حیدر لطفی

ذخایر عمده نفت و گاز منطقه خلیج فارس، این منطقه را دارای اهمیت ژئواستراتژیک، ژئوپولیتیک و ژئواکونومیک در سطح بین المللی کرده است. همین امر زمینه حرکت روابط کشورهای حاشیه خلیج فارس را بسوی نوعی واگرایی فراهم آورده است. بررسی ها نشان میدهد که عواملی، مانند اختلافات ارضی و مرزی، جنگهای منطقه یی و عدم آگاهی رهبران کشورهای منطقه از جایگاه ویژه خلیج فارس، وجود تفکرات سنتی و قومی، پروژه اسلام ستیزی، نفوذ تفکرات و ایدئولوژی های بین المللی و حضور قدرتهای فرامنطقه یی و غیره، موجبات ناامنی را در این منطقه فراهم آورده است. به همین دلیل پرداختن بیش از پیش به این موضوع و یافتن راهکارهایی به منظور کاهش ناامنی و همچنین افزایش همگرایی دربین کشورهای منطقه، یکی از ضرورتهای ویژه در این حوزه حیاتی بشمار میرود. در جهان امروز گردشگری صنعتی فرارشته یی است که نه تنها متاثر از عوامل اجتماعی، طبیعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی است، بلکه آنها را به نوبه خود تحت تاثیر قرار میدهد. بنابرین بنظر میرسد که در صورت بررسی و شناخت ویژگی های مشترک عوامل یاد شده در کشورهای حوزه خلیج فارس در چارچوب صنعت گردشگری، میتوان عوامل همگرایی این کشورها را شناسایی کرد. در این مقاله، پژوهشگران با استفاده از منابع کتابخانه یی و استفاده از جدول، شکل و نقشه به بررسی نقش و اهمیت کشورهای حوزه خلیج فارس و عوامل همگرایی در بین کشورهای این حوزه پرداخته اند. همچنین در ادامه نگارندگان به تاثیر صنعت گردشگری و تاثیر آن در تحکیم روابط این کشورها، برای دستیابی به قدرت منطقه یی یا جهانی اشاره کرده اند.

یکی از زمینه های گذر از اقتصاد متکی به نفت به اقتصاد غیر نفتی، تغیر ساختار اقتصادی کشور است و برای چنین تغییری، نگرش یکپارچه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، حقوقی و مدیریتی ضروری به نظر می رسد و در این میان اطلاع رسانی به موقع علمی و فرهنگی از طریق انتشار تجربیات جهان می تواند تسهیل کننده این مهم باشد تا فرهنگ تنوع بخشی در اقتصاد را توسعه دهد. یکی از عرصه های تنوع بخشی اقتصاد کشور با توجه به شرایط محیطی و مزیت های نسبی موجود، گردشگری است. اغلب کشورها به ویژه کشورهایی که به لحاظ موقعیت جغرافیایی از این مزیت برخوردار هستند، آن را در برنامههای توسعه ملی خود گنجاندهاند تا از این طریق بتوانند فرایند توسعه ملی خود را تکامل بخشند. گردشگری روستایی نیز به عنوان یکی از مهمترین اشکال گردشگری، سهم برجسته ای را در این خصوص به خود اختصاص می دهد. دردوران ما گردشگری روستایی یکی از مردمی ترین انواع صنعت توریسم محسوب می گردد. در این میان کشور ایران نیز به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی و داشتن عناصر مهم جذب گردشگری چون مناظر طبیعی، آثار باستانی، تنوع اقلیمی و تمدن ریشه دار جزء کشور های دارای توانمندی های گردشگری می باشد که در تلاش است تا از اقتصاد تک پایه ای به سمت اقتصاد متنوع و با ثبات حرکت نمایند و در میان انواع مختلف گردشگری، رشد و توسعه گردشگری روستایی به دلیل تنوع و جاذبه های طبیعی روستا های ایران از اهمیت اقتصادی و اجتماعی خاص برخوردار می باشد و می تواند در توسعه پایدار روستایی و امکان برخورداری روستائیان از امکانات رفاهی و زیستی بهتر و بهبود کیفیت زندگی آنها موثر باشد. لذا شناخت روستاهای ایران گامی در رسیدن به این هدف می باشد. سند چشم انداز صنعت گردشگری، بخصوص گردشگری روستایی در استان سمنان با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص این استان از اهمیت ویژه ای برخوردار است که با برنامه ریزی دقیق و منسجم و با بکار گیری بخش خصوصی می توان این صنعت را از لحاظ اقتصادی در استان خصوصا در مناطق روستایی بسیار فعال ساخته و کمک شایانی به اقتصاد مناطق روستایی نماید. و با این فرایند قطعا در دراز مدت با گردشگری پایدار روستایی، روند  مهاجرت به نفع روستاها معکوس می گردد.

سازمان همکاری شانگهای از جمله سازمان هایی است که در زمینه منطقه گرایی و در حوضه اقتصادی پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته است و از این رو همکاری هایی که ایران به خصوص از لحاظ اقتصادی با کشورهای عضو اصلی این سازمان مانند روسیه و چین دارد، می تواند راهی برای کاهش فشارهای اقتصادی و بهبود وضعیت اقتصادی ایران تلقی گردد. سوال اصلی مقاله این است که با توجه به روند فعلی، دورنمای همگرایی ایران و کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای به ویژه چین چگونه خواهد بود؟ روش پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی است. داده های مورد نیاز از طریق منابع کتابخانه ای و میدانی(با استفاده از پرسشنامه) جمع آوری شده اند و برای تحلیل داده ها از آزمون های دو جمله ای و آزمون میانگین در نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که تحریم های پسابرجام سبب ارتقاء زمینه های همگرایی میان ایران و کشورهای عضو سازمان شانگهای ارتقاء شده و ارتقاء روابط در دور زدن تحریم های پسابرجام خصوصاً در صنایع گردشگری، داروسازی و معدن تأثیرگذار خواهد بود و در عین حال بی اعتمادی جمهوری اسلامی ایران نسبت به غرب، روابط نامطلوب گذشته و وجود منافع استراتژیک میان ایران و اعضای اصلی شانگهای از جمله مهم ترین دلایل گرایش جمهوری اسلامی ایران به کشورهای عضو سازمان شانگهای است.

رابطه توسعه پایدار و شهرسازی و اجزای متشکله آن همانند مسکن و مقولات متعدد مربوط به آن، موضوعی اساسی است.پرداختن به شاخصه های مسکن به عنوان کلیدی ترین ابزار برنامه ریزی و تشکیل دهنده، شالوده اصلی آن را می توان از حساس ترین مراحل برنامه ریزی دانست. عرصه مسکن به منظور تامین رشد اجتماعی علاوه بر خود واحد مسکونی، محیط پیرامون آن را نیز در برمی گیرد.نوع تحقیق کاربردی - توسعه ای، روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی و پیمایشی و محدوده جغرافیاییپژوهش شهر اسفراین است. یافته های تحقیق نشان می دهد که ناتوانی مردم در ساخت و ساز و معمول نبودن شیوه های استاندارد و گرانی و کمبود مصالح مطلوب برای تهیه مسکن و قدمت مرکز شهر از مشکلات عمده مسکن در شهر اسفراین می باشد. در این رابطه حمایت از مسکن سازان کوچک و بهسازی و بازسازی بافت های فرسوده توصیه می گردد.

