محسن محمدی آچاچلویی

محسن محمدی آچاچلویی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۶ مورد از کل ۱۶ مورد.
۱.

مطالعه ساختاری و حفاظت و مرمت یک در دولنگه چوبی متعلق به ایوان شاهنشین خانه سوکیاس اصفهان

نویسنده:
منبع: دانش حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی سال ۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۷) 38 - 51

کلید واژه ها: در چوبی حفاظت مرمت چوب خانه سوکیاس دوره صفوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶ تعداد دانلود : ۲۴
درهای چوبی در معماری ایرانی اهمیت ویژه ای دارند. حفاظت و مرمت این گروه از آثار مستلزم شناخت ساختار آن ها است. این پژوهش با ارائه گزارش مرمت و حفاظت در چوبی دو لنگه متعلق به ایوان شاه نشین خانه سوکیاس اصفهان روند انجام مطالعات ساختارشناسی و آسیب شناسی این در چوبی را نیز نشان می دهد در فرآیند صورت گرفته ابتدا آسیب شناسی اولیه اثر از طریق سنجش اسیدیته، رنگ سنجی سنجش درصد رطوبت تعادلی گونه شناسی و طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه صورت گرفت سپس با در نظر گرفتن اصول و مبانی مرمت و زیبایی شناسی این نوع از آثار اقدامات لازم از جمله اسیدزدایی پاک سازی بازسازی موزون سازی و غیره طراحی و اجرا شد. نتایج به دست آمده از مطالعات ساختار شناسی نشان داد که برای ساخت این اثر از چوب چنار استفاده شده و رطوبت تعادلی آن استاندارد است. در مطالعات آسیب شناسی ذیل آسیب های فیزیکی می توان به واکشیدگی تغییرات رنگی و ساییدگی ناشی از تأثیرات گردو غبار در سطح اثر اشاره کرد. بافت اسیدی شواهد هوازدگی نیز از جمله آسیب های شیمیایی شناسایی شده بودند آسیب های ناشی از حمله حشرات نیز به شکل حفرات متعدد در سطح اثر قابل مشاهده بودند. شواهدی از سوختگی نیز در قسمت پایینی لنگه چپ در وجود دارد که ذیل آسیب های شیمیایی مورد توجه است برای مرمت و حفاظت این در از روش پاک سازی پر کردن مفقودیها و ترک ها آفت زدایی و اسید زدایی استفاده شد.
۲.

بررسی و شناسایی سبک بافت، نوع الیاف و مواد به کاررفته درگلابتون استفاده شده در قالی بشریت عیسی بهادری موجود درموزه هنرستان هنرهای زیبا اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای صناعی ایران سال چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶) 27 - 44

کلید واژه ها: فن شناسی گلابتون قالی بشریت پهلوی هنرستان هنرهای زیبای اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۱۴۶
فرش دستباف سال های زیادی است به عنوان هنر کاربردی و تزیینی و اصیل ایرانی در زندگی مردم این خطه نقش و جایگاه ویژه دارد. ازاین رو در حال حاضر پژوهش در خصوص این شاخه از هنرهای سنتی، از وجوه مختلف صورت می پذیرد. در این بین، پژوهش های فن شناسانه در خصوص فرش دستباف نیز یکی از شاخه های تخصصی پژوهش در این حوزه است؛ به ویژه فن شناسی قالی های قدیمی و آنتیک یا آن گروه از فرش هایی که از لحاظ تکنیک بافت یا مواد اولیه حائز اهمیت و متفاوت هستند. به وسیله فن شناسی علمی می توان به تکنیک تولید و نوع مواد اولیه به کاررفته در فرش دستباف پی برد. این مقوله به ما کمک می کند که با مددگیری از یافته های به دست آمده و ارائه آن، در پیشبرد این هنر بکوشیم. پژوهش پیش رو با توجه به اهمیت قالی موسم به بشریت، به علاوه کاربرد متفاوت الیاف گلابتون در قسمت گلیم باف قالی به منظور شناخت بهتر ساختار لیف گلابتون مورد نظر و آسیب های واردشده بر آن، با رویکرد بررسی فن شناسی گلابتون های به کاررفته در قالی بشریت متعلق به دوران پهلوی صورت گرفته است. در این راستا با معرفی کلی قالی بشریت، به بررسی تکنیک بافت و نحوه تولید، ساختار و آسیب شناسی گلابتون های به کاررفته در این قالی با کمک روش های آزمایشگاهی از جمله تصویربرداری میکروسکوپی، EDS، طیف سنجی مادون قرمز و... پرداخته شده است. در نتیجه با استناد به داده های پژوهش می توان به دانش تولید گلابتون در دوران پهلوی پی برد؛ به علاوه با بررسی نوع و دلیل آسیب وارده به این الیاف می توان از وارد شدن آسیب به قالی یا حتی الیاف با شرایط مشابه جلوگیری کرد. و در نهایت به وسیله روش های آزمایشگاهی به کاررفته در این پژوهش، همچنین پژوهش های متناظر، می توان از روش های نوین و علمی در جهت شناخت بهتر و عمیق تر فرش دستباف یاری گرفت. از سوی دیگر با توجه به نوع کاربرد گلابتون در این قالی، می توان به نوآوری و خلق آثاری بدیع به کمک الیاف گلابتون پرداخت.
۳.

مطالعه ساختاری و فرایند تخریب یک نمونه فیلم سینماتوگراف پایه نیترات سلولز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهه باستان سنجی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: فیلم نیترات سلولز ژلاتین تاول اکسایش-کاهش.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۱ تعداد دانلود : ۲۳۲
فیلم های سینمایی بخش مهمی از میراث فرهنگی- تاریخی و اسناد تصویری تاریخ ایران را تشکیل می دهند. تغییرات ساختاری در فیلم ها، با توجه به عوامل مؤثر بر آن ها در طول زمان منجر به تخریب تصویر می شود. مطالعات ساختاری و فرایند تخریب کمک شایانی به ارائه راهکار های حفاظتی و مرمتی در این گونه آثار می کند. در این پژوهش یک نمونه فیلم سینماتوگراف موردمطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمایش های ATR-FTIR، تصاویر میکروسکوپ نوری و تصاویر SEM در نمونه فیلم نشان داد که تکنیک ساخت نمونه ژلاتین و هالید نقره بر روی پایه پلاستیک نیترات سلولز است و تخریب در لایه تصویر ناشی از آزاد شدن گاز NO2 در پایه فیلم است. گاز های آرشیوی (پراکسیدها) ناشی از شرایط نامناسب محیطی و استفاده از مواد نامناسب در نگهداری نمونه موردپژوهش باعث اکسید شدن نقره در لایه تصویر، مهاجرت آن به سطح فیلم و منجر به عارضه تاول های اکسایش- کاهش شده است. نتایج حاصل از آنالیز SEM/EDS تاول های اکسایش-کاهش در سطح فیلم نشان دهنده تخریب یون های نقره در لایه تصویر است.
۴.

بررسی آسیب الیاف پته شاه نعمت الله ولی به روش آنالیز دستگاه EDS/SEM و FTIR(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهه باستان سنجی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 117-130

کلید واژه ها: آسیب الیاف FTIR SEM - EDS پشم ابریشم کتان پنبه پته شاه نعمت الله ولی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۴۷۸
پته ی شاه نعمت الله ولی، در سال 1294ه.ق، برای پوشش مقبره و توسط 16 بانوی کرمانی در طی سه سال دوخته شده است. ازآنجایی که این اثر قدیمی ترین سوزن دوزی باقی مانده در استان کرمان است، آسیب شناسی الیاف این اثر بسیار حائز اهمیت است. در این تحقیق برای بررسی آسیب های الیاف در بزرگنمایی بالا، از روش دستگاهی SEM استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که در ناحیه کوتیکول و کورتکس الیاف پشم موجود در پارچه زمینه و نخ های سوزن دوزی، آسیب دیدگی وجود دارد. همچنین در الیاف ابریشم (که در لبه پته کارشده است) و در الیاف آستر که از جنس کتان است، شکستگی اتفاق افتاده است. این آسیب احتمالاً بر اثر فشارهای فیزیکی و مکانیکی موجود بر روی الیاف ایجادشده است. همچنین لایه ضخیمی از آلاینده ها بر روی سطح الیاف ابریشمی، نخ سوزن دوزی و نخ شال (پارچه زمینه) دیده می شود. برای شناسایی آلاینده های موجود بر روی الیاف از آنالیز EDS استفاده شد، که درنتیجه، عناصر سیلیس، سرب، آلومینیوم و منیزیم شناسایی گردید. غبار موجود بر روی الیاف، به مرورزمان باعث آسیب بر روی الیاف نمونه موردمطالعه می گردد. برای مطالعات آسیب های ساختاری الیاف از روش دستگاهی FTIR استفاده گردید. که بر این اساس مشخص شد، در الیاف پشمی نخ سوزن دوزی و نخ شال ( پارچه زمینه پته)، در نخ های ابریشمی ریشه تزیینی در لبه ی اثر، در نخ های پنبه ای وصالی و در نخ آستری که از جنس کتان است، فرآیند تخریب الیاف وجود دارد. دلیل این نوع شدت تخریب در الیاف موردمطالعه احتمالاً تخریب نوری، کمبود رطوبت، سایش و فشارهای مکانیکی است.
۵.

بررسی های ساختار یک برگ قرآن پوست نوشت متعلق به موزه قرآن و کتابت تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهه باستان سنجی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۷) 37-46

کلید واژه ها: قرآن پوست نوشت باستان سنجی شناسایی مرکب SEM-EDX FT-IR عکاسی ماورای بنفش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۷ تعداد دانلود : ۵۱۲
قرآن های سده های اولیه اسلام که به خط کوفی و اکثراً بر روی پوست نگاشته شده اند از برجسته ترین آثار باقیمانده از آن دوران می باشند که در میان ملل مسلمان و حتی غیرمسلمان از اهمیت و ارزش والایی برخوردار بوده و هستند که همین حرمت و تبرک، گاه باعث حفظ و نگهداری و گاهی نیز، درنتیجه ی استفاده ی فراوان، باعث از بین رفتن آن ها شده است. اثر موردمطالعه در این پژوهش نیز، یک صفحه قرآن در موزه ی قرآن و کتابت شهر تبریز است که با وجود ارزش های تاریخی آن، تاکنون هیچ گونه مطالعه و بررسی آزمایشگاهی در مورد ویژگی های آن ازجمله، شناسایی قدمت و اجزای تشکیل دهنده ی آن صورت نگرفته است. در طی این پژوهش، جهت بررسی اصالت اثر از روش بررسی سطحی به روش بازتاب نگاری فرابنفش، برای تشخیص نوع و جنس سند، از روش طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه (FTIR)، برای تعیین گونه ی جانوری مورداستفاده از مشاهدات میکروسکوپی به وسیله لوپ دیجیتال و همچنین، مطالعه مقطع عرضی پوست با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و درنهایت، جهت شناسایی مرکب های به کاررفته، از طیف سنجی پراش پرتوایکس (SEM-EDX) بهره گرفته شده است. نتایج حاصل نشان دادند که بستر این اثر از جنس پوست بوده و پوست مورداستفاده از گونه ی پوست گوسفند است. در مورد مرکب سیاه، با توجه به وجود مس با درصد بالا در ترکیب، استفاده از مرکب مطوّس مطرح می شود. همچنین در مورد مرکب قرمز نیز با توجه به میزان جیوه و سولفور، احتمالاً از رنگ شنگرف در این مرکّب استفاده شده است. نتایج حاصل از ارزیابی اصالت اثر نیز حاکی از آن است که هیچ گونه خطوط پاک شده و یا افزوده شده ای در این اثر مشاهده نمی شود که درنتیجه، می توان ادعا کرد که اثر عاری از هرگونه جعل در متن و امضا است.
۶.

شناسایی چوب های به کار رفته در اجزای سازه ای هفت بنای تاریخی مربوط به دوران صفوی و قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مرمت و معماری ایران سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۵ ۱۱۸-۱۰۷

کلید واژه ها: چوب درختان سریع الرشد سازه های عصر صفوی و قاجار گونه شناسی Populus spp

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۵۹
شناسایی گونه های چوب به کار رفته در اجزای سازه ای بناهای تاریخی در جهت شناخت تکنیکی اجزای به کار رفته در این آثار از اهمیت بالایی برخوردار است. در این راستا، هفت بنای تاریخی در استان های البرز، اصفهان و آذربایجان شرقی مربوط به دوره های صفوی و قاجار مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه برداری ها از اجزای باربر چوبی سازه های تاریخی انجام شد به نحوی که موجب آسیب بصری و مکانیکی در سازه ها نشود. آماده سازی نمونه های برای تهیه مقاطع میکروسکوپی و مطالعه آنها بر اساس استاندارد IAWA صورت پذیرفت. بررسی مقاطع میکروسکپی در تمامی نمونه ها نشان دهنده ویژگی هایی است که با مشخصات آناتومیک خانواده Salicaceae و جنس صنوبر (Populus spp) مطابقت دارد. با توجه به اینکه محدوده های جغرافیایی مربوط به نمونه های مورد مطالعه نزدیک به رویشگاه-های گونه های Populus alba L و Populus nigra L است، می توان گفت که به احتمال زیاد این نمونه ها یکی از این دو گونه می باشند. این گونه ها که در زمره درختان سریع الرشد و بومی ایران به حساب می آیند دارای چوبی راست تار، بافت ریز، یکنواخت و دانسیته پایین هستند و از گذشته تا کنون استفاده های مختلفی داشته اند. طول دوره بهره برداری کم، سهل الوصول بودن، سبکی، ویژگی های مناسب فیزیکی و توان تحمل تنش های مکانیکی بالاموجب استفاده از آنها در ساختارهای معماری در گذشته شده است. این امر نشان دهنده این موضوع است که معماران با شناخت مناسب تجربی از ویژگی های فیریکی این چوب ها، اقدام به بکارگیری از آنها در سازه ها نموده اند.
۷.

مروری بر شناسایی رزین های دی ترپنویید در ورنی آثار هنری به روش طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهه باستان سنجی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۳)

کلید واژه ها: رزین های دی ترپنویید طیف سنجی مادون قرمز سندروس کوپال کلوفان روغن بزرک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۴ تعداد دانلود : ۸۹۸
استفاده از رزین های دی ترپنویید حداقل از قرن ششم هجری در ایران و از قرون میانه در اروپا جهت ساخت ورنی گزارش شده و در طول زمان با دستورالعمل های مختلف بکار رفته اند. شناسایی این رزین ها در نمونه های تاریخی و بررسی دگرگونی های رخ داده در فرآیند کهنگی آن ها، به روش های مختلفی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. از این میان طیف سنجی مادون قرمز به عنوان یکی از روش هایی که نیاز به نمونه کمی داشته و ارزان و در دسترس است، همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. ساختار شیمیایی رزین های دی ترپنویید در دو دسته عمومی طبقه بندی می شوند: رزین های مرکب از ساختارهای آبیتان و پیماران شامل کلوفان و تربانتین ونیزی، و رزین های متشکل از ساختارهای لبدان و پیماران شامل سندروس و انواع کوپال. ساختارهای آبیتان تشکیل بسپار نمی دهند، اما لبدان ها فرآیند بسپارش را طی زمانی کوتاه طی می کنند و به همین دلیل نیز بیشترین کارآیی را در ورنی های روغنی – رزینی پیدا کرده اند. همین ویژگی ها موجب عملکرد متفاوت دو دسته رزین فوق طی فرآیند پیری و تولید محصولات تخریب شده که این امر تا حدود زیادی در شناسایی ساختار اصلی رزین به روش طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه کمک می کند. در این مقاله تلاش شده است تا به بررسی شاخصه های شناسایی رزین های دی ترپنویید در طیف بینی مادون قرمز تبدیل فوریه به روش مروری پرداخته و تلاش شده است تا شاخصه های هر رزین بر اساس گزارش های مختلف و ساختار رزین بررسی و معرفی شود. ضمن آنکه به دلیل استفاده از رزین ها در ورنی های روغنی – رزینی، شاخصه های شناسایی روغن بزرک نیز مورد بررسی و مرور قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که فرآیند اکسیداسیون رزین ها در ورنی های حلالی و روغنی – رزینی یکسان بوده اما شناسایی آن ها در ساختار ورنی های روغنی – رزینی به دلیل تأثیر اکسیداسیون روغن بر شاخصه های شناسایی طی فرآیند پیری دشوار است.
۸.

بررسی کاربرد نانوذرات تیتانیوم دی اکسید در بهبود مقاومت استحکام بخش پلی وینیل بوتیرال دربرابر قارچِ پوسیدگی سفید چوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مرمت و معماری ایران سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۲ ۱۲-۱

کلید واژه ها: نانوذرات تیتانیوم دی اکسید نانوکامپوزیت پلی وینیل بوتیرال قارچ رنگین کمان پوسیدگی سفید چوب حفاظت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۲۷
پلیمرهای سنتزی به طور گسترده به صورت چسب ها، استحکام بخش ها و پوشش های حفاظتی در مرمت آثار تاریخی مورد استفاده قرار می گیرند. هرچند این مواد نسبت به پلیمرها و چسب های طبیعی مقاومت بهتری دربرابر میکروارگانیسم ها دارند اما اکثر پلیمرهای سنتزی منبع مناسبی از کربن و انرژی لازم برای رشد میکروارگانیسم ها به شمار می روند. ضمن اینکه، آثار هنری استحکام بخشی شده با این مواد همچنان موردحمله قارچ و کپک قرار گرفته و تخریب می شوند. عوامل محیطی و نور ماوراءبنفش نیز به تخریب این مواد سرعت می بخشند. بنابراین، نیاز به روشی جهت جلوگیری از هجوم میکروارگانیسم ها، همچنین افزایش مقاومت آنها دربرابر عوامل محیطی امری ضروری است. در این پژوهش، جهت ایجاد خواص ضدقارچی در استحکام بخش پلی وینیل بوتیرال (PVB) از فوتوکاتالیست نانوذرات تیتانیوم دی اکسید استفاده شد. نمونه ها از چوب کبوده با توجه به دستورالعمل Bravery آماده شدند و با نانوکامپوزیت تیتانیوم دی اکسید در پلی وینیل بوتیرال، تحت شرایط خلأ، تیمار شدند؛ سپس جداگانه در شرایط تاریک و زیر نور، به مدت 7 هفته تحت تأثیر قارچ رنگین کمان به عنوان مولد پوسیدگی سفید چوب قرار داده شدند. نمونه تیمارشده و بدون تیمار تحت پیرسازی تسریعی دما، رطوبت و نور UV قرار گرفتند. نتایج نشان داد که نمونه چوب های تیمارشده با میزان مصرفی یک درصد از نانوذرات TiO2 (4/0گرم) در PVB 5 درصد، در شرایط بدون نور اثر ضدقارچی نداشت. اما مقدار 2 درصد از آن (8/0گرم) در شرایط تاریکی، توانست از تخریب چوب دربرابر پوسیدگی سفید محافظت کند. نمونه های کشت شده در شرایط نور، در هر دو میزان مصرفی1 و 2 درصد از TiO2 توانست در نمونه های تیمارشده با نانوکامپوزیت خاصیت ضدقارچی ایجاد کند و از چوب دربرابر قارچ مولد پوسیدگی سفید محافظت نماید. پیرسازی تسریعی نمونه های بدون تیمار و تیمارشده تحت شرایط پیرسازی دما، رطوبت و نورUV، نشان دهنده محافظت نمونه های تیمارشده درمقابل نور ماوراءبنفش و شرایط محیطی بودند.
۹.

ارزیابی تأثیر قارچ کش های تیوفانات متیل و کاربندازیم بر ساختار کاغذ با استفاده از طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهه باستان سنجی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۳)

کلید واژه ها: کاغذ مرمت حفاظت FTIR قارچ کش تیوفانات متیل کاربندازیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۵ تعداد دانلود : ۱۴۹۴
با توجه به اینکه، اکثر روش های قارچ زدایی که برای پیشگیری یا توقف زوال بیولوژیکی کاغذهای تاریخی استفاده -شده اند، ابتدا در دیگر زمینه های علمی و صنعتی همانند حفاظت مواد، کشاورزی و پزشکی مورد استفاده قرار گرفته اند، به همین دلیل قارچ کش های تیوفانات متیل و کاربندازیم که از پرکاربردترین و مهم ترین مواد مورد استفاده در کشاورزی هستند، جهت کاربرد در حفاظت و مرمت آثار کاغذی مورد ارزیابی قرار گرفتند. طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه (FTIR) یکی از روش های مهم در شناخت تغییرات احتمالی ایجادشده در ساختار کاغذ است. جهت ارزیابی ابتدا نمونه های آزمایشگاهی با استفاده از کاغذ فیلتر تهیه شدند. نمونه ها با محلول های تیوفانات متیل (محلول در متانول) و کاربندازیم (محلول در آب مقطر) در غلظت های ppm100 و ppm200 به روش اسپری تیمار شدند. سپس طبق استاندارد 4706 ISIRI به مدت 288 ساعت پیرسازی شدند. پس از پیرسازی، تغییرات ساختاری با استفاده از طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در طیف های حاصل شده از کاغذ-های حاوی تیوفانات متیل و کاربندازیم، کاغذها پس از تیمار، در هر دو غلظت ppm 100 و ppm200 دچار تغییری در ساختار خود نشدند. پس از تیمار به وضوح مشخص گردید که هر دو مواد بر ساختار کاغذ اضافه شده اند ولیکن بر طبق طیف های حاصل، موردی مبنی بر تخریب ساختار نمونه مشاهده نگردید. بر اساس طیف کاغذ پیرسازی شده، پیرسازی تسریعی منجر به ایجاد جذب کربونیل در حدود cm-11742 گشت که این امر نشانگر ایجاد تخریب در ساختار سلولز و حضور محصولات تخریب جدید بود که منجر به ایجاد تغییرات بصری در کاغذ می شود. کاغذهای تیمار شده پس از پیرسازی در مقایسه با کاغذهای تیمارشده بدون پیرسازی، تغییرات شدیدی مبنی بر تخریب ساختاری کاغذ ایجاد نکرده اند زیرا تغییری که نشانگر شکست پیوند های سلولز باشد، رخ نداده و غلظت های ppm100 و ppm200، هر دو پس از پیرسازی بدون تخریب بودند. به طورکلی بر اساس نتایج طیف های مادون-قرمز، هردو ماده موردمطالعه ساختار کاغذ را تحت تأثیر قرار نمی دهد.
۱۰.

ارزیابی تخریب چربی آزاد در چرم های تاریخی به روش ATR-FTIR (نمونه موردی: مشک چرمی منسوب به دوره سلجوقی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مرمت و معماری ایران سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۰ ۴۶-۳۵

کلید واژه ها: آسیب شناسی چرم تاریخی چربی آزاد چرم تخریب روغن اکسیداسیون روغن ویژگی های طیفی ATR-FTIR

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۱۴۱
یکی از مهم ترین دلایل خشکی چرم های تاریخی، تخریب چربی آزاد موجود در ساختار آنهاست، که کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. ازاین رو شناخت فرایند تخریب چربی چرم، به عنوان یکی از ترکیبات مهم افزودنی در فرایند فرآوری چرم، با هدف درک هرچه بهتر آسیب های وارده به آثار چرمی که زمینه ساز انتخاب راه کار صحیح برخورد با آثار است، اهمیت و ضرورت می یابد. لذا در این پژوهش، چربی آزاد موجود در 7 نمونه چرم مورد استفاده در ساخت یک مشک منسوب به دوره سلجوقی و مکشوفه از محوطه تاریخی قلعه کوه قاین، با هدف ارزیابی تخریب آنها، بررسی شد. دراین راستا، پس از استخراج چربی آزاد نمونه های تاریخی با استفاده از حلال دی کلرو متان در دستگاه سوکسله، مطالعه ساختاری به روش طیف بینی انعکاس کل تضعیف شده تبدیل فوریه مادون قرمز (ATR-FTIR)، انجام گرفت. این روش باتوجه به مشخص کردن ویژگی های ساختاری و مولکولی چربی براساس ارتعاش مولکولی پیوندهای موجود در ساختار آن، جهت ارزیابی ویژگی های ساختاری و تغییرات آن، مفید است. پیه گوسفند نیز، به منظور مقایسه طیف مادون قرمز آن، با چربی نمونه ها، بررسی شد. براساس نتایج حاصل، تمام نمونه ها اکسید شده بودند و این آسیب منجر به تغییر در ساختار چربی و تشکیل محصولات ثانویه اکسیداسیون شامل ترکیبات کتونی، آلدهیدی، الکلی و اسید کربوکسیلیک گردیده بود. در برخی نمونه ها، علاوه بر اکسیداسیون، نیتراته و سولفاته شدن چربی ها نیز مشهود بود. براین اساس، یکی از مهم ترین دلایل تشدید خشکی نمونه های چرم مورد مطالعه، اکسیداسیون و تخریب چربی آزاد آنها بود. ازطرفی محصولات اکسیداسیون چربی، در تخریب ساختار پروتئینی چرم نیز دخیل هستند و گسترش آسیب های آن را درپی دارند.
۱۳.

شناسایی کیفی نوع چربی استفاده شده در ساخت یک مشک چرمی منسوب به دوره سلجوقی، به روش ATR-FTIR(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مرمت و معماری ایران سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۸ ۶۰-۴۷

کلید واژه ها: قلعه کوه قاین مشک چرمی چربی آزاد اسیدهای چرب ATR-FTIR

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۱۴۸
آثار چرمی، دارای ساختار آسیب پذیر آلی هستند و در ادوار مختلف تاریخی، نمونه های معدودی از آن ها برجای مانده است. به همین دلیل، مطالعه و حفاظت این آثار از اهمیتی خاص برخوردار است. طی آواربرداری سال 1385 در محوطه قلعه کوه قاین مربوط به عصر سلجوقی، تعدادی اثر چرمی نادر کشف شد. آثار چرمی با این قدمت و مکشوفه از محیط های مدفون، نیازمند بررسی دقیق ساختاری است. میزان و نوع چربی آزاد موجود در چرم نیز، در شناخت بهتر شیوه چرم سازی گذشته و آشنایی با منابع تهیه مواد اولیه این فرایند، حائز اهمیت است چراکه درکی صحیح از فرایندهای فرآوری چرم در این دوره تاریخی به دست می دهد. بنابر آنچه بیان شد، شناسایی منبع روغن استفاده شده در چرم سازی، مسأله ای است که نگارندگان پژوهش حاضر درصدد پاسخ گویی به آن هستند. در این راستا، یک مشک چرمی یافت شده از قلعه کوه قاین با هدف شناسایی نوع چربی استفاده شده در روغن دهی آن، مطالعه گردیده است. بدین منظور نخست، چربی موجود در چرم با استفاده از حلال دی کلرومتان در سوکسله استخراج و با بهره گیری از طیف سنجی مادون قرمز و به روش طیف بینی انعکاس کل تضعیف شده (ATR-FTIR)، ارزیابی شد. این بررسی ها براساس نوارهای جذبی موجود در طیف به دست آمده از نمونه و مقایسه آن ها با نوارهای جذبی طیف های حاصل از روغن ها و چربی های طبیعی استفاده شده در چرم سازی، صورت پذیرفت. نتایج این بررسی، نشان دهنده وجود 582/4 درصد چربی آزاد در نمونه آزمایشی بود که با توجه به مدفون بودن اثر درطول زمان در محیط خشک، میزان بالایی تلقی می شود و بیانگر استفاده از روغن و چربی برای تولید چرم است. درواقع، این امر نشانگر استفاده از روغن برای آب​گریز کردن مشک بنابر کاربرد آن است. همچنین، براساس طیف های مادون قرمزِ حاصل از چربی استخراج شده و مقایسه آن با طیف های دیگر روغن ها و چربی ها، نوع چربی استفاده شده به احتمال بسیار، چربی حیوانی؛ حاصل از پیه گوسفند یا گاو بوده است.
۱۴.

بررسی اسناد تعمیرات تابلوهای کاخ گلستان، صاحبقرانیه و فرح آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و سوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۸۹

کلید واژه ها: اسناد مرمت تعمیر تابلو نقاشی کاخ گلستان صاحبقرانیه و فرح آباد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی قاجاریه
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی قاجاریه از آغاز تا مشروطیت
تعداد بازدید : ۱۹۱۰ تعداد دانلود : ۸۴۱
هدف: هدف این پژوهش، بررسی انواع آسیب  های وارد شده به تابلوهای کاخ گلستان و صاحبقرانیه و فرح  آباد، مواد مورد استفاده جهت بر طرف نمودن آسیب تابلوها و تعمیرات آنها، تنوع موضوعی، و بررسی نکات تخصصی حوزه حفاظت و نگهداری در آن دوره، بر اساس اسناد موجود است. روش/ رویکرد پژوهش: برای انجام این پژوهش و رسیدن به اهداف آن، از روش پژوهش کتابخانه ای و بررسی اسناد مورد نظر استفاده شده است. نتیجه گیری: داشتن اطلاعات صحیح و روشن در مورد وضع پیشین یک اثر فرهنگی - تاریخی در حفاظت و مرمت آن اثر بسیار مفید و مؤثر است و این اسناد، با توجه به اطلاعاتی که در آنها وجود دارد، می توانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند. براساس اطلاعات به­دست آمده، ریختگی رنگ، سوراخ، پارگی، و لکه مهم ترین آسیب های وارده به تابلوهای شرح داده شده در این اسناد است. تعداد تابلوهای ذکر شده 464 واحد است و تنوع موضوعی به­کار رفته در آنها بسیار زیاد می باشد. برای تعمیر تابلوهای آسیب دیده از روغن و الکل استفاده شده است. تهیه صورت هزینه و تعمیر تابلوها و قاب آنها توسط آقایان حسین شیخ نقاش، متخصص رنگ و روغن؛ و نجات علی قابساز انجام گرفته است که دارای دانش و مهارت کافی و از متخصصان وزارت صناعت وقت بوده اند.
۱۵.

شناسایی قارچ های مخرب اسناد و نسخ کاغذی آرشیو کتابخانه و موزه ی ملی ملک و تأثیرات ناشی از آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیستم و سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۹۲)

کلید واژه ها: کاغذ قارچ سلولز کتابخانه و موزه ی ملی ملک آسیب های بیولوژیک قارچ شناسی لکه های قارچی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها انبارها ومخازن کتابخانه
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی نسخ خطی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری حفاظت و نگهداری از منابع
تعداد بازدید : ۲۸۹۱ تعداد دانلود : ۱۴۱۴
هدف: هدف از این پژوهش شناسایی قارچ­های موجود بر نسخ خطی آرشیو موزه و کتابخانه­ی ملی ملک و تأثیرات ناشی از آن­ها بر کاغذ و سلامت افراد در تماس با آثار است روش / رویکرد پژوهش: در این پژوهش روش یافته­اندوزی میدانی، آزمایشگاهی و کتابخانه­ایست. ابتدا آثار بر اساس تأثیرات بصری قارچ­ها، در شش دسته­ی کلی قرار گرفتند و سپس نمونه­هایی از آثار شاخص هر دسته به منظور کشت و شناسایی قارچ، در شرایط استریل برداشته­شد. جهت کشت از محیط سابورو دکستروز آگار استفاده شد و قارچ­ها بر اساس خصوصیات و ویژگی­های ماکروسکپی، میکروسکپی و مرفولوژی شناسایی شدند. سپس بر اساس نتایج حاصل، تأثیرات آن­ها بررسی شد. یافته­ها و نتایج پژوهش: بررسی­ها نشان می­دهد که قارچ­های موجود بر آثار کاغذی موجود در آرشیو موزه و کتابخانه­ی ملی ملک به ترتیب پراکنش شامل کلادوسپوریوم (هرباریوم)، پنی­سیلیوم (اکسپانسوم)، آسپرژیلوس نیجر، رایزوپوس (استولونیفر)، سفالوسپوریوم، آسپرژیلوس گلاوکوس و آلترناریا آلترناتا است، که جز قارچ­های سلولوتیک­اند، و با تولید آنزیم­های سلولاز، منجر به تخریب ساختاری سلولز کاغذ و تغییرات بصری متفاوت بر آن­ها می­شوند. بر این اساس قارچ کلادوسپوریوم (هرباریوم) عامل ایجاد لکه­های درشت آبی تیره تا سیاه، آسپرژیلوس نیجر لکه­هایی به شکل نقاط کوچک سیاه، آسپرژیلوس گلاوکوس لکه­های قهوه­ای، آلترناریا آلترناتا لکه­های تیره قهوه­ای تا سیاه، سفالوسپوریوم لکه­های گلبه­ای و صورتی تا قرمز مایل به قهوه­ای و قارچ­های رایزوپوس (استولونیفر) و پنی­سیلیوم (اکسپانسوم) نیز لکه­های زرد روشن تا زرد مایل به قهوه­ای در آثار بررسی شده، است. علاوه­بر این با توجه به قابلیت تولید مایکوتوکسین و سموم مختلف، این قارچ­ها مشکلات متعددی را برای سلامتی افراد ایجاد می­کنند. از این­رو لزوم درمان سریع­تر این آثار امری روشن است.
۱۶.

ارزیابی آسیب های شیمیایی موجود در دو عکس پایه کاغذی مربوط به سالهای پایانی دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد تابستان ۱۳۹۱ شماره ۸۶

کلید واژه ها: ثبوت پهلوی قاجار عکس پایه کاغذ تخریب شیمیایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳۷ تعداد دانلود : ۷۸۴
عکس، از اسناد مهم در زمینه بازیافت تصویری فرهنگ و تمدن گذشته در تاریخ معاصر به شمار می رود. تغییرات ساختاری در عکس های تاریخی، با توجه به عوامل مؤثر بر آنها در طول زمان، منجر به آسیب های تصویری متعددی می شود. تغییر ساختارهای تشکیل دهنده عکس، آسیب­های بصری در آن را به دنبال خواهد داشت که می­تواند موجب تغییرات مفهومی و زیبایی­شناختی در آن گردد. هدف: این پژوهش به بررسی تغییرات شیمیایی منجر به آسیب در دو عکس پایه کاغذی متعلق به سال های انتهایی دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی می پردازد، که شامل معرفی عکس های مورد نظر، بررسی وضعیت آنها و دلایل آسیب دیدن این عکس ها با توجه به آزمایش های انجام شده می باشد. روش/ رویکرد پژوهش: ارزیابی ها و آزمایش ها، با استفاده از آزمایش SEM/EDS و FTIR بر روی نمونه ها انجام شد و بر اساس نتایج به دست آمده آسیب های موجود مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج، معلوم شد که داروی ثبوت بیش از میزان مجاز بر روی عکس ها وجود دارد که این امر نشان دهنده شست وشوی ناکافی پس از ثبوت، در فرآیند ظهور عکس می باشد. باقی مانده این ماده، با نفوذ بر روی لایه تصویر در طول زمان، در حضور رطوبت، لکه های سولفیدی را تشکیل داده است. از طرف دیگر، تجزیه داروی ثبوت، باعث ایجاد نواحی زرد مایل به قهوه ای در تصاویر شده است و تجمع نقره در سطح محوشدگی تصاویر را موجب گردیده که در نمونه پهلوی از شدت بیشتری برخوردار است. استفاده از دی اکسید­تیتانیوم، به عنوان رنگدانه سفید در پایه کاغذ عکس مربوط به دوره پهلوی اول، انفصال لایه­ها را تشدید کرده است. در واقع، عدم شست وشوی کافی پس از ثبوت و ضعف تکنیکی در مراحل تولید عکس و نگهداری آن مهم ترین عوامل اولیه شکل دهنده آسیب های کنونی در این تصاویر تشخیص داده شد

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان