سیده زهرا اجاق

سیده زهرا اجاق

مدرک تحصیلی: دکتری تخصصی علوم ارتباطات اجتماعی, دانشگاه تهران
رتبه علمی: دانشیار گروه ارتباطات و علم و فناوری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پست الکترونیکی: zahraojagh1979@gmail.com
لینک رزومه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۸ مورد.
۱.

جامعه اطلاعاتی - انفجار اطلاعات: فوبیای اطلاعاتی

نویسنده:
منبع: تحول اداری ۱۳۸۴شماره ۵۰

کلید واژه ها: اطلاعات انفجار اطلاعات جامعه اطلاعاتی فوبیا ضد اطلاعات فقر اطلاعاتی فوبیای اطلاعاتی ترس اطلاعاتی واقعی ترس اطلاعاتی خیالی فاصله دیجیتالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 533 تعداد دانلود : 676
در این مقاله فوبیای اطلاعاتی و نسبت آن با جامعه اطلاعاتی بررسی می‌شود و مطالب آن مشتمل است بر چهار بخش ، در بخش نخست به تشریح فوبیا می‌پردازیم . در بخش دوم جامعه اطلاعاتی را در دو بخش زیربنای جامعه اطلاعاتی و اطلاعات مطالعه می‌کنیم . در بخش سوم نسبت جامعه اطلاعاتی و فوبیای اطلاعاتی با تکیه بر نظریات مانوئل کاستلز و تنی چند از اندیشمندان این رشته تحلیل شده است . بالاخره در بخش چهارم فوبیای اطلاعاتی به منزله نوعی بحران در جامعه ایران مطالعه می‌شود و پس از اثبات بحران بودن فوبیای اطلاعاتی ، پیشنهادهایی برای نحوه مدیریت آن ارائه می‌شود...
۲.

بومی‏ کردن نظریه کنش ‏ارتباطی برای تحلیل فرآیند توسعه و مدرنیته در ایران

نویسنده:
منبع: رسانه جهانی ۱۳۸۵ شماره ۱

کلید واژه ها: عقلانیت سنت مدرن زیست جهان کنش ارتباطی مفاهمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 878 تعداد دانلود : 996
این مقاله یک کوشش نظری-پژوهشی است که در آن امکان ارزیابی وضعیت توسعه در ایران از طریق تعدیل مفروضات نظریه کنش ارتباطی هابرماس و انطباق آن با شرایط ایران فراهم می‏ شود. از جمله یافته های این کوشش نظری یکی تغییر نسبت میان عقلانیت و فقدان آن در مفاهیم دوگانه سنت و مدرن است. دومین یافته این مقاله امکان تغییر زیست جهان سنتی حالتی است که در آن نهادهای سنتی مستقر می ‏باشند. تجریه ایران نشان می‏دهد که نظام باورها به عنوان مبنایی بومی در گسترش کنش ارتباطی در ایران عمل کرده است. این یافته ها نشان می‏ دهد که نظریه کنش ارتباطی می‏ تواند به عنوان یک نظریه توسعه در ایران بومی شود و جریان توسعه در ایران را تبیین کند.
۳.

باز تولید عقلانیت سنتی و خصلتهای عقلانیت ارتباطی در حوزه عمومی ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات ۱۳۸۵ شماره ۷

کلید واژه ها: عقلانیت ارتباطی زیست جهان ایران گسستگی زیست جهان روشنفکری قدرت محور بودن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات گروه های ویژه رسانه ها و حوزه عمومی
تعداد بازدید : 849
در این مقاله خصلتهای عقلانیت ارتباطی در حوزه عمومی ایرانی مورد مطالعه قرار می گیرند. این مقاله با استفاده از رویکرد هابرماس، عقلانیت ارتباطی را عامل توسعه یافتگی حوزه عمومی و تحول از زیست جهان سنتی به مدرن در نظر می گیرد. به همین منظور زیست جهان ایرانی به عنوان عامل موثر در تحول از سنت به مدرنیته در این مقاله مورد توجه قرار می گیرد. توضیح آنکه، مطالعه تاریخ تحولات اجتماعی ایران حاکی از آنست که زیست جهان روشنفکران، نخستین زیست جهانی است که امکان تفکر نقادانه در مورد موضوعات عمومی را در ایران فراهم کرده است. مقاله حاضر ضمن تاکید بر بینش ارتباطاتی، بر آن است که دستیابی به زیست جهان منسجم مدرن نیازمند افکار و اندیشه های مستقل و محققانه ای است که میان سنت ایرانی و مدرنیسم پل زده و به نوعی بر بومی گرایی علمی استوار باشد. این مقاله همچنین نشان می دهد زیست جهان ایرانی، از ویژگیهایی برخوردار است که منحصر به جامعه ایرانی است و از این جهت برای طی کردن دوره گذار لازم است تا عوامل بسترساز مطابق با زیست جهان خود را برای دستیابی به مدرنیته ایرانی بازسازی کند. زیست جهان روشنفکری ایران در حال نقد موضوعات عمومی از مجرای نقد بسیاری از باورهای موجود در جامعه ایران است. به عبارت دیگر، زیست جهان روشنفکری ناشی از نقد زیست جهان سنتی است. با وجود اینکه ایدئولوژی و ایدئولوژی زدگی از مشخصات زیست جهان روشنفکری ایرانی است، اما تقدس زدایی اولین و عمده ترین خصلت عقلانیت ارتباطی در این زیست جهان است. مطالعه ما گسستگی و قدرت محور بودن را به عنوان خصایص دیگر عقلانیت ارتباطی نشان می دهد.
۵.

