ضرورت و بایسته های مطالعات صلح از دیدگاه حقوق بین الملل (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
صلح در مفهوم کلاسیک خود، به «نبود جنگ» تعبیر شده که امروزه به آن «صلح منفی» گفته می شود. منشور ملل متحد همین گونه از صلح را ارج نهاده و مهم ترین هدف سازمان را به صراحت در بند 1 ماده 1، حفظ صلح و امنیت بین المللی قرار داده است و شورای امنیت نیز با اختیاراتی کم نظیر در جهت اعتلای این هدف مجهز شده است. از سوی دیگر، بند 3 ماده 2 منشور از کلیه اعضاء ملل متحد می خواهد که اختلافات خود را با توسل به شیوه های مسالمت آمیزی حل و فصل کنند که صلح و امنیت بین المللی و عدالت را به خطر نیفکنند. از سال 1945 و تأسیس سازمان ملل متحد به این طرف، آنچه به عنوان حقوق بین الملل مدرن در دانشگاه ها و از جمله در نظام آکادمیک ایران تدریس شده، تا حد زیادی از همین الگوی مصرّح در بند 3 ماده 2 منشور نشأت گرفته و آنچه از صلح مدنظر است، غالباً همان مفهوم منفی صلح است که در زمان تعارض، بر عدالت رجحان داده شده تا تهدیدات علیه امنیت بین المللی خنثی شوند. این در حالی است که مفهوم صلح اعم است از «صلح منفی» و «صلح مثبت»؛ در چهارچوب «صلح مثبت» نه تنها عدالت در تعارض با صلح قرار نمی گیرد، بلکه تحقق عدالت لازمه ایجاد صلح ساختاری است. این نگاه و قرائت جامع است که موضوع مطالعات صلح قرار گرفته و به زعم یوهان گلتونگ نروژی که وی را پدر مطالعات صلح در جهان نام نهاده اند، از دهه 1950 به این سو، رفته رفته جای خود را در مباحث و محافل دانشگاهی باز کرده و امروزه به یکی از مهمترین گفتمان ها در سطح آموزش عالی بدل شده است. در آموزش صلح، علاوه بر محتوا، چهارچوب و شکل آموزش نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. لذا برای انتقال مفاهیم فوق الذکر نظام آموزشی نیز باید صلح مدار و از خشونت ساختاری بری باشد. در نتیجه، شناسایی عوامل خشونت ساختاری در نظام آموزش عالی و برطرف نمودن آن باید توأم با اصلاح محتوا صورت پذیرد. ما در این مقاله ضمن تأکید بر اهمیت مطالعات صلح در جهت تقویت نظام آموزش عالی حقوق بین الملل و حقوق بشر در ایران، با بررسی الگوهای موجود، به ارائه پیشنهادهایی در جهت ارتقاء سطح کیفی و اصلاح الگوهای آموزش صلح و مطالعات صلح در نظام دانشگاهی ایران خواهیم پرداخت.International Law and the Necessity & Importance of Peace Studies
Peace in the classic sense has been interpreted as the "absence of war” which today is called "negative peace". UN Charter acknowledges this concept of peace and paragraph 1 of article 1 of the Charter clearly states the main goal of the organization as “maintaining international peace and security”. On the other hand, paragraph 3 of Article 2 of the UN Charter asks all members to settle their disputes by peaceful means in such a manner that international peace and security, and justice, are not endangered.
After the establishment of United Nations and from 1945 onwards, the so-called modern international law in universities, including academic system of teaching in Iran, is originated from the same pattern referred to in paragraph 3 of Article 2 of the Charter and what is considered as peace, is often the negative concept of peace that whenever in conflict with justice, it prevails in order to overcome threats to international security. However, the concept of peace is inclusive of "negative peace" and "positive peace"; in the context of "positive peace” not only justice is not in conflict with peace, but it is necessary to have structural peace. This inclusive approach is the core of Peace Studies that according to Johan Galtung who is the founding father of peace studies, has gradually found its way to academic debates and circles and become one of the most important discourses in higher education.
In peace education, in addition to the content, context and form of education are also of great importance. Therefore to transmit the above-mentioned concepts the education system should be peace oriented and devoid of structural violence. As a result, identifying and resolving structural violence elements in higher education should happen along with modifying the content.
In this article while emphasizing on the importance of peace studies for enhancement of higher education system for International law and human rights law in Iran, we will provide recommendations for improving the quality and modifying patterns of peace education and peace studies in the Iranian universities.