بررسی تطبیقی هنر ملیله سازی قبل و بعد از اسلام در ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تنوع در طرح، اندازه و نقش آثار ملیلهای موجود در موزه ها و منابع مکتوب تاریخی، این پرسش را مطرحمیسازد که کدامیک از دوره های هنری و تاریخی بیشترین تأثیر را در تغییر فرم و نقش آثار ملیله داشتهاند و ملیلهسازی بهشکل امروزی آن، از چه دورهای رایج شدهاست. برای پاسخ به پرسشهایی ازاین دست نگارندگان، دو حوزه زمانی ملیلهسازی پیش از اسلام و بعد از اسلام را بهدلیل شاخصه های خاص فرهنگی، مذهبی و سیاسی آن دو دوره، برگزیدند. پس از آن با تأکید بر تکنیکهای اجرایی و تزئینی، فرم و نقش آثار موجود در این دو زمان را بطور جداگانه و در دو مقطع زمانی متفاوت (درزمانی) با روش تحلیلی- توصیفی بررسی و درنهایت، با یکدیگر مطابقتدادند. یافته های این بررسی پس از مطابقت، افزونبر مستندساختن مراحل شکلگیری نقوش از هزاره سوم قبل از میلاد تا پایان دوره قاجار و بیان تکنیک ساخت آثار ملیله، این واقعیت بود که مفتولهای تابیده و نتابیده بهکاررفته در زیورآلات و اشیای تزئینی ایران باستان، با پشت سرگذاشتن تحولات بنیادی بهعنوان هنری مستقل، بهنام ملیله وارد عرصه هنر- صنعت گشتهاند. پس از آن، این هنر مراحل شکوفایی و تکامل خویش را در دوره های صفوی، افشار و زند و قاجار سپریکرده است.