تحلیل تاریخی وضعیت ارتباطات عمومی علم در مجلات علمی عمومی ایرانی (1290 ـ 1390 خورشیدی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۱۹ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۷۳

کلید واژه ها: مجلات علمی تاریخ ارتباطات علم عمومی عامه ایرانی ساختار ارتباطات گرامیداشت علم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 763 تعداد دانلود : 951
هدف: هدف این پژوهش، شناخت و تحلیل تغییراتی ساختاری در جامعه ایران است که به واسطه انتشار مجلات علمی عمومی ایرانی صورت گرفته است. روش: در این مطالعه از روش تاریخی ـ اَسنادی استفاده شده است. برای این منظور علاوه بر استفاده از اسناد و مدارکی که روشنگر وضعیت علم در ایران هستند، از تحلیل محتوای نمونه های تصادفی مجله های علمی عمومی ایرانی نیز بهره گرفته شد. این نمونه ها هرگز در گذشته به طور منظم و سازماندهیشده، سیاهه برداری نشده بودند و برای اولین بار برای انجام این تحقیق سیاهه ای از آنها تنظیم گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که می توان سه نقش کلی را برای مجلات علمی عمومی ایرانی در ارتباط با تحول و تغییر فضای فرهنگی جامعه ایرانی قایل شد. این سه نقش عبارتند از : 1- معرفی زیرساخت های علم توسط مجله های علمی عمومی 2- گرامیداشت علم توسط مجلات علمی عمومی ایرانی، و 3- گسترش کمی در نهادهای ارتباطات عمومی علم. اصالت/ارزش: این پژوهش، اولین پژوهشی است که نقش مجله های علمی عمومی را در تغییرات ساختاری جامعه ایران مطالعه میکند. این مطالعه با در نظر گرفتن مجلات علمی عمومی به مثابه محیط های فرهنگی، نقش این مجلات را در تشکیل و تطور ساختار ارتباطات عمومی علم در کشور مورد پژوهش قرار داده است.
۶.

آموزش سواد رسانه ای به کودکان : معرفی شاخص های محتوای آموزش سواد رسانه ای در دبستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۵۳ 221 - 247

کلید واژه ها: گفتمان هژمونی آنتاگونیسم آگونیسم مصالحه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 369 تعداد دانلود : 16
  آموزش سواد رسانه ای در ایران به شکل رسمی و غیررسمی در حال گسترش است و نیاز به متون یا منابعی وجود دارد که به طور علمی شاخص های مناسب برای محتوای آموزش را شناسایی و ارائه کنند. با توجه به این که مخاطب مستقیم و غیرمستقیم این آموزش ، کودکان هستند، در این مقاله با انتخاب رویکرد کودک محور به رابطه کودک با رسانه، مدل های برساخت گرای آموزش سواد رسانه ای مطالعه و تحلیل می شوند. این مطالعه با استفاده از روش تحلیل ثانویه مبتنی بر اسناد، ویژگی های روش و محتوای مناسب برای آموزش سواد رسانه ای را مشخص می کند. این پژوهش نشان می دهد که شیوه آموزش باید از حالت یک سویه به چند سویه، و از تک گویی به گفتگویی تغییر کند. همچنین لازم است محتوای آموزشی در دو سطح نظری و عملی به کودکان یاد داده شود. در سطح نظری کودکان متناسب با سن خود، مبانی مفهومی رسانه را با تاکید بر مفهوم بازنمایی و واژگان اصلی علم مطالعات رسانه یاد می گیرند و با شناخت روش نشانه شناسی از آن برای تحلیل رسانه ها استفاده می کنند. در سطح عملی نیز مهارت تولید رسانه ای، نقد و بازخورد دادن را یاد می گیرند. سه شاخص اصلی برای انتخاب محتوای مناسب نظری و عملی عبارت از یادگیری مفهوم بازنمایی، خودکارآمدی، و بازاندیشی هستند.
۷.

