چگونگی برخورد با اهل کتاب، به عنوان کسانی که دین شان به اذعان خود اسلام، دست کم، اصل و ریشه ای راستین دارد، مستلزم توجه به ظرایفی است که می باید با در نظر گرفتن آنها در مواجهات، هم وجاهت دین اهل کتاب حفظ شود و هم در صورت وجود توطئه ، با هجمه های آنان مقابله ای مناسب صورت گیرد. مقاله، با شیوة توصیفی تحلیلی، به بررسی سیرة نبوی و علوی در مواجهه با اهل کتاب پرداخته و با بررسی جنبة نظامی مواجهه، به این نتیجه رسیده است که واکنش های پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و امام علی علیه السلام در برابر این گروه، همواره با هدف حفظ اسلام و نه به قصد از بین بردن آنان صورت می گرفت. از این رو، محور برنامة ایشان، توجه به اخلاق، خرَد و شرع در همة رویکردها، روش ها و ابزارها بوده و در ضمن صلح طلبی، ویژگی هایی چون دوراندیشی، هوشیاری، آمادگی همیشگی، اقتدار و واکنش متناسب با تهاجم ها نیز از مهم ترین شاخصه های قابل مشاهده در سیرة ایشان است.
