محمدرضا پورجعفر

موضوع توسعه پایدار چند دهه ای است که در سال های در حوزه معماری و شهرسازی توسط محققان مختلف در سراسر دنیا به بیان گردیده است. امروزه با مطالعه بعضی از فضاهای سنتی، به اثبات رسیده که بسیاری از آنها با توجه به ملاحظات زیست محیطی و توسعه پایدار احداث شده اند. از آنجایی که این امر می تواند آلودگی های ناشی از مصرف سوختهای فسیلی را تقلیل دهد؛ لذا در این مقاله ابتدا به بررسی شاخص های پایداری و سپس مقایسه تطبیقی آنها با ویژگی های کالبدی بازار تبریز پرداخته خواهد شد. در مقاله مذبور بر اساس مطالعات کتابخانه ای و میدانی به بررسی مطالب پرداخته شده است. نتیجه این مطالعات نشان می دهد که راهکارهای مطلوبی در کاهش مصرف انرژی های فسیلی و در نتیجه کاهش آلودگی و گرمایش منطقه ای و جهانی می توان ارائه داد که نقش چشمگیری در مسایل یاد شده و بحث توسعه پایدار ایفا نماید.

اهداف: تحقق تغییرات تحول آفرین برای گذار به توسعه پایدار، نیازمند نهادینه شدن پیکره بندی های فعلی و تبیین راهکارهای جدید است. فرضیه پژوهش با اتکا به اصل مجموعیت در معماری منظر، بیان می دارد که پیاده سازی آزمایشگاه زنده شهری با استفاده از پتانسیل های منظر آیینی، تسهیل فرآیندهای گذار به سوی پایداری فرهنگی و در نتیجه معاصرسازی سبز را به دنبال خواهد داشت. روش ها: آزمایشگاه زنده شهری به عنوان بستری برای استفاده از ظرفیت تجربه زیسته شهروندان و تحقق مشارکت، شناسایی می شوند. پژوهش ضمن مرور مبانی نظری پایداری فرهنگی به تبیین منظر آیینی به مثابه منظر روزمره می پردازد. سپس با مطالعه محله جماران، مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با ذی نفوذان توسعه در محله جماران، به روش تئوری زمینه ای ترتیب می دهد. پس از آن با تطبیق مقوله های حاصل از کدگذاری گفتمان های مصاحبه با نتایج خوانش بستر و تحلیل آن ها، نظریه پردازی انجام شد. یافته ها: داده های استخراجی در محله جماران، موجب شناسایی مقوله هایی شد که نقش آزمایشگاه های زنده شهری را به عنوان ساختارهایی در بستر زیست روزمره ساکنین مورد تأیید قرار دادند. الگویی که در بهره گیری از پتانسیل های منظر آیینی، به منظور تسهیل گذار به توسعه پایدار و در نتیجه معاصرسازی سبز، کارایی خود را نشان داد. نتیجه گیری: پیاده سازی آزمایشگاه زنده با به رسمیت شناختن مشارکت و تصمیم سازی افراد محلی، به واسطه منظر آیینی به عنوان امری فرهنگی، موجب تسهیل فرآیندهای گذار به معاصرسازی پایدار است. همچنین، تأثیرات آزمایشگاه زنده شهری بر بازشناخت ویژگی های بومی بستر قابل تأمل است.

در سال های اخیر، با توجه به بحران های موجود در زمینه تغییر اقلیم، مصرف انرژی و آلودگی های زیست محیطی از طریق انتشارات کربن، موضوع رابطه فرم شهری و انرژی در شهرها توجه پژوهشگران زیادی را در رشته های مختلف به خود جلب کرده است.گستردگی این حوزه ناگزیر منجر به تعدد تفاسیر و انجام پژوهش های متنوع در خصوص دامنه مشکل و نیز سنجش رابطه بین فرم شهری و انرژی با استفاده از انواع متغیرها و روش ها در مقیاس ها و رویکردهای مختلف شده است. این مقاله در پی آن است با مرور مطالعات انجام شده درخصوص رابطه فرم شهری و انرژی (119 مقاله)، به مقایسه و تحلیل متغیرها و روش ها در مقیاس ها و رویکردهای به کار گرفته شده بپردازد. تحلیل مقالاتی که بین سال های 1974 تا 2019 در این حوزه انتشار یافته اند، نشان داد مطالعات صورت گرفته عمدتاً در قالب 7 دسته کلی به موضوع "رابطه فرم شهری و انرژی" پرداخته اند: 1- فرم شهری (با تأکید بر بخش ساختمان و یا یکی از شاخص های مربوطه به ویژه تراکم) و انرژی 2- فرم شهری (با تأکید بر کاربری زمین) و انرژی 3-فرم شهری (با تأکید بر بخش حمل و نقل) و انرژی 4- فرم شهری (ترکیبی از بخش ساختمان و حمل ونقل) و انرژی 5- فرم شهری و رابطه آن با تغییر اقلیم، جزایر حرارتی، آسایش اقلیمی و پایداری 6- فرم شهری و بارهای حرارتی 7- فرم شهری و مدیریت انرژی، یا برنامه ریزی و سیاست های انرژی. در نهایت علیرغم متنوع بودن رویکردها، روش ها، مقیاس ها و متغیرهای استفاده شده، چالش ها و فرصت های مشترک و قابل استنتاج ارائه شده است. نتایج این مقاله حاکی از آن است که موضوع رابطه فرم شهری و انرژی امکان آن را دارد که فراتر از رویکردها، مقیاس ها و روش های تک رشته ای به دیدگاهی یکپارچه و پویا دست یابد.

در پژوهش حاضر طی بررسی روش چیدمان فضا در نمونه های موردی «خانه رسولیان یزد و خانه ای در ماسوله ،» به بررسی برخی از اشکالات وارد شده به این روش، کارایی روش چیدمان فضا 1 در معماری ایرانی-اسلامی و چگونگی تأثیر سازمان فضایی با میزان خصوصی بودن فضا پرداخته شده است. در این پژوهش از راهبرد ترکیبی در تحلیل نمونه های موردی استفاده شده است. بدین ترتیب روش های توصیفی، تحلیلی، استدلال منطقی و در نهایت همبستگی مورد استفاده قرار گرفته است. موضوع پژوهش با مشاهده، مطالعات کتابخانه ای و شبیه سازی به وسیله نرم افزار تخصصی چیدمان فضا و نرم افزار آماری، مورد بررسی قرار گرفته است همچنین، برای تحلیل داده ها با در نظر گرفتن ارزش های «هم پیوندی »2 به عنوان متغیر مستقل )پیش بین( و درجه خصوصی بودن فضا به عنوان متغیر وابسته، از مدل رگرسیون لجستیک استفاده شده است. برای بررسی معنادار بودن متغیرهای وارد شده در معادله رگرسیون از آزمون والد بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد ارزش هم پیوندی فضاها بر درجه خصوصی بودن فضا در سطح خطای 1 درصد معنادار است به همین ترتیب فضاهایی که دارای بیشترین میزان عمق و کمترین میزان هم پیوندی هستند به عنوان عرصه خصوصی در خانه عمل می کنند و به علاوه، لایه های سازمان فضایی شامل توانایی های بالقوه در تشخیص درجه خصوصی بودن فضا است. همچنین مشخص گردید که پیشنهاد تفکیک بخشی از گراف توجیهی 3 علاوه بر اینکه باعث از بین رفتن امکانِ بررسی بسیاری از تحلیل ها است، باعث آسیب دیدن گراف به مثابه یک کل است. از این رو، پیشنهاد می شود در بررسی های مربوط به معماری ایرانی-اسلامی با استفاده از روش چیدمان فضا، از جداکردن بخشی از گراف توجیهی با استدلال وجود دو سناریوی حیطه اندورنی و بیرونی خودداری گردد. در عوض باید حیطه های اندرونی و بیرونی را در ارتباط با ارزش های «هم پیوندی « ،» ارتباط »4 و عملکرد مورد توجه قرار داد.

فضاهای شهری اطراف بقاع متبرکه به دلیل ماهیت دینی- آیینی خود بستر مناسبی جهت حضور امن و آزادانه بانوان فارغ از نگرش های جنسیتی ایجاد کرده است. هدف این پژوهش تبیین کیفیات موجود در فضاهای شهری خاص )بقاع متبرکه( و مؤلفه های موجود در آ نها از منظر نظام ادراکی- معنایی بانوان بوده تا در این راستا به تبیین ویژگ یهایی جهت حضور مطلوب بانوان در فضاهای مختلف دست یافت. روش شناسی کلی فرآیند پژوهش، «روش تحقیق کیفی » بوده است. یافته های کیفی مطالعه با بهر هگیری از نظریه زمینه ای نشان داد که هشت مؤلفه ی ناظر کل، احترام به فضا، قلمرو ذهنی پنهان فضا، ترس از انجام خطا، امید به تشویق، بعد آموزش محور فضا و محرمیت ب هعنوان قدرت های مؤثر برافزایش حضور پذیری زنان مؤثرند. مقوله هسته این بررسی نیز «بازتولید معانی ایمانی و آیینی در فضاهای مذهبی و تأثیر آن بر کیفیت حضور پذیری زنان در فضا » هست.

ایده توسعه حمل ونقل محور (TOD) در سطح خرد با ارائه راهکارهای طراحی شهری زمینه محور، بر گسترش اجتماعات محلی و باهمستان های زیست پذیر تأکید می کند. باهمستان هایی پویا، کارا، سرزنده و مشوق تعاملات اجتماعی که گسترش آنها از اهداف و انگاره های پایداری در طراحی شهری است. از این رو این نوشتار در رویکردی توصیفی-تحلیلی و با استفاده از شیوه های مرور متون و منابع، استفاده از اسناد تصویری و مصاحبه، درصدد تدقیق نقش توسعه حمل ونقل محور، به عنوان یک راهکار، در تحقق طراحی شهری پایدار باهمستان ها و ارتقای کیفیت زندگی و قابلیت زیست پذیری در بافت های شهری است. هدف از انجام دادن این پژوهش، شفاف سازی رابطه رویکرد TOD با طراحی شهری باهمستان های زیست پذیر، بازشناسی اهداف، مزایا، مفاهیم و راهکارهای اجرایی مرتبط با TOD، تبیین لزوم بهره گیری از فواید حاصل از سیستم حمل ونقل عمومی کارا در توسعه بافت های شهری و ارائه فرآیند طراحی شهری حمل ونقل محور اجتماعات محلی بوده است.

دلبستگی مکانی از دهه 60 و به دنبال طرح مفهوم مکان در مطالعات روانشناسی محیطی مطرح شد. عدم اجماع  بر چیستی و چگونگی فرایند شکل گیری دلبستگی مکانی و کاربست مفاهیم مشابه به جای دلبستگی مکانی، آن را به مفهومی بی ثبات و لغزنده تبدیل کرده است.  هدف این مقاله بازشناسی مفهوم دلبستگی مکانی به عنوان یکی از سطوح روابط مردم-مکان، اصول، معیارها و فرایند شکل گیری آن است به گونه ای که تمیز آن از سایر مفاهیم مرتبط را ممکن سازد. ابعاد متفاوت دلبستگی مکانی و معیارهای موثر بر آنها، در قالب مدلی مفهومیِ فرایند تعاملی شکل گیری دلبستگی مکانی و چارچوبی از مولفه های سازنده آن ارائه شده است. براساس این مدل، دلبستگی مکانی به عنوان هسته اولیه شکل گیری حس مکان، فرایندی احساسی، ادراکی و رفتاری است که در تعامل افراد با فضاهایی که بدان معنای ویژه ای بخشیده اند، با ایجاد دو سطح وابستگی و هویت مکانی شکل می گیرد و در قالب رفتارهایی ویژه بروز می یابد. خودبسندگی، تداوم، تمایز و عزت نفس نیز به عنوان اصول دلبستگی مکانی شناسایی شدند.

مشارکت اجتماعی و سرمایه اجتماعی به عنوان شاخص ها و مؤلفه های پایدرای اجتماعی (مؤلفه سوم شمول اجتماعی) است که پایداری اجتماعی شامل اقداماتی در زمینه های طراحی شهری، عرصه های اجتماعی و نابرابری های فضایی می باشد. از سویی دیگر مشارکت اجتماعی به عنوان یکی از معیارهای اصلی سرمایه اجتماعی است که باعث همکاری بیشتر شهروندان با ارگان های ذی نفوذ در جهت تحقق بخشیدن به طراحی فضاهای شهری می شود. هدف این پژوهش تبیین مؤلفه های سرمایه اجتماعی و مشارکت اجتماعی با کمک از روش توصیفی-تحلیلی و کیفی و میزان اثرگذاری سرمایه اجتماعی بر مشارکت اجتماعی است. بنابراین با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده در محله شهشهان به بررسی و سنجش این رابطه پرداخته شده است. فرجام این پژوهش با کمک از تکینک SOAR به ارائه راهبردها و پیشنهاداتی در راستای تحقق طراحی شهری و همچنین رسیدن به اهداف مورد نظر منجر شده است. نتایج حاصله از یافته های پژوهش نشان می دهد که با توجه به مبانی نظری، مؤلفه ها و آیتم هایی نظیر: مشارکت و درگیر کردن مردم، اعتماد، آموزش و دسترسی به اطلاعات، انجمن های داوطلبانه، همکاری و همدلی و حمایت اجتماعی، گروه ها و محیط های اجتماعی، زمینه خانوادگی و موقعیت اجتماعی، تعامل اجتماعی، روابط اجتماعی، کنش هدفمند، وساطت اجتماعی، امنیت، رضایت، اوقات فراغت، تعهدات و ضمانت، شبکه های اجتماعی و فناوری، انسجام اجتماعی و پذیرش تفاوت ها و هنجارها است که بر روی مشارکت اجتماعی تأثیر می گذارد

بیان مسأله: رشد و توسعه سریع شهرها و عدم توجه به نیازهای روحی در ایجاد آرامش کافی برای ساکنان که به افول کیفیت زندگی انجامیده، مسئله ای است که بیشتر شهرهای دنیا با آن روبرو هستند. برای برطرف کردن چالش های پیش رو، دیدگاه های متعددی در راستای دستیابی به پایداری تدوین شده است؛یکی از جدیدترین و موفق ترین رویکردها، جنبش «شهر آرام» است که از اکتبر سال 1999 آغاز شد. هدف: هدف این مقاله بررسی خاستگاه، مفهوم، ویژگی ها، الزامات و شاخص های شهرآرام و ارزیابی عوامل مؤثر بر تحقق شهرآرام در مهرشهر کرج است. روش:روش تحقیق، روش فراتحلیل براساس شاخص های بومی سازی شده و داده های پرسش نامه است. بدین ترتیب که بعد از شناسایی مؤلفه ها و شاخص های شهرآرام از متون متعبر خارجی و براساس وضعیت منطقه مورد مطالعه، همپوشانی شاخص های نهایی بر اساس موضوع تحقیق و قابلیت سنجش این شاخص ها در منطقه، صورت گرفته است. یافته ها: براساس یافته های روش دلفی، 36 شاخص در 6 دسته از مؤلفه ها شامل: حفاظت از محیط زیست، زیرساخت های سیاسی، کیفیت شهری، تولیدات محلی، مهمان نوازی و دانش و معلومات به منظور ارزیابی عوامل مؤثر بر تحقق شهرآرام در مهرشهر کرج استخراج گردید. در نتایج حاصل از بررسی عوامل مؤثر بر تحقق شهرآرام در مهرشهر کرج با استفاده از تحلیل عاملی، 5 دسته از عوامل نهایی مؤثر بر تحقق رویکرد شهر آرام در مهرشهر کرج به دست آمد که عامل اول 13.77 درصد از واریانس کل را تبیین می کند و شامل 9 شاخص اصلی مؤثر بر تحقق رویکرد شهر آرام در مهرشهر کرج است. نتیجه: شهر آرام به عنوان رویکردی جدید در مدیریت و برنامه ریزی توسعه شهری و به عنوان جایگزینی برای رویکردهای پیشین برنامه ریزی شهری است. چرا که شهر آرام بر منابع محلی، اقتصاد خودکفا و نقاط قوت فرهنگی و تاریخی منحصربه فرد یک شهر تمرکز دارد. همچنین شهر آرام می تواند به عنوان یک استراتژی برای دستیابی متقابل بین اهداف توسعه اقتصادی، زیست محیطی و عدالت اجتماعی مطرح شود.

شهرها با مشکلات متعددی از جمله مشکلات زیست محیطی مانند آلودگی محیط زیست؛ زیرساخت های فرسوده و مشکلات اجتماعی (فقر، جنایت و خشونت) روبرو هستند که نتیجه تراکم و ازدیاد جمعیت شهری است. از این رو چالش اصلی مدیران شهری این است که شهرها را برای شهروندان قابل زندگی و برای سرمایه گذاران از لحاظ اقتصادی جذاب کنند. از این رو ایجاد تعادل بین توسعه اجتماعی و اقتصادی به منظور جذب سرمایه گذاران، ایجاد نیروی کار مناسب و شغل و ارتقا کیفیت زندگی (زیرساخت ها، مسکن، خدمات و غیره) در رأس امور قرار می گیرد. از طرف دیگر در ارتباط با ابعاد معنوی و اخلاقی در شهر، نظریه اخلاق جهانی مطرح شده است. هرچند مفهوم اخلاق جهانی به طور عام مطرح است اما در پژوهش های شهری بیشتر به نقش معنویت و اخلاق در معماری، طراحی شهری و محیط های ساخته شده، پرداخته شده است و نقش این مفهوم در مدیریت شهری مغفول مانده است. هدف این پژوهش یافتن چالش های مدیریت شهری در جهان است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی است. روش تجزیه تحلیل در این پژوهش کیفی با رویکرد توصیفی- تحلیلی است و از روش مروری ساده استفاده شده است. در این راستا در ابتدا ادبیات تحقیق در راستای استخراج تعاریف و ابعاد مدیریت شهری و چالش های آن، با روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی بررسی شده و از طریق روش کدگذاری باز، محوری و موضوعی تقلیل یافته و دسته بندی شده است. این دسته ها شامل تعاریف مدیریت شهری، ابعاد، رویکردها و چالش های آن است. در این باب 12 مقاله Q1 انگلیسی، 16 کتاب انگلیسی از انتشارات معتبر، 5 کتاب فارسی، یک مقاله و دو طرح پژوهشی ایرانی مطالعه شده و پس از انجام تحلیل و استخراج چالش های مربوط به مدیریت شهری تحت عنوان یک جدول در نهایت ارائه گردیده است که نشان می دهد از اصلی ترین چالش مدیریت شهری مشکلات ناشی از افزایش جمعیت و شهرنشینی، عدم وجود حکمروایی و عدم به کارگیری مشارکت اجتماعی در فرآیند مدیریت شهری است و در پژوهش ها به ابعاد اخلاق جهانی و بستر آن در کیفیت مدیریت شهری و حکمروایی کمتر توجه شده است.

انسجام شهری همواره از اساسی ترین کیفیت های ساختاری و از اصول و مفاهیم محوری در شهرها بوده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر افزایش انسجام کالبدی و ارائه راهبردهای مؤثر بر آن در منطقه یک شهر کرج، تدوین شده است. روش به کار گرفته توصیفی- تحلیلی مبتنی بر منابع اسنادی- پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد، 50 نفر از کارشناسان و متخصصان حوزه مورد مطالعه به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند، شاخص های مؤثر بر انسجام بخشی کالبدی در قالب 4 دسته، اجتماعی، عدالت فضایی، کالبدی و انسجام بخشی مورد تحلیل قرار گرفتند، در ادامه، مهم ترین نقاط ضعف، فرصت، تهدیدات و فرصت های پیش رو و اثرگذار بر انسجام بخشی کالبدی منطقه یک شهر کرج در قالب مدل تحلیلی SWOT مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهد که در بخش های کالبدی، مؤلفه پیوستگی؛ در بخش مشارکت مردمی، مؤلفه آموزش و فرهنگ سازی شهروندان در خصوص ضرورت شهری منسجم و پایدار و در نهایت در بخش مدیریتی، مؤلفه تعادل نظام حمل ونقل شهری در جایگاه نخست واقع شده اند و نقش مهمی در افزایش انسجام کالبدی دارند. همچنین نتایج حاصل از مدل ترکیبی SWOT-AHP نشان می دهد که راهبردهای مربوط به WO دارای بیشترین حساسیت و راهبرد ST دارای کمترین حساسیت می باشد.

محیط می تواند سبب ایجاد هیجان های مثبت و منفی درشهروندان گردد. بخش مهمی از اهمیت هیجان به دلیل تأثیری است که بر رفتار افراد دارد. زیرا استخراج پاسخ های هیجانی یکی از بهترین راه های فهم حوزه های مختلف تجربه و ادراک، از تصمیم گیری تا تعاملات اجتماعی است. امروزه مشکلات سلامت روان و تأکید بر افزایش تعاملات اجتماعی موجب توجه هرچه بیشتر به موضوع هیجان گردیده اما در بین مطالعات انجام شده تأثیر عوامل کالبدی_فضایی کمتر موردتوجه قرارگرفته است. از این روی، هدف پژوهش حاضر از یک سو بررسی تأثیر سنجه های کالبدی_فضایی خیابان شهری بر تحریک هیجانی عابرین پیاده، با قراردادن فرد در محیطی شبه حقیقی و ازسوی دیگر، ارزیابی دقت و امکان سنجی بهره گیری از یک ابزار جدید سنجش عصبی در مطالعات حوزه شهرسازی است. مقاله حاضر به روش تجربی_آزمایشی و با شبیه سازی ۱۸ آزمون از تیپ های مختلف خیابان شهری انجام شده است. دو روش گزارش های شخصی(SAM) و الکتروانسفالوگرافی(EEG) برای سنجش هیجان انتخاب گردید. پس از تأیید داده های مستخرج  از ۵۰ آزمون شونده توسط آزمون سلامت و استروپ، تحلیل داده ها به روش کمی_ آماری انجام شد. نتایج نشان می دهد شکل و فرم، اندازه و محصوریت، وجود عنصرفضایی وکالبدی کانون توجه و تأکید، نفوذپذیری در ساختار فضایی، شکستگی در مسیر و تغییر چشم انداز، ریتم های دوبعدی و سه بعدی جداره و شکل و فرم کنج تقاطع، بر سطح خوشایندی، برانگیختگی و کنترل هیجانی اثرگذار است. اما عقب رفتگی و پیش آمدگی کالبدی تأثیری در برانگیختگی و نفوذپذیری بصری تاثیری در خوشایندی ندارد. همچنین داده های (EEG) مستخرج از دستگاه هدست (MindWave MW001) مورداستفاده به خوبی می تواند هیجانات افراد را استخراج نموده، درنتیجه به عنوان یک ابزار بالقوه برای ارزیابی مداخلات طراحی محیطی در حوزه معماری و شهرسازی مناسب است. همچنین نتایج پژوهش حاضر با ارائه تأثیرات روانشناسانه طراحی شهری یک خیابان کمک می نماید که قبل از هرگونه اقدام در طراحی خیابان شهری، با علم برنحوه تأثیرگذاری آن اقدامات برهیجان عابرین پیاده، بتوان با گزینش و طراحی مناسب عناصر و ویژگی های کالبدی فضا، سبب تحریک هیجان های مثبت و کاهش سطح هیجان های منفی و درنهایت ارتقای سلامت روان شهروندان گردید.

این پژوهش به بررسی معیارهای مدیریت توسعه پایدار شهری در شهرهای در حال شکوفایی پیرامون کلان شهرها می پردازد. بر اساس روش تحلیل محتوا در بررسی نظریات مطرح در این حوزه، یک مدل مفهومی ویژه تدوین شده که نقش شاخص های مختلف اثرگذار بر مدیریت توسعه پایدار شهری در شهرهای در حال شکوفایی را ارائه می دهد. همچنین، مبتنی بر روش موردپژوهی، شهر لواسان به عنوان نمونه موردی، انتخاب شد تا درک واقع بینانه ای از نقش مؤلفه های مختلف بر مدیریت پایدار شهری در شهرهای در حال شکوفایی پیرامون کلان شهرها فراهم آید. روش پژوهش مبتنی بر روش های کمی و کیفی بوده است. بر اساس بازدید میدانی، گفتگوهای اولیه و مدل مفهومی پرسش نامه های هدفمندی تهیه گردید. جهت یافتن روابط متغیرها، برای تجزیه وتحلیل اطلاعات پرسش نامه ها، از فن آماری SPSS21 و Smart-PLS استفاده شده است. 376 پرسش نامه در ارتباط با مؤلفه های مدیریت توسعه پایدار شهری تحلیل شده است. نتایج تحلیل ها، نمایانگر آن است که مؤلفه های اثرگذار بر مدیریت توسعه پایدار شهری شهر در حال شکوفایی لواسان را می توان در ابعادکالبدی- فضایی، کیفیت زندگی، مدیریت هوشمند، عدالت و برابری و حکمروایی و قانون گذاری بهینه بررسی کرد. همچنین نتایج نشان می دهد که عامل کالبدی– فضایی مهم ترین معیار اثرگذار می باشد. همچنین مسیر تحلیل عاملی نشان می دهد که دستیابی به شکوفایی شهری در شهرهای پیرامون کلان شهرها از مدیریت شهری هوشمند آغاز می شود، حکمروایی و قانون گذاری مناسب در زمینه زیرساخت های کالبدی- فضایی و زیرساخت های کیفیت زندگی سبب گسترش عدالت و برابری در شهر و در نهایت منجر به شکوفایی شهری می گردد. واژگان کلیدی: مدیریت توسعه پایدار، شکوفایی شهری، شهرهای پیرامون کلان شهرها، لواسان. [1]. نویسنده مسئول: pourja_m@modares.ac.ir

انسجام شهری همواره از اساسی ترین کیفیت های ساختاری و از اصول و مفاهیم محوری در شهرها بوده است. ساختار شهری منطقه یک کلان شهر کرج، با مشکلات عدیده ای در زمینه مشارکتی، رشد اسکان غیررسمی، مدیریتی، کالبدی، رشد بی رویه شهر، نبود برنامه ریزی منسجم و کارآمد، نابرابری توزیع درآمد، آسیب های اجتماعی، توزیع نامناسب خدمات شهری، مشکلات زیست محیطی، سیاسی زدگی عملکرد مدیریت شهری و ... روبرو هستند؛ بنابراین، توجه به فضا و کالبد شهر و یافتن راه حل هایی برای برون از وضعیت موجود و نحوه انسجام بخشی به کالبد شهر و چگونگی کنترل و هدایت شهر از جنبه های مختلف از ضرورت و اهمیت خاصی برخوردار است. پژوهش حاضر باهدف بررسی و ارزیابی مؤلفه های علّی در انسجام بخشی به کالبد شهر منطقه یک شهرداری کرج تدوین شده است. روش به کار گرفته توصیفی-تحلیلی مبتنی بر منابع اسنادی-پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد. شاخص های مؤثر بر انسجام بخشی کالبدی در قالب ساختار مدیریتی، مشارکت و کالبدی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مقادیر DI-RI در بخش کالبدی شاخص اجتماع پذیری فضاهای شهری تأثیرگذارترین و نماهای متحدالشکل اثرپذیرترین معیار؛ در بخش مشارکتی شاخص تطابق هرچه بیشتر تصمیمات، برنامه ها و فعالیت های مدیران شهری با خواسته و نیازهای مردم جز اثرگذارترین و افزایش مشارکت مردمی از طریق به کارگیری های مادی و معنوی آنان و استفاده از و ظرفیت توانمندی مثبت از امکانات شهروندان در راستای تنوع محیطی و کارکردی جز اثرپذیرترین معیار و در نهایت بخش مدیریتی شاخص ساماندهی بافت های رهاشده درون بافت های مرکزی شهرها و تراکم فروشی به ترتیب جز معیار تأثیرگذار و اثرپذیر شناسایی شده اند.