مطالعه منطق مدیریت تولید محتوا در مجله های علمی عمومی ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال هفتم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۷)

کلید واژه ها: مدیریت رسانه مجله های علمی عمومی ایرانی منطق مدیریتی تولید محتوای علمی عمومی ساده سازی علم جذاب سازی محتوا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ مطالعات فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات مطبوعاتی‏، رادیویی و تلویزیونی مطبوعات
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ برنامه ریزی و مهندسی فرهنگی
تعداد بازدید : 993 تعداد دانلود : 658
هدف از نگارش این مقاله شناخت و ارزیابی منطق مدیریتی حاکم بر تولید محتوا در مجله های علمی عمومی ایرانی است. تولید دانش در این حوزه کمک خواهد کرد تا درک روشنی از چرایی و چگونگی تولید متون علمی عمومی در ایران به دست آوریم. برای دست یابی به این شناخت، این مقاله بر نحوه کاربرد زبان در ساده سازی علم تمرکز کرده و بین کاربرد قابلیت های زبان در این مجله ها و منطق مدیریتی حاکم بر آنها رابطه منطقی برقرار کرده است. اهمیت این پژوهش در آن است که این مجله ها حدود صد سال است که در ایران فعالند ولی تاکنون مدیریت انتقال پیام های علمی در این مجله ها مورد پژوهش قرار نگرفته است. برای انجام این مطالعه از روش تحقیق ترکیبی استفاده شده است که شامل سه روش تحلیل محتوا، مصاحبه و پیمایش از طریق پرسشنامه می باشد. جمعیت مورد مطالعه در این تحقیق شامل اشخاص و مجلات هستند که به طور تصادفی نمونه گیری شده اند. البته با توجه به فقدان فهرست مجله های علمی عمومی ایرانی، ابتدا این فهرست را تهیه کردیم و سپس بر آن اساس واحد تحلیل مشخص شد و نمونه گیری تصادفی بر این مبنا انجام شد. برخی نتایج این پژوهش علاوه بر این که نشان می دهند مجلات علمی در ایران از روش های ساده کردن و جذاب کردن علم در تلفیق با نظرات خوانندگان استفاده کرده اند، همین نتایج آشکار می سازند که منطق مدیریتی حاکم بر تولید محتوا در مجله های علمی عمومی ایرانی، بر اساس مؤلفه های فرهنگی اطلاع رسانی تنظیم شده است. در عین حال و بر اساس نتایج به دست آمده، مقاله مدعی است که منطق تجارت آموزش، منطق مناسب تری برای مدیریت این مجله ها است.
۸.

خوراکی های تبلیغ شده در تلویزیون از منظر ارزش غذایی و تأثیرگذاری بر چاقی کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ارتباطی سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۷۲)

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی رسانه ملی شکاف دیجیتال ضای مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 46 تعداد دانلود : 275
هدف اصلی این مقاله، شناخت ویژگی های کمّی تبلیغات مواد غذایی تلویزیون، جاذبه های تبلیغی و مضامین مورد استفاده در این تبلیغات است که موجب ترغیب مخاطبان، بویژه کودکان و نوجوانان به خرید و مصرف این محصولات می شود. برای این منظور، با استفاده از روش تحلیل محتوای کمّی و تماتیک 308 پیام بازرگانی پخش شده بین ساعت های 4 بعدازظهر تا 11 شب (شبکه های 1، 2، 3 و 5) که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده مورد بررسی قرار گرفته اند تا انواع مواد خوراکی تبلیغ شده و متغیرهایی که موجب تغییر در رفتار تغذیه ای کودکان و نوجوانان می شوند ، شناسایی شوند. بر اساس نتایج به دست آمده،6درصد از آگهی های تبلیغی به مواد لبنی،2/4درصد به مواد نشاسته ای و 7/10درصد به مواد خوراکی فاقد ارزش تغذیه ای سالم مربوط بودند. تحلیل تماتیک نمونه های مطالعه شده نشان می دهد که مضامین نهفته در پیام های بازرگانی مربوط به خوراکی های فاقد ارزش غذایی عبارت از رقابت برای خوردن و رواج تک خوری ، اغراق در انرژی زا بودن محصول و تغییر حالت های احساسی هستند.
۹.

فراخواندن مخاطبان از سوی متون علمی عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲۴

کلید واژه ها: ارتباطات عمومی علم درک عامه از علم مجله های علمی عمومی ایرانی علم تعاملی نظریة کنشگر - شبکه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 118 تعداد دانلود : 962
این مقاله به مسئلة عمومی کردن علم در مجله­های علمی عمومی ایرانی می­ پردازد. با آنکه مدت زیادی است این قبیل مجله­ها در ایران منتشر می شوند اما هنوز به عنوان مقوله ای ارتباطاتی در این حوزه مورد مطالعه واقع نشده اند. مقالة حاضر با توجه به نقش مجله­های مذکور در انتشار اطلاعات و درک علمی در حوزة عمومی بر زبان به کاررفته در تولید متون علمی عمومی ایرانی، تمرکز و معیارهایی را برای مناسب کردن زبان این مجله ها در راستای افزایش درک عامه از علم شناسایی کرده است. برای دستیابی به این معیارها، از محتوای نظری دو نظریة کنشگر ـ شبکه و علم تعاملی استفاده شده و هفت معیار به دایرة شناخت درآمده است. اهمیت شناخت این معیارها در آن است که ابزاری را برای کاربرد در مجله های علمی عمومی به منظور ارائة روش­های ارتباطات مؤثّر محتواهای علمی با عموم فراهم می کند. در این مقاله با توضیح معیارهای زبان ایده­آل یا نگارش متون علمی عمومی، روش برقراری ارتباطات عمومی علم مؤثّر توضیح داده شده تا این معیارها از وضعیت انتزاعی بیرون آمده و عملیاتی و اجرایی شوند.
۱۰.

گفتمان های جمعیتی در ایران: سیاست و بازتولید رسانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجلس و راهبرد سال بیست و ششم بهار ۱۳۹۸ شماره ۹۷ 137 - 164
تعداد بازدید : 195 تعداد دانلود : 935
مساله این مقاله، نبود شناخت درباره ویژگی های گفتمان های جمعیتی است که در رسانه ها تولید و بازتولید می شوند، و می توانند بر تصمیم گیری های سیاسی و شخصی اثر بگذارند. در این مقاله با توجه به نقش گروه های متخصصان و ذینفعان در تنویر افکار عموم و یاری رساندن به برنامه ریزان در تنظیم سیاست های جمعیتی متونی که رویکرد صاحب نظران از جمله متخصصان جمعیت شناسی را در این باره بازتاب می دهند، با روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مطالعه می شوند. این مطالعه پس از مرور گفتمان های علمی جمعیت شناسی و گفتمان های سیاسی حاکم بر ایران که سیاست-های جمعیت را متاثر می سازند به تحلیل گفتمان انتقادی متون مربوط می پردازد و نشان می دهد که گفتمان برخی از گروه های ذینفع، بحرانی؛ و گفتمان مربوط به جمعیت شناسان، گفتمان طبیعی است. در مرحله تبیین با تشریح فرایندهای نهادی و اجتماعی این گفتمان ها نشان داده می شود که گفتمان بحرانی در رسانه ها با توجه به وجوه مختلف گفتمان و با شدت بیشتری بازتولید شده، حال آن که گفتمان طبیعی، تنها از وجه توسعه مورد توجه واقع شده است.
۱۱.

تحلیل کنش های ارتباطی و مدیریت تأثیر در گروه های تلگرام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال دوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۵ 75-100

کلید واژه ها: تلگرام کنش ارتباطی عملکرد چهره مدیریت تأثیر تحلیل سبک زبانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات فضای مجازی شبکه های اجتماعی موبایل محور
تعداد بازدید : 89 تعداد دانلود : 653
پژوهش حاضر به منظور مطالعه کنش های ارتباطی اعضاء در گروه های مجازی تلگرام ازنظر نحوه مدیریت تأثیر با استفاده از عملکرد چهره خود انجام شده است. برای این منظور از ترکیب نظری کنش ارتباطی هابرماس و مدیریت تأثیر یا کنش نمایشی گافمن استفاده شده است. با توجه به ویژگی نوشتاری خاص پیام ها در تلگرام، رویکرد روش مورد استفاده تحلیل سبک زبانی است. در این تحقیق حدود 10 هزار کاربر از 20 گروه تلگرام تحت عنوان هنر، علم و ورزش ارزیابی می شوند. نتایج این مطالعه حاکی از حضور بارز کنش معطوف به هدف در این گروه ها است. شبکه اجتماعی تلگرام باوجود اینکه فرصتی برای حضور و تشکیل گروه فراهم ساخته ولی رابطه پیروی بر رابطه گفتگویی و تعاملی در این گروه ها غلبه دارد. بازنمایی خود کاربران در گروه های تلگرامی اغلب از راه تأیید و پذیرش پیام ها و در فقدان نقد و مخالفت انجام می شود. همچنین نتایج نشان می دهند که هنجار حمایتگری در این گروه ها با مفهوم جدیدی بروز کرده است که افراد برای عملکرد چهره مثبت، گسترش ارتباطات مثبت و مدیریت تأثیر هدفمند از آن استفاده می کنند.
۱۲.

تحلیل محتوای سایت های پربازدید ایرانی در حوزه سلامت از منظر شیوه های اقناع مخاطب در تغییر رفتار مصرف سیگار ( (فروردین– شهریور 139(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال چهارم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۶ 264 - 299

کلید واژه ها: ارتباطات سلامت اطلاعات سلامت محور نظریه رفتار برنامه ریزی شده نظریه اقناع سایت های حوزه بهداشت و سلامت ترک سیگار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 523 تعداد دانلود : 884
به نظر می رسد که رسانه ها و فضای مجازی به مثابه یکی از عوامل مداخله گر در تغییر رفتار می توانند در ترغیب افراد به ترک سیگار ایفای نقش کنند. مسئله این مقاله، شناخت معیارهای نگارش محتوای سلامت محور ترغیب کننده به ترک سیگار و تحلیل وضعیت پایگاه های اطلاعاتی سلامت محور اینترنتی از این منظر است. پژوهش حاضر با ترکیب نظریه رفتار برنامه ریزی شده آجزن و فیشبن، و نظریه اقناع بینگر می کوشد تا مقوله های ترغیب کننده به تغییر رفتار را به لحاظ نظری شناسایی کند. با مفروض دانستن احتمال کارآمد بودن این مقوله ها و با استفاده از رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای جهت دار، محتوای مرتبط با سیگار تولید و منتشرشده در هشت سایت پربازدید حوزه بهداشت و سلامت را ارزیابی می کند. بازه زمانی موردمطالعه، شش ماه ابتدای سال 1396 و جامعه نمونه موردمطالعه، تمام 67 مطلب مرتبط با سیگار هستند که در این سایت ها منتشرشده اند. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار 10 MAXQDA کدگذاری شده اند. نتایج این پژوهش نشان می دهند که اطلاعات سلامت محور سایت های تحلیل شده، ظرفیت چندانی برای ایجاد قصد/ تغییر رفتار در مخاطب سیگاری را ندارند. این محتواها بیش از هر چیز با استفاده از مقوله های ترس، نقل قول و ارائه نتیجه گیری روشن تولیدشده اند که حاکی از ظرفیت نه چندان زیاد سایت ها در تغییر نگرش مخاطب سیگاری است. برای نگارش محتوای اقناع کننده، لازم است که مطلب اقناع کننده به ترک سیگار با توجه به 13 مقوله دیگر که تحت سه اصل کلی نگرش، هنجارها و کنترل رفتاری درک شده، و متناسب ساختن آن ها با موضوع قرار دارند، تولید شود.
۱۳.

تحلیل گفتمان سیاست های رسانه ای شده افزایش جمعیت: ارائه یک راهبرد ترویجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه انجمن جمعیت شناسی ایران سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۵ 133-164

کلید واژه ها: سیاست های کلی جمعیت روزنامه ایران روزنامه کیهان تحلیل گفتمان انتقادی ترویج نظریه رفتار برنامه ریزی شده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 712 تعداد دانلود : 386
با وجود تاکید اخیر برنامه ها و سیاست های رسمی و آشکار برخی کشورها بر افزایش جمعیت، مطالعات اندکی درباره نقش رسانه ها در موفقیت سیاستهای جمعیت منتشر شده است. پس از اعمال سیاست کنترل جمعیت در ایران، با ابلاغ سیاست های کلی جمعیت در 30 اردیبهشت 1393 تغییر سیاستها به افزایش جمعیت وجهه ای رسمی یافت. علیرغم توجه سیاست های ابلاغی به ابعاد مختلف (کمی و کیفی) جمعیت، نحوه بازتولید گفتمانی و ترویج این سیاست ها در رسانه ها عمدتا با توجه به بعد کمیت جمعیت انجام می شود، که به نظر می رسد هم توانایی این پیام ها در تغییر رفتار را کاهش داده و هم تصویری ناقص از سیاست های جمعیتی ارائه می دهد. در این مقاله، با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده عوامل موثر بر تغییر رفتار معرفی شده و با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی، گفتمان های اصلی دو روزنامه کیهان و ایران شناسایی می شوند. سپس، گفتمان ها از نظر حضور یا فقدان عوامل اثرگذار بر تغییر رفتار باروری تحلیل می گردند. در نهایت، سه اصل برای بهینه کردن فعالیت های ترویجی سیاست های جمعیتی ایران معرفی می شوند که عبارتند از الف) توجه به عوامل متعدد اثرگذار بر رفتار باروری؛ ب) اتخاذ رویکرد مخاطب آگاه، گزینشگر، و عقلانی؛ و ج) برقراری ارتباط و همکاری علمی بین روزنامه نگاران و جمعیت شناسان.
۱۴.

