فروپاشی و قیامت چهارگانه در پورانه های هندویی و عرفان اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در پورانه های هندویی، برای ادوار مختلف جهانی، انتهایی ترسیم میشود که «پَرلَیه» نام دارد. علاوه بر این، فروپاشی(مهاپرلیه)، انواع دیگری از فروپاشی را نیز در این متون میتوان یافت که پورانه ها آنها را از جهاتی «پرلیه» نام نهاده اند. چنین وضعیتی از توصیف پایان عالم در سنّت اسلامی و مشخصاً در ساحت عرفان نیز قابل مشاهده است. در متون عرفانی نیز ضمن پذیرش قیامتی، که در قرآن کریم توصیف شده، با نظر به حقایق و حکمت های نهفته در آن، مصادیق دیگر از قیامت تبیین شده است که با احتساب قیامت شرعی، تعداد آنها بر چهار نوع بالغ میشود. این نوشتار با رویکرد تحلیلی با معرّفی چهارنوع فروپاشی در سنّت پورانه ای و سنّت عرفانی، به بررسی تطبیقی این آموزه ها در دو سنّت پرداخته، و با روشی تطبیقی، نقاط اشتراک، افتراق و امتیاز این آموزه در این دو سنّت دینی را بررسی کرده است.