ایران را از دست «ایران» نجات دهیم؛ نقدی نو تاریخ گرایانه بر روایت های ایران محور (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ایران به دشواره هایِ فراوانی دچار و با تناقض ها و بحران هایِ گوناگونی دست گریبان است. در چنبره این مشکله ها سخت از بیماری نا-سیاستی و ناتاریخی گرایی رنج می برد و محزون است. نا-سیاست اندیشی هایی که دامان ایران را فراگرفته، روزبه روز عرصه تداوم را بر ایران تنگ تر می کند. روایت هایِ گذشته و تاریخ نگارانه ما آن چنان به کژتابی ها و نافهمی ها آلوده شده است که ایران را در زیر آوار روایت هایی که دم از احتشام و فخامت می زنند، مدفون کرده است. هدف مقاله حاضر نقد روایتی است که عالمانِ سیاست از گذشته ما بازگو کرده اند؛ و در پی پاسخ به بحران عقب ماندگی، انحطاط از اندیشه قدسی، ایدئولوژی گرایی و نزاع بین سنت و مدرنیته، الگوی هویتیِ مذهبی، ناسیونالیستی، چپ گرایانه و ایران شهری را ارائه داده و هرکس از ایران خود سخن گفته است. در این روایت از یک تئوری تفسیری و تأویلی به سمت تئوری تقلیدی رفته و ناکارآمد از این بوده است که به طور مناسب آمدوشد آشفته کننده و ناآرام حوادث و گفتمان ها را تبیین کند. این نوشتار برای پرسش از چرایی این وضعیت، فرضیه ای را مطرح می کند که بر اساس آن باید ایران را از دست «ایران» رهاند. تلقی فرهنگی و آرمان گرایانه از گذشته ای باشکوه، که برای وجود آن نمی توان دلایلی علمی به دست دادُ «ایران» را به بزرگ ترین حجاب و مانع گذار تبدیل کرده است. در این نوشتار با استفاده از نظریه نو تاریخ گرایی که در پارادایم روش انتقادی قرار می گیرد، کوشش می شود دشواره ایرانِ بیمار را در درون همین روایت ها بازشناخت. شاید این روایت، تیره و نا خواستنی باشد، اما رهایی از دشواره هایِ کنونی راهی به جز خلاص شدن از تاریخ ایران آرمانی ندارد.May we save Iran from "Iran" A New Historical Critique of Iran-Based Narratives
Iran is facing many difficulties and various contradictions and crises. In the midst of these problems, Iran suffers severely from the disease of apoliticism and unhistoricalism. Non-political thinking has pervaded Iran, undermining its state of durability day by day. Our past and historical narratives are so tainted with distortions and misunderstandings that they have submerged Iran under the debris of narratives that proclaim glory and grandeur. The present study aims to critique a narrative that political scientists have retold from our past in response to the crisis of backwardness, the decline of sacred thought, ideology and the conflict between tradition and modernity, the model of religious, nationalist, leftist and Iranshahr identity and those who have spoken about Iran of their own. To ask why this is the case, this article raises the hypothesis that Iran should be liberated from "Iran." The cultural and idealistic view of a glorious past, for which no scientific evidence can be found, has made "Iran" the greatest veil and obstacle. This study attempts to recognize the difficulty of sick Iran within these narratives using the new theory of historiography, which is placed in the paradigm of the critical method. Although this narrative may be dark and undesirable, discarding the current difficulties is the only way to get rid of the history of Iran.