جایگاه توجه به مهدویت در محتوای کتاب های درسی نظام آموزش وپرورش عمومی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مهدویت از دیرباز مورد توجه دین مبین اسلام بوده و تبیین و ترویج صحیح آن یکی از اصلی ترین اهداف کتاب های درسی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل میزان توجه به مباحث مهدویت در کتاب های درسی دوره ابتدایی و متوسطه بود که به روش توصیفی از نوع تحلیل محتوا انجام شد. جامعه و نمونه آماری پژوهش، شامل کلیه کتاب های هدیه های آسمان در دوره ابتدایی؛ کتاب های پیام های آسمان دوره متوسطه اول و همچنین؛ کتاب دین و زندگی دوره متوسطه دوم بود که در سال 1399 توسط دفتر برنامه ریزی و تألیف کتاب های درسی تألیف و چاپ شده است. ابزار اندازه گیری در این پژوهش، شامل چک لیست تحلیل محتوا بود که توسط محقق تدوین شده و روایی چک لیست ها توسط دو نفر از صاحب نظران موضوع مورد تأیید واقع شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها بیانگر این بود که محتوای مربوط به موضوع مهدویت در کتاب های درسی نظام آموزش و پرورش ایران را می توان در قالب 4 بعد اصلی؛ 12 مؤلفه و 57 شاخص طبقه بندی کرد. همچنین؛ نتایج نشان داد که بعد معرفی منجی موعود و یاران ایشان و بعد ویژگی های حکومت حضرت مهدی(عج) بیشترین توجه و بعد فلسفه وجود منجی کمترین میزان توجه را در محتوای کتاب های درسی دارد. ازاین رو؛ نظر به اینکه بعد اعتقاد به وجود منجی در سلامت روانی و اجتماعی دانش آموزان نقش مؤثری دارد و در تدوین محتوای کتاب های درسی، این بعد کم رنگ تر دیده شده، پیشنهاد می شود که در فرایند تهیه و تدوین کتاب های درسی بیش ازپیش موردتوجه قرار گیرد.