احمد ملکی پور

مقدمه: شکل گیری نگرش ها، ارزش ها، تعهد و مهارت های مورد نیاز برای حفظ و پشتیبانی محیط زیست در افراد از سنین پایین آغاز می شود. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و آماده سازی مربیان مهد کودک ها برای آموزش محیط زیست به کودکان می باشد. روش: روش تحقیق این پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را مربیان مهد کودک های شهر تهران تشکیل می دهند. یافته های مربوط به میزان سواد زیست محیطی از طریق پرسشنامه های استاندارد شده حاصل شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که 79 درصد نمونه مطالعاتی از نظر سواد زیست محیطی در وضعیت پایین تر از متوسط می باشند. سطح تحصیلات و سابقه کار در سطح اطمینان 95%، رابطه معنی داری را با سطح سواد زیست محیطی نشان نمی دهد. همچنین مربیان مهدهای کودک اطلاعات خوبی راجع به مسائل زیست محیطی کشور داشتند اما اطلاعات چندانی از معضلات زیست محیطی جهان نداشتند. نتیجه گیری: تحقیق حاضر نشان می دهد که ارائه برنامه های آموزش محیط زیست برای مربیان مهد کودک ها و همچنین لزوم وجود آن در برنامه های ضمن خدمت مربیان، امری الزامی است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت موجود دوره های مجازی آموزش ضمن خدمت فرهنگیان می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی بوده که با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری به تعداد 881 نفر از فرهنگیان منطقه دهلران در سال 1393 است. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 267 نفر تعیین شد. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای، 134 مرد و 133 زن به عنوان نمونه انتخاب شدند، که به پرسش نامه محقق ساخته ای که بر اساس مبانی نظری پژوهش و تحقیقات پیشین تهیه شده بود، پاسخ دادند. روایی محتوایی و صوری پرسش نامه با استفاده از نظر جمعی از متخصصان و کارشناسان دوره های آموزش مجازی به دست آمد و پایایی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 0/88 محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کلموگروف اسمیرنف و آزمون دوجمله ای (نسبت ها) استفاده شد. نتایج نشان داد که عدم تدارک زیرساخت ها و امکانات لازم جهت اثربخشی دوره های آموزش مجازی، و عدم اثربخشی دوره های آموزش مجازی نسبت به دوره های حضوری از چالش های موجود است. هم چنین، هم خوانی دوره های آموزشی با نیازهای فرهنگیان و کسب مهارت های لازم برای استفاده اثربخش دوره های آموزش مجازی ضمن خدمت را می توان به دیده فرصت نگریست.

زمینه و هدف: امروزه رسانه های جمعی به عنوان مهمترین رکن ارتقای دانش جامعه، نقش بی بدیلی در جلب توجه افکار عمومی در جهت بسط و فرهنگ سازی ارزش های زیست محیطی دارند. هدف این پژوهش ارزیابی میزان عملکرد رسانه های جمعی بر فرهنگ سازی در مورد ارزش های زیست محیطی از دیدگاه فرهنگیان منطقه دهلران است. روش بررسی:این تحقیق با استفاده از روش توصیفی - پیمایشی انجام شده است که جامعه آماری آن شامل 881 نفر از فرهنگیان منطقه دهلران در سال 94-1393 می باشد. حجم نمونه نیز با استفاده از جدول مورگان و کرجسی، 267 نفر تعیین شد و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای، 134 مرد و 133 زن انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه نیز با استفاده از نظر جمعی از کارشناسان عضو انجمن محیط زیست و متخصصان مباحث زیست محیطی در مدارس به دست آمد و پایایی آن، توسط یک نمونه تصادفی 30 نفره با روش آلفای کرونباخ، 84/0 محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل در بخش آمار استنباطی از آزمون آزمون کولموگروف اسمیرنف و آزمون دو جمله ای (نسبت ها) استفاده شده است. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد که به طور کلی، از دیدگاه فرهنگیان منطقه دهلران، میزان عملکرد رسانه های جمعی بر نهادینه کردن ارزش های زیست محیطی در سطح پایینی قرار دارد. نتیجه گیری: رسانه های جمعی باعث فرهنگ سازی در مورد ارزش های زیست محیطی در بین فرهنگیان منطقه دهلران نمی شوند؛ بنابراین لازم است که مسئولان و دست اندرکاران با بهره گیری از ظرفیت همه رسانه های جمعی، اقدامات لازم را برای بهبود عملکرد خود در راستای فرهنگ سازی ارزش های زیست محیطی در بین فرهنگیان منطقه دهلران به عمل آورند.

