سید جلال دهقانی فیروزآبادی

سید جلال دهقانی فیروزآبادی

مدرک تحصیلی: استاد روابط بین الملل، دانشگاه علامه طباطبایی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۰۵ مورد.
۱.

بازْساختاربندیِ نظریات روابط بین الملل در عصر هوش مصنوعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال ۲۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۰) 83 - 107

کلید واژه ها: هوشِ پسابشر رایانش روابط بین الملل رویکرد داده بنیاد نظریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 136 تعداد دانلود : 490
این پژوهش در پی بررسیِ تأثیر تغییر بالقوه هوش مصنوعی در روابط بین الملل به خصوص نظریات سیاست بین المللی است. مقاله حاضر با مفروض گرفتن آینده مطالعات روابط بین الملل با محوریت هوش مصنوعی و کاربردهای آن و با بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی به دنبالِ پاسخِ به این سؤال است که «نظریه روابط بین الملل» چگونه توسط خودانگاره رایانش، حیطه ها و زمینه های مورد بررسی را با دگردیسی های ذاتی روبه رو کرده است؟ دستاوردهای مقاله نشان دهنده آن است که رایانش و سیستم الگوریتمی با بازتولید شاخص های نوآورانه نظریه های روابط بین الملل و استفاده از کارکردهای نظامی، امنیتی، سیاسی، اقتصادی و حقوقیِ هوش مصنوعی، تأثیر قابل توجهی در تحول و تطورِ روابط بین الملل دارد.    
۲.

مقایسه رویکرد سه نسل پارادایم واقع گرایی نسبت به نظام بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روابط بین الملل دوره ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۸) 165 - 200
تعداد بازدید : 359 تعداد دانلود : 410
گرایش های مختلف پارادایم واقع گرایی هر یک مبتنی بر مبانی فرانظری و نظری خود رهیافت متفاوتی را نسبت به نظام بین الملل منعکس می نمایند. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که کدام یک از سه نسل پارادایم واقع گرایی از توان تبیینی جامع و دقیق تری در خصوص نظام بین الملل برخوردار است؟ پژوهش پیش رو بر این فرضیه استوار است که نظریه واقع گرایی نوکلاسیک به مثابه نسل سوم پارادایم واقع گرایی در مقایسه با دو نسل اول و دوم دارای توان تبیینی جامع و دقیق تری است. این پژوهش با استفاده از روش تبیینی ماهیت و اجزای نظام بین الملل را در قالب چهار مفهوم آنارشی، دولت، قدرت و موازنه قوا از منظر سه نسل پارادایم واقع گرایی شامل واقع گرایی کلاسیک، نوواقع گرایی و واقع گرایی نوکلاسیک مورد مقایسه قرار داده. طبق نتایج به دست آمده واقع گرایی نوکلاسیک به واسطه ترکیب سطوح تحلیل خرد و کلان و بهره گیری از متغیرهای مداخله گر و عوامل انگاره ای با واقعیت های حاکم بر نظام بین المللی سازگاری بیشتری دارد و به تبع تبیین جامع و دقیق تری نسبت به نظام بین الملل ارائه می نماید و واقع گرایی نوکلاسیک در عین حفظ مبانی بنیادی پارادایم واقع گرایی نسبت به دو نسل متقدم واقع گرایی از توان تبیینی بالاتری برخوردار است.
۳.

هوش مصنوعی و مسئله دار کردنِ درون مایه های امنیت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ۱۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۷ (پیاپی ۷۶) 207 - 242

کلید واژه ها: هوش مصنوعی تروریسم امنیت ملی مه داده جنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 937 تعداد دانلود : 491
زمینه اصلی این پژوهش، ارائه چارچوبی گسترده است که از طریق آن نقش هوش مصنوعی در استفاده غیراخلاقی از کارکردهای آن در مسائل امنیتی بصورت نظری و عملی مورد ارزیابی جدی قرار گیرد. پرسش اصلی پژوهش این است که درون مایه های امنیت ملی بر اساس آموزه های دوران استیلاء و هژمونی؛ هوش مصنوعی را چگونه می توان در قالب تروریسم، جنگ، تنازع و دفاع مسئله دار کرد؟ در پاسخ به پرسش، این فرضیه مطرح می گردد که «امنیت ملی» بر اساس شاخصه های معرفتی- عملی ارائه شده، ظرفیت و قابلیت تببین و تفهیم این مسئله را دارد چراکه بر اساس نظریه های موجود در مطالعات امنیت ملی اعم از جریان اصلی و جریان انتقادی، هیچ کدام بصورت جامع و کامل، نه می تواند درون مایه های مذکورِ امنیت ملی در عصر هوش مصنوعی و کلان داده را مسئله مند کند و نه پاسخگوی مسائل مرتبط با این حوزه در ساحتِ عملِ مناسبات امنیت ملی باشد. زمینه سازی برای کاربست عملی امنیت ملی با رویکرد داده بنیاد جز با نگاه مسئله مند تروریسم، جنگ و تنازع به سامان نخواهد شد و یکی از مصادیق راهبردی این الگوواره، «امنیت ملی الگوریتمی» است که پتانسیل ایجاد و تکوین نظم نوین امنیتی دیگری را به اثبات رسانیده است.
۴.

بازنمایی یادمان تسخیر سفارت در سیاست خاطره ایران دربرابر آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 157-188

کلید واژه ها: ایران آمریکا سیاست خاطره رویه های خاطراتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 431 تعداد دانلود : 668
تبار و تکوین سیاست خارجی ایران پس از انقلاب در قبال آمریکا، مبتنی بر خاطرت تروماتیک از این کشور و به ویژه فراخاطره ۲۸ مرداد بوده است. پیوند خاطرات مذکور با عدم پیگیری عدالت انتقالی از سوی آمریکا و افزون بر آن خلق خاطرات منفی جدید، موجب تداوم وضعیت پساتروماتیک در روابط ایران و آمریکا شده است. از سوی دیگر اراده و خواست دولت انقلابی و اسلامی نیز ایران معطوف به مبارزه با استکبار و آمریکا بوده است. در این راستا با بهره مندی از خاطرات ناگوار از رفتار آمریکا، مبارزه خاطراتی تبدیل به یکی از ابعاد مهم رویکرد ایران در قبال آمریکا شد. همچنین ایران پس از انقلاب درصدد برآمد که از نقش قربانی صرف خارج شود. لذا با حمله به دردآورترین مکان خاطره ایرانیان، یعنی سفارت آمریکا، خاطره مهم و نوینی در روز ۱۳ آبان ۱۳۵۸ خلق کرد. خاطره، تفسیر و به یادآوردن گذشته از چشم انداز سیاسی- اجتماعی اکنون است. سیاست خاطره بسیج خاطرات جمعی در راستای مشروعیت بخشی به نظم مستقر و پیش برد پروژه های سیاسی- ایدئولوژیک در محیط داخلی و خارجی از طریق جامعه پذیری خاطراتی است. بر این مبنا سوال این پژوهش این است که رویکرد خاطراتی جمهوری اسلامی ایران در قبال آمریکا در مورد ۱۳ آبان چیست؟ پاسخ این است که رویکرد خاطراتی ایران در این باره عبارت است از سیاست یادآوری خاطره ۱۳ آبان از طریق رویه های خاطراتی با محتوای روایی نفرت و پیروزی همزمان و بازتولید مستمر آن به منظور مشروعیت و انگیزه بخشی به سیاست خارجی.
۵.

افول نظم بین المللی لیبرال از منظر رهیافت های نظری مکتب لیبرالیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال ۱۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 349 - 374

کلید واژه ها: آمریکا تجارت جهانی صلح دموکراتیک لیبرالیسم نظریه وابستگی متقابل نظم بین المللی لیبرال نهادگرایی نولیبرال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 436 تعداد دانلود : 143
افول نظم بین المللی لیبرال یکی از موضوع های مطالعاتی مهم روابط بین الملل طی سال های اخیر است.برهمین اساس پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که مهم ترین ادله افول نظم بین المللی لیبرال کدامند؟ پژوهش از منظر تحلیلی رهیافت های نظری لیبرالیسم به انجام رسیده و چنین نتیجه گرفته است که: تضعیف ارکان سه گانه نظم لیبرال (نظام سیاسی لیبرال دموکراسی، تجارت آزاد جهانی و نهادهای بین المللی) دلالت بر افول نظم بین المللی لیبرال دارند. ضمناً بر اساس شواهد تاریخی در این بین سیاست های آمریکا نقش مهمی در تسریع روند افول ارکان نظم لیبرال داشته است.
۶.

The Prospect of Processing a Religious Theory in International Relations(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Contemporary Research on the Islamic Revolution, Volume ۵, Issue ۱۵, Winter ۲۰۲۳ 63 - 85

کلید واژه ها: Resurgence of Religion Post - Secularism Theory religious theory

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 649 تعداد دانلود : 965
Today, the debate over whether religion and religious actors can be influential in various political levels seems to be over and unnecessary. Rather, the discussions of experts are now focused on the question of how religion should be treated and interpreted. Is religion in international relations an object that can be examined and explained by various IR theories, or can religion itself act as a subject and provide an independent perspective and worldview in the form of a scientific theory for understanding and interpreting the world? In response to this question, there are two views among experts that will be discussed in this article. Some believe that it is possible to address religion in the form of existing IR theories, and others argue for the need to process independent theories by emphasizing the inadequacy of existing theories when referring to religion. While accepting the second view, this paper proposes that in the current state of IR discipline and given the inherent failure of existing theories of this knowledge to understand and interpret the behavior of religious actors caused by fundamental meta-theoretical differences, it is completely possible to develop a religious theory that can provide researchers with an independent perspective and worldview. This hypothesis, if proven, would underpin the formation of the religious theory of International Relations.
۷.