: اقتصاد شبکه ای یکی از ضروری ترین نیازهای اقتصادی و سیاسی و اجتماعی همه کشورها و جوامع امروزی محسوب می شود. اقتصاد شبکه ای مخصوصاً مدل کشوری آن می تواند باعث پویایی و گردش منابع اقتصادی و تکمیل اقتصاد نواحی و استان های کشور را فراهم آورد. هدف این مقاله تحلیل و تبیین نقش واحدهای ژئوپلیتیکی استانی در طراحی مدل اقتصاد شبکه ای در ایران با تأکید بر استان لرستان است. سؤال اصلی مقاله این است که در طراحی مدل اقتصاد شبکه ای در ایران واحدهای ژئوپلیتیکی استانی و بخصوص استان لرستان چه نقشی بر عهده دارند؟ علاوه بر این سؤال اصلی سؤالات دیگری که بیشتر فرعی هستند در این مقاله مطرح می شوند از جمله اینکه اقتصاد شبکه ای چیست و مدل تحلیل شبکه دارای چه مختصات و ویژگی هایی است؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که برای طراحی اقتصاد شبکه ای در ایران بایستی به واحدهای استانی مانند نقطه های اتصال نگریست و از پتانسیل های هر استانی در راستای مشارکت آن در اقتصاد شبکه ای بهره گرفت.  با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی و پژوهشی و اسناد کلان کشور به تحلیل و تبیین نقش واحدهای ژئوپلیتیکی استانی به ویژه استان لرستان در طراحی مدل اقتصاد شبکه ای در ایران پرداخته شود.

ایران جزء کشورهایی است که از اقوام گوناگونی در ترکیب جمعیتی خود بر خوردار است. تعدد و تنوع قومی در ایران به گونه ای است که می توان جامعه پلی اتنیک یا کثیر الاقوام را بر آن اطلاق نمود و منجر به بحران های هر چند محدود نیز شد. هم زمان با پیروزی انقلاب اسلامی زنجیره ای از مناقشات قومی نیز رخ نموده است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از تبیین و تحلیل نقش شکاف های قومی در بحران های ژئوپلیتیکی ایران در بعد از انقلاب. سؤال اصلی مقاله این است که شکاف های قومی در بحران های ژئوپلیتیکی ایران در بعد از انقلاب به ویژه در مرزهای غربی دارای چه فرصت ها و تهدیدات و نیز قوت ها و ضعف هایی بوده است؟ فرضیه ای را که برای پاسخگویی به سؤال اصلی پژوهش در صدد بررسی آن هستیم این است که به نظر می رسد شکاف های قومی چون دارای بستر جغرافیایی هستند در صورت تقویت از سوی عوامل داخلی و خارجی به بحران ژئوپلیتیک تبدیل خواهند شد. روش انجام این تحقیق با توجه به موضوع و اهداف و شیوه گردآوری اطلاعات به صورت توصیفی – تحلیلی است. بر این اساس جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و مراجعه به پایگاه های داده و جستجوی اینترنتی مقالات دارای درجه علمی معتبر خواهد بود. ابزار گردآوری اطلاعات به صورت فیش برداری و بانک های اطلاعاتی است. نتایج این مقاله نشان می دهد که شکاف های قومی جدای از بحران جدایی طلبی و استقلال می تواند بحران های ژئوپلیتیک دیگری از جمله بحران توسعه، بحران انزوای جغرافیایی و بحران مشارکت را به وجود آورد.

