مناسبات ایران و گرجستان از آغاز تا عصر صفویه (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

گرجستان به لحاظ موقعیت عالی و حساس جغرفیایی از کهن ترین روزگار در معرض تاخت و تاز قرار داشت . دولتهای باستانی ایران ، روم و بیزانس برای کسب نفوذ فراوان و با تسخیر گرجستان بسیار کوشیدند و سالها بر سر این مسئله به مناقشه و درگیری پرداختند ، با وجود این نقش گرجستان در دوران باستان بسیار حساس بود. با ظهور اسلام و آغاز جهانگشایی اعراب ، گرجستان نیز از یورشهای آنان در امان نماند. اعراب با حضور درازمدت خود،خسارتهای فراوانی به گرجستان وارد ساختند . با کاهش نفوذ خلفای عباسی در قفقاز و ظهور ترکان سلجوقی ، وضعیت گرجستان به سبب تجاوز ترکان و فتوحات بزرگ آنان ناگوار شد و این روند با حمله های ویرانگرانه مغولها و تاخت و تاز تیمورلنگ و عثمانیها و سپس صفویان تداوم یافت. سیاست همسایگان گرجستان بر توسعه ارضی استواربود. بدین ترتیب سه نیروی خردکننده و نیرومند ایران ،عثمانی و روسیه از سه جهت گرجستان را درگیر کلاف سردرگم و پیچیده ای از مناسبات و دشمنیها کردند.حمله های پی در پی شاهان صفوی به گرجستان سبب شد بیش از دویست هزار سال به ایران کوچ کنند.این دسته از گرجیها افزون بر ایفای نقش در تشکیلات لشکری و کشوری در شکوفایی اقتصاد دولت صفوی نقش به سزایی داشتند.