نگرشی نوین به مطالعه همگرایی منطقه ای: کردارگرایی و کاربست آن در مطالعات همگرایی اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال ۱۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۷۵) 11 - 34

کلید واژه ها: همگرایی منطقه ای کردارگرایی اروپا فعالیت های روزمره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 996 تعداد دانلود : 129
همگرایی منطقه ای از مهم ترین پدیده های بین المللی در جهان محسوب می شود که همواره در روابط بین الملل و مطالعات منطقه ای از مجموعه ادبیات نظری خاص برخوردار بوده است. نظریاتی چون فدرالیسم،کارکردگرایی، نوکارکردگرایی، نظریه ارتباطات و ... از جمله مهم ترین نظریه هایی هستند که به صورت خاص در پی تشریح چگونگی همگرایی منطقه ای در یک منطقه خاص هستند.«چرخش کرداری» و یا «کردارگرایی» یکی از آخرین دستاوردهای نظری در روابط بین الملل محسوب می شود که بسیاری از محققان اقدام به کاربست آن در مطالعات همگرایی منطقه ای کرده اند. مطابق مبانی اصلی این رویکرد نظری، پدیده های بین المللی برحسب «کردارهای» روزمره بین المللی تحلیل می شوند. هستی شناسی،معرفت شناسی و روش شناسی خاص و تکثرگرای این رویکرد نظری موجب شده است تابسیاری از محققان مطالعات اروپا از آن جهت تحلیل و بررسی چگونگی همگرایی در اروپا بهره جویند. به همین منظور، در مقاله حاضر برآنیم تا با تشریح این رویکرد نظری به کاربست آن در مطالعات همگرایی اروپا و توسعه آن بپردازیم. براین اساس، پرسش اصلی مقاله حاضر این است که کردارگرایی چگونه بر توسعه مطالعات همگرایی در اروپا تأثیر گذاشته است؟یافته های نوشتار حاضر نشان می دهد که مطالعات مبتنی بر کردارگرایی درک سنتی تر و ادبیات نظری پیشینی از پویایی همگرایی اروپا را به چالش کشیده است. درحقیقت، کردارگرایی نسل جدید محققان مطالعات اروپا را وادار کرده است تا در رابطه با مفروضات اصلی اتحادیه اروپا تجدیدنظر کرده و فراتر از هستی شناسی و روش های وابسته به نظریه های موجود در روابط بین الملل به صورت عملی و با مطالعه میدانی از کردارها، عملکردها و فعالیت های اجتماعی روزمره در نهادهای وابسته به اتحادیه اروپا به مطالعه و تحقیق همگرایی در اروپا بپردازند.
۸.

رهیافت مصلحت گرایی در تصمیم گیری سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ بررسی فرایند پذیرش قطعنامه 598(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۲ 62 - 111
تعداد بازدید : 350 تعداد دانلود : 782
طبق آموزه های رشته های علوم سیاسی و روابط بین الملل، دولت ها تنها بازیگرانی هستند که همزمان بر چهار عنصر جمعیت، قلمرو، حکومت و حاکمیت تسلط دارند. این بازیگران برای پیگیری اهداف خویش در خارج از مرزهای ملی، مدیریتی را اعمال می کنند که سیاست خارجی نامیده می شود و یکی از اجزای حائز اهمیت این عرصه، تصمیم گیری هایی است که با هدف ارتقای جایگاه، تقویت قدرت و کسب منافع صورت می گیرند. تصمیم گیری در سیاست خارجی تحت تأثیر عوامل انسانی، مادی، هنجاری و الگوهای متعددی قرار می گیرد و جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان یک بازیگر دولتی از این قاعده مستثنی نیست. اما علاوه بر الگوهای عام؛ ویژگی های خاص سرزمینی، فرهنگی، تاریخی، جمعیتی و ...؛ می تواند سیاست خارجی و نحوه تصمیم گیری بازیگران را از همدیگر متمایز کرده و رهیافتی خاص را برای هرکدام از آنان رقم بزند. پژوهش حاضر با بهره گیری از نظریه اسلامی سیاست خارجی، در پی تبیین علّی روابط میان متغیرهایی که به شکل گیری رهیافت «مصلحت گرایی» در تصمیم گیری سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران منجر شده اند. از این رو؛ مقاله به دنبال واکاوی ابعاد این پرسش برآمده که «ماهیت رهیافت مصلحت گرایی و ضوابط حاکم بر اجرای آن در تصمیم گیری سیاست خارجی چیست؟». در جستجوی پاسخ؛ این فرضیه رخ نموده است که مصلحت گرایی در حوزه تصمیم گیری سیاست خارجی معطوف به مفهوم سه وجهی «حفظ نظام» بوده و تحقق آن را از طریق ابزارهای رفع تزاحم و حل تعارض میان اهداف متنوع به منظور دفع ضرر و بیشینه سازی منفعت برای عموم جامعه، در حوزه سیاست خارجی تعقیب می کند.
۹.

