کنشگری سیاسی اسلام گرایان در کردستان (مطالعه کیفی جماعت دعوت و اصلاح ) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

جماعت دعوت و اصلاح، یکی از جریان های مذهبی فعال در کردستان به شمار می رود. این جماعت، جزو معدود جریان های مذهبی فعال در کردستان است که در کنار فعالیت های دینی، فرهنگی و تربیتی، قائل به کنش ورزی سیاسی درچارچوب نظام سیاسی حاکم بر ایران است. در پژوهش حاضر، به قصد راه بُردن به تجربه و درک اعضای جماعت دعوت و اصلاح  از کنش ورزی سیاسی، به روش نظریه زمینه ای با 30 نفر از اعضای فعال و با سابقه حداقل7 سال عضویت در این جریان مذهبی  مصاحبه نیمه ساخت یافته به عمل آمد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که اعضای جماعت، در مواجهه با زمینه هایی چون هویت خواهی قومیِ احزاب ناسیونالیست کُرد، ضعف جایگاه دین در کردستان، تضاد فرهنگی در کردستان، قدرت نازل اهل سنت در ایران به کنش ورزی سیاسی روی می آورند. در این میان، مدرنیته  و چارچوب های قانونی نظام جمهوری اسلامی به مثابه زمینه تسهیل گر، و موفقیت اسلام گرایان درکشورهای اسلامی،و فعالیت جریان های اسلامی در کردستان به عنوان شرایط مداخله گر عمل نموده اند. اعضای جماعت دعوت و اصلاح در مواجهه با زمینه های مذکور به راهبردهایی چون همگرایی و کنش در چارچوب قانون اساسی، تمایزبخشی از دیگر گروه ها و جریان های اسلامی، و مواجهه با ایدئولوژی های سیاسی غربی(از تقابل تا تعامل) متوسل شده اند. یافته های میدانی مؤید آن است که کنش ورزی سیاسی در میان  اعضای جماعت دعوت و اصلاح نمودهای متنوعی به خود گرفته است که در ذیل سه سنخ  «سنت گرایی جدید»، «تجددگرایی میانه رو» و «تجددگرایی» قابل دسته بندی است.