منطقه خزر از لحاظ منابع نفت و گاز، پس از خاورمیانه و سیبری در رتبه سوم جهانی قرار دارد. اما علاوه بر مسائل مربوط به رژیم حقوقی دریایی خزر، مسیرهای موجود یا احتمالی انتقال نفت و گاز این منطقه نیز هرکدام مسائل پیچیده ژئوپلیتیک خاصی را به دنبال دارد که بر استخراج و صدور نفت و گاز این منطقه تاثیر می گذارد.بااین حال توجه غرب، به ویژه امریکا، به نفت و گاز منطقه خزر، بیش از آنکه دلایل اقتصادی داشته باشد، دلایلی کاملاً سیاسی دارد و بخشی از سیاست های خاورمیانه ای امریکا محسوب می شود؛ زیرا فقط نفت عراق چندین برابر منابع ثبت نشده نفت خزر است و آسان تر نیز می توان به آن دست یافت و این نشان می دهد که غرب می کوشد حوزه قفقاز را، به عنوان ذخیره بالقوه انرژی، تقویت نماید. در مقاله پیش رو وضعیت این منطقه نفتی از نظری سیاسی، اقتصادی و فنی بررسی شده است.