چالش های همکاری دولت ها در نظام حکمرانی زیست محیط جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال هجدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۶۶) 110 - 140

کلید واژه ها: محیط زیست همکاری رژیم کارآمدی نظام حکمرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 68 تعداد دانلود : 547
 گستردگی و ماهیت مرزگذر مسائل زیست محیطی از یک سو و اجماع معرفتی مبنی بر فوریت تهدیدهای ناشی از تخریب محیط زیست از سویی دیگر، کشورها را در چند دهه اخیر به این واداشته تا در چارچوب موافقت نامه های چندجانبه، رژیم های متعددی برای تدبیر مسائل زیست محیطی تعبیه کنند. با این حال عملکرد این رژیم ها از لحاظ میزان انطباق پذیری و رعایت پذیری به استثنای چند مورد، چندان کارآمد و مؤثر نبوده است. هدف مقاله حاضر پاسخ گویی به این سؤال است که چرا با وجود آگاهی فزاینده جامعه جهانی در مورد تهدیدات ناشی از تخریب محیط زیست، همکاری دولت ها در عمل با چالش روبرو بوده است؟ یافته های پژوهش گویای این موضوع است که جایگاه متفاوت کشورها در نظام بین الملل، موجب شکل گیری نظام هایی مختلف از همبستگی های شناختی و هویت های جمعی در میان کشورها شده که نتیجه آن تفاوت در ارجحیت های آن هاست. در حالی که در نزد کشورهای توسعه یافته مشکلاتی مثل آلودگی هوا، کاهش لایه اوزون و خطر از بین رفتن تنوع زیستی در اولویت است، دغدغه کشورهای درحال توسعه دست یابی به توسعه پایدار و ریشه کنی فقر است. چنین وضعیتی موجب کاهش در میزان نهادینگی ارزش های زیست محیطی و به تبع آن ناکارآمدی رژیم های بین المللی برای رفع این تهدیدات شده است. روش تحقیق مبتنی بر استدلال شرطی خلاف واقع یا برهان خلف است. نتیجه کلی مقاله این است که با تغییر انگاره های مربوط به طبیعت و محیط زیست و نیز اعمال اصلاحاتی در سازوکارها و روندهای حاکم بر نظام تصمیم گیری می توان به بهبود کارآمدی رژیم های زیست محیطی کمک کرد.
۱۰.

مبانی فرانظری کردارگرایی در روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و پنجم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۹۷) 195 - 226

کلید واژه ها: کردار فرانظریه هستی شناسی معرفت شناسی روش شناسی کردارنگاری دانش ضمنی رابطه گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 652 تعداد دانلود : 975
کردارگرایی، یکی از آخرین دستاوردهای نظری در روابط بین الملل است. این نظریه که از رهیافت های نظری مختلفی تشکیل شده، بر مطالعه کردارهای بین المللی، به عنوان خمیر مایه روابط بین الملل، تأکید و تمرکز می کند. کردارگرایی بر مبانی فرانظری خاصی استوار است که آن را از سایر نظریه های روابط بین الملل متمایز می سازد. این نظریه، بر «مبناگرایی تکثرگرا» مبتنی است؛ نوعی از هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی تکثرگرا و گلچینی که فراتر از دوگانه انگاری فرانظری و فلسفی رایج در نظریه های متعارف می رود. به گونه ای که در هستی شناسی رابطه ای کردارگرایی، دوگانه های ماده- معنا، ساختار- کارگزار، عین- ذهن، نظریه- عمل و تکوین- تعلیل منحل می شوند. معرفت شناسی کردارگرایی نیز متضمن «تبیین» یا علت یابی و «تفسیر» یا معناکاوی است. روش شناسی کردارگرایی، نیز مانند معرفت شناسی آن، تکثرگراست. تجربه گرایی، «استنتاج به بهترین تبیین» و تفسیرگرایی، سه روش شناسی رایج در نظریه های کردارگرا هستند.
۱۱.

واقعیات ژئوپولیتیک و الگوی مدیریت بحران هسته ای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 517 - 535

کلید واژه ها: مدیریت بحران آسیای غربی ژئوپولیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 626 تعداد دانلود : 770
امروزه نقش هر کشور در سیاست جهانی تحت تأثیر عوامل ژئوپولیتیکی آن است. به گونه ای که از دیدگاه جغرافیدانان سیاسی، قدرت هر کشور به شدت از ژئوپولیتیک و موقعیت جغرافیایی آن تأثیر می پذیرد. ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی آن، وضعیت ژئوپولیتیک منحصربه فردی رادارست. این موقعیت، ایران را تبدیل به کشوری جهانی کرده است که همواره در معادلات جهانی نقش برجسته ای به آن می دهد. بر این اساس، پژوهش مزبور با روش توصیفی _ تحلیلی به دنبال بررسی روند رویکردهای اتخاذی سه دولت های ج اایران در مدیریت بحران هسته ای است. در این تحقیق بر اساس هدف پژوهش ، روش تحقیق برای تجزیه و تحلیل توصیفی و تحلیلی ، استفاده از منابع کتابخانه ای و رسانه های داخلی و خارجی است تا توجیه قانع کننده ای برای استدال پژوهش پیدا کنیم. رابطه سیاست و فضای جغرافیایی رابطه ای دوجانبه و پویاست. هر سیاستی تظاهرات جغرافیائی/ فضایی خاص خود را و هر فضایی نیز سیاست های خاص خود را نیاز دارد. پس توجه به واقعیات جغرافیایی و ژئوپولیتیک می تواند عامل مهم و حیاتی در اتخاذ سیاست های اعمالی حکومت ها باشد. جمهوری اسلامی ایران در مدیریت بحران هسته ای که از سال 1382 شروع شد و با توافق برجام هرچند به صورت تعلیق یافته) پایان یافت سه رویکرد مختلف را اجرایی در مدیریت بحران هسته ای بکار برده است:1.سازش 2.تقابل 3.تعامل. که به جز رویکرد سوم یعنی مدیریت تعاملی با نگاه به منافع ملی، الگوهای مدیریت بحران هسته ای دیگر نتوانسته اند نقش موثری در حفظ و تامین منافع ملی داشته باشد
۱۲.

مقایسه سیاست خارجی دولت های احمدی نژاد و روحانی بر اساس نظریه واقع گرایی نئوکلاسیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۳۶ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۴۳) 95 - 118

کلید واژه ها: سیاست خارجی محمود احمدی نژاد حسن روحانی واقع گرایی نئوکلاسیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 974 تعداد دانلود : 791
هدف اصلی این پژوهش این است که با استفاده از مؤلفه های نظریه واقع گرایی نئوکلاسیک سیاست خارجی دولت های احمدی نژاد و روحانی را در سه سطح خرد فردی، خرد ملی و سطح کلان مقایسه شود. در این پژوهش در صدد پاسخ به این سؤال هستیم که مهم ترین تشابهات و تفاوت های سیاست خارجی دولت های احمدی نژاد و روحانی از منظر رئالیسم نئوکلاسیک کدامند؟ روابط راهبردی با روسیه و مدیریت تعارضات با آمریکا وجه تشابه سیاست خارجی دو دولت است با این تفاوت که دولت احمدی نژاد از روابط راهبردی با روسیه به عنوان ابزاری برای کاهش فشارهای آمریکا بهره می برد اما دولت روحانی از رابطه با روسیه به عنوان ابزاری برای چانه زنی با آمریکا برای حل بحران هسته ای و عادی سازی روابط ایران در نظام بین الملل استفاده می کرد. هر دو دولت نظم حاکم بر نظام بین الملل را یک نظم ناعادلانه و سلطه گر می دانستند که در عرصه عمل دولت احمدی نژاد برای مقابله با این نظم ناعادلانه با رویکرد قاطعانه به سمت شرق گرایی و رابطه با کشورهای همسایه می رود اما دولت روحانی با رویکردهای نرم و تدریجی سیاست مذاکره و تعامل با کشورهای غربی را پیش می گیرد. در عرصه داخلی آقای احمدی نژاد علاوه بر سیاست خارجی به مسائل داخلی نیز توجه داشت و سیاست خارجی را دنباله سیاست داخلی می دانست، درحالی که آقای روحانی بیشتر توجه خود را به سیاست خارجی گذاشته بود و حل مسائل داخلی را نیز در گرو تعامل با کشورهای غربی می دید. راهبرد پژوهش از نوع قیاسی و گونه پژوهش از نوع کاربردی است.
۱۳.

