«تاجگه» یا «باجگه»؛ «طیّار، نوعی قایق» یا «طیّار، سازه ای در کاخ» تصحیح و شرح یکی از مشکلات دیوان خاقانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
آثار خاقانی یکی از فاخرترین تولیدات زبان و ادبیات فارسی است که در طول سده های مختلف در سبک و اسلوب خود همچنان یگانه است. متاسفانه آثار خاقانی نیز مثل هر اثر کهن دیگری از تحریف ها و تصحیف ها برکنار نیست. این مشکل به ویژه در دیوان او بسیار پررنگ تر است. تشخیص نادرست نسخه اساس و اطمینان بیش از اندازه به آن، شناخته نبودن دستنویس های مضبوط دیگر، تفاوت زیاد سطح دانش شاعر با کاتب یا مصحح و نبود امکانات امروزی مثل اینترنت و موتورهای جستجوگر از جمله اصلی ترین دلایل این تصحیف ها و تحریف ها است. در این پژوهش برآنیم تا با روش کتابخانه ای و با کمک دستنویس های کهن و نیز منابع دیرین تاریخی و جغرافیایی یکی از بیت های بحث برانگیز دیوان را تصحیح کنیم و با توجه به صورت جدید بیت شرح دیگری از آن به دست دهیم. خاقانی در دو بیت دیوان به مکانی در بغداد اشاره می کند که در تمام دیوان های چاپی، شرح ها و جستارهاییکه بهآن پرداخته اند «باجگه» ضبط شده است و سال هاست خاقانی پژوهان این دو بیت را بر اساس همین نویسه «باجگه» شرح کرده اند. در این جستار نشان داده ایم نام درست این مکان «تاجگه» است و این مکان یکی از کاخ های مشهور خلفای عباسی در قرن ششم بوده است. در همین راستا کوشیده ایم تا آگاهای های پراکنده ای را که درباره این مکان در متون کهن وجود داشته دسته بندی کنیم و مکان دقیق این قصر را در جغرافیای تاریخی و امروزی بغداد نشان دهیم. از طرف دیگر سعی کرده ایم، معنای جدیدو متناسبی از واژه «طیار» و نیز آگاهی های دقیق تری از «زرسنجه طیار» عرضه کنیم."Tajgah" or "Bajgah"; "tayyar" or "tayyar" Correction and description of one of the problems of Khaqani's diwan
Khaqani's works are one of the most magnificent productions of Persian language and literature, which is still unique in its style and style over the centuries. Unfortunately, Khaqani's works, like any other ancient work, are not free from distortions and corrections. This problem is especially prominent in his diwan. s. In this research, we intend to correct one of the controversial verses of the court with the help of library method and with the help of ancient manuscripts as well as ancient historical and geographical sources, and according to the new form of the verse, another description of it can be obtained. Let In two verses of the Diwan, Khaqani refers to a place in Baghdad where "Bajgeh" has been recorded in all the printed divans, descriptions and essays that have been dealt with, and Khaqani has been researching these two verses for many years. They have described the basis of this letter "Bajgah". In this article, we have shown that the correct name of this place is "Tajgah" and this place was one of the famous palaces of the Abbasid caliphs in the sixth century. In this regard, we have tried to categorize the scattered information that exists about this place in ancient texts and show the exact location of this palace in the historical and modern geography of Baghdad.".