علی حاجی خانی

علی حاجی خانی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۲ مورد.
۲۱.

واکاوی نظریه ها در ماهیت، و کارکرد حروف جر در زبان قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حروف جر زبان قرآن جار و مجرور حروف اضافه خفض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۱ تعداد دانلود : ۴۹۹
در میان حروف، حروف جر از جایگاه ویژه ای برخوردارند؛ زیرا در جمله، به عنوان رابط میان فعل ها و اسم ها عمل می کنند. در نتیجه، فهم رابطه میان فعل و اسم، منوط بر تعریف دقیق حروف جر و شناخت ماهیت آن ها و نوع رابطه ای است که میان فعل و اسم ایجاد می کنند. نحویان متقدم، حروف جر را رابط میان فعل و اسم می دانند؛ اما نحویان متأخر، عادتا حروف جر را حروفی معرفی می کنند که اسم پس از خود را مجرور می سازند. این اختلاف در تعریف، موجب بروز اختلاف فراوانی در تعیین تعداد حروف جر و تحلیل معانی آن ها شده است. این جستار، با بررسی تعاریف گوناگون حروف جر، به روش تحلیلی-توصیفی، در صدد یافتن تعریفی دقیق برای حروف جر است که با وضع طبیعی این حروف در کاربرد عرب، به ویژه کارکرد آن ها در قرآن منطبق باشد تا با بهره گیری از آن به عنوان یک شاخص علمی بتوان، آراء نحویان را در ماهیت، تعداد، تقسیمات و معانی حروف جر، ارزیابی کرد. بر اساس نتایج این پژوهش، تعریف متقدمان از حروف جر به صواب نزدیک تر و مناسب تر است و آن به معنای رساندن یا تعدیه معنای فعل و مانند آن به اسم است و اسم ها را به فعل ها اضافه می کند پس اصطلاحات «جر» و «اضافه» بر هم منطبقند و اصطلاح «خفض» جنبه عمل اعرابی این حروف را می نمایاند.
۲۲.

نقش نظریه اعتباریات علامه طباطبایی (ره) در تبیین صفت مالکیت خداوند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علامه طباطبایی نظریه اعتباریات صفات خداوند مالکیت خداوند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۲ تعداد دانلود : ۵۷۳
یکی از نوآوری های علامه طباطبایی نظریه اعتباریات است. این نظریه به دلیل کلیدی بودنش بر آرای ایشان در زمینه های مختلف تأثیر گذاشته است، و یکی از این موارد تبیین صفت مالکیت خداوند است. مقاله حاضر با روش جستجوی کتابخانه ای و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی (توصیفی-تحلیلی)، نظریه علامه طباطبایی در تبیین صفت مالکیت خداوند را تبیین کرده و میزان تأثیرگذاری نظریه اعتباریات ایشان را در این تبیین و نیز تفاوت آن با نظر برخی دیگر از اندیشمندان را نشان داده و به این نتیجه رسیده است که مالکیت خداوند بر خلاف دیگر موجودات مالکیت مطلق، مالکیت ذات و آثار، مالکیت حقیقی، مالکیت تکوینی، و مالکیت زوال ناپذیر است، حال آن که مالکیت دیگر موجودات مالکیت غیرمطلق، مالکیت آثار، مالکیت مجازی، مالکیت تشریعی و مالکیت زوال پذیر است. اهمیت نظریه اعتباریات در اندیشه ایشان هنگامی معلوم می شود که بدانیم اگر در تبیین صفت مالکیت خداوند در اندیشه ایشان نظریه اعتباریات کنار نهاده شود، نظریه ایشان تفاوت چندانی با نظریات دیگر اندیشمندان نخواهد داشت.
۲۳.

نقدهای علامه طباطبایی بر نظریه های مفسران دیگر در تفسیر آیات مربوط به مسائل اجتماعی با تأکید بر نظریه اعتباریات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علامه طباطبایی تفسیر نظریه اعتباریات مسائل اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۴۳۵
یکی از نوآوری های علامه طباطبایی، نظریه اعتباریات است. این نظریه بر آراء ایشان در زمینه های مختلف تأثیر گذاشته است. یکی از این موارد، تفسیر آیات مربوط به مسائل اجتماعی است. علامه در این راستا حین بحث از مسائل اجتماعی به نظریه اعتباریات توجه داشته و بسیاری از آن ها را بر همین مبنا توجیه و تفسیر کرده است. این تحقیق با روش جستجوی کتابخانه ای و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی (توصیفی – تحلیلی) به بررسی تأثیر نظریه اعتباریات علامه در تفسیر آیات مربوط به مسائل اجتماعی در تفسیر المیزان پرداخته و به این نتیجه رسیده است که ایشان، در تبیین مسائلی چون پیدایش زندگی اجتماعی انسان، روابط اجتماعی چون اخوت و بنوت و زوجیت، کلام و زبان، قوانین اجتماعی و عقد و عهد و قسم، نظریه اعتباریات را دخالت داده و در برخی موارد دیدگاهی نو و برخلاف دیدگاه های مفسران ارائه کرده است.
۲۴.

تبیین و تحلیل سطوح ارتباطی قرآن کریم و ترسیم مدل ارتباطی آن به مثابه یک فرایند ارتباطی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن سطوح ارتباطی عناصر ارتباطی مدل ارتباطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۳۱۳
ا وجود همه پژوهش های میان رشته ای صورت گرفته میان دین و علوم ارتباطات، پژوهش های اندکی قرآن کریم را به عنوان یک پدیده ارتباطی موردمطالعه قرار داده اند و در میان آن ها هیچ کدام به تبیین، تحلیل و ترسیم مدل ارتباطی قرآن کریم نپرداخته اند. نظر به اهمیت این مسئله و در راستای اسلامی سازی علوم انسانی، در این پژوهش تلاش شده تا سطوح مختلف ارتباطی قرآن کریم، تبیین و تحلیل و مدل جامع فرایند ارتباطی قرآن کریم بر مبنای آن ترسیم شود. برای نیل به این هدف، در جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و در پردازش از روش تحقیق استنطاقی استفاده شده است به این معنی که در آن، نظریات و دستاورد های بشری بدون تحمیل بر قرآن بر آیات قرآن عرضه شده و طی چند مرحله، نظریه قرآن در مورد آن مسئله استخراج و تنظیم می گردد. در این پژوهش، علاوه بر تبیین سطوح ارتباطی قرآن و عناصر ارتباطی دخیل در هر سطح و نیز ترسیم مدل ارتباطی سه مرحله ای قرآن بر مبنای آن، مشخص گردید که اولاً سطوح ارتباطی قرآن عبارتنداز: سطح ارتباط وحیانی (ارتباط میان فردی)، قرآن شفاهی (ارتباط گروهی و اجتماعی)، قرآن مکتوب (ارتباط جمعی و رسانه ای). ثانیاً برخلاف تصور مشهور، فرایند ارتباطی قرآن کریم در همه سطوح یک فرایند دوسویه و فراگردی است. ثالثاً قرآن کریم طی یک فرایند دقیق و برنامه ریزی شده از یک ارتباط بین فردی به یک رسانه فراگیر جمعی تبدیل شده است.
۲۵.

واکاوی تفسیری و نقد ترجمه آیات متناقض نما با عصمت پیامبران (مطالعه موردی آیات 31 تا 33 سوره ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقد ترجمه؛ آیات متناقض نما؛ عصمت حضرت سلیمان؛ گردن زدن اسبان رد الشمس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۴۵۵
در قرآن آیاتی وجود دارد که اسرائیلیات و برساخته های اهل کتاب در برخی منابع تاریخی و تفاسیر نقلی آن به چشم می خورد و خواننده ، هنگام مراجعه به تفاسیری که از منابع غیراسلامی، داستان های انبیا را اخذ و اقتباس نموده و مجعولات اهل کتاب را نقل کرده اند و نیز ترجمه های برگرفته از آن تفاسیر، دچار شبهه شده و مفهوم متناقض با عصمت انبیا برای او تداعی می شود. تفسیر و ترجمه ی صحیح این آیات از زبان مبدا به زبان مقصد و انتقال صحیح محتوای این دست از آیات، افزون بر نگاه داشت ساختارهای دستوری و بلاغی و همسانی تاثیر متن مبدا و مقصد، احاطه و اشراف ویژه به مبانی کلامی صحیح و نیز بازتاب این مبانی در زبان مقصد را طلب می کند تا تلقی عدم عصمت پیامبران را در ذهن خواننده ایجاد ننماید. پژوهش حاضر در صدد بوده تا با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی آمیخته با نقد و انتخاب تعدادی از روشهای ترجمه تحت اللف ظی، امین، معنایی، تفسیری و آزاد به واکاوی تفسیری و نقد ترجمه آیات 31 تا 33 سوره ص بپردازد و به این نتیجه دست یافته است که تفاسیر برگرفته از برساخته های اهل کتاب نه تنها با مبانی مسلم عقلی و نقلی بلکه با استدلال های ادبی نیز مغایرت دارد. از این رو تفسیر و ترجمه ای از این آیات مقبول می باشد که علاوه بر مبتنی بودن بر قوی ترین استدلال های ادبی، دلایل منقح و متقن کلامی مانند مقوله ی عصمت را دربر داشته باشد.
۲۶.

الموازنه بین نهج البلاغه والصحیفه السجادیه علی أساس الأسلوبیه الإحصائیه وفقا لنظریتی بوزیمان وجونسون (الرساله 74 والدعاء 38 نموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الأسلوبیة الإحصائیة نظریة بوزیمان نظریة جونسون نهج البلاغة الصحیفة السجادیة

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۴۲۸
الکتابه تعدّ من أهمّ الطرق لنقل الأفکار إلى الآخرین. یختار کلّ کاتب أسلوباً متناسقاً مع أهدافه المطلوبه، لیتأثّر فی ذهن القارئین، ولکن من الممکن، وربّما فی کثیر من الأحیان، على الرغم من مشابهه غرض الکتابه، هناک اختلافات فی الأسالیب المستخدمه من قبل المؤلفین. إنّ الأسلوب یلعب دوراً هامّا فی نقل المحتوى والوصول إلى الغرض من الکتابه؛ لأنّ رغبه القارئین فی قرائه النصّ، تعتمد کثیرا على حسن ترکیب الجمل المستخدمه. الأسلوبیه هی من أهمّ الاتجاهات الحدیثه ولها مناهج متعدّده؛ منها: الأسلوبیه الإحصائیه. هذا الاتجاه یعنى بالکمّ وإحصاء الظواهر اللغویه فی النصّ ویبنی أحکامه بناء على نتائج هذا الإحصاء، وبعباره أخرى تستفید من الکمّ للحصول على الکیف. بمساعده الدراسات الأسلوبیه الإحصائیه نستطیع أن نمیّز بین الأسالیب المختلفه، نحو: الأسلوب العلمی، الأدبی، الخطابی و.... . یتناول هذا البحث دراسه الأسلوبیه الإحصائیه فی نهج البلاغه والصحیفه السجادیه. اخترنا الرساله 74 والدعاء 38 نموذجا ونقارن بین أسلوبهما وفقا لنظریتی بوزیمان وجونسون، خلال المنهج الوصفی-التحلیلی والإحصائی. استنتجنا وفقا لنظریه بوزیمان أنّ أسلوب الصحیفه السجادیه، هو أقرب إلى الأسلوب الأدبی، وأسلوب نهج البلاغه، هو أقرب إلى الأسلوب العلمی، ووفقا لنظریه جونسون، أنّ الثروه اللفظیه للصحیفه السجادیه، هی أکثر منها لنهج البلاغه، ولکن لا تختلف فیهما اختلافا کثیرا وکان هذا الاختلاف بسبب تأثیر الظروف الاجتماعیه.
۲۷.

الدلاله الصوتیه والمعجمیه فی نهج البلاغه (الخطبه الغراء نموذجًا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم الأسلوب الإحصائی نهج البلاغه الخطبه الغرّاء الدلاله الصوتیه الدلاله المعجمیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۱۵۵
یعتمد علم الأسلوب الإحصائی باعتباره أحد فروع علم الأسلوب على تفضیل الکمیه على الحدس بغیه اکتشاف أسلوب الأدیب. فإن مشکله العلاقه بین محتوى اللغه والشکل الصوتی هی إحدی أهم قضایا اللغه والجدل بین العلماء، کما أن الدلاله المعجمیه هی الخطوه الأولى التی یتبعها الباحثون قبل دراسه الدلالات الصوتیه والصرفیه والنحویه. ونحن نستعین فی هذه الدراسه بمنهج علم الأسلوب الإحصائی هادفین إلى اکتشاف الدلالات الکامنه وراء مفردات الخطبه الغراء لأن هذه الخطبه تتمیز بخصائص جمالیه بارزه تمت دراستها على المستویین الصوتی والمعجمی. على المستوى الصوتی، تم التحقیق فی دلالات الجهر والهمس، والأصوات الانفجاریه والاحتکاکیه، وتکرار الأصوات ودلالات المقاطع الصوتیه. وعلى مستوى المفردات، تم تحلیل تناسب الکلمات مع السیاق الدلالی للخطبه. والنتیجه هی أن معظم أصوات الخطبه الغراء هی نوع من الأصوات المجهوره، والتی تتناسب مع سیاق الخطبه، أی إصرار الإمام على دعوته. کما أن المقاطع الصوتیه مناسبه تمامًا للسیاق والموقع اللفظی، بحیث تشیر المقاطع القصیره إلى دعوه الإمام إلى المسارعه فی قبول الدعوه والمقاطع الطویله تعکس تحذیر الإمام من الغفله عنها. على مستوى الکلمات، استنتجنا أن الکلمات المستخدمه فی الحقول الدلالیه تتناسب مع فضاء الخطبه، ویبین سیاق اللغه معانی تلک المفردات.
۲۸.

تحلیل ارتباط بینامتنی آیه اطاعت با عمده ترین آیات ولایت و فضائل اهل بیت (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اطاعت اهل بیت (ع) عصمت آیات ولایت روابط بینامتنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۱ تعداد دانلود : ۵۳۳
آیة اولی الامر (نساء: 59)، از مهم ترین ادله مشروعیت اطاعت در حوزه مرجعیت دینی و سیاسی در قرآن است که به مسئله اجتماعی یعنی رهبری امت اسلامی و اطاعت مطلق همه مسلمانان از آنان اختصاص دارد. مفسران و دانشمندان فریقین در طول تاریخ از جهات مختلفی درباره این آیه بحث و گفتگو کرده اند، یکی از جنبه هایی که به آن پرداخته نشده است، ارتباط بینامتنی آیه اطاعت با دیگر آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت (ع) است. این جستار درصدد است با استفاده از روش توصیفی -تحلیلی و با پرداختن به قواعد روابط بینامتنی بین آیات مذکور، به تحلیل ارتباط بینامتنیتی آیه اطاعت با عمده ترین آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت (ع) بپردازد. پس از تحلیل و ارزیابی روابط بینامتنی آیه اطاعت با دیگر آیات مذکور به این نتیجه دست یافته شد که مفهوم و مصداق آیه اطاعت که دلالت بر امامت و عصمت اولی الامر (ع) دارد به شکل غیر ظاهر یا پنهان در دیگر آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت (ع) آمده است. بر اساس قواعد روابط بینامتنی، این ارتباط ها یا از نوع رابطه مصداقی است یا زمینه ساز و تمهید آیه ای دیگر است، یا ارتباط آن سبب و مسببی و لازم و ملزومی و دیگر ارتباط هایی که وجود دارد، همه بیانگر اهمیت آیه اطاعت در میان آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت (ع) است.
۲۹.

تحلیل و نقد شیوه برگردان ساختار شرط های قرآن به زبان انگلیسی (بررسی موردی ترجمه های آربری، رادول، پیکثال، یوسف علی و صحیح)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جملات شرط ترجمه انگلیسی قرآن آربری رادول پیکثال یوسف علی صحیح بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۶ تعداد دانلود : ۵۱۸
ترجمه مناسب و صحیح جملات شرط از زبان مبدا به زبان مقصد از ظرافت و اهمیت خاصی برخوردار است و برای تحقق این امر، مترجم نباید صرفاً عین الفاظ را به ز بان مقصد برگرداند، بلکه لازم است مفهوم عبارات شرطی را در زبان مبدأ در نظر گرفته و نزدیک ترین ساختاری که در زبان مقصد چنین مفهومی را می رساند، در برگردان جملات شرط و جواب شرط انتخاب نماید. این امر، در برگردان شایسته جملات شرطی قرآن کریم به انگلیسی، با توجه به برخی تفاوت های موجود در ساختار دو زبان و ظرفیت زبان مقصد، از اهمیت بیش تری برخوردار بوده و دقت مضاعفی را از سوی مترجم، طلب می کند. در پژوهش حاضر، تلاش شده است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی و تبیین انواع جملات شرط در قرآن کریم و معادل دقیق آن ها در انگلیسی، به مهم ترین لغزش گاه های ترجمه جملات شرط قرآن به انگلیسی از قبیل توجه به زمان افعال، مفهوم امتناع و تبعید در شرط، مفهوم توقف جزاء بر شرط و برخی موارد دیگر پرداخته شود تا براساس آن، پنج ترجمه آربری، رادول، پیکثال، یوسف علی و صحیح مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. از جمله نتایجی که از این تحقیق بدست می آید می توان به بیان نکات خاص در ترجمه جملات شرط قرآن که باعث بهبود ترجمه ها در این موضع می شود و نقد عملکرد پنج مترجم مذکور در ترجمه جملات شرط قرآن به انگلیسی، اشاره کرد.
۳۰.