کارآمدسازی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه سیاسی امام خمینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکومت اسلامی سال ۲۷ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۴) 5-36

کلید واژه ها: دیپلماسی عمومی کارآمدی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی اندیشه سیاسی امام خمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 188 تعداد دانلود : 719
دیپلماسی عمومی یکی از ابزارهای مؤثر نیل به اهداف سیاست خارجی ایران محسوب می-شود. جایگاه و نقش امام خمینی1، به عنوان رهبر انقلاب و بنیان گذار نظام جمهوری اسلامی ایران، در معرفی و جهت دهی به افکار عمومی و برقراری ارتباط با سایر ملت ها و دولت ها، نسبت به انقلاب اسلامی و نظام حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران، نقش مهم و اساسی داشته است. در این مقاله در پاسخ به این سؤال اصلی که نقش امام خمینی1 در فعال سازی، تقویت و کارآمدی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران، جهت تأمین منافع ایران و جهان اسلام چیست؟ این فرضیه مورد آزمون قرار گرفت که امام با توجه به جایگاه خود در ساختار سیاسی حقوقی کشور و برخورداری از مقام مرجعیت دینی و شأن ولایت فقیه، در فعال سازی، تقویت و کارآمدی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران از طریق گفتمان سازی، اعتباربخشی، اقناع سازی و مدیریت تصویر، نقش تعیین کننده داشته است و هم چنان سازمان ها و نهادهای مرتبط در این عرصه می توانند از این ظرفیت و استراتژی در پیش برد اهداف دیپلماسی عمومی کشور بهره گیرند و بر میزان کارآمدی آن بیفزایند.
۱۴.

کلان داده ها و گذار پارادایمی در منظوم دیجیتالیزه شد دیپلماسی

نویسنده:
منبع: دانش تفسیر سیاسی سال چهارم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲ 113-155

کلید واژه ها: گذار پارادایمی بیگ دیتا دیپلماسی همکاری های بین المللی یادگیری ماشین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 692 تعداد دانلود : 707
رشد فناوری در زمینه هوش مصنوعی، موجب تلاش هایی برای گذار پارادایمی در عرصه دیپلماسی شده است. بهره گیری از ظرفیت های کلان داده ها با هدف تأمین اهداف و منافع ملی و دست یازیدن به سطحی از مناسبات جهانی، پدیده ای است که با نام «دیپلماسی بیگ دیتا» مورد استفاده دولت ها قرار می گیرد. دیپلماسی کلان داده به دستگاه دیپلماسی دولت ها امکان می دهد تا در مراودات دوجانبه و یا چندجانبه خود در سازمان های بین المللی که ماهیتاً سازمان هایی برای شکل دهی به همکاری بین المللی اند، به پی جویی منافع و مطالبات خود و تعامل با نظام بین الملل مبادرت نمایند. سؤال پژوهش حاضر این است که شاخصه های دیپلماسی کلان داده در گذار پارادایمی مطالعات این حیطه چیست و نحوه تعامل بر اساس مولفه های مذکور در نظم جهانی چگونه صورت می گیرد؟ مقاله حاضر به روش تحلیلی-توصیفی و از طریق تحلیل محتوای کیفی منظومه دیجیتالیزه دیپلماسی فرضیه پژوهش را این گونه مطرح می کند که شاخصه های دیپلماسی بیگ دیتا در ابعاد هم پیشگی های علمی بین المللی، تحقیقات مشترک علمی، شبکه سازی نخبگان و دانشمندان در سطوح منطقه ای و جهانی به منصه ظهور رسیده است.
۱۵.

رهبری و دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هجدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۶ ۹۶-۷۵

کلید واژه ها: دیپلماسی عمومی مقام معظم رهبری کارآمدی منافع ملی جمهوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 108 تعداد دانلود : 702
دیپلماسی عمومی به عنوان ابزاری مؤثر جهت نیل به اهداف سیاست خارجی محسوب می شود. در ایران نیز از این مؤلفه بهره برداری می گردد. آنچه محور این پژوهش قرار گرفته بررسی جایگاه و نقش مقام معظم رهبری در جهت دهی به افکار عمومی سایر ملت ها به منظور صیانت از ارزش های اسلام و انقلاب است. یافته تحقیق مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی گویای آن است که مقام معظم رهبری با توجه به جایگاه خود در ساختار سیاسی حقوقی کشور، مرجعیت دینی و برخورداری از شأن ولایت فقیه با بهره گیری از شیوه های گفتمان سازی، اعتباربخشی، اقناع سازی و مدیریت تصویر و از طریق ابزارهای ارتباطی، ارسال پیام و نامه به مخاطبین، نقش تعیین کننده ای در جهت تأمین منافع کشور و جهان اسلام گام برداشته است.
۱۶.

