مطالب مرتبط با کلیدواژه

ژئوتوریسم


۴۱.

ارزیابی ژئوتوریسم حوضه آبریز قزل اوزن بر اساس روش فاسیلاس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم ژئوسایت روش فاسیلاس قزل اوزن ماهنشان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۹ تعداد دانلود : ۴۷۱
کشور پهناور ایران شرایط جغرافیایی متنوعی دارد. به طوری که از سیزده اقلیم شناخته شده در جهان، یازده نوع آن را دارا است. این امر باعث شده تا ازلحاظ زیست محیطی، طبیعت گردی، تفریحی و اقتصادی، توانایی های بسیاری داشته باشد. هدف از تحقیق در این پژوهش بررسی، شناسایی و معرفی قابلیت های ژئوتوریستی حوضه قزل اوزن بر اساس روش فاسیلاس است. حوضه آبریز قزل اوزن لندفرم های بارزی از فرایندهای مختلف کواترنری دارد که در حال تغییر و تحول هستند. شناسایی ژئوسایت های نقش مهمی در تبیین تحولات کواترنری دارد. روش تحقیق بر اساس توصیف و تحلیل است که به صورت بازدیدهای میدانی کتابخانه ای به توصیف و تشریح منطقه پرداخته شده است. پس ازآن ژئوسایت های منتخب بر روی نقشه های توپوگرافی 50000/1 موقعیت یابی شد و با استفاده از نقشه های زمین شناسی 100000/1 منطقه، لیتولوژی لندفرم های مختلفی مثل دودکش های جن، قلعه بهستان، دربند قاطرچی، گنبدهای نمکی، دریاچه پری، معدن مس بایچه باغ، دایک های رسوبی، اشکال شبه کواستا، اشکال شبه کلوت، اشکال شبه کندوانی، سیرک های یخچالی و دره های تکتونیکی- یخچالی مشخص گردید. پس از شناسایی لندفرم ها، یکی از مدل های ژئوتوریستی متداول و جامع بنام فاسیلاس استفاده گردید. معیار تعریف شده در این مدل، در شش گروه اصلی قرارمی گیرند: علمی - اکولوژیکی، حفاظتی، فرهنگی، زیبایی شناختی، اقتصادی و پتانسیل مورداستفاده. با ارزیابی لندفرم ها در این مدل، مشخص گردید که دودکش های جن، قلعه بهستان، دربند قاطرچی و گنبدهای نمکی چهرآباد به علت کسب حداکثر امتیاز علمی و اکولوژیکی به عنوان مناسب ترین ژئوسایت ها انتخاب گردیدند و لندفرم سیرک های یخچالی بلقیس هم در این میان کمترین امتیاز را کسب کرد.
۴۲.

شناسایی و ارزیابی پیش ژئوسایت های استان زنجان و ارزیابی تاثیر آن بر توسعه گردشگری پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم استان زنجان توسعه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۲ تعداد دانلود : ۳۳۷
در پژوهش حاضر، ظرفیت­هایژئوتوریسمی استان زنجان باتأکید بر توسعه پایدار گردشگری مورد ارزیابی قرار گرفته شده است. روند کلی پژوهش حاضر به این صورت است که ابتدا پیش ژئوسایت­های منطقه مورد­مطالعه شناسایی شده است، سپس با استفاده از دو روش زوروس و کوبالیکوا به ارزیابی ژئوسایت­های منطقه پرداخته شده است. پس از ارزیابی پیش ژئوسایت­ها، تأثیر این پیش ژئوسایت­ها بر توسعه گردشگری پایدار منطقه مورد بررسی قرارگرفته شده است. برای این منظور از 200 پرسشنامه استفاده شده است. نتایج حاصل از ارزیابی‌ها بیانگر این است که غار کتله خور و کوه­های رنگی آلاداغ لار در هر دو روش دارای بالاترین ارزش است. بعد از ارزیابی پیش ژئوسایت­ها به ارزیابی تأثیر این پیش ژئوسایت­ها بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و زیست­محیطی منطقه پرداخته شده است. در بین آثار مذکور بهبود وضعیت کمی و کیفی صنایع‌دستی، افزایش تعامل اجتماعی و بهبود وضعیت معابر بالاترین جایگاه را داشته­اند.
۴۳.

عوامل مؤثر بر رقابت‌پذیری مقصد ژئوتوریسم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رقابتپذیری ژئوتوریسم مقصد گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۲ تعداد دانلود : ۴۳۰
رقابت مقاصد ژئوتوریسم به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله می‌توان به موارد منابع، شرایط تقاضا، مدیریت و بازاریابی مقصد اشاره کرد. هنوز مدل جامعی برای رقابت مقصد ژئوتوریسم در جهان ارائه نشده است و مدل بومی رقابت ‌پذیری مقصد گردشگری در ایران نیز تا کنون مورد توجه محققین نبوده است. هدف این پژوهش تعیین عوامل رقابت ‌پذیری مقصد ژئوتوریسم در ایران است. روش پژوهش، کیفی و از نوع اکتشافی متوالی است. با استفاده از روش همسوسازی منابع چندگانه مشتمل بر سه ضلعِ الف) جمع آوری مبانی نظری، ب) تحقیقات انجام شده در حوزه رقابت -پذیری و ج) پیمایش نظرات متخصصان کلیدی، عوامل رقابت‌پذیری مقصد ژئوتوریسم تدوین شد. شاخص‌های اصلی در سه بعد دارایی‌های رقابتی، فرآیند رقابت‌پذیری و محیط رقابتی تدوین شده‌ است. نتایج حاکی از آن است که شاخص‌های رقابت‌ پذیری مقصد ژئوتوریسم در ایران می‌توانند باعث حفظ و تداوم توسعه پایدار گردشگری در شرایط شدیداً رقابتی کنونی گردند.
۴۴.

تحلیل ادبیات ژئوتوریسم در ایران (براساس تحلیل محتوای کمی مقالات ژئوتوریسم طی سال های 1396-1387)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا ژئوتوریسم گردشگری ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۸ تعداد دانلود : ۳۹۷
ژئوتوریسم یکی از شاخه های جدید گردشگری است که در دو دهه اخیر موردتوجه محققان و گردشگران قرارگرفته است. این افزایش توجه باعث رشد و گسترش ادبیات ژئوتوریسم شده است. با توجه به رشد ادبیات ژئوتوریسم در طی این سال ها، به نظر می رسد که بررسی ادبیات آن لازم است. هدف این پژوهش بررسی ادبیات ژئوتوریسم در ایران با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی و ارائه نمای کلی از وضعیت آن است. بدین منظور تعداد 99 مقاله ژئوتوریسم علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی در بازه زمانی ده ساله (1396-1387) موردبررسی قرارگرفته است. یافته های تحقیق نشان دهنده افزایش توجه محققان و رشد چاپ مقالات ژئوتوریسم در مجلات علمی است. توسعه مهم ترین مؤلفه تعاریف ژئوتوریسم می باشد و تخریب پدیده ها نیز به عنوان مهم ترین مشکل پیشروی ژئوتوریسم بیان شده است. حدود 43 درصد مقالات از روش تحقیق ترکیبی (کمی و کیفی) استفاده کرده اند و 78 درصد مقالات نیز دارای اهداف کاربردی هستند. مقالات ژئوتوریسم در 42 مجله چاپ شده اند که مجلات علوم زمین و فصلنامه جغرافیای طبیعی با 7 مقاله بیشترین مقالات را منتشر کرده است. پژوهشگرانی از 56 دانشگاه و موسسه در انتشار مقالات و رشد ادبیات ژئوتوریسم مشارکت داشته اند که دانشگاه های تهران و تبریز بیشترین تعداد مقالات را به خود اختصاص داده اند.
۴۵.

روش ارزیابی ژئوتوریسم چشمه های آبگرم به روش پرالونگ اصلاح شده (مطالعه موردی: آبگرم جوشان کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم روش پرالونگ چشمه آبگرم کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۴۲۲
صاحب نظران در این امر توافق دارند که ژئوتوریسم که در آن توریسم زمین شناختی در کانون توجّه قرار می گیرد، پتانسیل عظیمی برای مناطقی که رونق توریستی ندارند به وجود می آورد. لذا برای ارتقا صنعت توریسم بررسی قابلیت های ژئوتوریستی هر منطقه و ارزیابی آن بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله روشی برای ارزیابی ارزش گردشگری ژئوتوریسم بر مبنای روش پرالونگ اصلاح شده ارائه شد. با مطالعه کتابخان های و اسنادی و برای رسیدن به امتیاز گردشگری ژئوتوریسم، معیارهای عیار زیبایی، علمی، فرهنگی، بهر هوری و اقتصادی در قالب مدل پرالونگ موردبررسی واقع شدند. البته برای وزن دهی معیارها با استفاده ازنظر خبرگان روش پرالونگ مورد اصاح قرار گرفت. لذا در این روش برخاف روش پرالونگ معیارها دارای وزن یکسان نیستند. برای مشخص شدن کارایی روش ارائه شده چشمه آبگرم جوشان، بزرگ ترین و مشهورترین چشمه ی آ بمعدنی استان کرمان مطالعه و ارزیابی شد. برای این منظور امتیاز معیارها و درنهایت امتیاز گردشگری چشمه با دو روش پرالونگ و پرالونگ اصلاح شده موردمحاسبه قرار گرفت. نتایج نشان از رشد 16 درصدی امتیاز روش پرالونگ اصلا حشده نسبت به روش مرسوم دارد. لذا این منطقه با توجه به نظر خبرگان ایرانی نسبت به نظر پرالونگ نیازمند توجه قابل تأمل است. از سوی دیگر با » ژئوپارک « بیشتر است، بطوریکه حتی در مجاورت آن سامان ههای دیگری برای ایجاد یک توجه به اوزان روش پرالونگ اصلاح شده میزان و کیفیت بهره وری با رشد 37 درصدی در رده متوسط بالا قرار م یگیرد که نشان از سطح توقع بهر هوری کمتر جامعه ایرانی نسبت به روش پرالونگ دارد.
۴۶.

شناسایی و قابلیت سنجی مکان های ژئوتوریسمی شرق تنگه هرمز

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم گلفشان پادگانه دریایی پرالونگ AHP جلگه غربی مکران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۳۸۰
ژئوتوریسم به عنوان شاخهای از اکوتوریسم تأثیرات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیستمحیطی زیادی دارد. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی مکانهای ژئومورفیک بخش غربی جلگه ساحلی مکران (شرق تنگه هرمز) و دستهبندی و اولویتسنجی آنها از منظر ژئوتوریسمی است. توزیع فضایی ویژگیهای ژئومورفولوژیک و زمینشناسی سواحل غربی مکران دادههای این تحقیق هستند. نقشههای توپوگرافی، نقشههای زمینشناسی، تصاویر ماهوارهای، نرم افزارهای گوگل ارث ، گوگل مپ ، آرک جی آی اس ، فری هند ، اکسپرت چویس و دستگاه موقعیتیاب ماهوارهای ابزار تحقیق بودهاند. دادههای موردنیاز از طریق مطالعات کتابخانهای و میدانی، مصاحبه با افراد سرشناس محلّی، پرسشنامه کارشناسان جمعآوری شد. سپس از طریق روش تحلیل سلسله مراتبیAHP و با استفاده از نرمافزار اکسپرت چویس و روش پرالونگ به بررسی و تحلیل دادهها پرداخته شد. این مکانها بر اساس موقعیتشان در سطح جلگه، به سه گروه مکانهای ژئومورفیک کوهپایهای (عمدتاَ بالادست جلگه)، مکانهای ژئومورفیک سطح جلگه و مکانهای ژئومورفیک کرانهساحلی و تالابها، تقسیم شدند. نتایج نشان داد که مکانهای ژئومورفولوژیک ساحلی مانند تالاب خورآذینی و گلفشانها - پادگانهها بیشترین امتیاز را ازنظر پتانسیل گردشگری دارند. مکانهای ژئومورفولوژیک کوهپایهای دربرگیرنده تخت دیوها، تافونیها(لانهزنبوری)، ریپلمارکهای فسیلی و تپّههای ماسهای و همچنین طاقدیسهای فرسایش یافته به ترتیب در اولویتهای بعدی قرار گرفتند.
۴۷.

بررسی تاثیر مؤلفه های گردشگری پایدار بر ژئوتوریسم روستاهای شهرستان بویراحمد

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: گردشگری پایدار ژئوتوریسم روستاهای شهرستان بویراحمد توسعه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۲۱۱
روستاهای شهرستان بویراحمد به دلیل تنوع چشم اندازها و عوارض طبیعی و زمین شناختی، و اماکن سیاحتی و زیارتی و آثار بی نظیر هنری می تواند به صورت یکی از مناطق اژئوتوریستی دنیا مطرح شوند. هدف مقاله ی حاضر، بررسی تاثیر مؤلفه های گردشگری پایدار بر ژئوتوریسم روستاهای شهرستان بویراحمد می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات به دو اسنادی میدانی می باشد در روش اسنادی و مطالعات کتابخانه ای اقدام به جمع آوری تعاریف، نظریات، تئوری ها و مستندات شده است که اغلب از طریق مطالعات میدانی قابل دسترسی نیست. بخش قابل توجهی از اطلاعات نیز از طریق پرسشنامه از شهروندان و کارشناسان خبره مربوطه ساکن در روستاهای شهرستان بویراحمد در حدود 200 نفر به دست آمده است. یافته های به دست آمده در این تحقیق، از طریق روش های آماری نرم افزار (SPSS) مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. نتایج حاکی از آن است که بین مؤلفه های گردشگری پایدار و ژئوتوریسم روستاهای شهرستان بویراحمد رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد، یعنی هر مقدار مؤلفه ها هماهنگ تر باشد و ارتباطات بیش تر بین گردشگری پایدار و این مؤلفه ها برقرار شود، به همان اندازه امکان دستیابی به توسعه ی گردشگری پایدار بیشتر خواهد شد. بخش زیست محیطی در رتبه ی اول قرار دارد. فزون بر آن بخش کالبدی در رتبه دوم قرار گرفت و بخش اجتماعی در رتبه سوم قرار گرفت. این در حالی بود که بخش اقتصادی در رتبه چهارم یعنی در رتبه آخر در رابطه با گردشگری پایدار قرار می گیرد. نتایج پژوهش نشان می دهد که ژئوتوریسم در روستاهای شهرستان بویراحمد رابطه مثبت و مستقیمی با مؤلفه های گردشگری پایدار دارد.
۴۸.

همگرایی جمعی و خلق وخوی اجتماعی ساکنان حاشیه خلیج فارس با تأکید بر گردشگری

تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۹۸
ذخایر عمده نفت و گاز منطقه خلیج فارس، این منطقه را دارای اهمیت ژئواستراتژیک، ژئوپولیتیک و ژئواکونومیک در سطح بین المللی کرده است. همین امر زمینه حرکت روابط کشورهای حاشیه خلیج فارس را بسوی نوعی واگرایی فراهم آورده است. بررسی ها نشان میدهد که عواملی، مانند اختلافات ارضی و مرزی، جنگهای منطقه یی و عدم آگاهی رهبران کشورهای منطقه از جایگاه ویژه خلیج فارس، وجود تفکرات سنتی و قومی، پروژه اسلام ستیزی، نفوذ تفکرات و ایدئولوژی های بین المللی و حضور قدرتهای فرامنطقه یی و غیره، موجبات ناامنی را در این منطقه فراهم آورده است. به همین دلیل پرداختن بیش از پیش به این موضوع و یافتن راهکارهایی به منظور کاهش ناامنی و همچنین افزایش همگرایی دربین کشورهای منطقه، یکی از ضرورتهای ویژه در این حوزه حیاتی بشمار میرود. در جهان امروز گردشگری صنعتی فرارشته یی است که نه تنها متاثر از عوامل اجتماعی، طبیعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی است، بلکه آنها را به نوبه خود تحت تاثیر قرار میدهد. بنابرین بنظر میرسد که در صورت بررسی و شناخت ویژگی های مشترک عوامل یاد شده در کشورهای حوزه خلیج فارس در چارچوب صنعت گردشگری، میتوان عوامل همگرایی این کشورها را شناسایی کرد. در این مقاله، پژوهشگران با استفاده از منابع کتابخانه یی و استفاده از جدول، شکل و نقشه به بررسی نقش و اهمیت کشورهای حوزه خلیج فارس و عوامل همگرایی در بین کشورهای این حوزه پرداخته اند. همچنین در ادامه نگارندگان به تاثیر صنعت گردشگری و تاثیر آن در تحکیم روابط این کشورها، برای دستیابی به قدرت منطقه یی یا جهانی اشاره کرده اند.
۴۹.

آسیب شناسی برنامه های پنجم و ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور در زمینه تامین مسکن گروه های کم درآمد شهری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم غار نمکی قشم راهبرد SWOT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۲۵۵
یکی از چالش های کنونی شهرها به ویژه شهرهای واقع در کشورهای جهان سوم درکنار سایر مسائل اقتصادی و اجتماعی مسئله مسکن و تامین مالی مسکن برای گروه های کم درآمد است. به تبع این شرایط مسئله مسکن و تامین آن نیز در شهرهای ایران یک چالش مهم است. از این رو این پژوهش به دنبال بررسی سیاست ها، نگرش ها و عملکردهای برنامه توسعه کشور جهت آسیب شناسی آن در بخش مسکن و به ویژه مسکن گروه های کم درآمد است. نتایج پژوهش گویای آن است که در برنامه پنجم توسعه با تغییر دولت شاهد تغییر سیاست از عرضه محوری به تقاضا محوری هستیم. در سال های ابتدای این برنامه مهم ترین رویکرد اجرایی به مسکن کم درآمدها پروژه شکست خورده مسکن مهر بود که با تغییر دولت به دلیل مشکلات این پروژه در تامین مسکن گروه های کم درآمد کنار گذاشته شد. اما هیج برنامه جایگزین در ارتباط با مسکن گروه های کم درآمد ارائه نگردید فقط به بازنگری طرح جامع مسکن بسنده شده و پنج برنامه جدید به آن اضافه گردید. طی بازه زمانی برنامه پنجم توسعه، تورم مسکن افزیش و درنهایت بازار مسکن با رکود روبه رو شد. رویکردهای در پیش گرفته شده در بازار مسکن عملا نتوانست به تامین مالی گروه های کم درآمد شهری کمک نماید. برنامه ششم توسعه نیز با اهداف بیشتر از برنامه پنجم نگارش شد. این برنامه در چهار محور به موضوع مسکن گروه های کم درآمد پرداخت که در آن میان سیاست و راهبردهای در پیش گرفته شده جهت نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری مطلوب ارزیابی می شود
۵۰.

ارائه الگوی مدیریتی در ژئوتوریسم مناطق بیابانی و کویری ایران با تاکید بر ملاحظات امنیتی (مطالعه موردی: منطقه مرنجاب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم ژئومورفوسایت نواحی کویری و بیابانی امنیت پژوهی مرنجاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۷ تعداد دانلود : ۲۶۱
ژئوتوریسم شاخه ای از اکوتوریسم است که بر ارزش توریستی سیستم های سطحی زمین همگام با ارزش های جغرافیای انسانی تأکید دارد. آنچه امروزه بر مسئله کنونی دانش ژئوتوریسم دامن می زند، نواقصی است که در عرصه مدیریت و تدوین راهبردهای حفاظتی، بهره برداری هوشمندانه و تأمین امنیت مشاهده می شود و مطالعات فعلی این دانش نوپا، تنها بر اساس معرفی جاذبه ها، اولویت بندی و ارزیابی آن هاست و با دست آوردهای این دانش مبتنی بر پایدارسازی محیط، احیا و بهره برداری از میراث فرهنگی و رفاه اقتصادی جامعه بومی میزبان، مطابقت ندارد. به همین دلیل در دو دهه پیشین، روش های متنوعی برای شناسایی، اولویت بندی و ارزیابی ژئومورفوسایت ها در قلمروهای مختلف کوهستانی، ساحلی، کارستیک، بیابانی و ... تدوین شده و در حال انجام است. این پژوهش بر آن است تا با ارائه و تدوین یک الگوی مدیریتی، ابعاد جامع دانش ژئوتوریسم را از شناسایی تا مدیریت موردمطالعه قرار دهد. از نظر روش شناسی تلفیقی از روش بومی شده ارزیابی، مطالعات میدانی و کتابخانه ای تشکیل می دهد. در این راستا تأکید ویژه ای بر روی ملاحظات امنیتی و چالش های پیش روی آن شده است. چراکه در صورت محیاشدن شرایط زیرساختی و الگوهای رفتاری بومیان برای بهره برداری، در صورت فقدان امنیت، نمی توان انتظار توسعه اقتصادی و فرهنگی ناشی از مدیریت ژئوتوریسم را داشت. بر این اساس یافته های پژوهش، در راستای فرآیند تدوین و اجرای الگوی مدیریتی ژئوتوریسم در مناطق بیابانی و کویری مرنجاب، مبتنی بر راهبردهای اجرایی و مطالعاتی اعم از شناسایی، ارزیابی، مؤلفه های مدیریتی، امنیتی و ... است. نتایج نشان داد، پیش از تنظیم مؤلفه های مدیریت طبیعی و انسانی محوطه مرنجاب، لازم است ابتدا مؤلفه های مدیریت نظم و امنیت در این منطقه اعم از اقدامات ضروری (امنیت بهره برداری، امنیت انسانی، تبلیغات و ...) و همچنین اجراکننده این مهم (نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در شهرستان آران و بیدگل) را محور مطالعه قرار داد.
۵۱.

بررسی مقایسه ای ژئومورفوسایت های کارستی استان کرمانشاه با استفاده از مدل های GAM و M-GAM(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم ژئومورفوسایت مدل اصلاح شده GAM استان کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۳۳۹
هدف از این مقاله بررسی مقایسه ای ژئومورفوسایت های کارستی استان کرمانشاه است که بر پایه دو شاخص کلیدی ارزش های اصلی و ارزش های مکمل مدل ارزیابی ژئوسایت (GAM) ووجیسیچ 2011 و همچنین مدل اصلاح شده (M-GAM) تامیک و بوزیچ 2014 انجام گرفته است. این پژوهش از نوع کاربردی و با روش توصیفی تحلیلی (با فن پیمایش میدانی) انجام شده است. محدوده مورد مطالعه شامل 6 ژئوسایت استان کرمانشاه (آبشار ریجاب، سراب بیستون، سراب طاقبستان، سراب گیلانغرب، سراب صحنه و غار قوری قلعه) است که دارای بنیان های غنی محیطی برای توسعه ژئوتوریسم می باشند. یافته ها نشان داد ژئومورفوسایت ها از ارزش علمی/آموزشی و زیبایی شناختی تقریباً مناسبی برخوردارند، اما به لحاظ ارزش های گردشگری ژئومورفوسایت های منطقه مورد مطالعه وضعیت مطلوبی ندارند. سراب طاق بستان وضعیت مناسبی را از منظر ارزش های اصلی و ارزش های مکمل دارد، هم چنین ژئومورفوسایت های سراب بیستون و غار قوری قلعه نیز از این منظر دارای وضعیت نسبتاً مناسبی هستند، این در حالی است که به طورکلی اکثر ژئومورفوسایت های منطقه مورد مطالعه دارای ارزش اصلی بالاتر و ارزش مکمل کمتر است. به عبارتی این ژئومورفوسایت ها تنها می توانند به عنوان جاذبه های گردشگری بالقوه از منظر ارزش های علمی/آموزشی، زیبایی شناختی در نظر گرفته شوند و نیازمند ارتقای گردشگری پایدار هستند. درمجموع نتایج ارزیابی مدل ها یک تصویر کاملاً مبهم و فریبنده از وضعیت فعلی را نشان می دهد. یافته ها حاکی از آن است که گنجاندن نظر گردشگران در مدل اصلاح شده ژئومورفوسایت ها یک تصویر واقع بینانه و روشن تر به دست می دهد که می تواند در بهبود و برنامه ریزی فعالیت های گردشگری ژئوسایت های استان مفید واقع شود.
۵۲.

ارزیابی اثرات زیست محیطی توسعه ژئوتوریسم در جزیره هرمز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم ارزیابی اثرات زیست محیطی توسعه پایدار جزیره هرمز ماتریس RIAM

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۲۵۱
ژئوتوریسم گزینه شاخص بخش گردشگری است که اهم اهداف آن، پایداری، افزایش سودمندی، کاهش اثرات مخرب حین استفاده از منابع زمین شناسی و ژئومورفولوژیک و ایجاد کمترین تغییرات در محیط طبیعی است. هدف از این پژوهش ارزیابی اثرات زیست محیطی توسعه ژئوتوریسم در جزیره هرمز است. برای نیل به این هدف، طی مطالعات کتابخانه ای و بازدیدهای میدانی، ویژگی های محیط طبیعی و انسانی جزیره هرمز به عنوان داده های پژوهش، در قالب فرم های شناسنامه مکان گردآوری شده و ارزیابی اثرات توسعه ژئوتوریسم بر پایداری محیط به روش RIAM اصلاح شده انجام گرفت. بر اساس نتایج، توسعه ژئوتوریسم آثار مثبت زیادی بر عدم مهاجرت جمعیت از جزیره، توسعه مشاغل، حفظ آثار تاریخی، آسایش مردم، توسعه زیرساخت ها، اقتصاد جوامع محلی و نیز تبادلات فرهنگی در جزیره داشته و باعث شده است که کیفیت اثرات بر محیط انسانی جزیره در طبقه متوسط تا خوب قرار گیرد. اگرچه محیط های فیزیکی و بیولوژیکی جزیره هرمز ماهیتاَ شکننده اند، ژئوتوریسم نه تنها خسارتی بر این اجزاء وارد نکرده، آثار مثبتی نیز بر آن ها داشته است. ژئوتوریسم، کمترین تغییرات را بر محیط فیزیکی باعث شده است. در مجموع با توجه به تغییرات جزئی و عمدتاَ مثبت محیط ، می توان نتیجه گرفت که توسعه ژئوتوریسم در هرمز با اهداف اکوتوریسم و توسعه پایدار هماهنگ بوده و پتانسیل بالایی برای ایجاد اثرات سودمند زیست محیطی در جزیره هرمز دارد. در این راستا با تقویت مدیریت و لحاظ ضوابط و استانداردهای خاص بهره برداری نشأت گرفته از ماهیت ژئوتوریسم می توان از اثرات جزئی مخرب آن کاسته و اثرات مثبتش بر محیط های طبیعی و انسانی جزیره را تقویت کرد.
۵۳.

تحلیلی بر عوامل موثر در ایجاد و توسعه ژئومورفوسایت های پیست اسکی زمستانی با رویکرد ژئوتوریسم(مطالعه موردی: دامنه های کوه سهند)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم ژئومورفوسایت پیست اسکی زمستانی کوه سهند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۲۲۱
صنعت توریسم، بسته به هدف گردشگر به انواع مختلفی طبقه بندی شده است که یکی از آنها ژئوتوریسم می باشد. دامنه های کوه سهند به دلیل ویژگی های خاص توپوگرافیکی و شرایط اقلیمی، بافت کوهستانی منحصر به فردی را جهت ایجاد و توسعه ژئومورفوسایت هایی همچون پیست اسکی زمستانی به عنوان نماد ژئوتوریسم زمستانی، دارا می باشد. هدف از این پژوهش،شناسایی و تحلیل تاثیر عوامل ژئومورفولوژیکی جهت پهنه بندی دامنه های مستعد برای ایجاد و توسعه ژئومورفوسایت های پیست اسکی زمستانی در منطقه مورد مطالعه می باشد.در این پژوهشاز 10 شاخص شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، شکل دامنه، دمای سالانه، بارش سالانه ، پوشش گیاهی،حفاظت، دسترسی و ماندگاری برف استفاده شده است.نقشه های مورد استفاده در این تحقیق پس از ساخته شدن در محیط نرم افزار GISArcتوسط مدلAHPتعیین وزن شده و سپس با استفاده از مدل تاپسیس در نرم افزار GISArcمورد همپوشانی قرار گرفته و در نهایت نقشه نهایی پهنه های مستعد جهت ایجاد و توسعه ژئومورفوسایت های پیست اسکی زمستانی تهیه و استخراج شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که دامنه های شمال شرقی و قسمت هایی از دامنه های شرقی جمعا با مساحت حدود 25778 متر مربع، پهنه های بسیار مستعد جهت ایجاد و یا توسعه ژئومورفوسایت های پیست اسکی زمستانی را دارا می باشند.
۵۴.

بررسی پتانسیل زمین گردشگری با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، شهرستان رفسنجان، استان کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تصاویر ماهواره ای ژئوتوریسم ژئو پارک ژئوسایت فرایند تحلیل سلسله مراتبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۱۵۱
ژئوتوریسم یا زمین گردشگری از شاخه های جدید صنعت گردشگری می باشند که صنعتی درآمدزا و با صرفه اقتصادی بسیار مناسب است. برقراری توازن اقتصادی میان مناطق مختلف، حفاظت از میراث های طبیعی، جلوگیری از تخریب محیط، ایجاد فرصت های شغلی، ارتقا کیفیت چشم اندازهای فرهنگی می تواند از جمله ره آوردهای مثبت در برنامه ریزی این نوع گردشگری محسوب شود. هدف از این تحقیق بررسی پتانسیل ژئوتوریسم شهرستان رفسنجان با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است. برای این منظور از پردازش تصاویر ماهواره ای در کنار مشاهدات و بررسی های میدانی و سایر منابع اطلاعاتی مانند نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی، راه ها، خاک، گزارش های مختلف استفاده شده است. ابتدا عوامل موثر در ژئوتوریسم از طریق مطالعه منابع مختلف و مصاحبه با کارشناسان مشخص شدند. سپس داده های اولیه با استفاده از تصاویر ماهواره ای، نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی و بررسی های زمینی تهیه و بانک اطلاعاتی مربوطه در محیط GIS ایجاد شد. در مرحله بعد هر کدام از عوامل با تهیه پرسشنامه ارزش گزاری و پتانسیل ژئوتوریسم با روش همپوشانی وزنی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مشخص شد. نتایج نشان داد سنجش از دور و GIS در بررسی پتانسیل ژئوتوریسم و انتخاب مناطق مستعد کارآیی بالایی دارند و شهرستان رفسنجان از پتانسیل نسبتا خوبی برای انجام فعالیت های ژئوتوریسم برخوردار است.
۵۵.

ارزیابی ژئوسایت های شهرستان خلخال در راستای توسعه پایدار گردشگری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم ژئومورفوسایت روش فاسیلوس و همکاران شهرستان خلخال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۱۳۶
مکان ژئومورفولوژیک عبارت است از یک شکل ژئومورفولوژیکی، که با توجه به درک و استنباط انسان دارای ارزش علمی، فرهنگی- تاریخی، زیباشناختی و یا اجتماعی- اقتصادی است. چنین مکان های ممکن است شامل یک یا چند پدیده ژئومورفولوژیکی و یا چشم اندازهایی وسیع باشند و فعالیت های انسانی می تواند آنها را تغییر دهد، به آنها خسارت بزند و یا حتی آنها را تخریب نماید. ژئوتوریسم بخشی از گردشگری مسئولانه محسوب می شود که به بررسی سفر گردشگران به مناطق نمونه زمین شناختی و ژئومورفولوژیکی و عناصر مرتبط با آن می پردازد. شهرستان خلخال با دارا بودن آثار و اشکال ژئومورفولوژیکی و زمین شناسی زیبا کمتر از بعد ژئوتوریسم شناخته شده است. در این تحقیق با استفاده از مدل فاسیلوس و همکاران به بررسی و ارزیابی ژئومورفوسایت های منتخب شهرستان خلخال پرداخت شده است. ژئومورفوسایت ها با استفاده از معیارهای علمی، فرهنگی، زیبایی، اقتصادی، پتانسیل استفاده و اکولوژیکی ارزیابی شدند. آبشار سجن، آبگرم تیل، غار جلال آباد، آّبشار نره گر، چشمه ورازشت، چشمه ازناو، عارضه های رسوبی قرمز رنگ جاده سرچم، غار پلگنا، تپه رنگین جاده دارم-کلور، به عنوان ژئومورفوسایت ها جهت ارزیابی انتخاب شدند. نتایج حاکی از آن است که ژئومورفوسایت های چشمه ازناو با امتیاز 49.03، چشمه ورازشت با 43.85 و سنگهای رسوبی قرمز رنگ جاده سرچم 40.30 به عنوان سایت های برتر انتخاب شدند و در جهت بازاریابی و توسعه گردشگری انتخاب شدند. همچنین برخی از ژئومورفوسایت های از لحاظ دسترسی با مشکل مواجه هستند که می توان در آینده برنامه ریزی های برای دسترسی مناسب گردشگران اقدماتی انجام داد.
۵۶.

مدیریت مواریث طبیعی ومخاطرات محیطی حوضه های رودخانه ای به منظور تقویت پتانسیل توریستی واکوتوریستی آن (مطالعه موردی حوضه رودخانه عباس آباد همدان)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مواریث طبیعی توریسم اکوتوریسم ژئوتوریسم عباس آباد مخاطرات محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۶۶
حوضه های رودخانه ای از گذشته های دور محل و بستری برای شکل گیری و توسعه تمدن های بستری ایفای نقش نموده اند و تمدن های بسیاری پس از یکجانشینی و شروع فعالیت کشاورزی در میان حوضه های رودخانه ای شکل گرفته و توسعه پیدا کرده است . مواریث طبیعی و تاریخی بسیاری در این محیط های طبیعی یافت می شود که نقش غیرقابل انکاری در برنامه ریزی و توسعه پایدار می تواند داشته باشد . حوضه عباس آباد از 12 کیلو متری جنوب غربی همدان از دامنه رشته کوه های الوند سرچشمه می گیرد. این حوضه از نظر توپوگرافی به دو قسمت کوهستانی و دشت تقسیم می شود. در این حوضه عوامل سنگ شناسی و زمین ساختی در کنترل چهره زمین نقش داشته ودارد . دخالت فرایندهای زمین ساختی در این منطقه باعث ارتفاع زیاد آن شده است. طول رودخانه از سرچشمه تا ایستگاه هیدرومترى عباس آباد 18 کیلومتر است. ارتفاع متوسط حوضه حدود 2600 متر می باشد. ساز و کار فرایندهای درونی و بیرونی در حوضه ب ه ویژه درمسیر در ههای کوهستانی و در دامنه های کوه الوند مناظر دل انگیری به وجود آورده است که ارزش فراغتی و ورزشی بالایی ب ه ویژه ورزش کوهنوردی، کوهپیمایی و اسکی دارد. به هرحال حوضه عباس آباد با داشتن جاذبه های فراوان توریستی واکو توریستی از جمله کتیبه های تاریخی گنجنامه، چشمه سارهای بزرگ وکوچک، آبشار کوچک و بزرگ، محیط های مناسب اسکی، عملکرد ییلاقی حوضه از قابلیت هاى بسیار بالایى برخوردار است . با توجه به این که در سال های اخیر بهر ه برداری از آن رشد چشم گیری یافته و حضور متراکم توریست ها در حوضه فشار مضاعفی را بر آن تحمیل می کند، لذا در این مطالعه ضمن بررسی پتانسیل توریستی و اکوتوریستی حوضه عباس آباد همدان با تاکید برجاذبه هاى ژئو مورفیک، شیوه های حفظ و مدیریت مواریث طبیعی و مخاطرات محیطی حوضه به منظور برنامه ریزی بهینه توریستی و اکو توریستی با توجه به توان اکولوژیکی آن مورد توجه قرار گرفته است.
۵۷.

مروری بر روند تحولات ژئوتوریسم و مدل های مورد استفاده آن در ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم مدل های ژئوتوریسمی ژئومورفوتوریسم ژئوپارک ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۱۴۵
ژئوتوریسم ،پدیده ای معاصروامروزی که از اواخردهه 80 میلادی درسراسر دنیا شناخته شده است .درسال های اخیر ژئوتوریسم به صورت مفهومی بسیارجذاب درآمده که طیف وسیعی ازمردم با علاقه های گوناگون ونیز دولت ها، گروه های زیست محیطی وگروه های حفاظت ونگهداری رابه خود جلب می کند.از آن جا که ژئوتوریسم رشته ای پیچیده وچند بعدی است، معمولا درمورد مدل های آن توافقی همگانی وپذیرفته شده وجود ندارد. نکته قابل تأمل درطراحی یک مدل، چارچوب های نظری فهم و ادراک ماست که در قلمرو آن پدیده مورد نظر ارزیابی می شود. هدف این مقاله آن است که به شیوه توصیفی و مطالعه مروری نقش وجایگاه ویژه ژئوتوریسم و روند تحولات آن درایران ومدل های مورداستفاده آنرا بیان کند. داده های مورد نیاز تحقیق با استفاده از بررسی اسنادی (آرشیو کتابخانه ای، منابع داخلی و خارجی) جمع آوری شده است. دراین بررسی ضمن ارائه تعاریف وتوضیح مفاهیم ژئوتوریسم ومدل سازی ،عملکرد واهداف و ویژگی های اساسی مدل های پرالونگ، لئوپولد، اکولوژی، فازی ، برنامه ریزی راهبردی فریمن، تاپ سیس، ای .اچ .پی، رینارد، پری یرا و سوات توضیح داده می شوند. پس از تحلیل مقایسه ای و توصیفی ،این نتیجه حاصل شد که از بین این ده مدل ، مدل پرالونگ و اکولوژیک درمطالعات ژئومورفیک توریستی ایران متداولتربوده است ومدل فازی کمترین کاربرد درژئوتوریسم ایران را تاکنون نشان داده است .همچنین در بررسی روند تحولات ژئوتوریسم در  ایران این نکته روشن شد که بین سالهای 1389 تا 1391 بیشترین کارهای پژوهشی در زمینه استفاده از مدل ها در بحث ژئوتوریسم انجام شده که نشان دهنده روند روبه رشد مطالعات ژئوتوریسم در کشور است و الزام آشنایی با این مدلها برای دست یابی به درک بهتری از ژئوتوریسم رابیان می دارد.
۵۸.

امکان سنجی پتانسیل های اکوتوریسم و ژئوتوریسم و تأثیر آن بر افزایش توان اقتصادی مردم بومی مناطق بیابانی (مطالعه موردی: منطقه جنوب گرمسار)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اکوتوریسم ژئوتوریسم جنوب گرمسار تحلیل SW OT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۹۶
منطقه جنوب گرمسار دارای پتانسیل های اکوتوری سمی و ژئوتوری سمی می باشداین پژوهش به لحاظ نحوه گردآوری داده ها و ماهیت آن در زمره تحقیقات توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف هم در کاربردی جای می گیرد. ابزارجمع آوری داد ه ها شامل مصاحبه و تکمیل پرسشنامه بوده و با توجه به اطلاعات به دست آمده به بررسی جاذبه ها،امکانات و خدمات و وضعیت کلی اکوتوریسم و ژئوتوریسم در منطقه مورد مطالعه پرداخته شده است. s تجزیه و تحلیل اطلاعات و تعیین استراتژ ی ها و راهبردهای تحقیق از روش تحلیل SW OTاستفاده گردید و در نهایت به ارائه راهبردها و استراتژ یهای مرتبط به موضوع تحقیق پرداخته شد. نتایج یافته ها نشان داد که منطقه مورد مطالعه با 9 نقطه قوت و ضریب نهایی 57/3 و 9 فرصت و ضریب نهایی61/3 در برابر 9 نقطه ضعف و ضریب نهائی34/1 و 9 نقطه تهدید و ضریب نهائی55/1، توانمندی های زیادی در امر توسعه و بهره برداری از پتانسیل های اکوتوریسمی و ژئوتوریسمی منطقه دارد ؛ ولی ضعفها و تهدیدهای موجود مانع از بالفعل شدن این توانمند ی ها گردیده است. بنابراین می توان گفت استراتژی نهایی توسعه اکوتوریسم و ژئوتوریسم منطقه جنوب گرمسار یک استراتژی تهاجمی ومبتنی بر تقویت نقاط قوت و استفاده از فرصت های موجود در جهت غلبه بر ضعف ها و تهدیدات پیشرو در زمینه توسعه گردشگری منطقه می باشد.
۵۹.

ارزیابی توانمندی های ژئوسایت های منتخب استان اصفهان با مدل بریلها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم ژئوسایت مدل بریلها استان اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۱۳۳
ژئوتوریسم ترکیبی از واژه زمین و توریسم است و به توریسمی گفته می شود که دارای جاذبه های زمین شناسی، مورفولوژیکی و فرهنگی است. استفاده صحیح و بهینه از این جاذبه ها در مناطق مختلف، مستلزم شناخت از جنبه های مختلف است. هدف این تحقیق ارزیابی توان ژئوتوریسم منطقه ای و مقایسه مناطق با هم دیگر است. محدوده مورد مطالعه این تحقیق مناطق ژئوتوریستی غارهای کلهرود و علویجه، کوه های صفه و کلاه قاضی، کویرهای مصر، ورزنه و متین آباد و هم چنین آبشارهای سمیرم، چشمه ناز و شاهلولاک استان اصفهان می باشند. پژوهش حاضر با هدف اکتشافی و از نوع کاربردی، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از مدل بریلها مناطق مورد مطالعه ارزیابی شدند. انتخاب مکان ها توسط چهار عامل شهرت، تمامیت، نوع زمین شناسی، امنیت و قابلیت دسترسی و زیبایی صورت گرفته است که پس از مطالعه و شناسایی ویژگی های ژئومورفولوژیکی ژئومورفوسایت ها با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بهره گیری از پیمایش های میدانی در مناطق مورد مطالعه توسط نگارندگان صورت گرفته است. این روش بر چهار شاخص اصلی ارزش علمی، کاربردهای آموزشی بالقوه، کاربرد گردشگری بالقوه و خطر اضمحلال سنجیده می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که کویر متین آباد و آبشار سمیرم و کوه های صفه و کلاه قاضی دارای بالاترین امتیازها در ارزش های گردشگری هستند و در خوشه اول قرار می گیرند. ارزش های آموزشی کویرهای ورزنه و متین آباد و آبشار سمیرم و کوه صفه در خوشه اول قرار دارند. کویرهای مصر و متین آباد و کوه کلاه قاضی در بین ژئوسایت های مورد بررسی دارای ارزش های علمی بالایی هستند و هم چنین کویر ورزنه، آبشار های سمیرم و چشمه ناز و شاهلولاک نیز بیشترین امتیازها را کسب کرده اند در خوشه اول خطر اضمحلال هستند. 
۶۰.

اولویت بندی توان های زمین- گردشگری ژئوسایت ها (مطالعه موردی: الموت قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم گردشگری پایدار الموت ژئوسایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۴۹
ژئوریسم از جمله شاخه های علوم زمین است،که امروزه بیانگر روش های نوین برای تبیین و تحلیل علوم زمین و شناخت جاذبه های طبیعی در هر منطقه محسوب می شود. که علاوه بر ایفای نقش آموزشی و علمی، سبب رشد و توسعه گردشگری در یک منطقه می شود. ژئوسایت ها در بردارنده ارزش های علمی، حفاظتی و گردشگری هستند که در کنار هم ژئوتوریسم را شکل می دهند. ارزیابی ژئوسایت ها و اولویت بندی آنها از منظر توان های گردشگری، می تواند در ترویج حفاظت علمی و توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار، بسیار موثر باشد. منطقه الموت در شمال شرقی استان قزوین واقع شده است. در کنار توان های میراث زمین، از نظر فرهنگی و اجتماعی نیز یک مقصد مهم در کشور به شمار می رود. در این پژوهش که با هدف ارائه پتانسیل گردشگری منطقه الموت به بازار گردشگری انجام گرفته است، برای این منظور، ده ژئوسایت منطقه شامل الموت، معلم کلایه، دره اندج، صخره های اندج، قلل سیرکی دینه رود، قلل آتان-کوچنان، دریاچه اوان، دره گرمارود، آبشار پیچ بن و دره آتان انتخاب، و از طریق سه روش ارزیابی GAM، کوبالیکوا و کرچنر(2016) و روش پارک های ملی، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ترکیبی سه روش نشان می دهد که ژئوسایت های اوان، الموت و معلم کلایه دارای مطلوب ترین شرایط بوده که می توان آنها را به عنوان کالای گردشگری به بازار عرضه کرد و در مقابل سه ژئوسایت قلل سیرکی اوانک – دینه رود و کوچنان- اتان و همچنین دره آتان در شرایط نامطلوبی قرار دارند و ضرورت برنامه ریزی در جهت مدیریت این ژئوسایت ها ضروری به نظر می رسد.