تصمیم گیری چند شاخصه

توجه به حوضه های آبخیز به عنوان اصلی ترین عامل جهت توسعه پایدار در مباحث مدیریتی حائز اهمیت می باشد. ارزیابی توان اکولوژیکی و اولویت بندی حوضه های آبخیز با توجه به معیارهای مختلف اکولوژیکی، از موارد مهم در برنامه ریزی و مدیریت جامع حوضه های آبخیز می باشد. در این مطالعه، از روش ترکیبی Fuzzy-TOPSIS جهت تصمیم گیری چند شاخصه در حوضه آبخیز دشت مختاران واقع در شهرستان بیرجند استفاده گردید. 13 معیار محیط زیستی شامل کمیت و کیفیت آب زیرزمینی منابع پایین دست و بالادست، شدت سیل خیزی، حفاظت خاک، کمیت آب سطحی، علوفه تولیدی، تبخیر و تعرق پتانسیل، ترکیب گیاهی، فرسایش آبی و بادی، ظرفیت چرا در حوضه مطالعاتی اندازه گیری و حوضه به 3 بلوک ارتفاعات شمالی، جنوبی و دشت حوضه که هر کدام دارای معیار های خاص خود می باشند نیز تقسیم بندی گردید. سپس معیارهای هر بلوک با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی وزن دهی و هر یک از 13 معیار محیط زیستی نیز فازی سازی و مشکل اصلی هر زیرحوضه با توجه به مطالعات انجام شده در حوضه تعیین و براساس نوع مشکل، زیرحوضه ها در هر بلوک گروه بندی شدند. براساس روش ارزش گذاری طیف لیکرت، اهمیت نسبی زیرحوضه ها نسبت به هر یک از معیارها به صورت اعداد فازی مثلثی مشخص و ضریب نزدیکی زیرحوضه های هر گروه برآورد و نقشه اولویت بندی عملیات اجرایی آبخیزداری کل حوضه ترسیم گردید. نتایج نشان داد که زیرحوضه های دارای اولویت کم و خیلی کم 05/54 درصد محدوده مورد مطالعه را در برگرفته اند، که بیشتر بر دشت حوضه و ارتفاعات شمالی حوضه منطبق هستند و زیرحوضه های دارای اولویت زیاد و خیلی زیاد 52/39 درصد محدوده مورد مطالعه را در برگرفته اند، که بیشتر بر ارتفاعات شمالی و ارتفاعات جنوبی حوضه و بخش هایی از دشت حوضه منطبق می باشند و همچنین زیرحوضه های دارای اولویت متوسط 42/6 درصد محدوده مورد مطالعه را در برگرفته اند، که بیشتر بر ارتفاعات جنوبی حوضه و دشت حوضه منطبق هستند.

بیابان زایی از مهم ترین مسائل بیوم های خشک و نیمه خشک در جهان است. رشد سریع جمعیت سبب تشدید اثرات منفی این پدیده شده است، به منظور کنترل و کاهش بیابان زایی ارائه راهبردهای مهم با توجه به کلّیه معیارهای موثر، امری ضروری است. این پژوهش با هدف ارائه راهبردهای بهینه به صورت نظامند در قالب یک مدل تصمیم گیری چند متغییره ارائه شده است. به این منظور در ابتدا در چارچوب روش تصمیم گیری چند شاخصه و با استفاده از مدل دلفی، ماتریس تصمیم گیری به دست آمد، سپس اولویت راهبردها از روش تحلیل عاملی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر مبنای نتایج حاصل شده، از میان 40 راهبرد و 16 معیار بررسی شده راهبردهای توسعه و احیاء پوشش گیاهی ( 23 A) با ضریب اولویت 6122/.، تغییرالگوی آبیاری و اجرای روش های کم آب خواه ( 33 A) با ضریب اولویت 5102/0 و جلوگیری از تبدیل و تغییر نامناسب کاربری اراضی ( 18 A) با ضریب اولویت 4391/0، به ترتیب به عنوان مهم ترین راهبردهای مهم مقابله با بیابان زایی در منطقه تشخیص داده شدند.بنابراین پیشنهاد شد که در طرح های کنترل و کاهش اثرات بیابان زایی و احیاء اراضی تخریب یافته، نتایج و رتبه بندی به دست آمده، مورد توجه قرار گیرد.  

حفاظت از میراث تاریخی، منافع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیار زیادی دارد که به عنوان عاملی مؤثر نقش خود را در ایجاد و برقراری توسعه پایدار ایفا می کند. کشور ما طی سال های اخیر و با برنامه چشم انداز توسعه به دنبال گسترش صنایع مختلف غیر نفتی از جمله میراث فرهنگی می باشد که از یک سو در توسعه پایدار کشور ما نقش مهمی دارند و از سوی دیگر وابستگی کشور را به درامد های نفتی کاهش می دهد. با توجه به این که حفاظت از آثار تاریخی و میراث تمدنی کشور وظیفه ای عمومی تلقی می شود لذا گسترش حضور مردم در این فرآیند می تواند در حفاظت و رونق پایدار بهره برداری از میراث یاد شده راه گشا باشد. با توجه به چندمنظوره بودن الگوواره ی توسعه پایدار، نیاز به رویکرد تصمیم گیری چند شاخصه احساس می شود. تحقیق حاضر، مدلی تلفیقی شامل تحلیل سلسله مراتبی و شباهت به گزینه ایده آل را به ترتیب برای تعیین وزن شاخص های توسعه پایدار و گزینه های تقویت مشارکت عمومی به کار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از این امر بود که حفاظت از منابع طبیعی مهمترین شاخص و استفاده از ظرفیت های شبکه های اجتماعی مطلوب ترین گزینه می باشد. با توجه به ثبات نسبی رتبه بندی پس از اعمال تحلیل حساسیت، می توان نتیجه گرفت که فرآیند تصمیم گیری به خوبی انجام گرفته است و این رویکرد برای مسائل مدیریتی و حفاظتی دیگر در شاخه های مختلف عمران و معماری توصیه می گردد.

نقدشوندگی و بازده مورد انتظار به عنوان ویژگی های با اهمیت در تصمیم گیری است و هرسرمایه گذار نیازمند یک روش علمی برای انتخاب پرتفوی مناسب با نقدشوندگی و بازده مورد انتظار بالاتر است. هدف این پژوهش، وزن دهی و اولویت بندی گزینه های تصمیم (معیارهای نقدشوندگی)و ارایه الگو بر اساس وزن های بدست آمده می باشد و این هدف بعنوان سطح اول سلسله مراتب تصمیم قرار می گیرد. 14 معیار نقدشوندگی بعنوان گزینه های تصمیم می باشند که از چهار شاخص کیفی وکمی"توان استفاده کنندگان"،"قابلیت اعتماد و اتکا"، "ارزش پیش بینی کنندگی" و "ضریب تعیین" برای اولویت بندی آنها استفاده شده است. وزن دهی این 4 شاخص با پرسشنامه شماره یک و مقایسات زوجی انجام شده است. برای سنجش هر یک ازگزینه های تصمیم بر اساس شاخص های کیفی از پرسشنامه شماره دو و برای سنجش آنها بر اساس شاخص کمی از روابط همبستگی استفاده گردیده است. در رابطه همبستگی با در نظر گرفتن متغیرهای کنترلی عوامل فاما و فرنچ در نمونه ای شامل 151 شرکت بورس اوراق بهادار تهران در فاصله 5 ساله بین ابتدای1392تا ابتدای 1397، قدرت توضیح دهندگی گزینه های تصمیم در بازده مورد انتظار مورد سنجش قرارگرفته است. در نهایت بر اساس وزن های بدست آمده برای گزینه های تصمیم، الگوی راهبردی ارایه گردیده است که از این الگو می توان در انتخاب مناسب ترین دارایی مالی(سهام) برای کسب بازده مورد انتظار بالاتر استفاده نمود.

رقابت در حوزه شناسائی و توزیع محصولات، نگاه صنعت تولید روغن خودرو را تا حد زیادی به راهبردهای کوتاه مدت محدود کرده است. مدل های مکانیابی به جهت تاثیر بارز و اهمیت فراوان در کاستن از هزینه ها در حوزه تاسیس و راه اندازی تاسیسات تولیدی و توزیع، مورد استقبال صاحبان صنایع، مهندسین و محققین حوزه های مربوطه قرار گرفته است. از طرف دیگر به لحاظ ظرفیت پوشش جغرافیائی درحوزه توزیع این محصولات که سراسر کشور را پوشش می دهد، تاکنون تحقیقات کمی نسبت به درجه نفوذ هر محصول صورت پذیرفته است. مسئله مکانیابی پوشش حداکثری جهت پاسخگویی به کل تقاضای مشتریان و پاسخ به حداکثر برآورده سازی تقاضای مشتریان با استفاده از تسهیلات موجود منجر به افزایش منافع و سود نهائی می گردد. با توجه به این موضوع در این پژوهش اقدام به استفاده از مسئله مکانیابی- پوشش حداکثری(MCLP) جهت توزیع گسترده تر روغن خودرو در گستره جغرافیایی ایران نمودیم. لذا جهت حل مسئله مکانیابی-پوشش حداکثری از تصمیم گیری چند شاخصه (MODM) با در نظر گرفتن شاخص های کمی و کیفی بعنوان معیارهای ارزیابی استفاده شده است. فرآیند تحلیل شبکه (ANP) روشی نسبتا کارا جهت استفاده از روابط متقابل شاخص ها به طور سیستماتیک می باشد. در این راستا از روش آزمون و ارزیابی تصمیم گیری (DEMATEL) جهت تبدیل روابط علت و معلولی میان شاخص ها و تشخیص وابستگی های داخلی درون مجموعه شاخص ها استفاده گردیده است. در نهایت با توجه به داده های واقعی نمایندگی های با اولویت در استان ها تعیین گردیده است.

این پژوهش با الهام گرفتن از نتایج یک طرح مطالعاتی کاربردی، یک رویکرد سلسله مراتبی جهت پیگیری فرایند توسعه تأمین کنندگان و حمایت از تصمیمات موجود در هر یک از مراحل آن ارائه می کند. ابتدا، زمینه های تأمین نیازمند توسعه و سپس تأمین کنندگان واجد شرایط توسعه در هریک از این زمینه ها به کمک رویکرد تصمیم گیری چندشاخصه بهترین-بدترین مشخص می گردند. معیارهای شناسایی زمینه های تأمین و نیز تأمین کنندگان واجد شرایط توسعه به کمک مرور مطالعات پیشین و بهره گیری از نظرات خبرگان حوزه ی خرید استخراج شده اند. درنهایت، یک مدل ریاضی دو هدفه برای انتخاب و تخصیص برنامه های توسعه به هریک از تأمین کنندگان منتخب توسعه پیشنهاد شده است. اهداف مدل، بیشینه سازی درجه دستیابی به اهداف توسعه خریدار و بیشینه سازی ارزش خالص فعلی سبد توسعه (شامل برنامه های توسعه انتخابی برای تأمین کنندگان واجد شرایط توسعه) می باشند. نتایج محاسباتی و بینش های مدیریتی استخراجی بیانگر اثربخشی و کاربردی بودن رویکرد ارائه شده و توانایی آن در حمایت از تصمیمات توسعه تأمین کنندگان است.

معرفی: در بسیاری از موارد به منظور انتخاب یک گزینه از بین تعداد محدودی گزینه سرمایه گذاری، لازم است رتبه بندی انجام  شود. این رتبه بندی برحسب اولویت ها و مزایای هریک بر دیگری که معمولاً برحسب شاخص های خاصی ارائه می گردد، انجام می شود. بدین ترتیب موقعیت هر گزینه سرمایه گذاری نسبت به گزینه های دیگر مشخص شده و تصمیم گیرنده می تواند با اطمینان از برتری هریک نسبت به دیگری انتخاب درست را انجام دهد. از طرفی صندوق های سرمایه گذاری می توانند نقش بسزایی در اقبال عمومی به بازار بورس داشته و با اتخاذ سیاست های مناسب در کاهش تورم،  افزایش تولید و رونق اقتصاد ملی نقش اساسی ایفا نمایند. بر این اساس ضمن توجه به نقش مطلوبیت در امر تصمیم گیری و در نظر گرفتن ریسک پذیری سرمایه گذار هدف پژوهش حاضر بکارگیری یک مدل ترکیبی متشکل از روش خوشه بندی و تجمیع مطلوبیت های تمایزگر به منظور رتبه بندی و تشکیل پرتفویی از صندوق های قابل معامله است. متدولوژی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر شیوه گردآوری داده ها توصیفی است و در آن روش تحلیلی-ریاضی بکار برده شده است. از نظر موضوعی در حوزه تحقیق در عملیات و مدیریت مالی قرار می گیرد. داده های گردآوری شده، به وسیله قابلیت نرم افزار Excell مورد تحلیل قرار گرفته و متغیرهای مورد نظر محاسبه گردیدند. در ادامه بر اساس اطلاعات حاصله و با استفاده از نرم افزار MATLAB  تحلیل خوشه ای به روش k میانگین انجام گرفته، نهایتاً محاسبات روش تجمیع مطلوبیت های تمایزگر با استفاده از نرم افزارهای Excell و GAMS  انجام شده و مدل اولیه حل گردید. یافته ها: در این پژوهش طی فرآیندی پنج مرحله ای،  ابتدا صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله جهت رتبه بندی به عنوان مطالعه موردی انتخاب و از بین 32 صندوق قابل معامله (جامعه)، 26 صندوق به عنوان نمونه در دوره زمانی فروردین 1392 تا آذر 1397 در بازار سرمایه ایران در نظر گرفته شد، در مرحله دوم 3 گروه معیار شامل معیارهای عمومی ارزیابی عملکرد (بازده، ریسک و بتای پرتفوی)، معیار های مدرن (نسبت های شارپ، ترینر، جنسن و مودیلیانی-میلر) و معیارهای پست مدرن (نسبت های امگا، سورتینو، کاپا و پتانسیل مطلوب) تئوری پرتفوی بکار رفته در پژوهش های پیشین برای صندوق های نمونه محاسبه شدند و با استفاده از شاخص های مذکور به روش  kمیانگین، خوشه بندی انجام گرفت، سپس با توجه به معیارهای تفکیک، بهترین تعداد خوشه ها تعیین شد. نتایج روش خوشه بندی، اطلاعات ورودی روش تجمیع مطلوبیت های تمایزگر  بوده و رتبه بندی صندوق ها صورت گرفت. پس از حل مدل اولیه، به منظور بهبود نتایج، تحلیل پس بهینگی انجام شد، پس از انجام تحلیل پس بهینگی، وزن شاخص ها و مطلوبیت گزینه ها تعیین شد. سپس به منظور اعتبارسنجی نتایج، آزمون صحت نتایج طبقه بندی و آزمون خطای طبقه بندی اجرا گردید. نتیجه: نتایج پژوهش حاکی از آن است که چارچوب ترکیبی استفاده شده مناسب بوده و شاخص بازده با وزن 153/0، بیشترین نقش و شاخص نسبت ترینر با وزن 039/0، کمترین نقش را در سبد سرمایه گذاری داشته است، همچنین با توجه به نتایج بدست آمده از صحت طبقه بندی و آزمودن نمونه های آزمون، مشخص شد که دقت مدل 100 درصد است و در نهایت سه صندوق قابل معامله آرمان آتی کوثر، قابل معامله با درآمد ثابت کیان و پارند پایدار سپهر که طبق خوشه بندی k میانگین در خوشه اول قرار گرفته و بر اساس روش تجمیع مطلوبیت های تمایزگر بیشترین مطلوبیت را داشته اند، جهت تشکیل پرتفوی انتخاب شدند.  

صلاح نظام اداری و مدیریت دولتی دربرگیرنده تلاشی نظام مند و یکپارچه است؛ به گونه ای که از طریق آن می توان تغییرات مؤثری در نظام اداره عمومی پدید آورد و توان آن را برای رسیدن به پیشرفت ملی، افزایش داد. این تحقیق باهدف ارائه مدل بهبود سازمانی در سازمان های دولتی ایران (موردمطالعه: شرکت ملی نفت ایران) انجام شده است. پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی است. در ابتدا از رویکرد فراترکیب ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های مدل تدوین شدند. در مرحله بعد برای ارزیابی، غربال و بومی سازی مدل از روش دلفی فازی استفاده شد. در بخش آخر از تکنیک دنپ برای تحلیل روابط و تأثیرات آن ها اقدام شد. جامعه مرحله اول شامل 41 مقاله از 651 مقاله (بازه 1395 تا 1402 برای مقالات داخلی و 2015 تا 2022 برای مقالات خارجی) با مرور نظام مند انتخاب و با روش تحلیل محتوا کدگذاری شدند. در مرحله دوم؛ 6 بعد، 22 مؤلفه و 88 شاخص با کمک 15 خبره اعتباریابی و بومی سازی و در مرحله آخر با کمک 15 خبره اولویت بندی و مدل نهایی استخراج شد. یافته های این تحقیق نشان داد که  به منظور بهبود سازمانی در شرکت ملی نفت ایران باید ابعاد توسعه منابع انسانی، فضای کسب وکار، فرهنگ سازمانی، سلامت سازمانی، مسئولیت پذیری اجتماعی و ساختار سازمانی موردتوجه مدیران شرکت ملی نفت ایران قرار گیرد.

هدف: تصمیم پذیرش در آزمونها بیشتر براساس نمره ای است که در آن آزمون کسب می شود. آزمون می تواند از چند خرده آزمون با محتوای متفاوت تشکیل شده باشد که به آن آزمون مرکب و نمره حاصل، نمره کل نامیده می شود. روش های متفاوت نمره کل سازی موجب تغییر در تصمیم پذیرش افراد می شود. این پژوهش با هدف رتبه بندی روش هایی که برای ساختن نمره کل استفاده می شود، انجام شده است.روش پژوهش: از 10000 نمونه تصادفی آزمون سراسری در هفت خرده آزمون برای رتبه بندی شش روش نمره کل سازی بهره گرفته شده است. نمره خام از مجموع پاسخ های صحیح به دست آمده و از روش های نرمال سازی و آرک سینوس برای تبدیل نمره ها به نمره های مقیاس بهره برده شده است. از طرح های وزن دهی اسمی، موثر و شانون برای ساخت نمره کل استفاده گردید. به منظور رتبه بندی روش های نمره کل سازی بر اساس خطای استاندارد اندازه گیری شرطی آنها از رویکردی مبتنی بر تصمیم گیری چند شاخصه استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که آن دسته از روش های نمره کل سازی که از مقیاس آرک سینوس و از طرح های وزن دهی اسمی و یا شانون بهره می برند، حائز رتبه های بالاتری شدند و در صورت استفاده از آنها در نمره کل سازی ، خطای کمتری مرتکب خواهیم شد.نتیجه گیری: استفاده از نمره مقیاس آرک سینوس، به دلیل خطای کمتر، تبدیل و راحت تر می تواند به تفسیرپذیری و دقت بیشتر نمره های آزمون های مرکب کمک کند، ضمن اینکه روش های متفاوت وزن دهی تاثیر چندانی بر دقت نمره ها نداشته و مطابق با شرایط آزمون و تصمیم آزمون ساز می توانند مورد استفاده قرار بگیرند.