مطالب مرتبط با کلیدواژه

امام مهدی (عج)


۱.

اشارات قصص قرآن به امام مهدی(ع) و ویژگی های او(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال چهل و ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: غیبت طول عمر ابتلائات و جداسازی نیکان از بدان دوران امام مهدی (عج) پنهانی ولادت پیامبران الهی تشکیل جامعه صالحان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱۰ تعداد دانلود : ۱۱۱۲
یکی از گونه های یادکرد امام مهدی(ع) در قرآن، اشاره به حقایق مهدوی ضمن سرگذشت پیامبران و امّت های پیشین است. به دلایل متعدد قرآنی و روایی که در این پژوهش به آن اشاره می گردد، بسیاری از ویژگی های امام مهدی(ع) و دوران ظهور ایشان ضمن آیات قصص قرآن بیان شده است. در واقع آیات و روایات منظرهایی را به روی ما گشوده اند که با نگریستن از آن منظرها به قصص قرآن می توان اشارات قرآن را به امام مهدی(ع) و روزگار ظهور، دریافت. آنگاه با تدبّر در آیات قصص آدم، نوح، ابراهیم، یوسف، موسی(ع) و عیسی(ع) از این منظرها، اشارت های قرآن به امام مهدی(ع) استنباط می شود. مقام خلافت، پنهان بودن ولادت، طول عمر، غیبت، ابتلاء قوم، عذاب کافران قوم و نجات مؤمنان از جمله حقایقی هستند که قصص قرآن بدان اشارت دارد.
۲.

بررسی تطبیقی سیمای امام مهدی (عج) در شعر معاصر فارسی و عربی (مطالعة موردپژوهانه: اشعار سید رضا موسوی هندی، شیخ محسن ابوالحب، سلمان هراتی و قیصر امین پور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال سوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: شعر معاصر فارسی ادبیات تطبیقی شعر معاصر عربی سلمان امام مهدی (عج) سید رضا موسوی هندی شیخ محسن ابوالحب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷۳ تعداد دانلود : ۹۲۴
اندیشة انتظار و بیان سیمای امام مهدی (عج) در شعر شاعران متعهّد به اهل بیت (ع) از دیرباز تاکنون؛ بویژه در شعر دورة معاصر، بوفور دیده می شود. شاعران معاصر، باب جدیدی را در زمینة شعر و ادب، به نام ادبیّات مهدوی گشودند و از دریچة شعر، امام مهدی (عج) را به عنوان منجی آخرالزّمان به تشنگان حقیقت معرّفی کردند. سیّد رضا موسوی هندی، شیخ محسن ابوالحب، سلمان هراتی و قیصر امین پور، از شاعران معاصر مطرح در ادبیّات متعهّد هستند. در مقالة حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به شواهدی از اشعار این شاعران، به بررسی تطبیقی سیمای امام مهدی (عج) در شعر معاصر فارسی و عربی پرداخته شده است. مباحثی همچون ولادت امام عصر (عج)، غیبت، انتظار، بشارت به ظهور منجی آخرالزّمان و توصیف ویژگی های مدینة فاضلة مهدوی، از جمله مضامین مشترک در شعر شاعران مورد بحث است؛ امّا موضوعاتی همچون القاب، رجعت و نیز پاسخ به انحرافات در زمینة موضوعات مربوط به مهدویت، در شعر برخی از آنان همچون سیّد رضا موسوی هندی ملاحظه می گردد. شاعران معاصر فارسی زبان، با بیانی ادبی و با استفاده از تعابیر استعاری، کنایه و تشبیه به وصف و مدح سیمای امام مهدی (عج) پرداخته اند؛ در حالی که شاعران عرب بیشتر به صورت مستقیم به وصف سیمای امام مهدی (عج) پرداخته اند. افزون بر این، شاعران با اقتباس هنری و ادبی از تفاسیر آیات و روایات متواتر، به وصف امام مهدی (عج) پرداخته و به شعر خویش صفت جاودانگی و تأثیرگذاری بر مخاطب بخشیده اند.
۳.

علامه طباطبائی (ره) و آینده جهان با حاکمیت اسلام

نویسنده:
منبع: اندیشه علامه طباطبایی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: علامه طباطبایی (ره) آینده جهان نظام انسانی ظهور امام مهدی (عج)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۱ تعداد دانلود : ۶۲۰
مقاله پیش رو موضوع آینده جهان از دیدگاه علامه طباطبائی (ره) را مورد بررسی قرار داده است. علمی بودن وتازگی آن هم ازاین جهت است که موضوع ذکر شده ازنگاه قرآن و از دیدگاه علامه طباطبائی (ره) است. این مسئله با روش ویژه تفسیری علامه و با بررسی تحلیلی وی از احادیث مربوط مورد بررسی قرار گرفته است. ایشان ضمن بررسی نظام حق گرا و فطری انسانی و جوامع بشری، فرماید گرایش انسان مطابق فطرتش به صلاح و رفع فساد و ظلم است. بنا براین مسیر نهایی وی به سوی حاکمیت حق است و نهایتاً عواملی دست بدست هم داده و آینده جهان را از آنِ صالحان خواهند کرد. وی وقوع کامل چنین واقعه را در زمان ظهور مهدی موعود (عج) و با حاکمیت سراسری اسلام می داند و باتفسیر آیاتی، فرماید در آن عصر دینی غیر از اسلام نخواهد ماند و تمام اهل کتاب به عیسی(ع) که برای امام مهدی (عج) نزول خواهد کرد، ایمان می آورند. ایشان برای رفع ابهام مسئله رابطه ظهور امام مهدی(عج) با مسئله رجعت و قیامت را که در برخی ادله پایان جهان، علاوه برقیام حجت(عج) رجعت و یا قیامت دانسته شده، پرداخته و آن را به این جهت می داند که حقیقت این سه موضوع در ظهور حق یکی است.
۴.

مسئله شناسی مهدویت خاصه با رویکرد به اخبار وارده از امام علی بن ابی طالب(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال هشتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۲۸ 133 - 170

کلیدواژه‌ها: نص الهی غیبت ظهور انتظار ولایت امام علی (ع) امام مهدی (عج)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۱ تعداد دانلود : ۲۶۶
مسئله موعود و تعیین جایگاه آن در موضوع مهدویت، یک سنّت الهی است که در آموزه های اسلامی به آن تصریح شده است. در این میان، اخبار و روایات منسوب به امام علی (ع) جایگاه ویژه ای دارد. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سؤال است که «ضرورت مهدویت و ماهیت آن در اخبار منسوب به امام علی (ع) چیست؟». این موضوع به ویژه از آن رو حائز است که به نظر می رسد سیره مهدوی نمونه جامع و آرمانی است که علی (ع) برای دستیابی به آن قدم برمی داشت. ازاین رو، نسبت جدی میان حکومت جهانی مهدوی با سیره امام علی (ع) وجود دارد. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که در اخبار وارده از امام علی (ع) ، مهدویت از آموزه های وحیانی به شمار می رود که معرفت به آن از وظایف ایمانی انسان دیندار است. مطابق این امر، حضرت مهدی (عج) از فرزندان علی (ع) و اهل بیت است و به عنوان امام و خلیفه الهی شئون ولایت را داراست. همچنین، مقوله مهدویت در تمام ابعاد آن با مشیت و اراده الهی نسبت مستقیم دارد و مسائلی چون ولادت، غیبت و ظهور امام، انتظار و مانند آن با ربوبیت، علم و قدرت حق تعالی پیوسته است. امام علی (ع) با طرح مقوله مهدویت تنها طریق تقرب به خداوند و سعادت را اندیشه توحیدی می داند که ولایت از شروط و ارکان آن به شمار می رود. به همین سبب، همه انسان های موحد و عدالت جو را به تبعیت از الگوی جامع مهدوی دعوت، و مقابله با ادعاهای ناصوابی که از سوی معاندان درباره مقوله موعود و مهدویت خاصه وارد شده است، وظیفه همگان می داند.
۵.

تحلیل و بررسی نشانه های حتمی ظهورِ حضرت قائم (عج) در سروده های سید حسن میرجهانی

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال چهارم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) 77 - 95

کلیدواژه‌ها: امام مهدی (عج) علایم حتمی ظهور سید محمدحسن میرجهانی شعر عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۳۳۸
یکی از مهم ترین موضوعات در زمینه مهدویت، نشانه های ظهور است. شاعران بسیای در این باره شعر سروده و هر یک به گونه ای به این علایم پرداخته و همه نشانه هایی را که از پیامبر اسلام6 و ائمه معصومین: به ما رسیده، به نظم درآورده اند. برخی از شاعران تقریباً تمام علایم ظهور و برخی دیگر به گوشه ای از آن ها اشاره کرده اند. در این میان سید محمدحسن میرجهانی از شاعران ایرانی است که علاوه بر سرودن اشعار فراوان به فارسی در مدح اهل بیت: سروده هایی جالب هم در این خصوص به عربی دارد؛ از جمله این اشعار می توان به منظومه های ایشان در ارتباط با نشانه های ظهور اشاره کرد. وی از جمله کسانی است که تقریباً همه نشانه های ظهور امام مهدی7 را در چهار مبحث علایم عام، علایم حتمی، علایم مشروط و علایم مخصوص در اشعار خویش به کار برده است. این مقاله بر آن است تا ضمن معرفی شخصیت سید محمدحسن میرجهانی، به بررسی و تحلیل علایم محتوم ظهور از ورای سروده های وی بپردازد.
۶.

سیره دینی عصر امام مهدی (عج)

نویسنده:
منبع: موعودپژوهی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 67 - 85

کلیدواژه‌ها: عصر ظهور امام مهدی (عج) اصلاح انحراف حاکمیت اسلام برداشتن تقیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۲۸۴
بشریت در انتظار یک منجی جهانی است. حضرت مهدی (عج) آخرین وارث پیامبر (ص) و خلیفه خدا در زمین است. چون مأموریت اصلی حضرت، تحقق کامل دین پیامبر (ص) است در این مقاله با استفاده از منابع مهدویت و کلامی، ویژگیهای دینی حکومت امام زمان (عج) مانند احیای دوباره اسلام، برداشتن تقیه، اصلاح انحرافات، بازگشت به قرآن وحاکمیت فراگیر دین اسلام بررسی میشود. چون امام زمان (عج) برای برافراشتن پرچم اسلام و حاکمیت قرآن در تمام جهان ظهور خواهد کرد، روش حکومتی ایشان، بر اساس قرآن و سیره پیامبر (ص) و امامان (ع) خواهد بود. امام مهدی (عج) با حاکمکردن توحید و فرهنگ اسلامی بر جامعه جهانی و از بین بردن زمینههای ظلم و فساد و فقر، توفیقی بزرگ و بیمانند در ساختن جامعه بشری یافته، همه علل و عوامل ناسازگاریها و تضادهای اجتماعی را از بین برده و با عرضه اسلام راستین، راه هرگونه اختلاف و تفرقه را خواهد بست.
۷.

تاریخ گذاری و مبادی اخبار موضوعه «متمهدیان» در مصادر عامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۳ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 199 - 216

کلیدواژه‌ها: اخبار موضوعه امام مهدی (عج) تاریخ گذاری حدیث مبادی وضع متمهدیان مصادر عامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۲۴۰
در پژوهش حاضر، اخبار پانزده گانه ای با رویکرد «تشخص» مهدی موعود (عج) از مراجع روایی کهن «عامه» استخراج، سپس با بررسی آرای رجالیان این فرقه، فاقد اعتبار سندی تشخیص داده شد. با استفاده از روش «تاریخ گذاری» بر اساس گزاره های معتبر، مبادی «وضع» و همچنین سازگاری اخبار با ساختارهای شخصیتی «متمهدیان» مطابقت تام پیدا نمود و در نتیجه، همسانی آن ها، زمان دقیق و در برخی دیگر، زمان نسبی وضع و نیز  نقش مستقیم «سیاست مداران»، در ایجاد برساختگی و سپس راه یابی آن ها به مصادر عامه به اثبات رسید.
۸.

اعتقاد به منجی در مسیحیت

نویسنده:
منبع: موعودپژوهی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 91 - 106

کلیدواژه‌ها: منجی مسیحیت موعودباوری مهدویت حضرت عیسی (ع) امام مهدی (عج)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵۸ تعداد دانلود : ۶۹۸
مسأله مهدویت، انتظار مصلح کل و موعود منتظر از ویژگی های مختص دین اسلام نیست، بلکه همه ادیان و مذاهب و کیش های آسمانی مانند زرتشت، یهودیت، مسیحیت آن را پذیرفته اند. پیروان آیین های آسمانی در سراسر تاریخ محنت بار خود هر گونه خواری و شکنجه را به این امید برخود هموار کردند که روزی منجی ظهور خواهد کرد و آنان را از جمیع بلاها نجات خواهد داد. اعتقاد به منجی یکی از اصول پذیرفته شده در دین مسیحیت می باشد که در کتاب مقدس آنان منعکس شده است. در مسیحیت برای منجی القاب و ویژگی های مختلفی بیان شده که همگی بر عیسی(ع) پسر مریم انطباق دارند. او نبی، صاحب معجزه، نجات دهنده و رجعت کننده خوانده شده که با ظهور مجدد خود جهان را از تاریکی ظلم و جهل نجات خواهد داد. منجی مسیحیت دارای ماهیت نجات بخشی فردی و هم جمعی است. برای وی دو کارکرد قابل تصور است یکی مبتنی بر شخص او و دیگری بر عمل تاریخی اش. همین امر منجر به تصور دو گونه نجات و منجی شده است: 1. نجات سیال، شخصی و میانجی گرایانه، 2. نجات جمعی، زمان مند و منجی گرایانه. در گونه اول، عیسی(ع) با فدیه کردن خود رابطه میان انسان و خدا را اصلاح می کند و نقش میانجی را دارد تا منجی و در گونه دوم وی با بازگشت مجدد خود و تشکیل حکومت جهانی، عدالت را برپا کرده و پیام انجیل را به همه مردم می رساند و نقش منجی را دارد تا میانجی. در پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با مراجعه به کتب و مقاله های نوشتاری سعی شده اعتقاد به منجی در مسیحیت و کارکردهای مختلف عیسی(ع) و نقش و جایگاه وی، مورد تبیین و بررسی قرار گیرد.
۹.

چگونگی زندگی امام مهدی (عج) در دوران غیبت

نویسنده:
منبع: موعودپژوهی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 21 - 35

کلیدواژه‌ها: امام مهدی (عج) توقیع غیبت شیعه حضور ظهور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۱ تعداد دانلود : ۲۷۵
یکی از مهمترین روش های تحقیق استفاده از آیات قرآنی و روایات معصومین (ع) در اثبات یا رد فرضیه هاست. بنابر اعتقاد شیعه، امام مهدی (عج) از دیدگان پنهان است، اما در همین کره زمین زندگی می کند و مردم نیز از وجود مبارک ایشان بهره می برند. مقاله حاضر با هدف بررسی واقعیت های مهدوی و به دست آوردن پاسخ شبهات در این خصوص به روش تحلیلی، منابع تاریخی، کلامی و روایی را بررسی می کند. بنابراین، با استفاده از احادیث معصومین (ع) وجود مبارک امام مهدی (عج) در این کره خاکی به عنوان آخرین حجت الهی بررسی می شود و روش زندگی امام (عج) از حیث طبیعی و مادی بودن با دلیل اثبات شده است. حضور امام (عج) در مراسم حج، حل مشکلات علمی علما، ملاقات امام (عج) با علمای برجسته در مقاله حاضر به عنوان مصادیقی از حضور ایشان مطرح شده است. پاسخ به شبهه غیبت حضرت، توقیعات و بیانات امام (عج) در زمان غیبت از موارد دیگری است که در مقاله حاضر بررسی می شود.
۱۰.

وضعیت شیعیان قبل از ظهور امام مهدی (عج)

نویسنده:
منبع: موعودپژوهی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 61 - 79

کلیدواژه‌ها: وضعیت شیعیان ظهور امام مهدی (عج)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۵ تعداد دانلود : ۱۵۵۵
قبل از ظهور امام مهدی (عج) به دلیل اینکه امام و رهبر شیعیان در میان آنها نیستند و مردم با امام (عج)   نیز به ظاهر هیچ ارتباطی ندارند با مشکلات زیادی روبه رو هستند و اختلافات زیادی مانند اختلافات ظاهری و عقیدتی همراه با آزمایش های زیادی اعم از آزمایش های مادی و معنوی دست به گریبان هستند. این اختلافات، آزمایش ها و فتنه ها، عوامل مختلفی مانند مدعیان دروغین، غالیان و ... دارند که قصد دارند با مکر و فریب خود، شیعیان را گرفتار فتنه ها و اختلافات کنند تا مرتد شوند. در این میان فقط کسانی می توانند خود را از گزند این حوادث و فتنه ها در امان نگه دارند و گرفتار این اختلافات نشوند که از نعمت بصیرت برخوردار باشند و تنها علمای راستین هستند که می توانند مردم را از دام این فتنه ها و مکر و فریب دشمنان دور نگه دارند. بنابراین، آنان موظفند هم از نظر عقیدتی و هم از بعد اخلاقی مردم را راهنمایی کنند. در پژوهش حاضر وضعیت دشوار شیعیان در عصر قبل از ظهور حضرت مهدی (عج) براساس روایات معصومین (ع) بررسی می شود.
۱۱.

ویژگی های منتظران واقعی امام مهدی (عج) از دیدگاه ائمه معصومین (ع)

نویسنده:
منبع: موعودپژوهی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 81 - 92

کلیدواژه‌ها: امام مهدی (عج) انتظار ظهور منتظران واقعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۷۳ تعداد دانلود : ۷۱۳
مهدویت از مفاهیم ریشه دار اسلام به ویژه مذهب شیعه اثنی عشری است. مقاله حاضر ویژگی های منتظران واقعی امام زمان (عج) را از دیدگاه آیات و روایات ائمه معصومین (ع) را به روش تحلیلی-توصیفی بررسی می کند. یافته ها نشان می دهد که مؤمنان و منتظران واقعی در دروان غیبت امام زمان (عج) باید آگاه به ویژگی های دوران غیبت و کیفیت انتظار باشند و خود را ملزم به انجام وظایف و تکالیف آن بدانند. منتظربودن قواعد و ویژگی های خاصی دارد. اگر منتظران با وظایف خود آشنا نباشند و به آن عمل نکنند انتظار ظاهری آنها نتیجه ای ندارد. از ویژگی های یک منتظر واقعی می توان به معرفت و شناخت نسبت به حضرت، تمسک به ریسمان ولایت، تهذیب نفس و احساس حضور، ایجاد سنخیت با حضرت، ارتباط به وسیله دعا و نیایش اشاره کرد. عدم آشنایی و عمل به وظایف در دوران انتظار از سوی مسلمانان باعث می شود همچنان امام زمان (عج) تنها بماند و غیبتش طولانی شود.
۱۲.

تحلیل محتوایی روایات قیام خراسانی و پرچم های سیاه در منابع حدیثی اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه قرآن و حدیث دوره ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۸ 185-205

کلیدواژه‌ها: آخرالزمان نشانه های ظهور امام مهدی (عج) خراسانی پرچم های سیاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۹۹ تعداد دانلود : ۲۲۱۳
بخشی از احادیث معصومان(ع) در خصوص وقایع دوران پیش از قیام حضرت مهدی (عج) است. برخی از این روایات، در خصوص پرچم ها و شخصیت های دوره پیش از ظهور می باشد که خراسانی یکی از آنها است. هدف نوشتار حاضر، تحلیل محتوایی روایات اهل سنت در خصوص قیام خراسانی است. با جستجو در منابع حدیثی اهل سنت، مشخص شد در مجموع 22 روایت در خصوص خراسانی و پرچم های سیاه، در این منابع نقل گردیده که به بیان ویژگی های خراسانی پرداخته و نام، نسب، زمان، مکان، هدف و فرجام قیام خراسانی را تبیین کرده است. این پژوهش، با قطع نظر از اعتبار یا عدم اعتبار سندی این روایات، با تحلیل محتوای آنها بدین نتیجه رسیده که خراسانی از بنی هاشم و در یک روایت، از اولاد امام حسین(ع) معرفی شده و به لحظ سنی جوان، و از لحاظ ظاهری دارای خالی در کف دست راست و طبق برخی روایات، در کتف چپ است. فاصله زمانی بین خروج خراسانی و ظهور حضرت مهدی (عج)، 72 ماه، و در یک روایت، هشت ماه معرفی شده است. مطابق این روایات، مکان خروج خراسانی ، مشرق و خراسان (ایران) است، فرمانده سپاه، شعیب بن صالح، طرف مقابل او سفیانی است و رنگ پرچمش سیاه و در یک حدیث سفید معرفی شده و در نهایت با حضرت مهدی (عج) در مکه یا بیت المقدس بیعت خواهد کرد.
۱۳.

آسیب های فرهنگی موجود در جهان اسلام و نقش آموزه مهدویت در حل آن ها

نویسنده:
منبع: مطالعات مهدوی سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۷ 33-61

کلیدواژه‌ها: فرهنگ فرهنگ اسلامی آسیب آسیب شناسی امام مهدی (عج) انتظار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۱۷۴
شریعت مقدس اسلام نقشه راه زندگی انسانی در عرصه های مختلف و ابعاد گوناگون وجودی آن به ویژه فرهنگ انسان زیستی را دربر دارد. اگرچه عصر دوری امامان اهل بیت% از حکومت و دوران آخرالزمان که دوره نبود ظاهری جانشین پیامبر بوده، امت اسلامی را دچار آسیب های مختلف به خصوص در عرصه فرهنگ کرده است. حقیقتی که توجه بیشتر و جدّی تر محققان را برای بازکاوی این مشکل و یافتن راه برون رفت از آن می طلبد. بر این اساس، ما با این پرسش مواجه هستیم که آسیب های فرهنگی جهان اسلام چیست و چگونه می توان با آن ها برخورد کرد. به نظر می رسد مهدویت و آموزه انتظار موعود می تواند به عنوان کارآمدترین راه حل مطرح شود. هدف این نوشتار آن است که نسخه شفابخش آلام جوامع اسلامی را در پرتو کالبدشکافی عنصر انتظار نشان دهد. این نوشتار برای نیل به چنین هدفی روش توصیفی - تحلیلی را دنبال می کند. ارائه تعریف درست از انتظار و تبیین دو عنصر کلیدی آن: 1. آینده معلوم و حتمی؛ 2. وظایف و برنامه ها و نیز معرفی امام مهدی4 به عنوان محور وحدت امت اسلامی و همچنین، اشاره به وظایف مردم و جوامع اسلامی در راستای فرهنگ انتظار از نتایج این مقاله است.
۱۴.

بازشناسی اندیشه مهدویت از دیدگاه اهل سنت

نویسنده:
منبع: تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 53 - 66

کلیدواژه‌ها: امام مهدی (عج) مهدویت اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۱۸۹
مباحث مربوط به مهدی موعود (عج) از سده های نخستین هجری تاکنون مورد توجه دانشمندان و نویسندگان مسلمان بوده است و در این خصوص آثار ارزشمندی تدوین شده است. این مسئله نه تنها توسط شیعیان که باور و اعتقاد نظام یافته و منسجمی در مورد مهدویت دارند مورد توجه بود بلکه جهان اهل سنت نیز این موضوع را بررسی و تحلیل کرده است. پژوهش حاضر در نظر دارد با روش توصیفی- تحلیلی و با توجه به متون و اسناد تحریریافته توسط اهل سنت به این سؤال اساسی پاسخ گوید که نگاه اهل سنت به مسئله مهدویت چگونه است و اهل سنت چه محور هایی را در حوزه مهدویت آثار خود مورد توجه قرار داده اند. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که عامه در روایات فراوانی به حقیقت اندیشه مهدویت اشاره دارند. اگرچه در پاره ای از موارد، تفاوت هایی با اعتقاد شیعه به چشم می خورد، اما موارد مشترک فراوانی وجود دارد.
۱۵.

تأملی بر سیره اجتماعی امام زمان(علیه السلام) در مواجهه با اهل کتاب(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 41 - 66

کلیدواژه‌ها: امام مهدی (عج) سیره اجتماعی امام مهدی (عج) یهودیان مسیحیان اهل کتاب مخالفان امام مهدی (عج)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۲۱۷
سیره و روش زندگی معصومان(علیهم السلام) و نوع تعامل و معاشرت آنان با افراد و گروه های مختلف برای همه مسلمانان به خصوص شیعیان مهم و قابل توجه است. بر اساس آموزه های اسلامی، سامان بخشی زندگی مسلمانان اعم از فردی و اجتماعی، و دینی و دنیایی در گرو تبعیت و پیروی کردن از سیره و روش معصومان است. الگوگیری و تأسی به زندگی معصومان(علیهم السلام)  به خصوص امام زمان(علیه السلام)   که دوران غیبت، دوران امامت و ولایت ایشان است، متفرع بر شناخت زندگی و نوع تعامل و معاشرت آنان با اقشار مختلف مردم و مذاهب و فرهنگ های گوناگون است. این تحقیق که تحقیقی کیفی است در جمع آوری اطلاعات به شیوه اسنادی و کتابخانه ای و داده پردازی اطلاعات به روش توصیفی و تحلیلی عمل کرده و به دنبال شناخت زندگی امام زمان(علیه السلام)  در دوران ظهور و حکومت جهانی و نوع تعامل و برخورد ایشان با گروه ها و افراد مختلف در فرهنگ ها و باورهای متنوع نظیر باورمندی به ادیان یهودیت و مسیحیت است تا زمینه الگوگیری شیعیان و منتظران واقعی امام زمان(علیه السلام)  ، جهت فرهنگ سازی و اجرای آن متناسب با الزامات عصر غیبت در فضای حکومت اسلامی به سرپرستی ولی فقیه فراهم شود. در این راستا اندیشمندان اسلامی بر اساس داده های قرآنی، روایی و عقلی نوع تعامل و برخورد امام زمان(علیه السلام)   با اهل کتاب در دو مقطع ظهور و حکومت جهانی را در قالب نگرش سه گانه مطرح کرده اند: «نگرش مدارایی و تعاملی مطلق»، «نگرش قهری و حذفی مطلق» و «نگرش تلفیقی و تفصیلی» که درواقع تلفیقی از نگرش اول و دوم، یعنی مدارا و تعامل در عصر ظهور، و قهر و حذف در عصر حکومت جهانی است که نظریه مختار براساس نگرش سوم شکل گرفته است و نوشتار حاضر با ارائه دلایل عقلی و نقلی به تفسیر و توجیه این مدعا می پردازد.
۱۶.

آرمانشهر مهدوی، تجلی هدفمندی آفرینش، غایتمندی تاریخ و اوج تکاملِ فرد و جامعه انسانی از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۳ 73 - 98

کلیدواژه‌ها: امام مهدی (عج) آرمانشهر مهدوی جامعه آرمانی مهدوی هدفمندی آفرینش غایتمندی تاریخ تکامل فردی تکامل اجتماعی عقلانیت و خردورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۷ تعداد دانلود : ۳۴۸
هدفدار بودنِ نظام هستی، غایتمند بودن تاریخ و ضرورت به تکامل نهایی رسیدن فرد و جامعه بشری، یکی از آموزههایِ مشترکِ همه ادیان الهی است که در قرآن کریم، گزارش شده است؛ افزون بر آموزههای وحیانی، از قرن هفدهم که اندیشه تکاملِ تاریخ و جامعه، از سوی اکثر مورخان، فلاسفه تاریخ، دانشمندان علوم اجتماعی، جامعهشناسان و مردمشناسانِ مغربزمین، پذیرفته شد، بسیاری از اندیشمندان آن سامان، همچون اسپنسر و تایلور(tylor)، پاسکال(pascal)، ئیگو، اگوست کنت، کندرسه(condorcet) و هگل که قائل به روح مطلق جهانی است، بر آن شدند که برای گونه، چگونگی و کیقیتِ تکامل جامعه و تاریخ انسانی، اشکال معینی را ترسیم کنند. اگرچه مبنا و نوع نگرش و تفاصیل اندیشه آن متفکران، با چالشهای فراوانی، همراه است و بررسی آن از عهده این مقاله، خارج است، ولی براساس آیات قرآن کریم و روایات نبوی و اهلبیت:، هدفداری نظامِ آفرینش، غایتمندی تاریخ و تکامل آحاد و جامعه انسانی، با ظهور منجی آخرالزمان در جامعه مهدوی، تحقق و تجلی مییابد. یافتههای این مقاله که با روش توصیفی _ تحلیلی به بازخوانی آیات و روایات پرداخته، این واقعیت را مدلل میسازد که آرمانشهر مهدوی، تنها جامعهای است که عالیترین مرحله تکاملی تاریخ، جامعه و کمال افراد انسانی را به نمایش میگذارد و انسان را در اوجِ بندگی حضرت حق، عقلانیت و دانشمندی قرار میدهد؛ بدینسان آرمانشهر مهدوی، از یک سو، تجلی کمالیافتگی خرد، بلکه همه ابعاد و فضایل انسانی و از سوی دیگر، تحقق رحمت گسترده ربوبی است که جهانیان را برای برخورداری از آن رحمت، آفریده است.
۱۷.

بررسی و تبیین نقش نزول عیسی (ع) در دوران پس از ظهور امام زمان (ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۳ 99 - 128

کلیدواژه‌ها: عصر ظهور امام مهدی (عج) نزول عیسی أهل کتاب معرفتبخشی نصرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۲ تعداد دانلود : ۳۱۶
عیسی بن مریم7 از جمله پیامبرانی است که زندگانی او به طور عام و نقش او در آخرالزمان به طور خاص مورد توجّه منابع دینی اسلام قرار گرفته. در میان آیات قرآن، اشاره به سخن سرنوشتساز مسیح در آخرالزمان، ایمان اهل کتاب به امام زمان7 در پرتو راهنمایی عیسی7 و برتری تابعان عیسی7 بر مخالفان او تا روز قیامت از جمله اموری است که نقش معرفتی نزول عیسی7 را به صورت پررنگ ترسیم نموده. همچنین در روایات متعددی در جریان اقتدای مسیح7 به نماز امام زمان7 میتوان به نقش معرفتی آن پی برد. در برخی از روایات دیگر سخن از نصرت مسیح7 به میان آمده که تکمیلکننده نقش عیسی7 در آخرالزمان است.  ما در این تحقیق کوشیدهایم با تبیین دادههای اطلاعاتی به کارکردهای نزول عیسی7 بپردازیم و در فرایند تحقیق به این نتیجه رسیدهایم که عیسی7 نقش بسیار مهمی در معرفتبخشی به مسیحیان و ایمان اهل کتاب به امام زمان7 دارد.
۱۸.

احمد افندی حیاتی (م 1229ق) پیشگام نقدِ توقیت در امپراتوری عثمانی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۳ 129 - 150

کلیدواژه‌ها: اشراط ساعت احمد حیاتی افندی (دانشمند دوره عثمانی) توقیت امام مهدی (عج) حکومت عثمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۳۸۶
پرسش و تکاپو در مورد تاریخ وقوع اشراط ساعت از آن جمله ظهور مهدی4 و نزول عیسی7 از همان آغاز طرح ایدههای آخرالزمانی در میان مسلمان وجود داشته است. در این میان برخی از دانشمندان دینی با گرایشهای مختلف فکری در صدد تعیین تاریخ وقوع این حوادث برآمدند. در مقاله حاضر نحوه مواجهه و رویکرد انتقادی احمد افندی حیاتی (دانشمند اهلسنت دوره امپراتوری عثمانی) با تکیه بر رساله کوتاه وی به نام تهافت مستخرجه با استخراجکنندگان تاریخ وقوع اشراط ساعت به ویژه ظهور مهدی4 تبیین شده است. این رساله به زبان عربی نگاشته شده و سپس به درخواست برخی از رجال حکومتی برای انتفاع عموم، توسط نویسنده اصل، به زبان ترکی عثمانی ترجمه شده. بازخوانی و بررسی محتوای رساله براساس نسخه خطی شماره «1701» محفوظ در موزه توپقاپی سرای استانبول صورت گرفته است. حیاتی در رساله خود از شخصی به نام «عثمان افندی» نام میبرد که سال 1213ق را به عنوان سال ظهور مهدی پیشگویی کرده بود. حیاتی در این رساله به نقد مستندات و روشهای استخراجکنندگان پرداخته و معتقد است که مقولاتی همچون زمان وقوع اشراط ساعت و ظهور مهدی را نمیتوان با روشهایی چون جفر، زیج و زایچه پیشگویی کرد. پیامبر اسلام6 نیز از زمان وقوع این حوادث بیاطلاع بوده و کشف و شهود عرفا نیز در این زمینه اعتباری ندارد و اگر احادیثی هم در باب تعیین زمان وقوع اشراط ساعت وارد شده یا خبر واحد است که ارزش استناد ندارد و یا در نهایت با نص صریح قرآن و سنّت در تعارض است و باید کنار نهاده شود. در حقیقت از اینجاست که حیاتی به نظریه «وقتناپذیری زمان وقوع اشراط ساعت و ظهور مهدی» میرسد.
۱۹.

بررسی و نقد ایده تعدد قائم در جریان احمد اسماعیل بصری با تاکید بر روایات عصر ظهور(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵۴ 125 - 152

کلیدواژه‌ها: احمد اسماعیل بصری تعدد قائم قائم اول قائم قبل از ظهور امام مهدی (عج) یمانی سفیانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۴ تعداد دانلود : ۳۰۰
واژه«قائم» یکی از پربسامدترین واژگانی است که درروایات مهدوی منعکس شده است. در دوران پس از ائمه یازدهگانه تنها مصداق آن بر امام عصر4 قابل تطبیق است. جریان احمد بصری در صدد است این واژه را که در روایات اشاره شده بر او تطبیق دهند. آنان با استناد به برخی از روایات متشابه و غیرمتشابه و تاویلگرایی به طرح آموزههایی مانند «قائم اول»؛ «قائم قبل از ظهور» بستری را جهت جایگزینی احمد بصری به جای امام مهدی4 ایجاد کرده؛ به گونهای که حجم عظیمی از روایات اختصاصی امام مهدی4 را در شأن وی میدانند.  نوشتار پیشرو که با روش توصیفی _ تحلیلی به فرجام رسیده است استنادات این جریان را به نقد کشانده است. استناد به روایات ضعیف، تقطیع برخی روایات، تعارض ادله آنان با اصول پذیرفته شده از جانب این فرقه از جمله نقدهای روشی به آنان است. مهمتر از آن در تعیین مصداق تنها ادعای شناسایی آن مصداق و تطبیق بر احمد بصری صورت گرفته است که از نوع مغالطه دلیل نامربوط است.
۲۰.

بررسی نقش عثمان بن سعید العمری در رخدادهای دوره امام عسکری (ع) و امام مهدی (ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۵ 131 - 146

کلیدواژه‌ها: عثمان بن سعید وکیل نائب غیبت صغری ظهور امام حسن عسکری امام مهدی (عج)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۲۶۳
عثمان بن سعید یکی از اجزای اصلی نهاد وکالت بود که در دوران زندگی امام عسکری7 و ابتدایی غیبت صغری به عنوان وکیل درجه یک امامیه طرح شد. وی در دوران امام عسکری7 به عنوان توانست بسیاری از مهمات این دوران از جمله امور مالی را به فرمان امام به انجام برساند و در غیبت صغری نیز سعی وافری داشت تا مشکلات به وجود آمده پیرامون غیبت امام دوازدهم را به کمک امام مهدی4 و برخی دیگر از کارگزاران ایشان مرتفع سازد. در تاریخ شیعه نقشآفرینی او به اندزهای بود که میتوان عثمان را از جمله حلقه تکمیل تاریخ شیعه امامی دوره غیبت و دوره حضور در نظر گرفت که با فرمانپذیری از امامان دوره خود علاوه بر رفع بسیاری از مشکلات امامیان در این دوران، نام خود را به عنوان یکی از اثرگذارترین وکلای ائمه: جاودان سازد.