هدف پژوهش حاضر تأملی بر سیاست گذاری آموزشی در علوم سیاسی با تاکید بر تحلیل ایدئولوژی های برنامه درسی دانشجویان رشته علوم سیاسی در دانشگاه تهران است. این تحقیق از لحاظ ماهیت کمی، از نظر هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل 500 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه تهران در سال 1396 بود، که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 232 نفر تعیین. شد و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای 100 مرد و 132 زن انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد ایدئولوژی های برنامه درسی اسکایرو (2008) بود. روایی محتوایی و صوری پرسشنامه با استفاده از نظر جمعی از متخصصان و رشته علوم تربیتی به دست آمده و اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 88/0 محاسبه شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون فریدمن برای رتبه بندی استفاده شده است. یافته ها به طور کلی نشان می دهد که بیشترین ایدئولوژی غالب برنامه درسی دانشجویان رشته علوم سیاسی دانشگاه تهران در مقطع تحصیلات تکمیلی، ایدئولوژی دانش پژوهان علمی و کارایی اجتماعی و کمترین ایدئولوژی غالب بازسازان اجتماعی و یادگیرنده محور است؛ بنابراین از آنجایی که رشته علوم سیاسی با توجه به نفس خود نیازمند دانشجویانی با ویژگی هایی همچون تفکر انتقادی، خلاقیت بالا، قدرت تجزیه و تحلیل عمیق، استقلال فکری، روابط اجتماعی گسترده و دارا بودن روحیه تغییر طلبی محیط پیرامونی و روحیه مطالبه گری و پرسش گری و... است؛ که این ویژگی ها تنها در دانشجویانی که دارای ایدئولوژی های بازسازی گرایی اجتماعی و یادگیرنده محور هستند دیده می شود. لذا ضروریست مسئولین و برنامه ریزان آموزش عالی با تغییر سیاست گذاری های آموزشی اقدامات لازم را برای جذب دانشجویانی با ایدئولوژی های بازسازان اجتماعی یا تغییر ایدئولوژی دانشجویان این رشته همسو با ایدئولوژی بازسازان اجتماعی و یادگیرنده محور به عمل آورند.

:امروزه با توجه به توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین یادگیری مبتنی بر وب بازی های شبیه ساز به عنوان یک ابزار آموزشی اثربخش نقش بی بدیلی را در بهبود یادگیری فعال و مساله-محور شایستگی های کارآفرینی دانشجویان ایفا می کند. هدف پژوهش حاضر مطالعه کیفی کاربست بازی های شبیه ساز آموزش کارآفرینی در قلمرو رشته های کارشناسی علوم اجتماعی و رفتاری بود. این پژوهش کیفی از نوع پدیدارنگاری است که با استفاده از روش مصاحبه انجام شده است. جامعه پژوهش شامل دانشجویان علوم اجتماعی و رفتاری در دانشگاه تهران بود که دوازده نفر از آنها از طریق نمونه گیری هدفمند با تکنیک گلوله برفی تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شد و با آنها مصاحبه نیمه ساختاریافته صورت گرفت. آنگاه متن مصاحبه ها با روش تحلیل محتوای کیفی تجزیه وتحلیل شد. یافته ها نشان داد که کاربست بازی های شبیه ساز آموزش کارآفرینی در قلمرو رشته های کارشناسی علوم اجتماعی و رفتاری مستلزم توجه به چهار مقوله اصلی و بیست و سه زیر مقوله شامل؛ مقوله های انسانی(6 زیر مقوله)، آموزشی(7 زیر مقوله)، مدیریتی(5 زیر مقوله)، و تکنولوژیکی(5 زیر مقوله) است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف کاوش پدیدارشناسانه در تعیین شایستگی های کارآفرینان دانش آموخته در قلمرو رشته های علوم اجتماعی و رفتاری انجام شد.روش : این پژوهش با رویکرد کیفی و استفاده از روش پدیدارشناسی انجام شد. جامعه پژوهش، افراد کارآفرین در قلمرو رشته های علوم اجتماعی و رفتاری بودند که 12 نفر از آنان به طور هدفمند و با تکنیک معیاری و روش گلوله برفی تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. فرایند تحلیل داده ها در بخش مصاحبه نیمه ساختاریافته با دانش آموختگان کارآفرین در رشته های علوم اجتماعی و رفتاری، استقرایی بود که در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد.یافته ها : شایستگی های افراد کارآفرین در قلمرو رشته های علوم اجتماعی و رفتاری، سه مقوله اساسی شایستگی های نگرشی کارآفرینانه(هشت زیرمقوله)، شایستگی های مدیریتی کارآفرینانه(شش زیرمقوله) و شایستگی های فنی کارآفرینانه(پنج زیرمقوله) را شامل می شود.نتیجه گیری : ضروری است که دست اندرکاران و برنامه ریزیان درسی برای سوق دادن دانشجویان قلمرو رشته های علوم اجتماعی و رفتاری به سوی کارآفرینی با تأکید بر فرهنگ اسلامی جامعه، اقدامات لازم را برای بازنگری سرفصلهای برنامه درسی با توجه به اضافه کردن شایستگی های مورد نظر در این حوزه اتخاذ کنند. این امر می تواند راهبردی مطلوب برای ایجاد نوع جدیدی از دانشگاهها، با عنوان دانشگاههای اسلامی کارآفرین باشد.

