هویّت فلسفی تهران، نمادی برای هویّت ملّی ایرانی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تأسیس تهران را باید نمادی برای هویت ملی ایرانی تلقی کرد. تهران صرفاً یک پایتخت در عداد پایتخت های دیگر نیست، بلکه علاوه بر آن پدیده ای است که حیات و زندگی فلسفی دارد و احکام فلسفی را ظاهر می سازد. ویژگی مهندسی ساز بودن تهران و انفراد ساکنان آن را می توان در این جهت مؤثر دانست. تهران، انتظاری را برآورده کرد و تخیلات و انتظاراتی را سبب شد. جایگاهی در داخل کشور و موقعیتی در عرصه بین المللی یافت. ادراک واقعبینانه از تهران گذشته و مآلاً کنونی، به درک مناسب تر زندگی امروز هر ایرانی با همه زوایای آن منجر می شود. این داشته تهران هم مربوط به جغرافیای آن است و هم در گرو زمان تأسیس و تحولات و پیشرفت آن است. شکل دهی به تخیّل های سیاسی و اجتماعی جدید، نیازمند بازآفرینی های تاریخی جدیدتر و برساخت های اجتماعی تازه تری از واقعیّات تاریخی گذشته است. این مقاله با چنین هدفی، به سراغ امر پایتختی تهران و شکل گیری هویت جدید آن رفته است و آن را در بستر تحولات نیمه اول قرن سیزدهم هجری مورد توجه قرار می دهد.