کتابداران کتابخانه های عمومی

این پژوهش به بررسی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف احتمالی آنان می پردازد. جامعه ی آماری این پژوهش تمامی کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان می باشند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه ای محقق ساخته، مشتمل بر 44 سؤال استفاده شده است. روش پژوهش پیمایشی و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آمار توصیفی استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که اکثریت افراد جامعه ی آماری را زنان، در گروه سنی زیر 35 سال و با مدرک تحصیلی کاردانی تشکیل می دهند. بررسی کلی یافته های پژوهش نشان می دهد که مهارت کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان در درک صحیح نیاز اطلاعاتی شان در سطحی مطلوب، راهبردهای جستجوی اطلاعات به صورت چاپی در سطحی متوسط، راهبردهای جستجوی اطلاعات به صورت الکترونیکی در سطحی نامطلوب، استفاده از پایگاه های اطلاعاتی پیوسته و ناپیوسته در سطحی نامطلوب، استفاده از امکانات و ویژگی های موتورهای کاوش، گروه های بحث و خبری در اینترنت در سطحی نامطلوب، استناددهی به منابع اطلاعاتی چاپی و الکترونیکی در سطحی نامطلوب، طراحی و انتخاب مناسب ترین و مؤثرین روش دستیابی به اطلاعات در سطحی نامطلوب، توانایی ترکیب اطلاعات جدید با دانسته های قبلی و تولید دانش جدید در سطحی مطلوب، ارزیابی نتیجه ی فرایند جستجو در رابطه با رفع نیاز اطلاعاتی شان در سطحی مطلوب، استفاده ی خلاق و مناسب از فناوری در جهت تولید محصولات و عمل کردهای نوین در سطحی متوسط، میزان پایبندی به مسئله ی حق مؤلف ومحدودیت های قانونی واجتماعی استفاده از اطلاعات در سطحی مطلوب، سازماندهی، خلاصه برداری و چکیده نویسی از منابع و مدارک اطلاعاتی در سطحی متوسط، تعیین و تشخیص نکات اصلی موجود در اطلاعات در سطحی متوسط و تعیین میزان مشورت با دیگر کتابداران و متخصصان موضوعی در بازیابی اطلاعات در سطحی نامطلوب قرار دارد. هم چنین یافته های پژوهش نشان می دهند که سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان در وضعیت مناسب و مطلوبی نمی باشد. در پایان به منظور بهبود وضعیت موجود پیش نهاد هایی ارائه شده است.

هدف پژوهش حاضر، آگاهی از میزان رضایت شغلی کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور است. روش پژوهش پیمایشی تحلیلی و ابزار مورد استفاده، پرسشنامه و جامعه آماری مورد مطالعه نمونه ای به تعداد 542 نفر از کتابداران کتابخانه های عمومی در مراکز استانهاست. برای اجرای این پژوهش، ابتدا مدلی برای سنجش رضایت شغلی کتابداران در قالب 6 بُعد و 27 متغیر طراحی شد و رضایت شغلی کتابدارانبر اساس مدل طراحی شده و با احتساب نمرات 27 متغیر محاسبه گردید. بر اساس یافته ها، رضایت شغلی کتابداران از حد متوسط پایین تر است. در رابطه با ابعاد رضایت شغلی، رضایت از ابعاد امکانات مادی و رفاهی، ثبات شغلی، خودشکوفایی و ماهیت شغل پایین تر از حد متوسط، و رفتار مدیر و روابط متقابل بالاتر از حد متوسط است. در این پژوهش، تفاوت معناداری بین میانگین رضایت شغلی کتابداران بر حسب رشته تحصیلی (کتابداری و غیرکتابداری) مشاهده نشد. یافته های پژوهش حاضر که نشانگر نارضایتی کتابداران از اکثر متغیرهای شغلی است، ضرورت توجه مسئولان به بهبود شرایط کاری کتابداران کتابخانه های عمومی کشور را مطرح می کند

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی استان فارس با توجه به استانداردهای سواد اطلاعاتی است. روش: این پژوهش کاربردی و از نوع پیمایشی است و ابزار پژوهش، پرسشنامه «سنجش سواد اطلاعاتی DAS» (داورپناه و سیامک، 1387) است. پرسشنامه 55 سؤالی، 5 استاندارد را در بر داشت، که به وسیله آن سواد اطلاعاتی کتابداران عمومی سنجیده شد. برای تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و آزمون t استفاده گردید. یافته ها: با توجه به نتایج آزمون های آماری می توان گفت که سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه های عمومی فارس در سطح متوسطی قرار دارد. سن و سابقه کار بر سواد اطلاعاتی کتابداران تأثیرگذار بوده است. بین سواد اطلاعاتی کتابداران فارغ التحصیل در رشته کتابداری و غیرکتابداری تفاوت معنی داری وجود داشت. نوع مدرک تحصیلی بر سواد اطلاعاتی کتابداران تأثیرگذار بود و کتابداران دارای مدرک بالاتر نسبت به سایرین از سواد اطلاعاتی بیشتری برخوردار بودند. کتابداران کتابخانه های عمومی از نظر میزان آشنایی با زبان انگلیسی در سطح پایینی قرار داشتند. اصالت/ارزش: کتابخانه های عمومی به عنوان یک دانشگاه همگانی برای ایجاد و پیشبرد برنامه های سواد اطلاعاتی و یادگیری مادام العمر در جامعه در صف مقدم هستند و بنابراین نتایج حاصل از ارزیابی سواد اطلاعاتی کتابداران و برنامه ریزی برای ارتقاء سطح آن، در جهت رسیدن به این هدف یاریگر خواهد بود.

هدف: پژوهش حاضر در نظر دارد تا به بررسی رابطه بین اَبعاد مختلف هوش فرهنگی با عملکرد شغلی کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان خوزستان بپردازد. روش: پژوهش حاضر با روش پیمایشی انجام شده است و از روش همبستگی آماری برای تحلیل نتایج استفاده گردیده است. جامعه آماری شامل کلیه کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان (جمعاً 230 نفر) بود که از این تعداد، بر اساس جدول کرجسی- مورگان یک نمونه 145 نفری به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. برای سنجش هوش فرهنگی و عملکرد شغلی به ترتیب پرسشنامه های ون داین و اَنگ (2004) و فرج پهلو و همکاران (1391) مورد استفاده قرار گرفت. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از روش رگرسیون چندگانه و همچنین ضرایب همبستگی پیرسون استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین هوش فرهنگی و عملکرد شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان رابطه ای مثبت و معنی دار برقرار است. همچنین از بین اَبعاد هوش فرهنگی (شناختی، فراشناختی، انگیزشی و رفتاری)، اَبعاد شناختی، فراشناختی و انگیزشی آن با عملکرد شغلی کتابداران رابطه مثبت و معنی داری داشت. اصالت/ارزش: نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه بیشتر به هوش فرهنگی و بهبود آن در کتابداران تأکید می نماید. هوش فرهنگی تأثیر مستقیمی بر کیفیت عملکرد کتابداران دارد و عملکرد ارتباطی، جمعی، و برون سازمانی آنان را برای جذب بیشتر مخاطبان به کتابخانه و خدمات دهی بهتر تقویت می کند.

هدف: هدف پژوهش، بررسی چگونگی به کارگیری شبکه های اجتماعی برای اشتراک دانش توسط کتابداران کتابخانه های عمومی شهر کرمان است. روش شناسی: در این پژوهش از رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه ای استفاده شده است. جامعه پژوهش تمام کتابدارن کتابخانه های عمومیِ شهر کرمان است و شرکت کنندگان در پژوهش به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند. در نهایت، پژوهشگران پس از مصاحبه با 18 کتابدار کتابخانه های عمومی شهر کرمان به اشباع نظری دست یافتند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته است. برای تعیین روایی و پایایی پژوهش، از روش ارزیابی لینکولن و گوبا  استفاده شد که معادل روایی و پایایی در تحقیقات کمّی است. تجزیه وتحلیل داده های پژوهش بر اساس روش رمزگذاری نظری، طی سه مرحله انجام شد: رمزگذاری باز، رمزگذاری محوری و رمزگذاری انتخابی. یافته ها: تفکیک و بررسی متون مصاحبه ها و رمزگذاری باز آنها با جزءبه جزء کردن اطلاعات، در مجموع به 69 گزاره مفهومی منجر شد. در مرحله دوم (رمزگذاری محوری) داده های خردشده به مقوله هایی که بیشترین ارتباط را با مسئله پژوهش داشتند منتهی و 29 گزاره مفهومی شناسایی گردید. سپس در مرحله سوم یعنی رمزگذاری انتخابی، 4 مقوله اصلی به دست آمد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد در حال حاضر کتابداران کتابخانه های عمومی شهر کرمان، شبکه های اجتماعی را برای فعالیت های فردی شخصی، فعالیت های حرفه ای، ارتباطات دانشی، اشتراک مسائل دینی و مذهبی مورد استفاده قرار می دهند، اما اشتراک دانش و توزیع مسائل علمی، سهم بسزایی در این امر دارند. طبق نتایج حاصل، همچنین می توان گفت، این کتابداران دیدگاه مثبتی نسبت به کاربرد شبکه های اجتماعی دارند اما جوامع عملی با هدف ارتباط های سازمانی و حرفه ای کتابداران از طریق اشتراک دامنه خاص از دانش، در حال حاضر به صورت عملی در کتابخانه های عمومیِ شهر کرمان وجود ندارند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان نقش کتابخانه های عمومی تحت نظر نهاد، در مهندسی فرهنگ جامعه در شهر تهران انجام شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی - تحلیلی است.جامعه آماری شامل 117 کتابدار 37 کتابخانه عمومی تحت نظر نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تهران است. به علت محدود بودن جامعه، کل جامعه برای بررسی در نظر گرفته شد. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است.  به منظور انجام تحلیل های آماری از آزمون t تک متغیری، آزمون مجذور کا و آزمون فریدمن استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از دیدگاه کتابداران، کتابخانه های عمومی در زمینه ارتقاء دانش اطلاعاتی، نگرش اجتماعی، شکل گیری هنجارهای اجتماعی، جهان بینی، علاقه و عادت به مطالعه، غنای فرهنگی، ارتقاء آموزش و فعالیت های اجتماعی میان افراد جامعه نقش مؤثری داشته و در زمینه نگرش سیاسی، آیین های فرهنگی، نگرش اقتصادی افراد جامعه، نقش چندانی ندارند. نتیجه گیری: با جمع بندی نهایی نقش کتابخانه ها در مؤلفه های فرهنگی می توان نتیجه گیری کرد که کتابخانه های عمومی شهر تهران از دیدگاه کتابداران بیش از حد متوسط در مهندسی فرهنگ جامعه دارند و از بین مؤلفه های فرهنگی نام برده شده، «ارتقاء دانش اطلاعاتی» با میانگین رتبه 47/10 و «نگرش اقتصادی» با میانگین 92/1 درصد به ترتیب بالاترین و پایین ترین رتبه ها را به خود اختصاص داده اند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی تأثیر ویژگی های پنجگانه اشاعه نوآوری بر پذیرش نرم افزار نمایه نشریات توسط کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در مناطق 22 گانه شهر تهران انجام شد. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی و از نوع تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تهران تشکیل می دهند که تعداد آنها 131 نفر بوده است.  ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است و برای  تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS 16 در دو سطح توصیفی و استنباطی استفاده شد. در سطح آمار توصیفی از جداول، نمودار فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار، و در سطح آمار استنباطی از آزمون تک نمونه ای t و ضریب همبستگی پیرسون بهره گرفته شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، کلیه ویژگی های اشاعه نوآوری (مزیت نسبی، آسانی استفاده، سازگاری، آزمون پذیری و قابل رویت بودن) با پذیرش نرم افزار نمایه نشریات توسط کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران رابطه ای معنی دار، مثبت و مستقیم داشته اند. در بین این ویژگی ها، سازگاری به عنوان قوی ترین ویژگی و سادگی استفاده به عنوان ضعیف ترین ویژگی مؤثر در پذیرش این فناوری شناسایی گردیدند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد همه ویژگی های اشاعه نوآوری بر پذیرش نرم افزار نمایه نشریات در کتابخانه های عمومی مؤثر بوده اند. بنابراین پیشنهاد می شود در بدو ورود و به کارگیری فناوری های اطلاعاتی به کتابخانه ها، آموزش های لازم و کافی به کتابداران داده شود، و مدیران کتابخانه ها و خریداران نرم افزارهای کتابخانه ای نیز در هنگام خرید و به کارگیری چنین فناوری هایی، ویژگی های مزیت نسبی، پیچیدگی (آسانی استفاده)، سازگاری، آزمون پذیری و قابل رؤیت بودن فناوری ها را مد نظر داشته باشند.