این نوشته در ابتدا نگاهی دارد به چگونگی انتقال نام هرموز از شهری بندری در نزدیکی میناب کنونی به جزیره جرون در نخستین سال از قرن هشتم هجری قمری و سپس به توصیف جهانگردان از جزیره هرموز تا سال 909ه.ق/ 1503.م یعنی چهار سال پیش از یورش اشغالگران پرتغالی به خلیج فارس میپردازد. آنگاه چگونگی اشغال بنادر خلیج فارس توسط آلفونسو دو آلبوکرک دریاسالار پرتغالی در 913ه.ق/ 1507.م و واکنشهای مردم بنادر شرح داده میشود و در ادامه به جزییاتی چند از شکست و بیرون رانده شدن پرتغالیها در 1031ه.ق/ 1622.م میپردازد. در پیوست نوشتار نیز شرح کوتاهی از احمد بن ماجد و نقش وی در امکان راهیابی پرتغالیها به خلیج فارس آورده شده است.