تلاش برای شناسایی؛ تفسیری بازنمایانه از روابط ایران و آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۶۳) 109 - 148

کلید واژه ها: تلاش برای شناسایی بازنمایی روایت هویتی دوگانه انگاری مساله هسته ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 872 تعداد دانلود : 924
معمولاً رابطه دولت ها برحسب رفتارهای مبتنی بر بیشینه سازی قدرت و منفعت تبیین می شود. این مقاله مدل متفاوتی برای تبیین روابط دولت های ایران و آمریکا معرفی می کند که متمرکز بر «تلاش برای شناسایی» است. دولت ها می خواهند هویتشان به عنوان یک واحد حاکمیتی مستقل، (هویت طلبی) احترامشان به عنوان یک عضو برابر در جامعه بین الملل (برابری طلبی) و عزتشان به عنوان عضوی با ویژگی های خاص (عزت طلبی) در عرصه بین الملل به رسمیت شناخته شود و برای کسب شناسایی مورد نظرشان مبارزه و تلاش می کنند. دولت ها نه تنها برای کسب منافع مختلف بلکه برای دفاع از کیستی خود دست به اقدام می زنند؛ منافع دولت ها صرفاً مادی و فردی نیست و دولت ها با خود-توصیفی خواهان تأیید روایت تاریخی خود توسط دیگران و پذیرفته شدن در جامعه بین الملل نیز هستند.  این مقاله با استفاده از روش کیفی تحلیل گفتمان تلاش می کند نشان دهد؛ «مبارزه برای شناسایی» انگیزه اصلی شکل گیری و تداوم منازعه در روابط ایران و آمریکا و عامل تعیین کننده در روابط تقابلی این دو دولت بوده است و می کوشد با تمرکز بر بازنمایی ها از خود و دیگری با توجه به روایت های هویتی هر دولت توضیح دهد چگونه این دولت ها خود و دیگری را شناسایی می کنند. برای این منظور از بستر خاص مناقشه ایران-آمریکا در پرونده هسته ای استفاده شده است.
۱۷.

چشم انداز روابط ایران و عربستان؛ سناریوهای آینده و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۶) 245 - 288
تعداد بازدید : 825 تعداد دانلود : 27
روابط ایران و عربستان به عنوان دو قدرت منطقه ای تاثیرگذار بر معادلات منطقه ای و حتی جهانی، پس از پیروزی انقلاب در ایران دچار فراز و نشیب های زیادی بوده است. این دو کشور همواره تعارضات متعددی را تجربه کرده اند. به طور کلی رقابت های ژئوپلتیک، ژئواکونومیک، ایدئولوژیک و رویکرد سیستمیک نظام بین المللی مبنای تشدید تنش ها طی سال های اخیر بوده است. با توجه به جایگاه ویژه دو کشور در عرصه منطقه ای، تحلیل آینده مناسبات دو کشور ضرورتی انکارناپذیر است. در این پژوهش آینده روابط دو کشور ایران و عربستان سعودی به کمک روش دلفی مورد مطالعه قرار گرفته است. در اینجا پرسش نامه به شیوه لیکرت با طرح گزینه های مختلف طراحی شده و در اختیار اساتید و کارشناسان امر، قرار گرفت و در نهایت در دو مرحله جمع بندی پژوهش به دست آمد. سوال اصلی طراحی شده برای پژوهش حاضر به این شرح بوده که سناریوهای محتمل و ممکن در روابط ایران و عربستان طی یک دهه آینده کدامند و راهکارهای مدیریت تنش ها در روابط دو کشور در چارچوبی راهبردی و سیاستگذارانه به شکل خواهد بود؟ این نتیجه حاصل گردید که عوامل معنایی، هویتی و ایدئولوژیکی در مقایسه با دیگر عوامل، همواره در صدر مولفه های تنش زا میان ایران و عربستان ایفای نقش می کند و بر حوزه های دیگر سایه می افکند. در نهایت پژوهش حاضر راهکارهای کوتاه مدت، بلندمدت و میان مدت برون رفت از چالش های احتمالی در مناسبات منطقه ای دو کشور را بررسی کرده است. مطالب این پژوهش در اتخاذ راهبردهای سیاست خارجی منطقه ای جمهوری اسلامی ایران کاربرد خواهد داشت.
۱۸.

تهاجمی شدن سیاست خارجی ترکیه در قبال سوریه در فاصله سال های (2015م تا 2020)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره چهاردهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۶ 18 - 37

کلید واژه ها: رئالیسم تهاجمی هژمون منطقه ای تنش منطقه ای ترکیه سوریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 594 تعداد دانلود : 393
تحولات سوریه پس از 2011 موجب اتخاذ مواضع و سیاست های متعارض از سوی بازیگران منطقه ای و بین المللی درقبال ناآرامی های این کشور شد. ترکیه درهمسایگی سوریه اقدام به سازماندهی و حمایت از مخالفان سوری کرد که نهایتا به مداخله نظامی انجامید . چنین اقدامی نه تنها برپیچیدگی بحران سوریه افزود ، بلکه نتایج داخلی و منطقه ای آن تهاجمی شدن سیاست خارجی ترکیه را درپی داشت. این پژوهش به دنبال بررسی و پاسخ به این سوال است که عوامل موثر در تهاجمی شدن سیاست خارجی ترکیه درقبال سوریه در فاصله سالهای 2015 تا 2020 کدام است؟ درپاسخ به این پرسش فرضیه های متعددی مطرح می شود. اینکه سیاست ترکیه در این دوره تحت تاثیر افزایش فعالیت گروههای شورشی و جنگهای نیابتی درداخل سوریه و به موازات آن تحرکات سیاسی و نظامی کردها درمناطق شمالی این کشور قرار گرفت. هم زمان آنکارا در صدد افزایش قدرت منطقه ای برآمد که مجموعه این تحولات موجب درگیرانه تر شدن سیاست خارجی ترکیه شده است. روش تحقیق مقاله تحلیلی-تبیینی با استفاده جمع آوری داده ها ازکتاب و اسناد است. درراستای تبین و تحلیل مبنایی موضوع تحقیق از نظریه رئالیسم تهاجمی جان مرشایمر بهره گرفته می شود.
۱۹.

عادی سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی و پیامدهای امنیتی آن برای جمهوری اسلامی ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۹۶ 101 - 124

کلید واژه ها: ایران غرب آسیا رژیم صهیونیستی کشورهای حوزه خلیج فارس دکترین پیرامونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 225 تعداد دانلود : 179
هدف پژوهش حاضر بررسی عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی و پیامدهای امنیتی آن برای جمهوری اسلامی ایران است. سوال اصلی پژوهش این است که عوامل موثر در ایجاد و تداوم روند عادی سازی روابط میان رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی حوزه ی خلیج فارس چیست و تکامل این روند چه پیامدهایی بر امنیت ملی ایران خواهد داشت؟ فرضیه ی پژوهش براساس «نظریه های اتحاد» در پارادایم واقع گرایی این است که «مداخلات بین المللی»، «رقابت درون منطقه ای» و «تحولات داخلی کشورها» سه عوامل موثر بر آغاز روند عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی بوده است؛ تکامل این وضعیت از «عادی سازی» به «اتحاد استراتژیکی» می تواند زمینه ساز ایجاد ناامنی در سطوح سیاسی، اقتصادی و نظامی کشورمان باشد. یافته های پژوهش نشان می دهند «ضعف های ساختاری و قدرت تصنعی کشورهای درگیر در این روند»، «افزایش قدرت منطقه ای ایران» و «اتخاذ راهبرد موازنه ی خارج از مرزها از سوی آمریکا» از مهم ترین عوامل موثر بر ایجاد این روند است که رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای حوزه ی خلیج فارس در قالب «دکترین پیرامونی» در تلاش هستند با ایجاد اتحادهای استراتژیک، آسیب پذیری خود را در برابر چالش های بیان شده کاهش دهند.
۲۰.

نقش رهبری نظام در کارآمدی دیپلماسی عمومی از طریق مدیریت تصویر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قدرت نرم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 169 - 193

کلید واژه ها: رهبری دیپلماسی مدیریت تصویر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 66 تعداد دانلود : 108
دیپلماسی عمومی یکی از ابزارهای مؤثر نیل به اهداف سیاست خارجی ایران محسوب می شود. جایگاه و نقش امام خمینی و مقام معظم رهبری در جهت دهی به افکار عمومی سایر ملت ها به منظور صیانت از ارزش های اسلام و انقلاب از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. در این مقاله در پاسخ به این سوال اصلی که نقش رهبری نظام در ارائه تصویر مثبت و مطلوب از جمهوری اسلامی ایران، جهت تأمین منافع ملی و مصالح اسلامی چیست؟ این فرضیه مورد آزمون قرار گرفت که رهبری نظام با توجه به جایگاه خود در ساختار سیاسی حقوقی کشور، در فعال سازی، تقویت و کارآمدی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران از طریق مدیریت تصویر، برقراری ارتباط مستمر با سایر ملت ها و آگاهی بخشی به افکار عمومی جهان نسبت به اهداف، ارزش ها و آرمان های ایران اسلامی، نقش تعیین کننده ای در مقبولیت و مشروعیت وجهه ایران در سطح منطقه و فرامنطقه داشته است. بر این اساس تعریف و تبیین دیپلماسی عمومی و ارتباط آن با رهبری نظام، می تواند به شناخت عوامل تأثیر گذار بر دیپلماسی عمومی و بهره گیری بیشتر از فرصت های فرا رو کمک نماید. واژگان کلیدی: رهبری نظام، انقلاب اسلامی، دیپلماسی عمومی، تصویر مطلوب

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان