امیرحسین علینقی

هدف این نوشتار، بررسی پیوند میان دیدگاه های دینی و مشروع یا نامشروع بودن برنامه های تنظیم خانواده در ایران است. تجربه دگرگونی های جمعیتی در ایران، شاید با این ارزیابی شتاب زده همراه باشد که رشد سریع جمعیت، ناشی از باورهای مذهبی مردم و فشار نیروهای مذهبی است و این ارزیابی، نه تنها با حجمی از آرا و فتاوی علمای شیعه در ایران، بلکه با شرایط برخی جوامع اسلامی دیگر، که رشد سریع جمعیت را تجربه می کنند، تقویت می شود، در حالی که به نظر می رسد تجربه موفق برنامه تنظیم خانواده و کنترل جمعیت در جمهوری اسلامی ایران، و شماری دیگر از کشورهای اسلامی، شاهدی موثر بر نبود هم بستگی میان دین و موفق یا ناموفق بودن برنامه های تنظیم خانواده باشد، بنابراین، بهتر است برای بررسی این مساله در ایران، به متغیرهایی دیگر، مانند ریشه های اعتماد جامعه به کارگزاران تغییر، تکیه کرد.

دانشوران این شماره. تاثیرات پدیده سپتامبر را بر حوزه‌هائی چون «نبرد با تروریسم»، «استراتژی آمریکا برای سلطه بر جهان» «آینده دولتهای ملی» و «فرصتها و تهدیدهای جمهوری اسلامی ایران از منظر تئوریک و راهبردی، به بحث و تحلیل گذارده و هر کدام به فراخور موضوع گفت و گو، بایدها و نبایدهای فرآیند سیاستگذاری در نظام جمهوری اسلامی را در قبال این رویداد ترسیم کرده‌اند.

در این مقاله، نویسنده به بررسی دو مفهوم یادگیری و آموزش پنهان پرداخته است.با پذیرش این پیش فرض که حجمی از التهابات اجتماعی و فردی در حیات کنونی جامعه ایران، به یادگیریهایی بازمی گردد که موضوع وقوف آگاهی کنش گران نیست؛ برخی داده های کمی موجود مورد بررسی قرار گرفته اند تا وجود آموزشها و یادگیری پنهان در جامعه ایران مورد آزمون قرار گیرد. نویسنده جهت تأیید فرضیه اولیه خود به بررسی موردی عملکرد تلویزیون در جمهوری اسلامی ایران پرداخته است و با بهره گیری از داده های موجود در ارتباط با بعضی از مجموعه های تلویزیونی که در ایران به نمایش درآمده اند، نشان می دهد که این سریالها چگونه در دیالوگ بازیگران، صحنه آرایی فضا و.مطالبی را نهفته دارند که بیننده ناخودآگاه آنها را جذب و به عمل می گذارد.توجه جدی به مضمون برنامه های تلویزیونی و عطف توجه به آموزش های پنهانی که این رسانه می تواند داشته باشد؛ پیشنهاد مؤکد نویسنده را شکل می دهد.

در این مقاله مؤلف ضمن طرح کلیاتی درباره ارتباط فرهنگ با امنیت در قالب مفهوم بنیادین انسجام فرهنگی، به دو واقعیت به ظاهر متضارب اشاره می‏نماید. (1) وجود انسجام فرهنگی پیش شرط اولیه توسعه در حوزه‏های سیاسی واقتصادی به شمار می‏رود و از این حیث حفظ و صیانت از آن ضروری می‏نماید. (2) واقعیات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی غالبا متحول بوده و در نتیجه با ایجاد فضا و شرایط تازه در مقام تقابل با انسجامهای پیشین برمی‏آیند و خواهان تغییر آنها می‏شوند. نتیجه آن‏که مؤلف قایل به الگوی انسجام فرهنگی پویا با عنایت به ارزشهاواصول درونی شده که مطابق آن جامعه ایرانی به دلخواه خود و مطابق اصول اولیه‏اش اقدام به تأسیس نهادهای تازه برای پاسخ‏گویی به نیازهای جدید جامعه می‏نماید و از طریق یک مدیریت فرهنگی قوی، سطح تازه‏ای از انسجام فرهنگی را ایجاد می‏نماید، انسجامی که متحول بوده و در برهه‏های بعدی اصلاح خواهد شد. در همین زمینه مؤلف با سیر در تاریخ ایران و شناخت نهادهای سنتی‏ای از قبیل مساجد، بازار و خانواده به نهادهای تازه تأسیس ‏شده ‏ای چون فرهنگسراها اشاره می‏کند و این‏که چگونه می‏توان با ایجاد همگرایی لازم بین آنها - مثلا تنظیم کارکردهای فرهنگی مساجد و فرهنگسراها - به انسجام فرهنگی مناسبی ویژه عصر حاضر دست یافت.