قهرمان سام نامه کیست و چرا می جنگد؟ (بررسی ساختار نبرد های قهرمان سام نامه) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در این مقاله با استفاده از روش ساختاری به بررسی جریان نبردهای سام، قهرمان سام نامه پرداخته ایم. بدین منظور ابتدا مجموعه نبردها در جدولی شامل پنج عامل کنش گر، انگیزه نبرد، رقیب جنگی، یاریگران و نتیجه نبرد آورده شده است. سپس با خلاصه کردن داده های جدول، به 9 نتیجه کلی درباره ساختار نبردهای این منظومه رسیدیم. در مرحله بعد با تقلیل دادن این 9 نتیجه کلی سه فرمول کلی تر به دست آمد. کارکرد اصلی نبردهای قهرمان سام نامه که قابلیت خلاصه شدن در قالب چند فرمول ساده را دارد، برجسته کردن قهرمانی اغراق شده و همیشه پیروز است. جریان نبردها در یک بررسی غیر طولی و با توجه به دو دسته اصلی فرستنده یا انگیزه از هم قابل تفکیک است. دسته اول شامل نبردهای قهرمان از آغاز داستان تا زمان راهی شدن به سوی سرزمین شداد عاد و در ادامه، سلسله نبرد های او با فغفور چین و سپاهیان اوست که با انگیزه عشق انجام می شود و دسته دوم مجموعه نبردهای قهرمان با انگیزه های دینی و نیز برخی انگیزه های فرعی دیگر است. همچنین قهرمان سام نامه کنش گری مستقل است که از هیچ شاهی تبعیت نمی کند و با در نظر گرفتن این نکته و فقدان هرگونه انگیزه ملی در این اثر، می توان گفت سام نامه اثری حماسی نیست؛ بلکه داستان عاشقانه ای است که دخالت سرایندگان آن در جهت شکل دادن به گفتمانی متأثر از باورها و اعتقادات خاص، باعث شکل گرفتن اثری منحصربه فرد با ساختار های خاص خود شده است.