هدف پژوهش حاضر ارزیابی و بسترسازی مولفه های موثر بر نهادینه کردن ارزش های اخلاقی ( مطالعه موردی: دبیران مدارس متوسطه منطقه دهلران) است. این تحقیق از لحاظ هدف جزء تحقیقات کاربردی بوده، که با استفاده از روش توصیفی-پیمایشی انجام شده است، جامعه آماری شامل 136 نفر از دبیران مدارس متوسطه منطقه دهلران در سال 1393 است، حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان و کرجسی 101 نفر تعیین شد، و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای 52 مرد و 49 زن انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه با استفاده از نظر جمعی از دبیران و کارشناسان آموزش و پرورش به دست آمده، و اعتبار پرسشنامه 82/0 محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون خی دو و آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که به طور کلی در وضعیت موجود مولفه های موثر بر نهادینه کردن ارزش های اخلاقی در بین دانش آموزان مدارس متوسطه منطقه دهلران در سطح مطلوبی نمی باشد. از دیدگاه دبیران مدارس متوسطه منطقه دهلران در وضعیت موجود فضای فیزیکی مدارس متوسطه و فعالیت های سازمان های بیرون از مدرسه با نهادینه کردن ارزش های اخلاقی در دانش آموزان مطابقت دارد. اما محتوا درسی کتب موجود مدارس متوسطه، فعالیت های تربیتی معلمان و مربیان پرورشی، شیوه های تربیتی والدین دانش آموزان، فعالیت های رسانه ها با نهادینه کردن ارزش های اخلاقی در دانش آموزان مطابقت ندارد. و در وضعیت موجود درونی شدن ارزش های اخلاقی در بین دانش آموزان در سطح مطلوبی نمی باشد. و همچنین آخرین یافته پژوهشی نشان داد که از نظر رتبه بندی مهمترین عامل تاثیر گذار بر نهادینه کردن ارزش های اخلاقی دانش آموزان در وضعیت موجود معلمان و مربیان پرورشی با میانگین رتبه (85/3) و کمترین عامل فضای فیزیکی مدارس با میانگین(22/2)شناخته شده است.

هدف پژوهش حاضر تحلیل آموزش مغفول شایستگی های کارآفرینانه در برنامه درسی رشته کارشناسی SBM بود. جامعه تحقیق شامل افراد کارآفرین و کلیه سرفصل های برنامه درسی وزارت علوم، تحقیقات و وفناوری برای رشته کارشناسی SBM در سال 99-1400 بود، برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری هدفمند در بخش افراد کارآفرین و روش نمونه گیری سرشماری در بخش سرفصل های رشته کارشناسی SBM استفاده گردید. ابزار پژوهش در این تحقیق مصاحبه نیمه ساختاریافته و چک لیست تحلیل محتوا است. بدین صورت که در ابتدا با 12 نفر از افراد کارآفرین برای استخراج شایستگی های کارآفرینانه مصاحبه صورت گرفت، سپس براساس شایستگی های استخراج شده چک لیست تحلیل محتوا طراحی شد تا میزان حضور شایستگی های کارآفرینانه در سرفصل های برنامه درسی رشته کارشناسی SBM مورد تحلیل قرار گیرد. نتایج در بخش مصاحبه بیانگر استخراج 6 مقوله اصلی و 44 زیر مولفه شایستگی های کارآفرینانه شامل: دانش کارآفرینانه (8 زیر مولفه)، آگاهی کارآفرینانه (7 زیر مولفه)، نگرش کارآفرینانه (12 زیر مولفه)، فرصت آفرینی کارآفرینانه (4 زیر مولفه)، مدیریتی کارآفرینانه (9 زیر مولفه) و اجتماعی کارآفرینانه (4 زیر مولفه) بود. در بخش تحلیل محتوا یافته ها نشان داد که میزان حضور شایستگی های کارآفرینانه در بین سرفصل های برنامه درسی در رشته کارشناسی SBM مورد غفلت قرار گرفته اند و نیز در سرفصل های برنامه درسی این رشته شایستگی های مدیریتی کارآفرینانه دارای بیشترین فراوانی و شایستگی های اجتماعی کارآفرینانه دارای کمترین فراوانی هستند. بنابراین لازم است که برنامه درسی رشته کارشناسی SBM با توجه به عدم حضور شایستگی های کارآفرینانه مورد بازنگری قرار گیرد. 

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه و میزان پیش بینی گرایشات فلسفی آموزشی با راهبردهای مدیریت کلاس در بین معلمان مدارس منطقه دهلران است. روش پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه معلمان مدارس متوسطه منطقه دهلران به تعداد 124 نفر است که حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان و کرجسی 93 نفر تعیین و با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات درتایج این پژوهش نشان داد که بین گرایشات فلسفه آموزشی با راهبردهای مدیریت کلاس رابطه معنادار وجود دارد و همچنین گونه فلسفی ضرورت گرایی و پایدارگرایی توان پیش بینی مدیریت کلاس استبدادی و مقتدرانه را دارند و گونه فلسفی پیشرفت گرایی و بازسازی گرایی دارای توان پیش بینی مدیریت مقتدرانه، مدیریت دموکراتیک و مدیریت بی بند و بار و گونه فلسفی وجودگرایی توان پیش بینی مدیریت دموکراتیک و بی بند و بار را دارند و همچنین معلمان بیشتر به راهبردهای مدیریت دموکراتیک و تا حدودی بی بندبار در کلاس اعتقاد دارند که این راهبردها نیز ریشه در فلسفه آموزشی پیشرفت گرایی و وجودگرایی دارد.

هدف پژوهش حاضر بازنمایی و تبیین گسست ایدئولوژی های برنامه درسی قصد شده و اجرا شده در دانشگاه فرهنگیان از دیدگاه اساتید و دانشجو معلمان است. این تحقیق از لحاظ ماهیت کمی، از نظر هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل همه اساتید و دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان خوزستان در سال 1400-1401 بود، که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 73 نفر اساتید و 245 نفر دانشجو معلمان تعیین، و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد ایدئولوژی های برنامه درسی اسکایرو (2008) بود. روایی محتوایی و صوری پرسشنامه با استفاده از نظر جمعی از متخصصان و رشته علوم تربیتی به دست آمده و اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ  87/0محاسبه شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون توصیفی استفاده شده است. یافته ها نشان داد که بین ایدئولوژی قصد شده و اجرا شده اساتید تفاوت وجود دارد، بدین صورت که از دیدگاه اساتید ایدئولوژی قصد شده غالب برنامه درسی ایدئولوژی یادگیرنده محور است، در صورتی که از دیدگاه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان ایدئولوژی اجرا شده برنامه درسی غالب اساتید دانشگاه فرهنگیان ایدئولوژی دانش پژوهان علمی است. در نتیجه از آنجایی که ایدئولوژی برنامه درسی اجرا شده نسبت به ایدئولوژی برنامه درسی قصد شده از جنس کاربردی در کلاس درس برخوردار است. بنابراین ضروریست که اساتید دانشگاه فرهنگیان آسیب شناسی لازم را برای شناخت و آگاهی از شرایط مداخله گر در فعالیت های آموزشی برای همخوانی ایدئولوژی قصد شده برنامه درسی خود با ایدئولوژی اجرا برنامه درسی شده به عمل آورند.

هدف پژوهش حاضر بررسی نگرش ها، چالش ها و مشوق های یادگیری الکترونیکی در هوشمندسازی مدارس از دیدگاه دبیران متوسطه اول است. جامعه آماری در این مطالعه کلیه فرهنگیان شاغل در متوسطه اول(آزمایشی، رسمی و پیمانی) استان خراسان رضوی در سال 1399 تعداد 13062 نفر بود. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان و کرجسی 374 نفر تعیین شد و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای 186 مرد و 188 زن انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است، که روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظر جمعی از متخصصان و کارشناسان دوره های آموزش مجازی به دست آمده و پایایی پرسشنامه (آلفای کرونباخ) 88/0 محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در بخش آمار استنباطی از t تک نمونه ای استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان داد که نگرش دبیران نسبت به یادگیری الکترونیکی در بهبود هوشمندسازی مدارس مثبت است. در نتیجه سیاستگزاران و مسئولین آموزش و پرورش با توجه به نگرش مثبت دبیران نسبت به بهره گیری از یادگیری الکترونیکی در بهبود هوشمندسازی مدارس جا دارد که توجه وافری به حذف چالش های یادگیری الکترونیکی و همچنین بسترسازی مشوق های اثربخش داشته باشند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، تحلیل آموزش مغفول شایستگی های تربیت دینی در برنامه درسی دانشجومعلمان رشته دبیری الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه فرهنگیان بود. روش: جامعه تحقیق شامل اساتید رشته معارف و کلیه سرفصلهای برنامه درسی رشته الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه فرهنگیان در سال 400-1399 بود. برای انتخاب جامعه از روش نمونه گیری هدفمند با تکنیک معیاری در بخش اساتید معارف اسلامی و روش نمونه گیری سرشماری در بخش سرفصلهای رشته الهیات و معارف اسلامی استفاده شد. ابزار پژوهش در این تحقیق، مصاحبه نیمه ساختاریافته و چک لیست تحلیل محتوا بود؛ بدین صورت که در مرحله اول با 15 نفر از اساتید رشته معارف اسلامی برای استخراج شایستگی های تربیت دینی مصاحبه صورت گرفت. سپس بر اساس شایستگی های استخراج شده در خصوص تربیت دینی، یک چک لیست تحلیل محتوا طراحی شد تا میزان پوشش شایستگی های تربیت بدنی در سرفصلهای برنامه درسی رشته الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه فرهنگیان تحلیل شود. برای تعیین روایی ابزار، از روایی محتوایی استفاده شد و فهرست وارسی در اختیار سه نفر از متخصصان معارف اسلامی قرار گرفت. روایی سازه تحلیل محتوا نیز از نظر اساتید رشته معارف، بررسی و تأیید شد و پایایی آن با بهره گیری از روش ویلیام اسکاتریال 82 درصد محاسبه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که سرفصلهای برنامه درسی در رشته الهیات و معارف اسلامی در دانشگاه فرهنگیان بخش زیادی از شایستگی ها را پوشش داده است؛ ولی بعضی از مؤلفه های هر شایستگی نیز مورد غفلت قرار گرفته اند. همچنین در سرفصلهای برنامه درسی دبیری الهیات، شایستگی های شناختی بیشترین و شایستگی های اقتصادی- حرفه ای کمترین حضور را داشتند. بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد نیاز است دست اندرکاران آموزشی و برنامه ریزان درسی دانشگاه فرهنگیان، نسبت به آموزش شایستگی های تربیت دینی غفلت شده در سرفصلهای برنامه درسی رشته الهیات و معارف اسلامی توجه داشته باشند.