تحلیل طرح واره های تصوری ضرب المثل های فرائدالأدب و نقش آن در انعکاس فرهنگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معنی شناسی شناختی طرح واره تصوری ضرب المثل های عربی فرائدالادب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۷ تعداد دانلود : ۵۵۰
ضرب المثل ها در فرهنگ و افکار عمومی مردم ریشه دارند و بررسی طرح واره های تصوری ضرب المثل های عربی، سبب آشنایی عمیق تر با زندگی و فرهنگ عرب زبانان خواهد شد. پژوهش حاضر به دنبال آن است که با روش توصیفی تحلیلی، انواع طرح واره های موجود در هزار مورد از ضرب المثل های فرائد الادب را بر اساس الگوی طرح واره های تصوری اوانس و گرین در چارچوب معنی شناسی شناختی بررسی کند؛ میزان کارآمدی انواع طرح واره های مطرح شده از جانب آنان را در تحلیل ضرب المثل های عربی بسنجد؛ درصد فراوانی انواع طرح واره ها را نشان دهد و برخی از دلایل فراوانی نمودِ برخی طرح واره ها را تبیین کند. نتایج تحقیق نشان می دهد انواع طرح واره های ارائه شده از جانب اوانس وگرین در فرائدالأدب یافت می شود و طرح واره میزان، بیشترین تعداد فراوانی و طرح واره غیر ماده پنداری، کمترین تعداد فراوانی را در ضرب المثل های بررسی شده دارد. حیوانات و عناصر طبیعت با توجه به نقش و حضورشان در زندگی اعراب، جایگاه برتر خود را در زبان نیز حفظ کره اند. فعالیت های انسانی و همچنین اعضای بدن انسان نیز بخش مهمی از حوزه های مبدأ ضرب المثل ها را از آنِ خود کرده و تجارب عینی کاربرد اعضا در زندگی، الگوی انتقال مفاهیم قرار گرفته است. عرب زبان موارد ملموس را به امور انتزاعی تسری می دهد و به ندرت، عکس آن اتفاق می افتد. تعدد وجوه طرح واره ها در ضرب المثل های عربی نسبت به فارسی کم رنگ تر است که زندگی و تجربیات ساده بادیه نشینان در این امر بی تأثیر نیست.
۳۱.

بررسی تطبیقی استعاره های مفهومی در کنایه های فارسی و مصری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان شناسی شناختی استعاره های مفهومی حوزه های مفهومی کنایه های فارسی و مصری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۳ تعداد دانلود : ۴۲۹
استعاره های مفهومی از جمله نطریات مورد بحث در حوزه زبان شناسی شناختی است که نحوه ادارک و شناخت مفاهیم مختلف در ذهن را مورد بررسی قرار می دهد. از آنجا که درک این مفاهیم با روابط تجربی انسان ارتباط مستقیمی دارد، استعاره های مفهومی را باید در رفتارهای روزانه او، از قبیل گفتار بررسی نمود؛ که البته می تواند در شناخت عقاید، فرهنگ و زبان ملت های مختلف نیز کارساز باشد. از این رو، بررسی تطبیقی استعاره های مفهومی در زبان اقوام و ملل مختلف، آن هم بر اساس گونه های زبانی آنها نظیر امثال و کنایات ضروری به نظر می رسد. کنایه، بعنوان نماینده گفتاری ملت ها می تواند نمونه خوبی جهت مقایسه و تطبیق زبان دو یا چند ملت از لحاظ شناختی باشد. در پژوهش حاضر، با بهره گیری از شیوه تحلیلی- نموداری؛ درصدد بررسی تطبیقی استعاره های مفهومی براساس حوزه مبدأ آنها هستیم و پس از آن با تحلیل آنها در سه بخش 1. مطابقت واژگانی و مفهومی کامل، 2. مطابقت نسبی واژگانی و مفهومی کامل و3. عدم مطابقت واژگانی همراه با مطابقت مفهومی کامل؛ به کشف ارتباط تطابق واژگان دو زبان در تعیین حوزه های مفهومی می پردازیم. شایان ذکر است که جامعه آماری در این پژوهش ششصد و شصت و پنج کنایه مصری است که به صورت تصادفی گزینش شده است و در پایان هر بخش نتایج تحلیل ها و بررسی های انجام شده، به صورت جدول و نمودار ترسیم می شوند. به نظر می رسد که بیشترین حوزه مفهومی مبدأ در دو زبان به ترتیب شامل حوزه «بدن» و «اشیاء» باشد.
۳۲.

بررسی و تحلیل آموزه های عرفانی دعای عرفه امام حسین(ع)

کلید واژه ها: آموزه های عرفانی دعای عرفه امام حسین (ع) سیر و سلوک عرفان عملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۱ تعداد دانلود : ۷۷۹
عرفان و آموزه های عرفانی، یکی از راه های تکامل انسان و معرفت خداوند و رسیدن به ساحت ملکوتی اوست. از آن جا که کسب آموزه های عرفانی باید از راه صحیح به دست آید تا بتوان به درستی و خلوص آن اعتماد پیدا کرد، برای شناخت وسایل و مراحل این سیر و سلوک عرفانی ضروری است به کتاب و سنت و صاحبان معرفت الهی یعنی معصومان: مراجعه شود. امام حسین(ع) در دعای عرفه، مراحل سیر و سلوک إلی الله را به خوبی در قالب دعا بیان فرموده است که می توان با تحلیل آن، به آموزه هایی هدایت بخش دست یافت. این جستار درصدد است با روش توصیفی _ تحلیلی و بهره گیری از منابع مختلف لغوی و تفسیری و شروح مربوط به ادعیه، مهم ترین آموزه های عرفانی دعای عرفه را استخراج و تبیین نماید و به این نتیجه دست یافته است که در دعای عرفه، به آموزه های عرفانی عملی خاصی مانند توبه، فقر، رضا، ایمان، یقین، توکل، اخلاص و معرفت و توحید می توان دست یافت که هر یک باید در مرحله ای خاص طی شود تا به مرحله بعدی برسد؛ یعنی میان این آموزه ها ترتیب، تقدم و تأخر وجود دارد.
۳۳.