بازتعریف نقش و جایگاه روزنامه نگاری علم در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیستم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۵ 103 - 126

کلید واژه ها: ارتباطات عمومی علم رسانه علمی عمومی خوب روزنامه نگاری علم ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 402 تعداد دانلود : 27
با وجود بیش از 100 سال تجربه روزنامه نگاری علم در ایران، رسانه های علمی عمومی، در ارتباط علم و جامعه، بیشتر بر کارکرد انتقال دهندگی تأکید دارند و نقش روزنامه نگاران علم، ترجمه و ساده سازی زبان تخصصی علم یعنی ارتباطات عمومی علم سنّتی است. این پژوهش می کوشد<sub> </sub> تا از طریق مصاحبه عمیق و کانونی با روزنامه نگاران علم با بیش از 10 سال سابقه فعالیت، مقولات مورد نظر آنان در بازتعریف روزنامه نگاری علم خوب را شناسایی کند. نتایج نشان می دهند که بازتعریف نقش روزنامه نگاری علم نیز مبتنی بر مدل سنّتی است. ولی تعداد محدود مخاطبان و احساس نیاز به استقلال اقتصادی، موجب تفکر درباره این رسانه ها به مثابه عناصری هویت بخش و در عین حال سرما یه ای فیزیکی، فرهنگی و اجتماعی شده است. این رویکرد می تواند فعالیت روزنامه نگاری علم را در ایران تغییر دهد و آن را به بخشی پویا و اثرگذار در عرصه رسانه و علم تبدیل کند.  
۱۵.

چالش های پیش روی فیلم های دینی در سینمای ایران: مطالعه موردی فیلم سینمایی "رستاخیز"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در رسانه و فرهنگ سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 127-156

کلید واژه ها: فیلم رستاخیز نظریه کنش ارتباطی مسئولین فقها سازندگان فیلم رستاخیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 471 تعداد دانلود : 515
سینمای دینی پس از انقلاب اسلامی در ایران، علیرغم ادعای نظام فرهنگی کشوردر حمایت ازاین گونه سینمایی، همواره با چالش های جدی روبرو بوده است. فیلم سینمایی رستاخیز، یکی از چندین فیلم دینی در ایران است که با وجود اخذ مجوزهای لازم برای اکران عمومی از مقامات سینمایی کشور، براثر اختلافات و حواشی بهوجود آمده پیرامون آن توقیف شد و همچنان (تا زمان انتشار این مقاله)، سرنوشت نامعلومی دارد. مسئله محوری در این تحقیق، مواجه با یک پدیده متناقض نما در ژانر دینی سینمای پس از انقلاب است. از یک طرف، سینماگران به تولید فیلمهای دینی تشویق می شوند و از طرف دیگر، وجود ناهماهنگیها و موانع مدیریتی و ساختاری موجب هدر رفت وقت، انرژی، بودجه سازندگان فیلمهای دینی و منابع کشور می شود. این تحقیق در نظر دارد، با استفاده از نظریه کنش ارتباطی هابرماس و روش تحلیل محتوای کیفی، چالش های پیش روی فیلم های دینی را بامطالعه موردی فیلم رستاخیز مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد. برای این منظور، سه گروه مؤثر و دخیل در سرنوشت این فیلم، یعنی؛ فقها، مسئولین فرهنگی/هنری و سازندگان فیلم شناسایی و دسته بندی شده اند. در فرایند تحلیل، اظهارات هر گروه کدگذاری، مقوله بندی و پس ازآن مضامین حاصل از مقوله ها مورد شناساییقرارگرفته و در پایان، یافته های تحقیق براساس نظریه کنش ارتباطی هابرماس، جمع آوری و جمع بندیشده اند. یافته های پژوهش حاکی از فقدان ارتباط و گفتگوی مؤثر میان گروه های دخیل در سرنوشت فیلم رستاخیز بوده، و نیز نشان می دهند که اظهارات این کنشگران از کنش راهبردی پیروی می کنند. درنتیجه، به علت فقدان عقلانیت ارتباطی در اظهارات و تعاملات میان سه گروه کنشگر، تفاهمی بر سر نمایش فیلم رستاخیز بهوجود نیامده است.
۱۶.