مناطق آزاد از جمله پدیده های پارادوکسیکال در دنیای اقتصاد به شما می روند که دارای دو جنبه کارکردی و غیر کارکردی هستند. در ایران این پدیده در شکل فعلی به زعم بیشتر کارشناسان نقشی غیر کارکردی در اقتصاد ملی پیدا کرده است به نحوی که در جنگ اقتصادی غرب و در برابر تحریم های اقتصادی امریکا نقش اسب تروای دشمنان را بازی می کند. با توجه به این مقدمه هدف این مقاله پرداختن به نقش ژئواکونومیکی مناطق آزاد در بازدارندگی اقتصاد ملی ایران در برابر جنگ اقتصادی غرب و سهم این مناطق در حمایت از تولید ملی است. سؤال اصلی مقاله این است که مناطق آزاد ایران در قواره ی فعلی چه نقشی در بازدارندگی اقتصاد ملی ایران در برابر جنگ اقتصادی غرب و حمایت از تولید ملی می-توانند ایفا بکنند؟ در راستای سؤال پژوهش فرضیه ای را که مقاله سعی در بررسی آن دارد این است که به نظر می رسد مناطق آزاد ایران دچار نوعی آنومی در اهداف و سیاست ها و ساختارهای هستند و به این ترتیب نمی توانند دارای کارکرد مثبتی در اقتصاد ملی ایران در شرایط موجود باشند. نتایج این مقاله نیز نشان می دهد که اشتغال و سرمایه گذاری و ورود تکنولوژی و صادرات در مناطق آزاد ایران بیشتر در قالب ساماندهی و فراهم آوردن زمینه واردات و قاچاق تبلور یافته اند.

چینش فضای کالبدی شهر بر مکان زندگی شهروندان تأثیر فراوانی دارد. عواملی نظیر شکاف عمیق میان بافت های سنتی و مدرن، فراموش کردن و به حاشیه راندن بخشی از شهر در روند توسعه، بی برنامگی، توسعه بی رویه، و بحران مهاجرت موجب شده کیفیت کالبدی کنونی، نیازهای ساکنان را برآورده نکند و زمینه را برای وقوع بسیاری از جرائم در شهر فراهم کند. شهر ارومیه هم یک مثال در این زمینه است. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع جرم درگیری در شهر ارومیه است، پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر شیوه انجام تحقیق، توصیفی تحلیلی می باشد و گردآوری داده ها پژوهشی، اسنادی و میدانی است. برای تحلیل داده های جمع آوری شده، از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و نرم افزارهای SPSS و Expert Choice کمک گرفته شد. نتایج حاصل از سنجش ارتباط متغیرها بیانگر این است که از منظر مؤلفه های مدل تحلیل محیطی-کالبدی جرم (شامل اصل تقویت نظارت طبیعی با 4 سنجه، اصل قابلیت کنترل دسترسی ها با 3 سنجه، اصل تقویت قلمروهای طبیعی با 5 سنجه، اصل حفظ و نگهداری از محیط با یک سنجه و اصل حمایت از فعالیت های اجتماعی سالم با 2 سنجه)، شهر ارومیه دارای نقاط بالقوه بسیاری برای وقوع جرم است. در مجموع، بر اساس سنجه های رهیافت تحلیل کالبدی-محیطی جرم بیشتر این نقاط بالقوه برای وقوع جرم در حاشیه شهر ارومیه قرار دارند.

مناطق آزاد فارغ از پیچیدگی های دست و پاگیر بوروکراتیک و نیز تعرفه ها و قوانین و مقررات سخت گیرانه تجاری و سیاسی نقش مهمی در نقل و انتقال کالا و تکنولوژی در دنیای اقتصاد بازی می کنند. سؤال اصلی مقاله این است که به طور کلی مناطق آزاد و به ویژه منطقه آزاد چابهار در اقتصاد ایران چه اهمیتی دارند و اینکه چگونه می توان با استفاده از این مناطق به مدلی فرا منطقه ای برای اقتصاد ایران نائل آمد؟ مناطق آزاد در ایران و به طور خاص منطقه آزاد چابهار با مدیریت هوشمند و آگاهانه و قانون گذاری کارآمد و پیشرفت گرا خواهند توانست هم زمینه مشارکت ایران را در اقتصاد جهانی از طریق صادرات تولیدات داخل را فراهم آورند و هم اینکه با تأمین نیازهای وارداتی کشور به ویژه در حوزه تکنولوژی ایران را به قدرتی اقتصادی در سطح اقتصاد جهانی تبدیل نمایند. منطقه آزاد چابهار با پوشش دادن دو کشور افغانستان و پاکستان و نیز منطقه قفقاز و آسیای میانه می تواند سکوی رشد اقتصادی منطقه شرق کشور باشد و توجه بازیگران اقتصادی منطقه ای و بین المللی را به معطوف به ایران نماید. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین موضوع نقش و تأثیر مناطق آزاد در اقتصاد ایران با تأکید بر منطقه آزاد چابهار با تلاش برای ارائه مدلی فرا منطقه ای برای اقتصاد ایران پرداخته شود.  

در سال های اخیر، مطالعه درباره ی ضرورت و اهمیت به کارگیری اصول تاب آوری شهری و عوامل مؤثر بر آن در زمینه کاهش خطرات در شهرها و مخصوصاً شهرهای دارای سکونتگاه های غیررسمی توجه بسیاری از صاحب نظران را به خورد جلب کرده است. در این میان ضررورت توجه به اصول حکم روایی مطلوب شهری و از آن جمله نقش و جایگاه ساکنین محلات دارای سکونتگاه غیررسمی در ارتقای تاب آوری اهمیت بیشتری برخوردار است. هدف این مقاله بررسی نقش حکم روایی مطلوب شهری در افزایش تاب آوری سکونت گاه های غیررسمی است. تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ ماهیت، توصیفی- تحلیل و نیز از نوع همبستگی و علّی است. جامعه آماری تحقیق ساکنان سکونت گاه های غیررسمی کلان شهر تبریز می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه تحقیق 400 نفر به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون رگرسیون چندمتغیره گام به گام استفاده شد. روایی صوری پرسش نامه توسط اساتید دانشگاهی و متخصصان شهری مورد تأیید قرار گرفت. با استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا پایایی پرسش نامه تحقیق 92/0 برای پرسشنامه حکمروایی مطلوب شهری و 91/0 برای پرسشنامه ی تاب آوری شهری محاسبه شد. نتایج ِیافته های پژوهش نشان می دهد که از بین متغیرهای حکم روایی مطلوب شهری به جز دو متغیر حاکمیت قانون و عدالت و انصاف، بقیه ی متغیرها با متغیر وابسته رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون چندمتغیره روشن ساخت که متغیر مسئولیت پذیری بیشتر از سایر متغیرها قدرت تبیین متغیر تاب آوری را داشته و بعد از آن به ترتیب متغیرهای شفافیت، مشارکت پذیری، پاسخ گویی، اجماع سازی و کارآیی و اثربخشی قرار دارند. این شش متغیر توانایی تبیین 89/0 درصد از تغییرات تاب آوری سکونت گاه های غیررسمی را دارند. در نهایت پیشنهاد های کاربردی در زمینه ی نقش هریک از ابعاد حکم روایی در افزایش تاب آوری ارائه شده است.

ساماندهی فضا و به ویژه فضای جغرافیایی یکی از موضوعات اصلی رشته ی جغرافیایی سیاسی به شمار می رود. سازمان فضایی یعنی روابط بین انسان، فضا و فعالیت های انسان در فضا که به چگونگی پراکنش، توزیع و جهت فعالیت های اقتصادی و اجتماعی و کنش متقابل آن ها مربوط است. هدف اصلی این مقاله برنامه ریزی و سازمان دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه خلیج فارس و جزیره قشم است. سؤال اصلی مقاله این است که چگونگی پراکنش، توزیع و جهت فعالیت های اقتصادی و اجتماعی و کنش متقابل آن ها در منطقه خلیج فارس به ویژه در قشم چگونه است؟ سازمان دهی مناسب کار و انسان در گستره سرزمین غایت اصلی تمام برنامه ریزی ها در سطوح مختلف است. اگرچه در سطح خرد مکان یابی جهت حداکثر نمودن سود کار و در واقع جانمایی بهتر فعالیت ها پیامد فضایی این نوع برنامه ریزی است ولی این جانمایی در راستای هدف بالاتر یعنی چیدمان منطقی فعالیت ها در پهنه سرزمین ایفای نقش می کند. به عبارت دیگر پروسه ساماندهی فضای جغرافیایی از سطح آمایش ملی شروع و با تدوین برنامه های میان مدت توسعه ای و برنامه ریزی کلان اقتصادی به سطح برنامه ریزی خرد منتهی می شود. تحقیق حاضر کیفی است که در آن سعی شده است با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات پژوهشی و نیز سایر منابع علمی به برنامه ریزی و سازمان دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه خلیج فارس مطالعه ی موردی جزیره قشم پرداخته شود.

بحران های ژئوپلیتیکی نوع خاصی از بحران های بین المللی هستند که منشأ جغرافیایی- سیاسی دارند که مهم ترین مشخصه ی بحران های ژئوپلیتیک است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از تحلیل و بررسی معضل ریزگردها از منظر بحران های ژئوپلیتیکی منطقه خلیج فارس. سؤال اصلی مقاله این است که بحران های ژئوپلیتیکی منطقه خلیج فارس چه نقشی در معضل ریزگردهای منطقه دارند ؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که تراژدی ریزگردها، در منطقه خاورمیانه تنها به یک کشور یا یک بخش از منطقه، شامل عراق، سوریه و ایران منحصر نیست، بلکه اکثر کشورهای منطقه با این پدیده خطرناک دست به گریبان هستند و مانند اهالی سوریه و یا عراق، بسیاری از ساکنان 25 استان ایران نیز همواره در معرض تهدید این پدیده قرار دارند. مهم ترین کانون های ریزگرد در منطقه که در مراکز تحقیقاتی به ثبت رسیده اند، بیابان های مرکزی عربستان، کشورهای حوزه خلیج فارس، شمال آفریقا و دو صحرای جنوبی و غربی عراق و مرکز سوریه است. بنابراین بخش قابل توجهی از معضل ریزگرد ها در ایران ریشه خارجی دارد و اینکه ناامنی به وجود آمده در اثر بحران های ژئوپلیتیکی مقابله با بحران ریزگردها را سخت نموده است. تحقیق حاضر کیفی است که در آن تحقیق حاضر کیفی است که در آن سعی شده است با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات پژوهشی و نیز سایر منابع علمی به برنامه ریزی و سازمان دهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران با محوریت منظقه چابهار پرداخته شود.  

شهر بندرعباس از شهرهای مهم جنوب ایران و مرکزیت سیاسی استان هرمزگان می باشد. براساس آخرین آمار قابل استفاده، جمعیت شهر بندرعباس حدود 380 هزار نفر برآورد گردیده است. این بدان معناست که جمعیت شهر طی 50 سال گذشته با نرخ رشد متوسط 3/6 درصد، 21 برابر شده است. با توجه به برآوردها نزدیک به دو پنجم جمعیت شهر و حداقل 30% بافت شهر در اختیار گروه های غیر رسمی و کم درآمد است که الگوی کاملاً متفاوت با بدنه عمومی اجتماعی شهر دارند. بر پایه اطلاعات میدانی و مطالعات نظری، حوزه اسکان غیر رسمی گروه های کم درآمد شهر بندرعباس به 10 حوزه متفاوت تفکیک شده است. به همین منظور پرسشنامه ای تهیه و بین 1200 نفر از خانواده های ساکن در 10 محله محدوده های مختلف شهر براساس روش نمونه گیری تصادفی متناسب (RPS) توزیع شده است که در نهایت براساس مطالعات صورت گرفته و تحلیل نتایج حاصله رتبه بندی نواحی مورد مطالعه بر حسب شاخص های فقر انجام و راه حل هایی جهت ارتقاء محلات مورد نظر ارائه گردید.  

امروزه سرمایه اجتماعی با امنیت اجتماعی تعریف می شود و خصلت درون گروهی دارد و این همان چیزی است که نه تنها در جامعه عشایری کم نیست بلکه بسیار هم قوت دارد و با خصلت بین گروهی در بحث توسعه کارایی داشته و با ارتباط دو سویه دولت و مردم و ارزش گذاری به مردم و اقدام در جهت توانمند سازی آنان می توان با سرمایه های اجتماعی موجود به سمت توسعه پایدار گام برداشت. از طرف دیگر افزایش سرمایه اجتماعی در یک جامعه با همسو کردن آن در ایجاد امنیت بخصوص در نواحی عشایری که نقش مهمی در ایجاد امنیت ملی دارند، از اصلی ترین راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار در یک منطقه می باشد. بدین منظور و با توجه به اهمیت تحقیق، در این پژوهش سرمایه اجتماعی و میزان احساس امنیت اجتماعی در بین عشایر استان خراسان شمالی مورد بررسی قرار گرفته است. روش پژوهش به صورت توصیف-تحلیلی بوده و عشایر استان خراسان شمالی جامعه آماری پژوهش حاضر را تشکیل می دهند. همچنین جهت بررسی رابطه بین مؤلفه های پژوهش از آزمون های آماری در محیط نرم افزاری SPSS استفاده شده و جهت نشان دادن مهم ترین مؤلفه ها در بخش سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی به ترتیب از مدل ویکور و تحلیل عاملی بهره گرفته شده است. در نهایت رابطه و تأثیر سرمایه اجتماعی بر روی امنیت اجتماعی عشایر استان خراسان شمالی از طریق مدل رگرسیون خطی نشان داده شده است. نتایج حاکی از آن است که تمامی مؤلفه های سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی بر روی سطح زندگی عشایر تاثیرگذار بوده و انسجام اجتماعی در بخش سرمایه اجتماعی و امنیت عاطفی، احساسی و امنیت سیاسی در بخش مؤلفه های امنیت اجتماعی به عنوان مهم ترین مؤلفه تأثیر گذار عمل کرده اند. همچنین در پایان مشخص شد که نحوه ارتباط سرمایه اجتماعی با امنیت اجتماعی جامعه عشایری استان بصورت مستقیم بوده و سرمایه اجتماعی بصورت مستقیم بر افزایش امنیت اجتماعی جامعه عشایری تأثیرگذار بوده است.

به محض این که یک منطقه مرزی و یا خط مرزی به وجود آمد می تواند نه تنها منظره طبیعی را که جزیی از آن به شمار می رود، بلکه عمران و سیاست های کشورهای مجاور را نیز تحت تاثیر قرار دهد. مرز به تنهایی دارای یک نقش است و آن تحدید حدود منطقه ای است که در داخل آن یک نوع قدرت اعمال می شود. اما دولت ها سعی می کنند نقش های دیگری هم مثل، مهاجرت، تجارت، بهداشت و ... را در منطقه اعمال نمایند. حتی تمرکز بیش از حد نقش های دولت در مرز می تواند نماینده تغییرات در سیاست های خارجی باشد. شکوفایی و زوال شهرها و حوزه نفوذ آن ها در مجاورت مرز بستگی به این دارد که خط مرزی نقش های جدیدی برای آن ها پدید آورد و یا بر عکس، حوزه طبیعی آن ها را بر هم زند. در بررسی تئوری مناطق جغرافیایی بزهکاری، بیشتر رفتار آنومیک از نوع تبهکارانه ی آن مربوط به کیفیت محلات شهری است تا این که در اثر خود شهرنشینی باشد. بدین ترتیب احتمالا محلات بزهکاری به وجود می آیند که خود به مخزن تمرکز دائمی بزه کاران تبدیل می شود. از این رو پژوهشگران نشان داده اند که برخی از محلات، کوچه ها و ساختمان ها، دارای تمرکز بالایی از بزه کاران هستند

کم و بیش همه کشورهای منطقه خلیج فارس به ویژه کشورهای عربی با هم اختلاف سرزمینی و مرزی دارند. حل اختلافات منطقه ای از آن جهت اهمیت مضاعف ایجاد می کند که نقش واسط بین امنیت داخلی و امنیت خارجی دارد و پاشنه آشیل دولت ها محسوب می شود. سمت گیری تهدیدات از کانون های بیرونی نقطه آسیب پذیری حاکمیت هاست و هر آینه روابط فی مابین همسایگان رو به تیرگی بگذارد. با توجه به این مقدمه هدف اصلی تحقیق عبارت است از بررسی و شناخت اختلافات ارضی و مرزی ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس و ارایه مدل راهبری برای حل و فصل مشکلات است. سوال اصلی تحقیق این است که آیا بهبود روابط ایران با کشورهای اثرگذار در منطقه ( آمریکا، انگلیس، مصر و عربستان و....) موجب فروکش نمودن تنش بین ایران و امارات متحده عربی و به فراموشی سپردن مسئله جزایر خواهد شد ؟ این مقاله ﺑﺎ رویکردی ﺟﺎﻣﻊ و روش تحقیق کیفی برگرفته از نظریه اشتراوس و کوربین ﺑ ﻪ ﺑﺮرﺳی و ارائه مدلی برای حل اختلافات مرزی دریایی در روابط ایران با کشورهای جنوبی خلیج فارس پرداخته است. حجم نمونه برای مصاحبه از خبرگان در چارچوب اشباع نظری نهایی گردید و از راهبرد نظریه داده بنیاد ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ کدگذاری باز، ﻣﺤﻮری و اﻧﺘﺨﺎﺑی و ﻧیﺰ اﻟﮕﻮی ﻣﺒﻨﺎیی این نظریه جهت تدوین ﻣ ﺪل ﻣﺴﺘﺨﺮج از مقاله استفاده شده اﺳﺖ. یافته ها منجر به شناسایی شرایط علّی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر و ابعاد پدیده اختلافات مرزی شد.

یکی از مهم ترین مشخصات جغرافیای سیاسی در قرن بیست و یکم اهمیت یافتن جریانات فروملی و فراملی فرهنگی هویتی، فرهنگی و مذهبی میان ملت ها است. ایران و عراق دو کشور همسایه در منطقه جنوب غرب اسیا هستند که دارای پیوندهای فرهنگی، دینی، جغرافیایی، قومی و اقتصادی دیرینه ای هستند که مهم ترین مولفه این پیوند مذهب تشیع است. بعد از سقوط صدام و رهایی از محدودیت های دوران حاکمیت بحث شیعیان کم کم در حال بازیابی نفوذ و جایگاه واقعی خود در عراق هستند که این مساله می تواند تاثیرات منطقه ای مهمی برای نفوذ فرهنگی ایران داشته باشد. هدف این مقاله بررسی روند مشارکت شیعیان عراق در ساختار قدرت سیاسی این کشور از 2003 تا 2008 و تاثیر آن بر نفوذ منطقه ای ایران است. سوال اصلی مقاله این است مشارکت شیعیان در ساختار قدرت سیاسی عراق چگونه نفوذ منطقه ای ایران را مستحکم تر نموده است؟ فرضیه پژوهشگران مقاله این است که ارتباطات و اشتراکات فرهنگی و دینی و فومی میان ایران و عراق پتانسیل بی نظیری را برای نفوذ عمدتا فرهنگی ایران در منطقه فراهم کرده است. روش این مقاله توصیفی تحلیلی است. نتایج مقاله نشان می دهد که صرف فراهم شدن بسترهای همگرایی شیعیان عراق و ایران بعد از 2003 میلادی و سقوط رژیم بعث جریانات فروملی و فراملی گسترده ای را بین عراق و ایران به وجود آورد که مشارکت شیعیان در ساختار قدرت سیاسی عراق نیز این همگرایی را مستحکم و آرمان های انقلاب اسلامی ایران را در عراق و منطقه نافذتر خواهد کرد.