هدف مند چارچوب ها و مدل های پیشین ارائه خدمات منابع انسانی، فرامدلی برای آن در بستر فناوری اطلاعات ارائه نماید. روش پژوهش حاضر مرور نظام مند بر اساس روش فرامدل سازی از نوع کیفی است. جامعه مورد بررسی این پژوهش کلیه صمقالات منتشر شده در مجلات معتبر و همچنین مدل های تجاری ارائه شده در این حوزه در بازه زمانی 2020-1989 است. در مرحله اول بر اساس مدل سه شاخگی اهرنجانی موضوعاتی که در پژوهش های مورد بررسی به آن اشاره شده بود، شناسایی شد. پس از آن با بهره گیری از الگوی سیپ و تحلیل درون موردی و بین موردی انجام شده، شباهت ها و تفاوت های بین مدل های ارائه شده تحلیل شد. فرامدل ارائه شده در این پژوهش می تواند به متخصصان و کارشناسان حوزه خدمات منابع انسانی کمک کند که قبل از اقدام، بسترها و درون دادهای لازم برای اجرا و پیاده سازی موفقیت آمیز ارائه خدمات در بستر فناوری اطلاعات را در نظر بگیرند و در حین اجرا فرایندها را مدنظر قرار داده و در نهایت برون دادهای حاصل از این عمل را ملاحظه کنند.

زمینه و هدف: فناوری کلان داده در منابع انسانی، از فناوری های نوظهوری است که با رشد حجم داده ها و اطلاعات به وجود آمده است. استفاده از کلان داده در سایر حوزه های مدیریت، از جمله بازرگانی و فروش و همچنین، مدیریت صنعتی استفاده شده است؛ اما در حوزه منابع انسانی چندان شناخته شده نیست. ایده پشت منابع انسانی داده محور، کمک به تصمیم گیری های هوشمندانه تر متولیان منابع انسانی در خصوص سازمان و فعالیت های حوزه منابع انسانی و ایفای نقش شریک استراتژیک است؛ اما با وجود اهمیت و ضرورت آن در حوزه مدیریت منابع انسانی، آنچنان از بینش عملی و نتایج آن استفاده نشده است. یکی از دلایل مهم آن، نبود نقشه راه و روش مناسب برای طراحی و پیاده سازی تجزیه وتحلیل آن است. هدف از پژوهش حاضر، ارائه نقشه راه طراحی و پیاده سازی تجزیه وتحلیل در حوزه مدیریت منابع انسانی است. روش: این پژوهش با استفاده از روش کیفی فراترکیب اجرا شده است. ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات در پژوهش حاضر، اسناد و مدارک گذشته در این زمینه بوده و به طور کلی ۶۰ مقاله را شامل می شود. شیوه تحلیل داده ها بر اساس کدگذاری باز است. یافته ها: نقشه راه تجزیه وتحلیل در حوزه مدیریت منابع انسانی، از سه لایه زیرساخت، فرایندها و اهداف تشکیل شده است که هر لایه، مقوله های اصلی دیگری را دربردارد. مقوله های لایه زیرساخت عبارت اند از: زیرساخت فناوری اطلاعات، زیرساخت سرمایه انسانی، زیرساخت مدیریتی و رهبری و زیرساخت سازمانی. مقوله های لایه فرایندها عبارت اند از: فعالیت های پشتیبانی، فعالیت های اصلی و فعالیت های ارزیابی و توسعه ای. مقوله های لایه اهداف نیز عبارت اند از: تصمیم سازی و تصمیم گیری در سازمان، خلق ارزش برای منابع انسانی، بهبود عملکرد سازمانی، حفظ و ارتقای سرمایه انسانی از طریق توسعه و برنامه ریزی کمّی و کیفی و سنجش و پیش بینی نگرش های شغلی و رفتاری. نتیجه گیری: نقشه راه ارائه شده می تواند به مثابه یک راهنمای عملی و اقدام اجرایی، در اختیار مدیران و مسئولان حوزه منابع انسانی سازمان قرار گیرد تا بتوانند ضمن شناسایی ضرورت بررسی حجم انبوه داده های این حوزه و کشف بینش عملی، راه کار و اقدام های اجرایی، از نتایج ممتاز و برجسته آن در تمامی اقدام ها و فعالیت های حوزه منابع انسانی بهره ببرند.