شناخت ویژگی ها و تغییرات گفتمان های کودک در مجله های «پیک دانش آموز» و «رشد دانش آموز»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفکر و کودک سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)

کلید واژه ها: گفتمان کودک قدرت تحلیل گفتمان انتقادی رشد دانش آموز پیک دانش آموز ون لیون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 880 تعداد دانلود : 632
هدف این پژوهش شناخت ویژگی ها و تغییرات گفتمان های کودک از آغاز کار مجله «رشد دانش آموز» در دی ماه سال 1343 با عنوان «پیک دانش آموز» تا سال 1397 است. این مقاله با اتکا بر آرا فوکو در مورد گفتمان و مدل قدرت انضباطی، و با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی ون لیون الف) ویژگی ها و تنوع گفتمان های کودک در این مجله، ب) تحول یا ثبات گفتمان های کودک و چرایی آن و ج) رابطه ی قدرت و این گفتمان ها را مطالعه می کند. یافته ها، وجود هشت گفتمان کودک در داستان های دوره ی پهلوی دوم و بازتولید آن ها و تولید هفت گفتمان جدید در دوره جمهوری اسلامی را نشان می دهد. همچنین به ازای هر یک از گفتمان های کودک، یک تقابل دوگانه بین کودک و بزرگسال نیز شناسایی شده است. نتایج تحلیل انتقادی گفتمان های کودک نشان می دهند در این گفتمان ها همواره کودک در جایگاه فرودست نسبت به بزرگسال قرار دارد. وجود رابطه ی فرودستی-فرادستی بین کودک و بزرگسال، روابط سلسله مراتبی را در جامعه تحکیم می بخشد. در روابط سلسله مراتبی به دلیل محدود شدن آزادی افراد فرودست، توازن قدرت برهم می خورد و رابطه به سمت سلطه می رود که می تواند موجب حفظ نظم حاکم شود.
۱۷.

تحلیل مقایسه ای مجله های علمی عمومی ایران با تاکید بر توانایی آن ها در افزایش سواد علمی مخاطبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال نهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۱ 43 - 62

کلید واژه ها: فرهنگ زبان کودکان دوزبانه پیشرفت تحصیلی آموزش مدرسه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 765 تعداد دانلود : 475
این مقاله به این مساله می پردازد که نحوه بازنمایی علم در مجله های علمی عمومی ایرانی از نظر ارتباطی به شکلی ناقص صورت می گیرد و به همین دلیل این مجله ها نقش چندانی در افزایش سواد علمی مخاطبانشان نداشته اند. چارچوب نظری برای تحلیل این مساله با استفاده از نظریه قالب بندی تنظیم شده که بین کیفیت متون علمی عمومی و کیفیت سواد علمی مخاطبان رابطه منطقی برقرار می کند تا بتواند فرآیند اثرگذاری متون ارتباطی را تبیین کند. به لحاظ روش شناسی نیز 144 مجله علمی عمومی (12 شماره از 12 عنوان مجله) را به طور تصادفی انتخاب و تحلیل محتوای کیفی کرده ایم تا توانایی آن ها در افزایش سواد علمی مخاطبان را نشان دهیم. برای انجام این تحلیل، ابتدا مفهوم سواد علمی را براساس مشخصاتی که برای فرد باسواد علمی تعریف شده، عملیاتی و چهار مولفه بازنمایی ویژگی های کنش علم محور، ویژگی های نگرش علمی، تاثیرات اجتماعی علم و ویژگی های هنجاری علم را شناسایی کردیم. سپس چنین فرض کردیم که چنانچه این ابعاد چهار گانه در متن علمی عمومی بازتاب یافته باشند، در این صورت می توان قضاوت کرد که چنین متونی قابلیت افزایش سواد علمی مخاطبان را دارند. تحلیل این مجله ها، امکان مقایسه آن ها را نیز فراهم آورد و نتایج نشان می دهند که مجله « نجوم»، بیش از یازده مجله دیگر، متونی را تولید کرده که توانایی افزایش سواد علمی مخاطب را دارند.
۱۸.

چارچوب بندی زیست فناوری کشاورزی در رسانه های ایران از 1384 تا 1396(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال هفتم تابستان ۱۴۰۰شماره ۲۶ 325-358

کلید واژه ها: زیست فناوری کشاورزی جامعه مخاطره آمیز چارچوب بندی اخبار خبرگزاری ها ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 505 تعداد دانلود : 255
در سال 1396 بحث تصویب قانون منع واردات محصولات تراریخته موجب گرم شدن مباحثات عمومی درباره زیست فناوری کشاورزی شد. رسانه ها با پوشش اخبار مربوطه، بر کیفیت این مباحث و درک عمومی از این فناوری تاثیر گذاشتند. این موضوع، اهمیت مطالعه چگونگی پوشش رسانه ای و چارچوب بندی اخبار زیست فناوری کشاورزی را بیشتر کرد. در این پژوهش، اخبار سه خبرگزاری پربازدید ایران برای بازه زمانی 13 ساله با روش انتمن تحلیل چارچوب شده اند. نتایج نشان می دهند که تنها 4.2 درصد از اخبار منتشر شده در حوزه زیست فناوری به زیست فناوری کشاورزی مربوطند و بقیه درباره زیست فناوری پزشکی هستند. در بازه زمانی 1394 تا 1396 تعداد اخبار مربوط به زیست فناوری کشاورزی افزایش یافته و جریان غالب خبری در هر سه خبرگزاری با رویکرد مثبت و غیرانتقادی چارچوب بندی شده است. چهار چارچوب شناسایی شده عبارتند از مدیریت زیست فناوری کشاورزی، اثرات آن، جلب حمایت برای توسعه آن و درک عمومی از آن.
۱۹.

Public Demography for Narrowing Research-policy Gap in Iran(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: The International Journal of Humanities, Volume ۲۹, Issue ۲ (۲۰۲۲) 95-118
تعداد بازدید : 450 تعداد دانلود : 617
Demographic discourses in the media or public inform lay people and may impact population planning and policies. Understanding the situation and characteristics of public demographic discourses in Iran helps the government and policy makers to identify experts’ advice to use in effective policymaking and to discern public perceptions and understanding of population policies and promote changes in fertility behavior. The aim of this paper is to examine public demographic discourses which are produced and reproduced in the Iranian media to affect fertility policy and decision making after the announcement of General Population Policies by the Supreme Leader in 2014. This paper uses the critical discourse analysis for analyzing demographic discourses in websites of two influential Iranian newspapers, i.e., Keyhan and Iran, and demographers’ ideas and opinions available online during 21 March 2010 and 21 May 2016. The critical discourse analysis illustrates that the main discourse for public demography is “Conceptual”. Analyzing texts indicates that demographers have tried to reduce the gap between science – policy by disseminating simple and understandable demographic discussions in the media. They argue that demographic issues are specialized topics and require scientific and rigorous research. Therefore, the first step for policymaking and planning is the recognition and understanding of population situation. Public demography intends to facilitate the formulation of an evidence-based policymaking to achieve General Population Policy objectives. Policymakers are recommended to provide favorable social and economic contexts supporting family formation and childbearing towards sustainable population growth outlined in the General Population Policies. Public demography has a vital role in providing a deeper understanding of future population trends and policies.
۲۰.

محدودیت های آزادی مطبوعات؛ نظام بین المللی حقوق بشر و نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجله جهانی رسانه دوره دهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 20-37
تعداد بازدید : 15 تعداد دانلود : 678
این مقاله به مساله ناسازگاری محدودیت های اصل آزادی مطبوعات در نظام حقوقی ایران با نظام حقوقی بین الملل می پردازد. با توجه به چالش هایی که این مساله در عرصه بین المللی برای کشور ایران ایجاد کرده، هدف پژوهش حاضر پی بردن به دلایل این ناسازگاری ها است تا به این ترتیب گامی نظری در راستای برطرف کردن این چالش ها بردارد. در این راستا پس از اشاره به محدودیت های آزادی مطبوعات در قانون اساسی و قانون مطبوعات ایران و ارزیابی مطابقت قانون مطبوعات با قانون اساسی، به اصول حاکم بر اعمال محدودیت بر اصل آزادی مطبوعات تحت عنوان شروط شکلی پرداخته شده و رعایت این اصول در نظام حقوقی ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. سپس ضمن شرح محدودیت های مصرح در اسناد بین المللی جهانی و منطقه ای حقوق بشر تحت عنوان محدودیت های ماهوی و بیان ضرورت سازگاری نظام حقوقی داخلی با نظام حقوقی بین الملل به تحلیل سازگاری و مغایرت محدودیت های مصرح در قانون اساسی با محدودیت های مذکور در نظام حقوق بین الملل می پردازد. نتایج حاکی از آن است که در نظام حقوقی ایران، اصول حاکم بر اعمال محدودیت به طور کامل رعایت نشده است. سازگاری محدودیت های ماهوی نیز نشان می دهد که این محدودیتها باید تحت عناوین مصرح در اسناد حقوق بشری تعریف و تفسیر شوند تا برداشتهای دوگانه مرتفع شود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان