تدوین مدل تربیت عقلانی فارابی با تأکید بر عقل نظری (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف کلی از انجام این پژوهش، ارائه یک مدل، شامل اهداف، اصول و روش های تربیت عقلانی فارابی در حیطه عقل نظری است. در انجام این پژوهش از روش استنتاجی فرانکنا استفاده شده است. به این صورت که در مرحله اوّل با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، نظام مقوله بندی قیاسی، مطالب مورد بررسی قرار گرفته و با توجّه به آن ها در مرحله بعد گزاره های واقع نگر مشخّص شده و در آخر با استفاده از روش استنتاجی فرانکنا اهداف، اصول و روش های تربیت عقلانی فارابی در حیطه ی عقل نظری مشخّص شده است و در پایان نتیجه گیری شده است که هدف غایی تربیت عقلانی فارابی، نیل به الله به عنوان سبب اوّل در جهت رسیدن به سعادت است و اهداف واسطه ای تربیت عقلانی، در حیطه ی عقل نظری عبارتند از: رسیدن به رتبه ی وجودی عقل فعّال، کﻤﺎﻝ ﻋﻘﻞ ﻧﻈﺮی ﻭ ﺭﺳیﺪﻥ ﺑﻪ ﻋﻘﻞ ﻣﺴﺘﻔﺎﺩ، طی مراتب عقل و رسیدن به تجرّد محض و فعلیّت تام، دستیابی به معرفت تام از مسیر قوه متخیّله و ناطقه، پرورش مهارت های تعقّل، بصیرت افزایی و خودآگاهی. اصول تربیت عقلانی در حیطه ی عقل نظری عبارتند از: اصل شایستگی ذاتی، اصل تربیت پذیری(تعلیم)، اصل راهنمایی، اصل لزوم آموزش، اصل ترکیب نظر و عمل، اصل تعقّل و تفکّر و روش های تربیت عقلانی در حیطه ی عقل نظری عبارتند از: آموزش فلسفه، استقراء، تمثیل، قیاس، الگوسازی، آموختن علم، آفرینش هنری، آموختن حکمت، تعقّل و تفکّر و تأمّل.