بررسی و تحلیل آموزه های تربیتی دعای عرفه (با تأکید بر مبانی، اصول و روش های تربیتی)

کلید واژه ها: اصول تربیتی روش های تربیتی آموزه های تربیتی مبانی تربیتی دعای عرفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۸ تعداد دانلود : ۷۸۳
تربیت و روش های تربیتی یکی از راه های تکامل انسان و تجلی کمالات خدایی در اوست. از آنجا که باید به آموزه های تربیتی از مسیر صحیح دست یافت تا بتوان به درستی و خلوص آن اعتماد پیدا کرد، برای شناخت مبانی، اصول و روشهای مثبت تربیتی ضروری است به قرآن و سنت مراجعه شود. یکی از منابع مهم سرشار از مضامین تربیتی ادعیه معصومان(ع) است و یکی از این دعاها، دعای عرفه است. امام حسین (ع) در دعای عرفه، آموز ه های تربیتی را به خوبی در قالب دعا بیان فرموده اند که می توان با تحلیل دقیق و درست به آنها دست یافت. این جستار درصدد بوده تا با روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از منابع مختلف لغوی و تفسیری، مهم ترین آموزه های تربیتی دعای عرفه را استخراج و تبیین نماید و به این نتیجه دست یافته است که امام حسین (ع) در دعای عرفه به آموزه های تربیتی خاصی شامل مبانی (خداگرایی وکمال جویی)، اصول (اصل تداوم و تریج) و روش های تربیتی (یادآوری نعمتها، احسان در برابر اسائه و الگوگیری از داستان های قرآن) اشاره فرموده است.
۳۴.

چیستی و مختصات روح الایمان در قرآن و حدیث با تأکید بر دیدگاه علّامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روح الایمان مراتب روح انسانی حیات طیبه قرآن حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳۸ تعداد دانلود : ۵۶۱
در قرآن کریم و روایات اهل بیت (علیهم السلام) افزون بر روح عمومی همه انسان ها، روحی خاص به اهل ایمان نسبت داده شده است، که «روح الایمان» نامیده می شود. مفسّران و شارحان حدیث، هرکدام بر اساس استدلال های مختلف دیدگاه های متعددی پیرامون آن بیان داشته اند. مقاله حاضر با هدف بررسی این دیدگاه ها و نمایاندن دیدگاه ثقلین پیرامون چیستی روح الایمان و آثار آن به نگارش درآمده و به این نتیجه دست یافته است که روح الایمان یکی از مراتب روح انسانی است که مبدأ حیات جدید با دامنه ها و آثار فرا مادّی از قبیل حیات طیبه، عبودیت، تقوای الهی و بصیرتِ تمیزدهنده میان حق و باطل است و در اثر استکمال مراتب ایمان، آثار ناشی از روح ایمانی متناسب با آن، دارای دامنه های وسیع و افزون تر از حیث علم و قدرت می گردد
۳۵.

أسس نسبة الانتحال إلی نهج البلاغة والردّ علیها؛ دراسة موضوعیة(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغة الانتحال الروایة الشریف الرضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۸ تعداد دانلود : ۱۰۱۵
قضیة الانتحال والوضع لا تنحصر بأمة دون غیرها أو أدب دون غیره إذ توجد فی أدب کل أمة تنتقل من طور البداوة إلی الحضارة، فتمت مناقشة الروایة والانتحال فی الشعر والأدب فی فترات مختلفة وأثیرت حولهما ضجة فی العصر الحدیث. إن ابن خلکان هو أول من غرس بذرة التشکیک فی نهج البلاغة ومدى صحة نسبته إلى الإمام علی (ع)، ثم کان هناک مشککون کثیرون حذوا حذوه.حاولت هذه الدراسة أن تجیب عن أسئلة منها: ما هی أسس الشک والانتحال فی نهج البلاغة وما هی أهم الردود الرئیسة علیها؟ مما قاله ابن خلکان یمکن أن یتمّ جمع الشکوک حول نهج البلاغة فی نقطتین هما الشک فی جامع نهج البلاغة أ هو الشریف الرضی أم أخوه الشریف المرتضى؟ وثانیهما الشک فی صحة نسبة نهج البلاغة إلى الإمام علی (ع). کما حاولت الدراسة أن تستخدم الردود المعتمدة علی النقل والعقل ومبحث الروایة وطرق تحمل الحدیث وفقاً للمنهج الوصفی-التحلیلی. وقد توصل المقال إلی أن الشریف الرضی قد جمع نهج البلاغة لا المرتضى، کما نصّ علی دحض نظریة الانتحال والوضع وإبطال الفکرة القائلة بأن الشریف الرضی واضعه لا جامعه.
۳۶.

تحلیل و ارزیابی افعال سوره مبارکه بقره؛ با رویکرد «تجزیه به آحاد واژگان»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم افعال سوره بقره ترجمه های مشهور معاصر تجزیه به آحاد واژگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹۶ تعداد دانلود : ۱۳۶۵
«تجزیه به آحاد واژگان» روشی در معناشناسی است که واژگان متن را تا جایی که ممکن است به آحاد و مؤلفه های معنایی سازندة آن تجزیه می کند تا از کنار هم قرار دادن آن ها مفهوم دقیق و کامل واژه ها به دست آید. توجه به آحاد معنایی واژگان و تلاش برای بازسازی آن ها در زبان مقصد می تواند به ارائة ترجمه ای کامل و دقیقاز متن مبدأ انجامد. بر این اساس، در نوشتار حاضر تلاش شده با روش توصیفی- تحلیلی و رویکردی انتقادی، افعال سورة مبارکة بقره- که ترجمة آن ها در یازده ترجمة مشهور معاصر قرآن کریم شامل آیتی، ارفع، الهی قمشه ای، سراج، صفارزاده، فولادوند، کاویانپور، گرمارودی، مجتبوی، مشکینی و مکارم شیرازی با چالش همراه بوده است- تجزیه به آحاد شود تا معنای کامل آن ها حاصل آید. برایند پژوهش نشان می دهد اولاً مترجمان به مبحث «تجزیه به آحاد واژگان» توجه لازم را نداشته و تقریباً در تمام موارد فقط به معنای اولیه و اساسی اشاره کرده و از مؤلفه های معنایی نهفته در هر واژه صرف نظر کرده اند؛ ثانیاًهرچند هیچ کدام از مترجمان در این زمینه به طور کامل موفق نبوده اند، ترجمة مشکینی، الهی قمشه ای و مجتبوی در مقایسه با دیگران از دقت بیشتری برخوردار بوده و ترجمة ارفع نیز در این میان ناموفق بوده است.   واژگان کلیدی: افعال سورة بقره، ترجمه های مشهور معاصر، قرآن کریم، تجزیه به آحاد واژگان.
۳۷.

تحلیل ارتباط بینامتنی آیه تطهیر با عمده ترین آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه تطهیر اهل بیت (ع) عصمت آیات ولایت امامت و فضائل روابط بینامتنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۶ تعداد دانلود : ۵۴۹
آیه تطهیر (احزاب/33 / 33) از مهم ترین ادله قرآنی درخصوص فضیلت و عصمت اهل بیت (ع)است. مفسران و دانشمندان مذهب اهل بیت (ع)و اهل تسنن در طول تاریخ از جنبه های مختلفی درباره این آیه بحث و گفت وگو کرده اند. یکی از جنبه هایی که به آن پرداخته نشده است، ارتباط درون قرآنی آیه تطهیر با دیگر آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت (ع)است.. این جستار درصدد است با استفاده از روش توصیفی -تحلیلی و با پرداختن به قواعد روابط بینامتنی بین آیات مذکور، به تحلیل ارتباط بینامتنی آیه تطهیر با مهم ترین آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت (ع)بپردازد. پس از تحلیل و ارزیابی روابط بینامتنی آیه تطهیر با دیگر آیات مذکور، این نتیجه به دست آمد که مفهوم آیه تطهیر- که دلالت بر عصمت اهل بیت (ع)دارد- به شکل پنهان در دیگر آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت (ع)آمده است و به نوعی جزء جدانشدنی مفهوم آن آیات است. بر اساس قواعد روابط بینامتنی، این ارتباط ها یا از نوع رابطه مصداقی است- که آیه تطهیر مصداق مشخص دیگر آیات را بیان کرده است- یا زمینه ساز و تمهید آیه ای دیگر است، یا ارتباط آن سبب و مسببی و لازم و ملزومی است. این موارد و دیگر ارتباط هایی که وجود دارد، همه بیانگر اهمیت آیه تطهیر در میان آیات امامت، ولایت و فضائل اهل بیت (ع)است که به نوعی زیربنای اصلی و قوام دهنده دیگر آیات به شمار می آید.
۳۸.

میزان توجه مترجمان به «عناصر معنایی واژگان» در ترجمه اسم های جامد سوره بقره(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: قرآن ترجمه سوره بقره عناصر معنایی واژگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۰ تعداد دانلود : ۷۴۵
یکی از مهم ترین مسائل مورد توجه در فرآیند ترجمه، دستیابی به تعادل و برابری در ترجمه است که از طریق مطالعه جنبه های مختلف زبان، به ویژه توجه به «عناصر معنایی واژگان» صورت می گیرد. این نوشتار رویکرد مذکور را در خصوص ترجمه های مشهور معاصر قرآن کریم شامل: آیتی، ارفع، الهی قمشه ای، سراج، صفارزاده، فولادوند، کاویانپور، گرمارودی، مجتبوی، مشکینی و مکارم شیرازی، در محدوده اسم های چالش زای سوره مبارکه بقره، با روش تحلیلی- تطبیقی، مورد بررسی و کنکاش قرار داده و عملکرد آنها را ارزیابی نموده و به بوته نقد کشیده است. منظور از عناصر معنایی واژگان، دستیابی به مؤلفه های معنایی می باشد که یک واژه متضمن آنهاست. برآیند پژوهش نشان می دهد که مترجمان به مبحث «عناصر معنایی واژگان» توجه لازم را نداشته و تقریباً در تمام موارد تنها به معنای اولیه و اساسی اشاره نموده و از مؤلفه های معنایی نهفته در هر واژه صرف نظر کرده اند. نتایج تحقیق حاضر بیانگر این است که در این زمینه عملکرد مترجمان مذکور در قالب: 1- بسیار عالی (هیچ کدام) 2- عالی (هیچ کدام) 3- بسیار خوب (مشکینی، کاویانپور و مجتبوی) 4- خوب (آیتی، الهی قمشه ای، سراج، گرمارودی) 5- نسبتاً خوب (فولادوند) 6- متوسط (صفارزاده) 7- ضعیف (مکارم شیرازی و ارفع) قابل تقسیم است، بنابراین هیچ کدام از مترجمان در دو دسته نخست جای نمی گیرند.
۳۹.

ارزیابی و نقد ترجمه استعاره در ترجمه های فارسی معاصر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم استعاره روش های ترجمه معاصر ارزیابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۹ تعداد دانلود : ۵۳۳
بی شک قرآن کریم کتابی است مقدس که برای هدایت بشر نازل گشته تا راه و روش زندگی و نیل به کمال را به او نشان دهد و افزون بر این، کتابی است که فصیح ترین و بلیغ ترین اسلوب های بیانی در آن به کار رفته است. واضح است که تدقیق در این روش های بیانی در فهم و درک بهتر آیات قرآن بسیار مؤثراست؛ از جمله این روش ها که به وفور در قرآن به کار رفته، استعاره است. در این میان، مترجم قرآن باید تلاش کند با آگاهی کافی، موضوع استعاره و استفاده از نظرات علمای بلاغت و مفسران و نیز محققان قرآنی و با بهره گیری از روش های مناسب ترجمه، نسبت به انتقال شایسته آن به زبان مقصد مبادرت نماید. این تحقیق بر آن است تا ضمن بررسی روش های ترجمه استعاره در برخی از مشهورترین ترجمه های فارسی معاصر قرآن (مکارم شیرازی، مشکینی، گرمارودی، فولادوند، معزّی، صفارزاده، قمشه ای، انصاریان، خرمشاهی و صادقی تهرانی)، آن ها را نقد و ارزیابی نماید تا پس از بیان نکات ضعف و قوّت هر یک، شاخص ترین روش ترجمه را در صنعت استعاره معرفی نماید.
۴۰.

واکاوی و ارزیابی ترجمه مفردات قرآن (مطالعه موردی: ماده «ظنّ»)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن ترجمه های معاصر ماده «ظن» یکسان سازی ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۱ تعداد دانلود : ۷۰۷
یکی از مسائل نو در حوزه قرآن پژوهی، «ترجمه قرآن» است. این نهضت، با وجود نقاط قوت فراوان، دارای نقاط ضعفی نیز هست؛ یکی از این نقاط ضعف، در زمینه معادل یابی واژگان قرآنی است که از میان آن ها می توان به ماده «ظنّ» به عنوان یکی از لغات پرکاربرد و چالش زا در قرآن اشاره نمود. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، با هدف دستیابی یا ابداع دیدگاه صحیح در معناشناسی ماده «ظنّ» و ارائه روش در مفهوم شناسی تاریخی واژگان، به گردآوری، تحلیل و ارزیابی دیدگاهای اهل لغت و مفسران پرداخته و به این نتیجه دست یافته که معنای این واژه باید با واکاوی در کتب لغت، تفسیر و بافت آیات استخراج شود. در نهایت، با ارزیابی ترجمه های فارسی معاصر و مشهور قرآن کریم (آیتی، رضایی، صفوی، فولادوند، مجتبوی، مشکینی، معزّی، مصباح زاده و مکارم شیرازی) ، موفقیت و عدم موفقیت آن ها را در معادل یابی این واژه ارزیابی نموده است .

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان