مدل های ژئوتوریسمی

ژئوتوریسم ،پدیده ای معاصروامروزی که از اواخردهه 80 میلادی درسراسر دنیا شناخته شده است .درسال های اخیر ژئوتوریسم به صورت مفهومی بسیارجذاب درآمده که طیف وسیعی ازمردم با علاقه های گوناگون ونیز دولت ها، گروه های زیست محیطی وگروه های حفاظت ونگهداری رابه خود جلب می کند.از آن جا که ژئوتوریسم رشته ای پیچیده وچند بعدی است، معمولا درمورد مدل های آن توافقی همگانی وپذیرفته شده وجود ندارد. نکته قابل تأمل درطراحی یک مدل، چارچوب های نظری فهم و ادراک ماست که در قلمرو آن پدیده مورد نظر ارزیابی می شود. هدف این مقاله آن است که به شیوه توصیفی و مطالعه مروری نقش وجایگاه ویژه ژئوتوریسم و روند تحولات آن درایران ومدل های مورداستفاده آنرا بیان کند. داده های مورد نیاز تحقیق با استفاده از بررسی اسنادی (آرشیو کتابخانه ای، منابع داخلی و خارجی) جمع آوری شده است. دراین بررسی ضمن ارائه تعاریف وتوضیح مفاهیم ژئوتوریسم ومدل سازی ،عملکرد واهداف و ویژگی های اساسی مدل های پرالونگ، لئوپولد، اکولوژی، فازی ، برنامه ریزی راهبردی فریمن، تاپ سیس، ای .اچ .پی، رینارد، پری یرا و سوات توضیح داده می شوند. پس از تحلیل مقایسه ای و توصیفی ،این نتیجه حاصل شد که از بین این ده مدل ، مدل پرالونگ و اکولوژیک درمطالعات ژئومورفیک توریستی ایران متداولتربوده است ومدل فازی کمترین کاربرد درژئوتوریسم ایران را تاکنون نشان داده است .همچنین در بررسی روند تحولات ژئوتوریسم در  ایران این نکته روشن شد که بین سالهای 1389 تا 1391 بیشترین کارهای پژوهشی در زمینه استفاده از مدل ها در بحث ژئوتوریسم انجام شده که نشان دهنده روند روبه رشد مطالعات ژئوتوریسم در کشور است و الزام آشنایی با این مدلها برای دست یابی به درک بهتری از ژئوتوریسم رابیان می دارد.