۱.
کلید واژه ها:
ادراکات اعتباری انقلاب ایران سید محمدحسین طباطبائی عدالت گفتمان اسلامی گفتمان انقلاب اسلامی
اگرچه علامه طباطبائی در آثار خود به صراحت دعوت به براندازی حکومت شاهنشاهی نکرده، اما به روش های مختلف در شکل گیری و عملیاتی شدن گفتمان انقلاب اسلامی نقش داشته است. مقاله حاضر می کوشد نقش کمتر شناخته شده علامه را در تکوین دال عدالت در گفتمان انقلاب اسلامی، آشکار سازد. سؤال اصلی نوینده عبارت است از: سازوکارهای اجتماعی پیوند اندیشه علامه و گفتمان انقلاب اسلامی کدامند؟ نویسنده با استفاده از «نظریه مبنا» که بر ترکیبی از دو نظریه نهادی و گفتمان استوار است، به این نتیجه رسیده که علامه با احیا موقعیت سوژگی «فیلسوف مفسر» با محوریت نظریه ادراکات اعتباری، در منازعات گفتمانی دهه 30 تا 50 جامعه ایران شرکت کرده و در تکوین دال عدالت در معنای مورد نظر انقلاب اسلامی، نقش «سوژگی سیاسی» بی واسطه (تولید متون) و باواسطه (شاگردان، حلقه های فکری و اجتماعات گفتمانی)، ایفا کرده است.
۲.
کلید واژه ها:
تحلیل منظومه ای روش شناسی فراتحلیل متفکر سیاسی منظومه فکری نظام فکری
برای تحلیل اندیشه متفکران سیاسی تاکنون روش های مختلفی ارائه شده که در این میان تأکید بر تحلیل منظومه فکری بیشتر نمود دارد. سؤال اصلی پژوهش حاضر عبارت است از: مراحل کاربست روش تحلیل منظومه ای در مقام فهم و تحلیل اندیشه متفکران سیاسی کدام است؟ با استفاده از روش «فراتحلیل»، پنج مرحله طراحی، گردآوری داده، تحلیل داده، تدوین و اعتباریابی معرفی شده اند.
۳.
کلید واژه ها:
آمریکا تجارت جهانی صلح دموکراتیک لیبرالیسم نظریه وابستگی متقابل نظم بین المللی لیبرال نهادگرایی نولیبرال
افول نظم بین المللی لیبرال یکی از موضوع های مطالعاتی مهم روابط بین الملل طی سال های اخیر است.برهمین اساس پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که مهم ترین ادله افول نظم بین المللی لیبرال کدامند؟ پژوهش از منظر تحلیلی رهیافت های نظری لیبرالیسم به انجام رسیده و چنین نتیجه گرفته است که: تضعیف ارکان سه گانه نظم لیبرال (نظام سیاسی لیبرال دموکراسی، تجارت آزاد جهانی و نهادهای بین المللی) دلالت بر افول نظم بین المللی لیبرال دارند. ضمناً بر اساس شواهد تاریخی در این بین سیاست های آمریکا نقش مهمی در تسریع روند افول ارکان نظم لیبرال داشته است.
۴.
کلید واژه ها:
آلن بدیو امر سیاسی انتظار فرج انقلاب اسلامی ایران حقیقت سوژگی نظریه رخداد
وقوع انقلاب اسلامی علاوه بر نقد نظام دوقطبی حاکم بر جهان، در سامان فقه سیاسی شیعه نیز تغییرهای ژرفی را پدید آورد. احیای دین سیاسی پیامد مهم این انقلاب بود. سؤال محوری محققان در این مقاله عبارت است از اینکه: با توجه به نارسایی های تحلیلی نظریه های اثباتی و نیز ابهام های نظریه های پسامدرن در تحلیل وجوه دینی و توحیدی انقلاب اسلامی ایران، آیا نظریه رخداد آلن بدیو می تواند سامانی تحلیلی برای واکاوی وقوع، اکنون و آینده انقلاب اسلامی فراهم کند؟ نتایج این پژوهش با بهره گیری از داشته های نظریه رخداد در تحلیل جایگاه حقیقت و سوژه، مسیر کنش ورزی سوژه وفادار به رخداد انقلاب اسلامی را از چهار منوال سیاست، هنر، عشق و علم ترسیم می کند.
۵.
کلید واژه ها:
آموزش ایران تاریخ روش مصاحبه نخبگانی سیاست کلیله و دمنه متون سیاسی
دانش علوم سیاسی در ایران با مشکل های متعددی روبه روست و توجه به متن های پایه سیاسی ایرانی می تواند در حل این مسائل کمک نماید. یکی از این متن های شاخص، کلیله و دمنه است که هدف عمده آن آموزش سیاست به ویژه به نخبگان بوده و به نظر می رسد قابلیت های فراوانی در ارتقای آموزش دانش سیاسی امروز هم داشته باشد. مسئله اصلی پژوهش شناسایی ظرفیت های «کلیله و دمنه» در راستای رفع کاستی های آموزش علوم سیاسی در ایران است. نویسنده با استفاده از روش نخبگانی (مصاحبه با اساتید این حوزه) تلاش کرده است تا ظرفیت های این متن تاریخی را جویا شود. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که قابلیت های زیر برای کلیله و دمنه متصور است: تقویت پیوند رشته سیاسی با تاریخ، فرهنگ و سنت فکر سیاسی ایرانی؛ افزایش جذابیت ها در آموزش سیاست و رفع ناکارآمدی ناشی از غرب محوری منابع درسی این رشته.
۶.
کلید واژه ها:
اسلام اقلیت امنیتی شدن دانمارک مهاجرت نظریه گسست
اولین برخورد وایکینگ های دانمارکی با مسلمانان مربوط به هزار سال پیش است، اما اولین ورود انبوه مسلمانان به دانمارک را باید در دهه 1960 به عنوان کارگران میهمان دنبال کرد. بعد از آن امواج دوم و سوم ورود مسلمانان به عنوان کارگران، پناهندگان پناه جویان و آوارگان به این کشور وارد شدند. به موازات ورود مهاجران مسلمان به دانمارک در نزدیک به 60 سال گذشته، قوانین و مقررات محدودکننده نیز وضع شده است؛ قوانینی که پیوسته محدودیت هایی را نسبت به اسلام، اسلام گرایان و مساجد وضع کرده است. سؤال پژوهش حاضر آن است که چرا اسلام در دانمارک نه به عنوان یک اقلیت دینی قانونی، همچون دین یهود، بلکه به عنوان یک پدیده «ضددانمارکی» سازمادهی شده است؟ برای این منظور از نظریه «گسست پروبلماتیک»، برای تحلیل استفاد شده و دستاورد پژوهش حکایت از آن دارد که شاهد تغییر جامعه دانمارکی از پروبلماتیک «مهاجر/کارگر» به پروبلماتیک «مسلمان/ ضددانمارکی» می باشیم.
۷.
کلید واژه ها:
ایدئولوژی سیاسی تبشیر مسیحی سازمان تبشیری قاجاریه کتاب مقدس نظریه سه سطحی ایدئولوژی سیاسی
فعالیت تبشیری مسیحیت در تاریخ ایران دارای فرازوفرود بسیاری بوده است. تغییر از تبشیر سنتی به تبشیر سازمانی تحول بزرگی بود که بیشتر در دوران قاجار خود را نمایان کرد. توجه به این دگرگونی ها از آن حیث مهم است که هیئت های تبشیری به جهت وابستگی به دولت های متبوع خود، دارای رویکرد سیاسی بودند و به این ترتیب به دلایل دینی و سیاسی با ایدئولوژی سیاسی حکومت ها مواجهه داشته اند. سؤال اصلی مقاله عبارت است از: تأثیرهای ایدئولوژی سیاسی در دوره قاجار بر جریان تبشیر مسیحی کدامند؟ برای تحلیل از روش «نظریه مبنا» (نظریه تحلیل سه سطحی ایدئولوژی سیاسی) استفاده شده است. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که جریان تبشیر طی دوران حکومت قاجار به تناسب بحران های سیاسی رویکردهای مختلفی را اتخاذ کرده است. این جریان به دلیل مغایرت در محتوا و غیریت سازی زیاد ایدئولوژی سیاسی حکومت قاجار با جریان تبشیر، در دوره هایی به صورت عموما غیرآَشکار و اما در دوره هایی به دلیل غلبه وابستگی مالی و سیاسی به دول غربی و عدم ثبات و قدرت حاکمیت، به صورت آشکار فعالیت داشته است.
۸.
کلید واژه ها:
اکوسیستم جهانی بحران جغرافیای فرهنگی جهانی ژئوپلیتیک جهانی ساختار نظام بین الملل سرمایه داری نظام جهانی نظریه پیچیدگی
گونه شناسی بحران های سرمایه داری در دوره بلندمدت تاریخ نظام جهانی نوین نشان می دهد که این بحران ها در ابعاد گوناگون ذهنی و عینی بازتولید شده است. این بحران ها در ساخت پیچیده سرمایه داری در سطوح ماهیت، کارکردها، بازتولید بقا و مسیرهای احتمالی انشعاب آینده سرمایه داری اثرگذاری تعیین کننده دارد. واکاوی بحران سرمایه داری در دوره بلندمدت متأخر به ابعاد پیچیده سیستمی آن بازمی گردد. سؤال محوری در پژوهش حاضر چنین است: مهم ترین پیامدهای بحران بلندمدت نظام جهانی سرمایه داری برای کشورهایی مانند ایران، چیست؟ یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد اقتصاد جهانی در دوره بلندمدت انقباضی قرار دارد. از حیث سیاسی مشروعیت ساختاری سرمایه داری تحلیل رفته و جغرافیای فرهنگی جهانی با افول سلطه لیبرالیسم در بحران گذار قرار دارد. از سوی دیگر احتمال تحقق پذیری دوره چهارم هژمونیک متغییر تسریع بحران است. پژوهش حاضر «نظریه مبنا» بوده و جهت تحلیل از نظریه نظام های پیچیده جهانی بهره برده است.
۹.
کلید واژه ها:
یک کمربند یک راه جمهوری اسلامی ایران چین سیاست خارجی شبکه سازی مشارکت راهبردی جامع نئومرکانتیلیسم همگرایی
چین از طریق مشارکت های خود شبکه سازی مؤثری ایجاد کرده است. شبکه سازی چین به منظور پیشبرد ابتکار «یک کمربند یک راه» بوده و ازجمله مهم ترین نوع مشارکت های چین، مشارکت راهبردی جامع می باشد. سؤال اصلی پژوهش این است که، الگوی رفتاری چین در مشارکت های راهبردی جامع چیست؟ نویسندگان با استفاده از نظریه مشارکت راهبردی جامع، و تحلیل مفهوم مشارکت در فلسفه اجتماعی چین باستان و رویکرد رهبران جدید چین به مشارکت؛ به این نتیجه رسیده اند که الگوی رفتاری چین بیش از هر چیزی، ماهیتی اقتصادی دارد که بر پایه نیاز داخلی چین و همچنین شرایط کشورهای مقصد، در قالب سه اصل تعریف شده است: منافع متقابل پایدار، همه جانبه گرایی، و شبکه سازی. تحقق عینی این راهبرد را می توان در طرح کلان ابتکار «یک کمربند یک راه» ملاحظه نمود. البته در کنار ملاحظات اقتصادی، اهداف سیاسی ای همچون تعدیل یک جانبه گرایی آمریکایی نیز مدنظر است.
۱۰.
کلید واژه ها:
جامعه تمدنی چالش روش فراتحلیل فرصت فرهنگ دینی گفتمان انقلاب اسلامی
با توجه به نقش راهبردی انقلاب اسلامی در ساخت و تقویت جامعه نوین تمدنی، محقق در این پژوهش درصدد ارائه پاسخ به این پرسش است که گفتمان انقلاب اسلامی چگونه می تواند بر ساخت جامعه نوین تمدنی تأثیرگذار باشد؟ نویسنده برای این منظور با استفاده از روش فراتحلیل به این نتیجه رسیده است که انقلاب اسلامی در دو حوزه داخلی و خارجی به این مهم توجه داشته است. به این صورت که در حوزه داخلی از دو طریق طراحی و ارائه یک الگوی بومی و کارآمد از نظام سیاسی، و همچنین تقویت مؤلفه های سرمایه اجتماعی؛ و در حوزه خارجی از طریق هویت و اعتباربخشی به مقوله «جهان اسلام» (هویت ناظر بر اجتماع بازیگران مسلمان) در نسبت با سایر هویت های موجود؛ توانسته است به ساخت جامعه نوین تمدنی کمک نماید. به طور طبیعی طی این راه با دشواری های زیادی روبه رو خواهد بود که ذیل عنوان چالش ها و تهدیدها به آنها پرداخته شده است.
۱۱.
کلید واژه ها:
افق 1404 امنیت ملی تهدید جمهوری اسلامی ایران محیط امنیتی نظریه بحران ژئوپلیتیک
جمهوری اسلامی ایران به دلیل برخورداری از موقعیت ژئوپلیتیک خاص در منطقه غرب آسیا و اتخاذ سیاست استکبارستیزی و مقابله با قدرت های سلطه جو، همواره در نوک پیکان سیاست های تهاجمی این کشورها قرار داشته است. دراین راستا قدرت های رقیب تلاش کرده اند تا به نوعی مزیت های برتری ساز، ایران را تضعیف کنند. در این پژوهش نویسنده با استفاده از نظریه بحران ژئوپلیتیک، به این سؤال پرداخته است که: تحولات ژئوپلیتیکی در محیط امنیتی ایران چه تأثیری بر جایگاه کشور در منطقه و فرامنطقه در افق 1404 دارد؟ با بررسی عوامل هشت گانه ژئوپلیتیکی تنش زا (عوامل سیاسی، ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک، ژئوکالچر، هیدروپلیتیک، زیست محیطی، فضای مجازی و سرزمین)، 21 حوزه ژئوپلیتیکی در محیط امنیتی ایران شناسایی و نشان داده شده که قدرت های رقیب به دنبال آن هستند تا با اجرای سیاست هایی همچون دامن زدن به خصومت ایران و اعراب در منطقه، تغییر خطوط انتقال انرژی از مسیر ایران، حذف یا کاهش اهمیت ایران در تأمین انرژی جهان، تضعیف فرهنگ و جبهه مقاومت، بروز و ظهور مناقشه های مرزی و سرزمینی، دامن زدن به مسائل زیست محیطی و اجرای جنگ شناختی؛ قدرت ایران را در استفاده از مزیت های ژئوپلیتیکی اش کاهش دهند.
۱۲.
کلید واژه ها:
ایده پدام ساختار سیدعلی خامنه ای عملکرد کارآمدی کارگزار گفتمان مقام معظم رهبری نظام سیاسی دینی
با توجه به اینکه کارآمدی، مقوله ای زمینه مند است، بررسی آن در چهارچوب مبانی نظری هر نظام سیاسی ضروری است. براین اساس در این نوشتار تلاش شده به این سؤال که مؤلفه های کارآمدی نظام سیاسی دینی در گفتمان مقام معظم رهبری چیست؟ پاسخ داده شود. برای این منظور از نظریه چهار سطحی از کارآمدی (که برای کارآمدی مؤلفه هایی مختلف در چهار بُعد اساسی ایده، ساختار، کارگزار و عملکرد قائل است) به عنوان نظریه مبنا استفاده شده است. از روش پدام نیز به عنوان روش تحلیل بهره برداری شده تا پاسخ سؤال اصلی ارائه شود. تحلیل، دیدگاه های رهبر معظم انقلاب نشان می دهد که ایده اصلی ایشان، مقوله حکومت اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه است و کارآمدی نظام سیاسی در سطوح چهارگانه نیز مبتنی بر این ایده سامان یافته اند. مؤلفه هایی مانند پاسخگویی به نیازهای زمانه در سطح ایده، ساختار مبتنی بر عدالت و شایستگی در سطح ساختار، ساده زیستی و شجاعت در سطح کارگزار و قانون گرایی در سطح عملکرد، مؤلفه های کارآمدی شناسایی شده اند.
